장음표시 사용
161쪽
118 Dac RETOR vM LIBER LPost morte eius,vasa pretiosa & caelata magnia sice , petebat a filio mater. ille quae ipse vellet, debere se dicebat.Nihil erat in testamento, quo ex superiore aut inseriore scriptura , consuetudine patrisfamilias, animo, vita, dictis ac lactis, aut ex iis rebus quae personis attributae sunt,d lancti voluntas colligi ac considerari posset. Nam & charissimi sunt utrique, filius, & uxor.Ltaque tota erat in iure controuersia.In iis enim quae extra testamentum incurrunt, possunt res ex bono &aequo interpretationem capere: ea
vero quae ex ipso testameto solisque verbis testatoris oriuntur, necesse est secundum scripti iuris rationem expediri. Emo pro matre id afferebatur,nihil attinuisse adscribi, Q V A E VOLET, si desunctus haeredis voluntati electionem permisisset.eo enim non adscripto, nihil inesse dubitationis, quin haeres,quae ipse vellet,daret mentiae igitur suisse, cum haeredi vellet cauere, id scribere, quo non adscripto, nihilominus has redi caueretur. Item verba semper ad id magis proprie reservi,quod proximius elli alioqui m ritum hoc modo scripturum fuisse, Haeres meus
vasorum argenteorum quae Volet centum pon- 'do uxori meae dato. vel sic, Uxori meae centum ' pondo vasorum argenteorum haeres meus quae
' volet dato. Denique honestius esse,matri optio- ' nem competere, quam eam veluti pendere ex filii nutu atque arbitrio. Pro filio contra dicebatur,quae insunt,ea saepe nihilominus apponi,n Que tamen obesse: imo in hac caussa si non ex-
162쪽
DE' LEGATIS. Ir 9 pressisset hoc v A E voLετ, matrem petituram fuisse vasa quae nec vulgariter, neque tiam magnifice Celata essent. nunc sussicere si
ab haerode quantitas poderis obseruabitur, non etiam manupretium, quod materiam tapissime superat. Postremo si quid ambiguu sit in legato, quia non sunt in onerandis haeredibus siciales voluntates, fauorabiliorem este causam h redis quam legatariorum : ideoque& quod'mianus es amplecti. at clim haeredis, promistbrisve electio est, ininus semper esse intelligitur in ob ligatione. Quare ita pronunciatum esse coniicinius,videri optione in haeredis potestate esse:
G L A D I A T v M spectacula magno in v si fuere an rea Romanis quam Nicotaus Dama scenus ait aTyrrhenis acceptam cosuetudine adeo ut non in conii cubus solum, ludis ac theam triS ea Populo exhiberent,verti etiam amicis in priuatis epulis.quod si alter alterum iugulasset, quasi mygnopere delectati applaudebant. Haec quanquam pessima consuetudo postea sublata est, interea tamen c&n quidam scripsis et in testameto,ut formosissimae duae mulieres quas in dominio habebat: alius item , ut impuberes co ram .populo digladiaturi committerentur: Populsi , editis his gladiatoribus, tantam iniuriami atque
163쪽
rao Dac TORYM Lia2R Latque inhumanitatem non aequo animo tulit. quinimo hanc testantium voluntatem irritam
esse voluit, iussit. In dubio minor summa ligata esse intelligisur: nisi seliud ex opibus O dignitaιe defuncti , legatariique considerari positi. ΙΙ. Ex Suetonio, in Galba cap. v. Livi A Augusta haerede Tyberio,HS. I Mhac nota,Sergio Galbae legauerat. Sergius pet bat ex testamento H S. quingenties. Hatres exaduerso allegabat quinquaginta duntaxat legato contineri. nam ex notata atque imperfecta summa non perscripta, quod minus est accipiendum esse. Pro Galba noc afferebatur,quod dicimus,huiusmodi legata ex modo facultatum quas testatrix reliquisset,ex legatarii dignitate, charitate &necessitudine considerari: quemadmodum & in dotis repromissione, non demonstrata re & quantitate, quin etiam arbitrio detracto,& patre & marito digna dos dicta esse inatelligitur. Vicit Tyberii si no caussa, certe auctoritas. ita enim mihi placet locum illum potius
interpretari, quam Ut Tyberium pro hac nota L hane D. fecisse arguamuS. Legata ambitiosa, inutilia esse. III. Ex eodem, in Domitiano eap. I X. R v s C I v s Cepio testamento cauerat, quo annis Curiam ingredientibus Senatoribus certam summam viritim ab haerede suo dari. Cum
164쪽
DE LEGATI s. ut poscerent legatum annuum Senatores: haeres aute hoc nomine recusaret, quod ei turpe & ambitiosum hoc legatu esse videretur.nam & quod ciuitati relictum est, legibus peti non solere, si
aliam ob causam, quam ad ornatum relictum est. Minime enim tutum esse, ne de communi, tantove ciuium ordine priuatus unus ac locuples bene mereri videatur. ideoque largitiones in vulgus, ac nimiam quoque popularitatem multis olim exitio suisse: certe suspectam semper esse oportere. Et hac quoque ratione, si ut venatio aut spectacula edantur legatum sit,u titum esse in eas caussas erogari. denique ullo a tio quam bono publico, Senatores unquam in Curia venire, id vero omnibus modis esse indiagnissimum. His motus Imperator, legatum irritum secit. Demonstratis facta apud quem pecunia acri latur, haeredem graua non eum apud quem pecunia est. IIII. Ex Paulo, lib. H. decretorum. IvLIANVs Seuerus decedens,institutis quibusdam haeredibus, alumno suo quinquaginta Iegauerat: eaque a Iulio Mauro colono suo, expensionibus sundi ab eo debitis, praestari voluiti eidemque Mauro quaedam legauerat. Cum de haereditate fiscus quaestionem mouisset: iussu Procuratoris Caesaris Maurus pecuniam interim fisco soluerat.postea haeres scriptus obtinuerat aduersus fiscum. Alumno aute mortuo, ha res eius fideicomissum ab haerede Mauri pete-i i bat.
