장음표시 사용
41쪽
sunt motus At eclipses & huiusmodi: & quantum ad partes, sicut sint diuersi orbes:& quantum ad totucaeli ornatum, sicut sunt dii terse stellae & diuerse fi gurae in constellationibus. Et si aliquid deficiebat in
rebus messestis quod non uideretur numeris ada piari s aduocabant .i. ipsi de nouo ponebant continuatum esse eis omne negotii bidest ad hoc uitorum negotiiun rum quo erat adaptare sensibilia ad numeros continuaretur, dum omnia sensibilia numeris adaptarent, sicut pateti uno exemplo. Innumeris enim denarius uidetur esse persectus,eo est primus limes, bo comprehendit in se omnium numerorum naturam: quia omnes alii numeri non sent nisi inudam repetitio denarii. propterqε PIam usq; ad x.saciebat numerum, ut dicitur. .Phys mim.Vnde& Pythagoras sphera qui mouentur in caelo , dixit.x. quamuis nouem solum harum sine apparentesiquia depreheduntur. .motibus plane
tarum, talia ex motu stellarum fixarum,nona uero ex motu diumo,qui est motus primus.Sed & Pythagoras addit decimam quς esset antito F.Lincontrarium mora in inserioribus spheris,& per consequens in contrarium sonans.Dicebat enim ex motu caelestium eorporiim fieri quandam harmoniam. unde sielit harmonia fit ex proportione norum contrariorum, s. grauis & acuti,ita ponebat* in caelo erat unus motus i opeositam partem aliis moti bus,ut fieret harmonia. Et secundum halic positionem motus diumus pertinebat ad decimam sph ram,quae est ab oriente in occidentem,aliis sphaeris
retiolutis econtrario ab occidente in orientem.Nona uero secundium eum esse poterat,quae primo reuoluebat omnes sphsras inseriores in contrarium primi motus. De nis autem quae ad opinionem istata. 13.i . Pythagorae pertinent determinatum est dialisus de certius in iurimis libris huius scientiae.
Tres ridiae, moriun de tenim principiis sententiate sinax quium is est principia esse contra &ea ad civ. la nisi alii speciem reduci.
aeripiamus, piae ponunt esse principia. π quomodo inti cansas liuidum. Apparent etenim etiam in m aerem ex initare porcipiam esse, ut nisteriam embas, ervi passwnes, ae babitus.numeri aut E invita ri π impari orum alterum sinu altera in tu iuuero ex ambarasis esse par etenim er inpar esse. numerum autem ex uno. numeros uero, ut Mam est totum coetu . Sed cuius gratia aduenimus, e est, ut accipiamus o debisvae potiunt esse rincipia, Potn dactas eudant cauudia opinio. D. videntur autem igitur ex bi numerum putare principia
esse quasi materiam existimibus,ta potiones or habistas. Numeri vero elementa parer impar, et quidem hoc 'iarum, Iud vero infinitum. Vnum auum ex his ut Ine esse, eun impar esse π impar,numerum uero ex uno.Nn uolam stot di est totum eclum.
