장음표시 사용
151쪽
n DE RETOR vM L1BFR I. II I. Ex Paulo , de septemviralibus iudiciis Cuu mater milite filiu salso audis et decessisse, Stestameto haeredes alios instituisset: Diu' Hadrianus decreuit haereditate ad filium pertinere , ita ut libertates & legata praestentur: quia abesct ab ea cosilium impietatis, cui filium instituere aut ex haeredare non fuit alioqui ex i re antiquo necessarium.
In conditione Si posthumta moriatur, ines ea quoque
I. Ex Cicerone, lib. I I.de inuentio.lib.I.& Ι r. de oratore, in Bruto , in Topicis, &in oratione pro Caecina. ANI Vs Curius a Coponio haeres inst itutus erat his verbis, Si mihi post mortem' mea in dece mensibus proximis fisus nat' erit, ' haeres esto. Quod si is antequam in tutela sitam, veniat, moriatur: tunc in locum partemq; eius, Μ.Curius haeres esto. Cum neq; nat' esset posmhumus, Curius secundus haeres, apud Cemtumuiros & iudicate Manilio,petebat haereditatem. Q. Mutius Scaevola pro M. Coponio agnato, negabat nisi posthumus & natus & antequam in suam tutelam veniret, mortuus esset, haeredem eum esse posse, qui esset secundum post humum S natum & mortuum haeres institutus: itaq; M. Curium haeredem esse non posse, quia conditione deficitur. At cotra L.Crassus dicebat,volsitate M
152쪽
DE vvLGA. ET RVPI L. talem non verba valere oportere. nam si voluntates sententiaeq; negligantur, quanta in verbis futura sit captio, cum in caeteris rebus, tum intestamentis Ex bono & aequo, non ex callido versutoque iure res iudicari debere. scriptum sequi, calumniatoris esse: boni vero iudicis,voluntatem scriptoris a Rctoritatemque defendere. munc Scipionem ex uno scalmo captionis, Centumuirale iudicium haereditatis emcere. Quid enim hoc subtilitatis habet, excogitare nasci
quem prius oportere,quam emoriὸ Hunc testatorem qui sub hac coditione Curium haeredem esse voluerit, Si posthumus moriatur,hoc voluiscese,hoc sensisse, quoquo modo filius no esset qui
in suam tutelam veniret, siue non natus, siue ante mortuus, Curius haeres ut esset. Nam qui voluerit haerede esse si alius moriatur, multo magis ad substitutionem vocasse, si non nascatur: quemadmodu ex aduerso, qui eum instituit, qui post morte suam nasceretur, multo magis hqrede eum sibi esse voluit, si ante morte suam nascatur. Mutius referebat, inutile & captiosum esse Populo, quod scriptu esset negligi: opinione quaeri voluntates, atq; interpretatione dia sertorum scripta simplicium hominum peruertere. Vbi verba clara & manifesta sunt, tutissima eam esse interpretatione, quae ex verbis colligi possit. In testanactis certe, volutates desectoruconditiones regere. at id eos profecto voluisse,
quod locuti sunt. Varia esse, Si posthumus non nascatur, & Si posthumus moriatur. ite reserre
153쪽
Izo DECRETOR vM LIEER Lan pubes an impubes moriatur. itaq; st in una caussam disposuit testator, ad aliam trahi non oportere. Maluisse destinctum. quo casu posthumus non nascatur, sibi agnatos & proximos haeredes esse: si nascatur & moriatur, maluisse C rium haeredem esse: quod ita fortasse vitae filii sui tutius consulere se existimaret. eius vitae proximos non insidiaturos, ad quos nihil morte perueniret: de Curio nihil tale cogitasse. Vt in manifestis probationibus haeredi scripto siue dum est, quia sauorabilis sit defunctorum voluntas: ita in rebus dubiis,humaniorem esse interpretationem, quae sit pro legitimis haerediabus , quos lex ad successioneni vocat, quorum post liberos prima omnino causa & ratio est.