165쪽
xa, D E CRETOηvM LIBER Libat. Nam Iuliatium a Mauro ideo quod ei Iegasset, & aliquid emolumenti Iulius ex testa meto defuncti caperet, quinquaginta legauisse. praeterea Maurum debitorem fuisse. atqu1 eκ rescripto diui Pii .ab omni debitore fideicommissu relinqui posse. Placuit tame impexatori Alexandro,non videri eius fidei commissum: sed patremfamili s in hoc legato demonstrare potius haeredib' voluisse, unde quinquaginta sine incommodo rei familiaris contrahere possent. nam Iulianum imprimis quinquaginta simpliciter legauisse: itaque ab haerede legauisse. &quod postea de proritatione adiecerit, solam facultatem ιγ mod inris Elutionis respicere. prae terea a debitore non legari nisi sit ei liberatio legata. & ideo haeredes Neueri haec praestare de-bke: caeterum a fisco solutum posse condici. pellatione reliquorum, qua in condito paterfamilias
' VI. Ex eodem,ibidem. O s i D 1 v s quidam instituta fil1a Valetiana haeredeoctori suo Antiocho data libertate,pra dia certa & peculium & reliqua Iegauerat, tam
sua quam colonorum. Legatarius proferebat se manu patrisfamilias rcliquatum,tam suo quam colonorum nomine. praeterea & eadem scraptura patrisfamilias adiectum esse 1n huc modum,
ITEM QIOR V M RATIONEM REDDERE
DEBEAT scilicet quae in condito habuerat
166쪽
tebat, & ex reliquis esse dicebat. idemq; sensisse
O sidium his verbis, a voRvΜ'RATIONEM REDDERE DEBEAT:&apud Praesidem obtinuerat. Haercs cum appellasset, dicebat de reliquis nulla se mouere controuersiam. diuersam autem esse causam eoru, quae in condito essent: quia reliquorum appellatione ea videantur is gata, quae in eadem causa manserunt. ita te Nec pecuniam a colonis exacta,&in I aledariuiri verIam, aut cuius cautio interposita est,aut quae omnia denique in rem domini versa sunt, reliquis non contineri neque colonorum neque actorii, tametsi nominati n actores ipsos ac colonos etiam paterfamilias legauisset. Imperator interrogauit partem legatarii quaeredi caussa: Pone inquit) in condito centies aureorum esse, quae in usum sit mi solerent: diceres, totum
quod esset relictum in arca,deberi3 Et placuit recte appellasse. A parte legatarii suggestu est,
quaedam a colonis post mortem patrisfamilias exacta. Respondit, hoc, quod post mortem exactum fuisset, reddendum esse legatario.
Non censetur inesse A maiori minor summa, neque is tum pecuniae repetitum, bi legatariorum diuessa persona est icet diui per alterum acquiratur. VII. Ex eodem.
P A v L A Callinico ex parte ha rede instituto,
filiae eiusdem Iuli utianae, cuin in familia nupsit - .
167쪽
,, Ds c RETOR vM LIB R i-set,decem testamento legauit.deinde post tempus codicillis factis, centum eidem Callinteo reliquerat,non adiecto, HOC AMPLIV s. Dicebatur, illa decem perinde esse,atque si Callinico relicta essent. itaque posteriore legato contineri:praesertim quia Paula no adiecisset, Hoc AMPLIV S.Imperator pronuntiauit utramque summam deberi: maxime cum in codicillis,filia Callinici nihil legatum sui siet, unde videretur fili, contemplatione hoc etiam Cassinico relictum.
