De finibus humanorum actuum commentarius, in c. Cum minister. 23.q.5. Authore Martino ab Azpilcueta ..

91쪽

COMMENTAR LV s. ivsu Seira quae ab eo habet , a cepta serenitis eius . cloriami rςseremio assequetud ' ut in essectu alia, Thom. super eod. caaci. Et colligi tur ex eoquod tauit id. i Non enim commendat ille probaiatus est , sed quem DdM, MI t i . per illud August. lib. D cap. Tyiade Ciuitae Etes . Saniusvidet qui laudisi morein: vitium esse cognoscit I 12 1.quod per illud ais Ua m. stanniae nilnis paruis sol, I8. Laudem: exterio rem hominania esse vanam , Minteriis rem conseientiae minam et suscereia :Ideoq; diuinam qua laudemur quan tentani. Et per illud eiusdem Bernati seim: 3; se per Canc col 3; fiant qui is evolut visei tur: M turpis vanitas esti

12. concludit nota quae si minerata caelo, doctoralem: praedicanti bene

cta magnanimo emandirna. tisaude

Uar. 3c quidam sapisens ad quendam

92쪽

Dp Fm. Av. ACTUUM philodoxum dixit. Summa laus est inon ambire laudem. Et Salust.de Catone. o minus quaerebat gloriam, magis eum illa sequebatur. Postremo per rationem qua fundat haec omnia ille irrefragabilis syllogismus in secti . do modo primae figurae ; quem appetilant, Cellarent. s. Nullum temporale bonum fortuns potest esse finis iustus principalis illius actus virtutis, ut supra nu.3O.late probatum est.At quodlibet horum quinque est bonum temporale sortunae, Ut supra nu. . proba-itum fuit. Ergo nullum illorum potest esse iustus finis principalis illius actus

virtutis. Perquam eam deni rationem

syllogistica significatur omnes praedictas authoritates,& alias eis similes intelligendas esse de illis, qui finem principalem suorum actuum aliquod horum quinq; faciunt ό aut de illis qui haec ea parte qua sunt vana vel mala qu*runt. Quod quando contingat infra dicetur. Per quam intelligentiam

93쪽

responderi potest eis, quatenus semienti conclusione contraire videri possint. X. Insertur quod p rarata qui nque. 4 ss reuerentia, laus,honor, fama,& gloria possunt esse fines minus principales actuum virtutum, & quod qui eos agit, ob ea minus principaliter respecta, non peccat. God probatur primo per illud Matth. s, Luceat lux Ic-stra coram hominibus .& illud. Sint

lucernae ardentes in manibuS Vestris. . 'i . .,

Luc. I2. Secundo per illum Pauli. a. ad

Corint. I. relatum in c. Inter verba. u. q. 3. Gloria nostra hec est testimonium . conscientiae nostrae. Et ne dicas eos . agere,de laude diuina, pondera, quod se loquuntur de laude conscientiae prori . Priae, quae est creatura. II i. quod id efficaciter probatur, eo quod bona pecu

niaria licite possunt peti a Deo, & appeti,& pro fine minus principsi p0-

ni, Ut supra nu. I. probatum est. At bona honoraria qualia sunt illa quin

94쪽

et Auth. Multo magis.c.

D E FIN. m'. ACTUUM que nario sitiat quaim pecuniaria iiiYta illudi Piouen ar melius. M no men bonum quam diuitiae multae .Edillud Eccles si Curam habede bono nomite; magis enim permanebitilia hid, quiar mille thesturi magni prata. tiosi. & illud Aristi ix .Etlticvmnon

est, maximum bonorum, receptuma Simoni. ini multis locis, prataertim is 2.sec.qinm vnI..ad 1. Cui consonata

In pectauinis. sim si de usur. dadia idem est verum , ut excusetur quis, 1 restituendo, bonaipecuniaria, quandiu nequit ear stititere saluis honorariis'. ut probat Caiet. lib.t resp. ΟΣ . quem' nos sequimur in Matiuiuisp. 17ιnu. - Cum igitur ommunimnsenni liceat desiderare bona pecuniaria, & pro fine minus principis ponere , a sertiori licebit desiderare, ocpro tali fine ponere honorariaivgu.C. Cuni in cuncti de elaeti h III t. quod au Aa xeoronis propositis, olim isapientes procurarum incitare: homunes

95쪽

COMMENTARIV s. '

dam. Atheniens aeum olivarui ac aeona Periclem illustii si exit, pollicitiisuerunt eumdem honorem eis, quia miles illi ciraderent.. authore Hlotio M .l.2.cap.I.Areoptat.E Plimust satur populum Rom. cuius 'us totus tame Christianus orbis vlix latarias coronas pro varijs gestis instrutuisse:: nempe,ciuica ,, Vallarcs,les,ntostrales , &c. Christiam passim,etiam Pontif.Max. authDr-rias in variis inguis instixura 'nx μω inias, &lbonores Mineruales 3Ni laureas primas , quas 'bascalaur iussu secundas, quas licentiatus s &, Wrtus,qura doctoratus vocant, vi ad studiositatem vi litterarum studia , m is, as mggis accendanturis bolastici. quod sinq; non Dermitteretur inisi licies illa possent este fines usinus i prin*psqs diuum viisutis, ludiosi iis , SiMirarum.. κιXI. insertur qu ,ut omnia qus legari

96쪽

j DE FIN. IIV. ACΤvVM. legari possunt ad probandum nil lis rum quinque debere appeti nec ob Gliquod horum fieri; sitiat intelligenda de illis, quando pro fine principali po

nuntur, vel quando sunt vana, vel mala. ut diximus in fine corollarij 8. Ita omnia quae adduci possimi ad probandum quod illa possunt appeti,& ob ea fieri aliquid, sunt intelligenda de illis,

quando non sunt vana, neque mala ,& pro fine minus principali ponuntur. Perquam resolutionem, quam plurima subobscura clarescunt.