An non & aliud futurum sit, si non posthumus sed posthuma nasceretur λ quid amplius si & filius & filia nati essent,& horum alter solummodo decessisset diceret Curius conditioni Locum esseὸPraeterea non alia ratione ex formula
Galli Aquilii in institutionibus & substitutionibus ita scribi solere, Si mihi filius aut filia n
se statur, & intra quartum lecimum annu moria- tu Curius haeres esto: quam quod variae hae scripturae diuersam voluntatem, ut diuersam significationem habent. quapropter aliud caueri Sinascatur,& item aliud Si moriatur. Non eadem rationem esse ubi Maevius ex parte, & ex parte
posthumus haeredes instituti sint. tunc enim profecto si posthumus no nascatur, Maevium so Ium haeredem sore. nec enim eum qui non sit, Partem
154쪽
partem facere inter eos qui simul vocantur. sic Curium nec vocari cu posthumo, & nisi si post-hu mus nastatur & moriatur,non vocari. Vel si-
tamen vicit L.Crassius, ac facile sentetiam suam probauit omnibus. quare secundum Manium Curium pronunciatum est. & ideo Paulus librosinoulari de secundis tabulis respondit, Cum aposthumo ita legetur, Si haeres erit, &non nato ς posthumo substituti adeant: lcgata eos debere, ες quae ille si viveret,debiturus erat. ες
Ad substitutospvitarei pertinent oes quae postea pi
I I.Ex Cicerone, lib. I I.de inuentione. v IDAM pupillum filium suum haerede instiatuit, & si haeres non esset, aut intra pubertatem moreretur,quosdam substituit. Pupillus haeres patri extitit. post item alia bona ei obuenere. deinde vero mortuus est antequam in tutelam suam veniret. De hac haereditate quae pupillo aliunde obtigit, inter eos qui patris pupilli haeredes secundi sunt,& inter agnatos pupilli co trouersia mota est apud Contumuiros. Atqui haeredum secundorum certe possessio suit. Dice hant ergo agnati suam pecuniam esse, de qua is cuius agnati essent, testatus non sit. pupillum profecto,quia nec possit,testametum non secis.se: patrem autem secundos haeredes non filio,
sed sibi iussisse esse: & si quidem pater filio tabulas scripserit, certe no in hac pecunia scripsisse,igitur praeter quam quod patris suit in testamento,
155쪽
m DEc RETOR vM LIEER Lmento,ullius haeredum csse non posse. Haeredes contra, suam omnem esse pecuniam, qui test mento patris, haeredes secundi sint. Patrem Msibi & filio testamentum scripsisse, dum is pupiliatus esset.quare quae filii fuerint, testamento patris sua fieri necesse esse. Secundos haeredes patrisfamilias, filii quoque pupilli haeredes esse.
alioqui fore, ut unius pecuniae plures dissimiliabus de caussis sint haeredes, alius lege,alius testa meto: & ut pupillus pro ea parte intestatus qua de agitur, & testatus pro ea parte quam a patre accepisset,decesserit. atqui unam suisse in persona pupilli pecuniam: itaque omnem ad se testamento pertinere. Sed rursus eam agnati, non
ideo fateri unam esse, propterea quod altera iam erat pupilli aduentitia, cuius haeres non iliato in testamento quisquam scriptus sit, S r
ra, patris etiam nunc quidem mortui voluntas plurimum valeat, quae hanc olim, non illam aduentitiam, mortuo pupillo, suis haeredibus concesserit.crgo diuersae pecuniae dissimilibus generibus varios haeredes esse posse. Sed ut pater nosolum sibi, verum & filio tuo impuberi simul testamentum faciat, cum id moribus introductum sit, videlicet propter patriam potestatem dutaxat, ideoq: & filio exhi redato pupillariter substitui posiit: quia pro isto more, hic apparet defunctum non tam suis bonis quam impuberis substituisse: & quamuis duae sint quodammodo haereditares, quia tamen separari non possunt, propter
156쪽
propterea quod unum sit testamentum patris Rfilii: merito arbitror secundum haeredes pronunciatum esse.