Hic ponit opinione Pythagoricorum de principiis,&circa hoc dito facit. Primo ostenditquid ci carerum principia aestimabant. Secundo adqmdtest pii. genus cauis principia ab eis posita reducuntur bi:
- igitur ambobus deciF Ponit autem circa primum tres opiniones iecunda incipit ita: Eorui de
primo m huius ratia uenit ad opiniones Pythagoricorsi recitanta ut ostenderetp eoru opinione qiue sinat rem principi quo rem principia ab eis posita inciduncincas suprapositas.Vnr. n. Pythagorici ponere numera esse principi si enitu sicut ii em,in passiones numeri esse sciit miones en tu,&sicut habitus: ut p siones in ligamus accidetiacito truelitia,y hinitus accidetia pmanentia. Sicut pones ant passio alicuius numeri secundum qua dicitur aliquis numerus par, erat iustitia propter aequalitatem diuisionis, quia talis numerus aequaliter per media diuiditur usq; ad unitatem, sicut octonatius in duos qualematio quatemarius uero iduos binarios,de binarius in duas unitates. Et simili ni do alia accidentia rerum assimilabant accidentibus
numerorum. Principia uero numerorum dicebantes le par& impariquae sunt primae numerorum disserentiae. Parcim; numerum dicebat esse principium Te αι
infinitati imparem uero principium finitatis,sicut exponitur in. 3.Physicoriim, quia i finitum in rebus praecipue uidetur sequi divisonem continui. par autem est numerus aptus diuisioni. Impar enim sub se numerum parem coneludit addita unitate, quae in diiuisionem causat. Probat etiam hoc quia mimeri impares per ordinem sibi additi semper retinent figuram quadrati. Pares autem figura uatiant. Ter narius enim unitatiquq si principium nutyemrum additus facit 'liaremarium,qui primus est quadra rus.Nain bis duo quatitor sent.Rursus quaternario
uinarius additus qui est impar fmnouenatium coituit,qui etiam est quadratus:&sc de aliis. Si uero binarius qui est primus par unitati addatur, triangulare numerum constit si scilicet ternarium. Cui si
addatur qtiaternarius, qui est secundus par consit tuit heptangulum numerum, qui est septenarius. Et sic inceps numeri pares sibi inuice additi, figura non eandem seruant. Et hac rone infinitum attribuebant pari, finitum uero impari. Et quia finitimest ex parte formae, cui competit uis aω ,ins nimuero ex parte materia, cui competit uis passiua, io pares muneros dicebant esse sceminas, ipares ueroinasculos. Ex his uero duobus, scilicet pari & im- diri finito 3d infinito non solii numeru costituebat, sed etiam ipsem unum,i. unitatem. VnitaMn.&Nresi uirtute de impar. Omnes enim disserentiae numeri unitati conueniunt in uirtute, quia quaecum 'differentia numeri in unitate retauuntur. Vnde inordine imparium primum inuenit unitas.Et si liter in ordine parium & quadratorum S persectorum numerorum se de aliis numeri dinerentii in quia unitas licet non sit actu aliquis numerus est in
omnis numerus uirtute.Et scutianum dicebat componi ex pari & impari, ita numerum ex unitatibus; celum uero de omnia sensibilia ex numeris. Et hic erat ordo principiorum quem ponebanti rum autem viij dece diura rurest Gordinata esse primo Matium infiniti ei--:unum, plura:dextruminiustria:net rumum mninam: pinsiem,motum:rectam, curuum: lamen, tenetro: bonum. malum: quadratum otiunia altero latere.
Eorundem darem a*derem ει ι esse pristim secun
42쪽
eu Iucem π , -- σιμ π, si uinum auia recτlangius teraparte. Hic ponit aliam opinionem Pythagorieorum de principiis Gens,P de numero eorundem Pythagoricorum suerunt aliqui, qui non possierimi uirum tatum contrarietatem in principii sicut pridieti, sed
posueruntax. primipia secundum c lementationem dicta, idest accipiendo unumquodque illorum cum suo coelemento, idest cum suo contrario. Et huius positionis ratio suit, quia non selum accipiebant prima principia, sed etiam proxima principia
sngulis rerum generibus attributa. Ponebant e
primo finitum & infinitum, sicut&illi qui praedi
runt:&consequenter par& impar, quibus finitum & infinitum attribuitur. Et quia par & impar sunt prima rerum principia,& primo ex eis causantur numeri,ponebant tertio disserentiam numerorum,scilicet unum & plura, quae duo ex pari & impari causabantur. Et quia ex numem constituebantur magnitudines , secundum quod in numeris positionem accipiebant. Nam secundum eos punctus