FERENDIS LEGAT Is VEL fideicommissis. Tit. XLVII. Inter liberas, ademptio humaniter interpretatur. I. Ex Paulo,lib. V. decretorum tit. de Iegatis lib. LII.
ex dodrate,filia Titiana ex quadrante haer des instituerat, S praedia certa singulis pr legauerat: praeterea si sine liberis Hermippus moreretur, aliam possessione filiae dari iusserat. Post testamentum factis codicillis, certa filiae praed1a dederat: eamque his contentam esse voluit pro omni haereditate, & his quq in testamento reluquerat. Hermippi bona ad fiscum perueneranti Titiana soror fidei comissi im petebat. Quaer batur utrum pro haereditate tantum, an &Ir
168쪽
DE ADIMRNDIS LEGATIS. 13s his quae post mortem frater rogatus erat restia tuere,pater eam voluisset accipere ea quae codicillis reliquerat. Paulo, ab omni voluntate recessum videbatur. sed placuit humanius intem pretari, ea sola quae vivente fratre acceptura erat, adempta viderimon etiam quae post mortem eius reliquerat, si sine liberis decederet. αita Imperator Alexander pronuntiauit.
Quise Osrauerit, hunc indignum esse qui quid ses mento capiat: spoliatus sit,hunc minime res
GE N v τ et v s quidam sibi ipsi genitalia
membra amputauerat. postea a Neviano Surdinii liberto haeres institutus, bonoru possessione secundu tabulas testamenti a Cn. Oreste Praetore acceperat.ei ectus a Surdinio,restituistin bona Neviani ab eodem Prstore urbis impetrauerat. Surdinius A Emiliu Lepidii Mamercu Consule appellauit,ideo quia videretur obscoena Genutii persona, qui neq; virorsi neque muliersi numero haberi posset:atque perinfame es.set,huius mostri, tertii ve generis hominu in quia nata voce, sub specie potiti iuris,tribunalia pol-
Iur. Istiusmodi Genutium esse secundum quod a Surdinio dicebatur) cui vis, cui iniuria nun-i quam
169쪽
13s D Ac RETOR vM LIEZR I. quam allata esse dici possit: qui nulla actionerii. iniuriarum, nullum interdictum habeat. Equiadem stolini eunuchi in pretio fuerint, antea-nc. dominis permissum fuerit seruos suos castrare, quos occidere poterant: in liberum quidem id commisiste, perpetuo capitale fuit. quae
istius indignatio est, qui tale quid in se commiserit3 & si tali odio habitus est is qui libertate neglecta qua res ingstimabilis habetur) se ad
prcciu participandu venire passiis est,ut in sc uitute'retineretur: quid de eo statui oportet, qui ut ne quidem pro homine sit, effecitῖqui sub quo genere in iudicio sistat,copraehendi nequit Ergo AE milius Lepidus consulto. Senatu pronutiauit,Genutium videri ius actionemq; restitutionis in iure postuland e non habuisse, minusq; impetrare debuisse: itaque iure appellatum.1enoni, per fina turpis es: itaque te menti factionem non habes: 'si Nelit lege agere coram Prator uora admittendus es.
II Ex eodem. Qv ID A M Vetilium lenonem haeredem instit serat. is cum Q . Metellum Praetore Vrbanum adii siet, bonorum possessionem secundum tabulas non impetrauit. Etenim sori ac lupanaris
separandam rationem esse . ut in altero casti,
probi & honesti viri non admittuntur: sic in iure, turpes ac intestabiles personas admitti non
oportere. Preterea nec factum testatoris comprobandum esse,neqRe cas tabulas pro iustis ha
170쪽
beri conuenire, quibus veluti in stabulum colaminatum sortunas suas proiecerit, estuderit.I teresse Reip.ut honestae personae & verbis hon stis vocentur ad haereditates. Porro ius absque iniuria huic denegari posse, qui se ab omni honesto vitae genere segregauerit. Iuris ciuilis una ac praecipuam partem esse, Honeste vivere.
Qui tacite fidem accommodauit cautione interpositarei si probet testatorem in omni sua voluntate nou perseuerasse, poterit tamen ex cautione sua conueniari. A iudice qui ex rescripto iudicaueri nihilomi s
III. Ex Paulo, lib. I I.decretor u tit. de iure S T A T I v s Florus testamento scripto, haeredis sui Popeii tacitς fidei comiserat, ut non capietifundum & certς pecuniae quantitate daret:& eo nomine cautionem a Pompeio exigi curauerat, se restitu turum ea quae illi per praeceptionem dederat.stipulatus est incapax, spopondit Pompeius. Postea idem Florus facto secundo testamento , & eodem Pompeio & Faustino haeredibus institutis,nullas praeceptiones Pompeio dederat. Haec psona quae capere no poterat,se de tulerat. Costilii Imperatores a Procuratoribus fisci,rescripserunt, si non probaretur a Pompeio mutatam voluntatem esse, praestandum fideicomissum, partim fisco , partim incapaci: quia se
detulisset . atque ita Pompeius condemnatus a Procuratoribus, ad Imperatore appellauit.Di-oebat, videri quidemposse,cum tacitum fidei comissum