tutionum. Titui. XLVI. Conditis iurisiurandi remitsitur sed non ut aliis omnia busfacilime, ita filio, seruo, vel liberto.caterum pr-
scripto legari non pose. I. Ex Cicerone, Verrina III. P. TREBONIus complures secerat haeredes: in his sciunt libertu .is Aulu Trebonium fratrem habuerat proscriptu. ei cum cautii esse vellet, scripserat in testamento,ut haeredes iuraret se curatur S, ut ex sua cuiusque parte ne minusquam dimidiu ad Trebonium fratre perueniret. Libertus iurauit. caeteri haeredes ad C. Verrem Praetorem adierunt tunc enim adire necesse fuit. nec in perpetuum a Praetore, sed per singu-Ios hoc iusiurandum remittebatur) docent non Oportere se iurare facturos esse, quod contra legem Corneliam esset, quae proscriptum iura-rC vetat. impetrant ut ne iurent. dat reis posses.sionem: &recte. Nam omnino hae conditiones remitti, quin etiam pro non scriptis haberi s Iznt, quae contra leges, aut ea quae legis vicem Obtinent, aut contra bonos mores scriptae sunt,
aliter atque si impossibiles fuerint, neque in hominum potestate. Praeterea remisso iureiurado, ita nihilominus haeres facere tenetur de quo rogatus
157쪽
rao DECRETOR vM Lia ER Lgatus est,si non sit vetitum & improbum. At C. Verres liberto male possessionem ademit, eo quod iurasset secundum voluntatem patroni. quia sicut aliis facile, ita seruo vel liberto conditio iurisiurandi non remittitur: admissumqugest ut iis vel tacite fidem accommodasse non noceat quod etiam in filio dicitur quia parendi necessitatem habet. Denique & si placeat remitti conditionem quae ad fraudem legis respiceret,iamen si forte cautum vel iuratum est: in ipsa exactione libertus exceptione tutus esse potuit, minusque periurium metuere,quam pinnam legum:quibus id etiam duntaxat adimitur quod incapaci restitutum est,no etiam ea pars, Pro qua non rogatus esset haeres.
Silaniano & Claudiano, quorum testamenta nec aperiantur.
Tit. XLVII. si domisus a seruis suis interfectins esse appareat, de rota famila puplicium sumi. I. Ex Cornelio Tacito, Annalium tib x IIII. PRAEFECTvM urbis Pedanium Secundum seruus eius interfecerat, seu negata libertate, eui praeciu pepigerat: seu quod infensus &hoe verius esse dicebatur) exoleti amore, dominum
aemulum ferre non potuisset.Ex vetere more,de
omni familia quae sub eodem tecto mansitauerat, nec seruiles insidias aut prohibuisset, aut
158쪽
prodidisset, haeredes suppliciu sumi postulabant.
Vociferabatur id esse iniquissimum , pro unius noxa quadringetos interfici: concursuque plebs ad seditionem usque tot in tanta familia seruos
suo coetu protegebat. Nihilominus in Senatures acta est: nec defuere qui hanc ex animo sententiam dicerent, non quod imperitae multitudini obtemperare vellet: nimis crudelem ac inhumanam legem esse nisi eo consilio tanta immanitas poenae denuntiata est, ne ad eam unquam perueniretur) quae ab uno seruorum d mino interfecto, seruos omnes qui sub eodem
tecto fuissent necari iubet. etenim dispiciedum qui eoscii Sc noxii fuerint: quia insoles occidere, quod nulla lege liceat, sit omnino crudelissimurat vero penitus inhumanu , id si vel numeri se
Horum, vel aetati, vel sexus nulla habita ratione
fiat: denique si nec ipsius perpens a delicti caus.