nihil aliud erat quam unitas positionem habens, delinea dualitas positionem habens, ideo consequenter ponebant principia positionum dextrum de sinistrum.Dextrum enim inuenitur persectum,sinistrii autem imperfectui Et ideo dextrum erat ex parte imparis,sinistrum ex parte paris.Quia uero natur ii per magnitudines inathematicas addunt uirtutem activam& passivam, ideo ulterius ponebant principia masculum &saeminam. Masclitum enim ad uirtutem activam pertinet, scemineum ad passi-riam: quotam masculum pertinet ad imparem, scemineum uero ad parem numerum,ut dictum est.Ex uirtute autem activa & passiva sequituri rebus motus oc quies quorum motus quia deformitatem habet de steritatem in ordine illiniti de paris ponitur, quies uero in ordine infiniati di imparis.Disserentiae autem motuum primae sunt circulare & rectum. Et ideo consequenter rectum de curuum principia po- sierunt, quorum rectum ad parem numerum pertinet, unde de lineam rectam dualitatem esse dicebat. Cur in uem siue circulare ratione uniformitatis pertinet ad imparem, qui indiuisionem ex forma imitatis retinet. Nec selum ponebant principia rerum quantum ad actiqnes naturales de motus, sed etiam quantum ad actiones animales. Et quantum quidem ad cognitionem, ponebant lucem de tene 'bras: quantum uero ad appetitum, bonum&
Ium. Nam lux est cognitionis principium, tenebrae uero ignorantiae ascribitur. Bonum etiam est in quod appetitus tendit, malum uero a quo recedit. Diue sitas autem persectionis dein persectionis non solum in iratu bus di uoluntariis uirtutibus do motibus imienitur, sed etiam in magnitudine refiguris.Ouae quid 'figure intelliguntur ut superusnientes substantiis magnitudinu, sicut uirtutes motus de actiones substantiis rerum naturalium. Et ideo quantum ad hoc ponebat principium quadragulare,idest quadratum, de altera parte longius. Dicitur autem quadratum figura constans ex quatuorlateribus aequalibus, cuius quatuor ansuli sinit recti. Et prouenit talis figuraex ductu alicuius linet in seipsa Vnde cum ex ipsa unitate causetur, ad numinim imparem pertinet. Quadratum.
Figura vem altera parte longior dicitur, cuius omnes anguli sunt recti, de latera uicissim sibi opposita sunt qualia, non tamen omnia latera sunt aequalia omnibus. Qimratum altera parte longius. Vnde patet ui sicut quadratum consurgit ex ductu unius lineae in seipsam, ita figura altera parte ongior,exductu duarum linearum in unam.Et sic peristinet ad numerum partem, qui primus est dualitas.
dicem eourarietates,non Rin bi,terminatas, sed prasias I tuita contingentes: Maua nigra, dulce amo sonam Goam nimiainc quide insetermisiau preiecit de ceteris. 6 Letorici Mraetii olei ει contrarietates enam mvu. Hic ponit tertiam opinionem Pythagoricorum Alciti oriis dicens,* Alcmeon Crotoniates, sic dictus a ciuita- optat te unde oriundus fuit, uidetur suscipere quantum
ad aliquid ide qiuod praedicti Othagorici dixerunt,
. s. ν plura contraria sint prinspia. Aut enim acce- , pila Pythagoricis, aut illi ab isto. Et u utrum; es lepotuerit,patet per hocui stilicontemporaneus Pythasotico linita tamen quod i pit philosophari N i: Dymastora sene existente.Sed qualiter inue sue rit multiun similiterenuntiatuit Pythmescis.Dixit enim multa quae isunt humanarum, idest multa re- Iruni sensibilium esse in quadam dualitate constitu-taantelligens perdualitate opposita contrarie.Sed
43쪽
determinatas contrarietates esse rerum principia. Sed ille proiecit quasi inordinate ponens quatainq;
contrarietates,qitae a fortuna ad mentem suam deueniebat esse rerum principia: sicut album nigrum, dulce amarum,& sic de aliis. Ex ambobus iritur his tantum accipere est,quM contraria primim emiumsunt. M autem, π quae illa sis. ex caemvis solum. verum quomodo illa ad dictas e fis applicentur, clare quidem ab eis non est determinatum: indentur tamen, ut . in materiae specie ponere elementa. ex his enim tanquam matrissetis eonstare cogi substantiam aiunt. Veterum itaque ac Hra elementa naturae ducentia mentem ex bustuculari licet. Palma. Ab bis igiturambobus tantum est accipere,Diacontraria sunt existentill principia: quot uero ab aliis, er quae bosint. Qualiter diae ad dictas cas conducere contingit plura, sene quidem non est de articulatum ab illis. Videtur autem ut in materiae simiae elementa ordinare. Ex his enim, ut ex bis quae ina sunt,constituit plumari dicunt substantum. Antiquorum quidem igitur elemensa naturae plura dicentum, ex bus β.eiens est intellectuitheculari.