X11. Insertur dicendum esse, quid sunt & in quibus differant quinq; prifata bona.freuerentia, laus, honor, fama, & gloria. Et laus quidem dissi ni-

e tur esse sermo elucidans magnitudi-OS.N. nem virtutis. Secundum Aristot. I. Ma .Rhetor. Cui diffinitioni, licet ab

Om nibus probetur, addenda est particula: atenus est ad aliquem finem ordinata. Qitia ut S.I holi: sserit in a sec. q.IOS. art. I. ad 3. laus ab honore differt γ

97쪽

COMMENTARIVS. 9s differt, eo quod hic est testimonium

absolutum alicuius excellentis verbis vel alio signo exteriori exhibitum :Illa vero testimonium relati uti alicuius excellentiae, reserens eam in alium finem verbis tantum exhibitum. Vnde Aristo t.I. Ethic.dixit, optimorum

non esse laudem, sed aliquid maius

ea, quia optinui non resertur in aliud.

Per quod ubi supra dixit S. Tho. Deo secundum illam eius ineffabilem es

sentiam, non conuenire laudem, sed summam latriae reuerentiam & hono rem . Quia est maior omni laude. Eccles. 3. secundum vero effectus eius qui in utilitatem nostram ordinantur,

sic. iuxta illud Esa. 63. Miserationum domini recordabor, laudem domini super omnibus qus reddidit nobis dominus. Et Clem. si dominum in sanctis eius laudare iubemur, de reliq. &Vener. Sanct. Qii a de disserentia pulchre dixit quidam.

homi in portu cupuppis ab aequore venit. Laudi

98쪽

Laudibus inc rum conmeatur opua.

Addendum item secundo quod sa- crae litterae, sacriq; canones per Verbulaus, non solum intelliguntillam ex- aeriorem, quq verbis fit,icui scili-- mitio praelata conuenit, sed etiam αrmagis interiorem , qua Deum Angesidaudant. iuxta illu4 Laudate Deum omnes Angeli eius. Psal. . I 8 Qiis creditur Zacharias mutus laudasse. c. a.& nuuti audien. tes Apostolo , ad Colos 23. Cantant D. . r. &psallunt in cordibus sitis domino. 'λ duna tertio per illud ver hum , virtutis, in dissinitione positu, intelligedum test omne bonum etiamsi nolit morale.Qualia sunt,ingeniti, iudicium, memoria, eruditio, ars, mres, agilitas , & alia multa quae iure

laudantur, Honor autem dissinitur vr praedictum est, exhibitio reuerentior Π1 t stimonium alicuius excellentiae .ctupor Proxii ne dicta videntur addenda

99쪽

COMMENTAR IUS. 97 illa verb : Sine eiu* in alium finem

relatione ,

Fama vero dissinitur a Calistrat. in L Cognitionis. g. existimatio. ff. de vari. & extraord. esse dignitatis illaesa status, legibus ac moribus comprobal tus. Cui licet etiam nemo aduertat addendum est.Illam quidem aptam esse proposito Calistrati, non tamen nostro. Tum quia secundum illam, non esset fama nisi de virtute. Cum tamen. in nostro proposito, sit de ingenio,&aliis:de quibus diximus esse etiam laudem, Unde Genes eos. 6. Gigantes appellantur viri potentes Sc famosi. Tum quia iuxta illam diri nitione, nullus infamis haberet famam, cum tamen multi, qui uno respectu sunt infames, altero habeant famam ingentem. Vt Alexander magnus,Iulius Cae sar, alij multi. Quare fama ad propositum nostrum diriniri potest eue attestatio popularis de re aliqua. arg.c.No sunt audiendi. I i. q.3. & c.Qui iter ScG quaim

100쪽

quando in a.de Accusat. inglo.&citatis ab ea. cuGloria vero est clara cum laude notitia. secundum Amb. in c. I. ad Rom.

Cui etiam addendum quod verbum, Laude, in ea positum no debet ita stricte intelligi, ac supra diffinitum est. Fieri enim potest, ut alicui contingat gloria sine laude verbi per honorem facti , ut satis contigit Mardocheo H ster s. Reveretia dissi nitur Th. Vuald ensi, in lib. de Sacramentalibus cap.

II8.ar. 6. animi reputatio, qua quis bonitatem alterius magnifacit, ubi pulchre ait lisc quatuor, reuereri, honora

re,laudare,& glorificare, ita sese habere ; ut posterius priori aliquid adiiciat.

Revereri cnim est animo magnificare. Honorare vero id aliquo signo exteriori significare. Laudare vero, id verbis facere.Glorificare autem,longe i teq; id expandere. XIII. Infertur etiam dicendum, in

quibus quinq; supradicta conueniat. , Et i