sa & occasione iure an iniuria quis occisus esse videatur.hic enim suas interfectorem vitii in iniurias . Verdiu ex aduerso C. Cassius censuit, nihil de iure antiquo mutari oportere. Nunqtia alia ratione quenquam in domo sua tutum esse posse, cum Pedassium nec dignitas nec numerus seruorum cui quadringenti fuere nec rigor antiqui Senatusconsulti, a suis domi suae protexerit. Nullam caussam concedendam esse inter dominum & seruum , qua dominus a seruo iure occisus habeatur. Fere inuisa imperia,& odium seruitutis commune esse.abiisse in prouerbium,Totidem hostes,quot seruos.ideoque suspecta semper
159쪽
tis Dac ToRvM LIBER Lper ingenia seruorum maioribus fuisse: quae cum nisi metu contineri possint, idcirco illud etiam olim placuisse: & nuper rursius factum Senatu C. consultum ultioni iuxta& securitati, ut si quisa suis seruis interfectus csset, ii quoque qui t stamento manumissi sub eodem tecto habita sisent , inter seruos supplica penderent. Et iniferi non pys e, ut inter seruos & domesticos unus ita domini interficiendi consilium tacite inierit , quin ab aliquo praesetiri potuerit. Muluta sceleris indicia praeuenire seruos, si prodant. caeterum no prodidisse, aut ne auxilium quidem tulisse domino, ut aeque capitale sit omnibus,
merito institutum: ut in comuni metu & aequali periculo, saluti dominorum inuigilent: quasi
suarum inuicem actionum, verborum,& cogit
tionum quaesitores dati: ut de fabricensibus a Theodosio & Valentiniano postea rescriptum
est. Quod si qui sint in rerii natura magis, quam quia id sciri possit, innocentes: non minus iniquum esse in eos quoque animaduertere, quam cum fuso exorcitu decimus quisque fuste percatitur, etiam strenui sortiuntur. Securitatis p blicae causib,ab indemnatis & liberis hominibus
non nunquam vel semota appellatione, vel inconsulto Principe supplicium exigi*riuatae vero securitatis, unde illa publica nascitur, cur novel de seruis innoxiis iure licuerit λIam & in liberos damnatorum saepissime animaduersum: nee
iniquum esse iudicatu est,ut poenis filiorum, parentum scelera luerentur: videlicet ut charitas liberorum
160쪽
DE LEGAT. E T v I DEI COM. 127 liberorum amiciores parentes Reip. redderet:&magis eorum pro affectu naturali,quam sui metu & formidine a proditione arcerentur. Si id minus ae nim esse apparebit,habere aliquid iniusti omne magnum exemplum, quod cotra singulos utilitate publica repeditur. Itaque placuit supplicium decerni.&cum obtemperari non posset, conglobata multitudine saxa ac faces minutante : Nero Imperator Populum edicto increpuit: atque omne iter quo damnati ad poenam ducebantur, militaribus praesidiis sepsit. Haec igitur placuere, si dominus a scruis suis occisus domi diceretur. quod si ab alio, tam seuer is legibus Romani usi non sunt. Quaestionem modo de
omnibus seruis haberi placuit: sed & de his ut
ab Adriano costitutum est qui non solum sub eodem tecto fuissent: verum etiam qui per vicinitatem sentire potuissent, ut AElius Sparti
commissis. Titui. XLVIII. In dubio fit pro barede interpretatio: minus esse in legato, ubi haeredis electio est. I. Ex auctore ad Herennium, lib. I. &ex Cicerone lib. I I.de inuentione. I ATER F A MILI As cum filium haerede saceret, testam et o vasa argentea uxori leg tiit laoc modo: Haeres meus uxori meae vasorum argenteorum pondo centum, quae volet. dato.