Hic colligit ex pilictis quid Pythagorici de prin
cipiis senseriint, S: quomodo principia ab eis posita ad aliquod genus causa reducatitur. Dicit ergo ex ambobus praedictis scilicet Alcmeone de Pythagoricis una communis opinio accipi potest,sci-- licet*principia entium sunt cotraria, quod non est ab aliis dictuni. mod intelligedum est circa causam
materialem. Nam circa causam essicientem posuit Enipedo.cotrarietatem. Antiqui uero naturales, c5traria posuerunt principia, ut rarum & densum: contrarietatem tamen ex parte forme assignantes. Em- ped.uero etsi principia materialia posuetit quatuor elementa non tamen posuit ea principia prima materialia ratione contrarietatis, sed propter eorum naturas & substantiam: isti uero contrarietatem ex
parte materiae posuerit. Quae etia sint ista cotraria qasti posuerunt patet ex dictis. Sed quomodo pressi cta principia contraria ab eis posita possunt i conduci idest reduci ad praedictas species causarum, noneu manissite articillarent .i.distinctae expressum ab eis. Tamen uidetiir hiiiusmodi principia ordinem tur seeundum speciem causae materialis Dicunt enim ς, substantia rerist constituit & plasmatur ab istis principiis sicut ex his quae insunt:quod est ratio causs ma . Matinis et t. terialis Materia enim est ex Da fit aliquid cum insit. Quod quidem dicitur ad differentiam priuationis, ex qua etiam dicitur aliquid fieri,non tamen inest,si e ut dicitur musicum fieri ex non musico.
I xcvro I x. Parmenidis & Mesissideransissentetulas mi poniti quae item tum a Pithasorici trum ab aliis naturalibus de causa mat risii & efiiciente dicta sint colligit.
Sunt autem Pici uniuersio, tanquamst una natura esset,
ita asseruerimi. non tamen modo eoim omnes. neque eius, quod bene reque eius, quod ecundum naturam est. parcnima sunt autem ausu, quι deoiquo existente a natura enuntiauerunt, modo uero non em omnes,mque ipsbiabentineaque ipsius secuntamnat ram. 1 est pn, Hic ponit opiniones philosophorum de toto ibi ' - vcrso, acut de iii Oente, de circa hoc duo iacit. Prinio' ponit eorum opiniones incommuni.Secundoosten
tractatium pertineat,in quo noti,ibi. Iigitur ad praesentem &cF Dicit ergo ui aliqui alii philosophia
praedictis fuerunt, qui enuntiauerunt 3 de omnis. i. de uniuerso quasi de una natura.i.qiuasi totum uniuersuin esset unum ens uel una naturae od tame In hae eae, non eodem modo oes posuerunt. sicut insta patebit. ipso tamen modo quo diuersificati sunt nec be ne dixerunt,nec naturaliter.Nullus enim eorum na lturaliter locutus est qiua moriim rebus subtrahiit.
Nullus etiam bene locutus est, quia positionem lin- possibilem posuerunt, N per rationes λphis Sicas: siciit patet Primo Phyticorum.
In praesint istas causarium constderitisne, nassio modota uenit me litis. Non enim, ut quidam Ptast tm, unum Iupponentes φsum ens,nihilominus ex uno tanquam ex mauteriugenerant ed alio modo laeseunt. illi enim. eum peneres universi addunt tamen motum M uero inmobile esse aiunt. Igitur ad praesentem causarumperscrutationem nat late 'Par . nus congruit de ipsisfrem. Non enim ut, bilosophorum qui dam qui unum fuerunt ipsum res,tamen penerant ex masteria quo ex uno. sed alio dicunt bimodo. illi nanque motum apponunt ipsum omnegenerates, hi uero i mobile dicunt ese
Hic ostendit quomodo consideratio huitis positionis ad praesentem tractatum pertinet, At quo n5. Φ Et primo ostendit st non pertinet si consideretur eorum positio secundo ostenditq, pertinet si consideretur positionis ro, uel positionis modus, ibi
Sed quidem fm causam &c. Dicit ergo,q quia illi philosophi posiseriit tantum unum ens, & unum no potest sui ipsius esse eausa, patet, ut ipsi non potue-
runt inuenire causas.Nam po i. uralitas causarum diuersitatem in rebus exigit.Vndeqitantum ad pH sentem perscrutationem qus est de causis, non conmittit sermo de eis habeatur. secus autem est de antiquis naturalibi is oui tantum ens posuerunt essς unum,de Ous debet hic sermo haberi. Illi enim es illo uno generat multa,sicut ex ma. de sic poniticam N catum.Sed isti de ius nuc agitur, alio mo dicsit. Non.n.dicunt st sint omnia unum fm materiam. ital ex uno omnia generentur,sed dicunt ν simpli citer sunt unu.Et ratio huius diuersitatis est, ut anti iqui naturales apponebant motum illis, qui ponebant unum principium & unum ens dicentes ipsiam esse mobile. Et ideo per aliquem modum motus, si- cui per rares zonem & condensationem poterat ex illo uno diuersa generari. Et per hunc modum dicebant generari totum uniuersum G diuersitatem,quae in partibus eius in enitur. Et tamen quia Lest non ponebantuariationem secundum substantiarii, nisi secundum accidentia, ut supra dictum est, ideri relinquebatur Φ totu uniuersum esset unum secundum lilbstantiam, ditiersificatum tamen secundum
accidentia. Sed isti dicebant illud quod ponebant
esse unimi penitus immobile. Et ideo ex illo uno non poterat aliqua diuersitas ferum causari. Et in pter noc nec secundum substantiam nec secundum accidentia pluralitatem in rebus ponere poterant. Attamen aliquatenus praefienti perscrutatim proprium
est Parmenideserenim unum secundum rationim attigisse uis detur: Melissus uero secundum muteriam. mare eruilis quidem finitum, bis uero insimum ait esse.Xenophanes urtem, quanquam prior istis, unum poterat nam Parmenides
elui auditor fuisse disitar nihil tornclaram duci , neu. triar
44쪽
trius isse vitigisse indetur, Mad totam coclum
resticiens psimi ι disse ι .Pa 3. Sed quidem stondum tam praesenti proprium est impositioni Parmenisectis uidelia an seciinduam risionem tangere mel uero ipsi sic in materiam. ire erbis pudem stulum i vero isturum id esse an Xenophat suero primus borian in . Parmenides enmqtiburus dicitur fuisse Amputas, nihil explanavit.Neque detratura borum neuter uisus est tangere, sed ad totam ccxlum respiciens,
ipsim utum duit se Deum. Hic ostendit quomodo eoriun opinio pertineat ad praesentem perscrutationem. Et primo generaliter de omnia iis. Secundo specialiter de Parmeni de ibi: Igitur hi. Dicit ergo primo,st licet diuersitatem reo auferrent,&per consequens causalitatem, tamen eorum opinio est propria praesenti inquisitioni ει tantum quantum dicetur, quantum, cad modum ponem c quantum ad ronem risitio 'nis. Parmenides enim, qui filii unus ex eis,uidetur tangere unitatem 3ω ronem 1. i.ex parte formae.
Pinneialis Argumentatur enim sciQuicquid est er et en est in non ens. quicquid est no ens, est nihil: ergo quie quid est praeter ens est nihil.Sed ens est unum.Ergo quicquid est piter unum,est nihil. In quo patet lconsiderabat ipsam Gnem essendi que uidetur esse ima, quia non retest intelligi in ad rationem entis
aliquid superueniat per quod diuersificetur: quia illud quod superuenit enti, oportet esse extraneum
ab ente.Quod autem est huiusmodi, est nihil.Vnde non uideturq, possitdiuersificareens. Sicut etiani uidemus quod differentia: aduenientes generi di, uersificant ipsem,quae tamen sunt preter substantia eius.Non enim participant differentiae genus, ut di ρ.3. citur q. 6.Aliter genus esseide silestantia diis, εt in dissinitionibus esset nugatio, si posito genere, adderet dria, si de eius sebstatia esiet genus, sicut esset nugatio si species adderet. In nullo etia distentis non di- rentia lipecie disserret. Eauem,quae sunt praeterrit unam na substantiam entis, oportet esse non ens, de ita non
tu misi possuntdiuersificare ens. Sed inhoc decipiebatur, Ita quia utebatur ente quas una ratione 3c una nora, sicut est natura alicitius generis hoc enim est apossibile, Ens.mnon est senus, sed multipliciter dicitur de diuerss. Elideo in primo Physi. citur m haec est
Te . I . falsa, ens est unum no.n.habet unam naturam sicutis unum genus uel una species. Sed Melistas considerabat ens ex parte materiae. Argumentabatur enim unitatem entis, ex eo et ens non generatur ex aliquo priori,quod proprie ptinet ad materiam quae est ingenita. Arguebat enim sic:Quod est generatu, habet principium: ergo quod non est generatum, non hinet principium.Ens non est generatum, ergo non habet principium Quod autem caret prin. cipio,& sne caret, ergo est infinitum.Et si est infinitum est imobile quia infinitu no habet extra seiquo
moueat. Qeautens non generetur,probosc. in si gliatur,axit gnat mente, aut ex non ente, quia noens est nihil, & ex nihilo nihil fit. Nec ex ente, quia sic aliquid esset antequam fieret, ergo nullo modo generatur. In qua quidem ratione pateti tetigit S ex parte materiae, quia non generari ex aliquopthas existente materiae est. Et quia finitum pertinet ad formam, infinitum uero in materiana,Melinsita quiconsiderabatem ex parte materit lixit esse
l iniim ens infinitum.Parmenides uero qui conside rabat ens ex parte formae, dixit ens esse finitum.Sic igitur inquantum consideratur ens ratione materiae de se ae tractare de his pertinet asprivsentem considerationem,qiua materia dc mia in numero causariim ponuntur.Xenophanes uero qui fuit pri- X-6-amus inter dicentes omnia esse unum, unde eciam nis pharata. Parmenides fuit eius discipulus, no explanavit qua ratione diceret omnia esse unum, nec semendo rationem aliquam ex parte materiae, nec ex parte sor .Et sic de neutra natura, scilicet neque de materia neque de forma uisiis est stangere hos, i. pertingere dc adaequare eos irronalitate dicendi,sed resipiciens ad totum coelum dixit esse ipsuin unum Deli. Antiqui enim dicebant ipsiim mundum esse deum. Vnde uidens omnes partes mundi in hoc esse simi- emi.les, quia corporeae sunt, iudicauit de eis quasi omnia essent unum. Et sicut praedicti posueriant unit rem entium per considerationem eorum qii per .
tinentia semiam uel ad materiamota iste respicies ad ipsem compositum. Hi igiturust diximus depresensiquaestione omittendia
φadem,er penisus D ad paululum aggrestiores, Xenomphaneosque Melissus. Parmenides uero metis inspiciens, diiscere, o modo videtur quod enim estpraeter g sumens ipsi non ens Mil iudu sese . neceserio unum putat ipsumens 4Faπnihil aliud. cpis clariusis de Naturalibiu viximus. Coactus uero id ae a paren ecpa, Cr unum rationet ra uero secundum fensum putans in aus eo asrursum, ac
duo principia ponit alidum ex frigidum, uelut ignemo terram dicens.Florum autem aeterum,calidumIcilicet cum ente,
alterum ino eum non entem eat.
Igitur ij sicut dissimas pretermissenssi talpraesentem Parti inquisitionem. Duo quidem er penitus, tanquam existentes parum agrestiores,taenophanes er Melissus.Parmenides catem majussidens uisus est dicere. Praeter enim ens,non ens uta dignarur esse, unde ex necessitate opinatur unum esse ens.
Ur Aiud nilni: de quo in 'Ucis manis usdiximus.coactus uero anaerentia sequi, er quid unum quidem secatam rati ne plura nerostrauidumsiensium opinatus esse , duas erisso d yrincipia rursus ponu:calidum T idum ut ignem: terrascens.Ηorum autem p odquidem δ fectaumens,
calidum ordinat, altera uerosecundum,nmens.
Hic specialiter intendit dicere quo opinio Parmenidis ad perscrutationem praesentem pertineat, concludens ex prininis si quia diuersitatem ab en tibus auferebant, & per consequens casualitatem, quantum adhraesentem quaestionem pertinet, om nes pretermittendi sunt. Sed duo eorum, scilicet Xenophanes 3c Melissus sunt penituspraetermittendi,quia aliquantulum suminisagrestiores .i minus
sibtiliter procedentes.Sed Parmenides uisus est , pis, Incere suam opinione magis uides, Lquasi plus iret' estu duo ligens.Vtitur enim tali ratione. Quicquid est praeter ens, est non ens:quicquid est non ens s dignatur esse nihil l.ialignum reputat esse nihil. Vnde ex necessitate putat sequi φ ens sit unum, de quicquid est aliud ab ente, sit nihil. De qua quidem ratione manifestiu dictum est Primo PhystLicetautem Parme- Te a nides ista ratione cogatur ad ponendum omni aesse unum,tamen quia sensiti apparebat multitudinem esse in rebus, coactus sequi ea quae apparent, uoluit in sua positione utrique satisfacere, de apparentiae sensusde rationi. de diritu, omnia sunt unum se Q. cundum
45쪽
cundum rationem,sed sunt plura sin sensum. Et inquantum ponebat pluralitatem fm sensem, potuit in rebus ponere causam 8c caiisatum. Vnde posuit duas causar, scilicet calidum & stigidum: quorum unum attribuebat igni aliud terrae.Et unum uidebatur pertinere ad causam efficientem,solidum de ignis alii id ad causim materialem, scilicet frigidum, terra. Et ne eius positio sue rationi uideretur esse opposita qua concludebat ui quicquid est praeter uiuim,est nihil licebat ν unum praedictoriam, scilicet calidiun,erat ens:alterutra uero quod est praeter illud unum ens, scilicet frigidum, dicebat esse nonens secudum rationem & rei ueritatem,sed esse enssollam fm apparentiam sensus. In hoc autem aliquomodo ad ueritatem appropinquat. Nam principiumateriale no est ensi actu cui attribuebat terram, similiter etiam alterum contrariorum est ut priua-- g tio,ut dicitur Primo Physicorum. Privatio autem ad ronem non entis pertinet. Vnde & frigidii quodammodo est priuatio calidi,& sic est non ens. Ex dictis ita iis , de abillis , pia ratiorum exbi erinis accepi . A primis crinem ercor si principum. MI -σignis, eT Dirui corpora fisit. Crhorio a ivibu'm unuma quibusdam plura corporea prvierim. utri putamen i uoum materis spe ponentisau. Aeaeteris Miser Linc causam, er cuin ista reum unde motis statuetitibus. rbarae,aquilinam unam i quibusdam duas. .x. Vspuadua sigitiπOariue illis, mediocrias e teriti Nora eis dixeruntatis quod, ut diximus, Labiascaulis ullsum. σbarum iteram unde motus quidam unam, quidam duas faucium. Igito ex dictiso asapientibus iam rationi consentientiata ea accepimus.A primis quidem igitur pricipiam esse eor poreum. Aqua nanque ignis Geon milia corpore furit, eris bis quidem unum, abillisu plura principia corpo rea. Vtriusque tamen ea utin materiae jecie ponentibus .er. bustim cumbae illam unde motus. ει hanc abbis HETO. . seram babis uero duas. Igitur inviis ad uesicos, erabsique
illis mediocrius dixerunt si dei s. Attamen ut diximus citabas μα eaos in, o boum alteram, H qvirm unam, abfuero duassiciunt ictam. inde motus. Hic recolligit ea, qu dicta sunt de opinionibus aliquorum,de circa hoc dito facit. Primo recollicittiquorum. dicia sunt de Opinionibus antiquorum nam Pari ci rati ut Secundo quae dicta sunt de opinionibus P Patiaba. thagoricoriam qui mathematicam introduxerunt,
ibi: i Pythagorici&c. Concludit ergo primo ex dictis quod ex his praedictis,qui idem considerabant, icet esse causam materialem rerum substantiam, de qui iam incipiebant per ronem sapere causas rerum iqiuirendo ipsas accepimus eas quae dictς sunt. A primis nanqxae philosophis acceptum est quod Principium omnium rerum est corporeum. Quod patet per hoc, ut aqua &huiustitiai quae principia rerum ponebant,qilaedam corpora sunt.In hoc aut differebant, in quidam ponebant illud principium corporeum esse uminuantum, sicut Thales Diogenesin similes.Quidam uero ponebant esse plura sciit Anaxas.Democrita& Empedo.Vtrique tamen
tam imp qui ponebant imum, et illi qui ponebant plura esse, huiusmodi corporea principia ponebant injecie causet materialis. Quidam uero eorum non solum causam materialem posuerunt, sed cum ea
eam unam ponentes sicut Anaxa intellectum,& Parmenides amorem, quidam uero duas sicut pedocles amorem & odium. Vnde patet v praedicti philosophi qui fuerunt usque,ad Italicos,scilicet Pytha oram.3&absque illisF.i .separatam opinionem haentes de rebus non communicando opinionibus i Pythagoricoriim obscurius dixerunt de principiis lquia non assignabant ad quod genus causae huius- lmodi principia reducerentur: & tamen utebantur duabus cautis,scilicet principio motus & materia, de alteram istarum, scilicet ipsam unde principium motus, quidam secerunt unam, ut dictum est, quibdam duas. 'thagorici uero in quidem eodem modo dixerunt prinAE TU I. cipia. Tantum autem addiderunt, quod σ p rum eorum est,quod initum, er infinitum cr unum non putarunt ulti acias esse naturas,utputa ignem, aut terram, aut aliud Di
ista ipsum infinisum, er ipsum unum substantiam Drum esse dequabuspraedicantur, quare ἐπ numerum, substantiam omnium esse. In hunc itaque motam σdebis asseruerivit. Tex σί ipso quid est incaeperunt quidem dicere, erctfinire, sed ualdeli piciter tractarunt.donubant nanque persu rie. Creui primo dicta donitio inesses, hoc Gsubstantia rei putarunt: perinde ac siquis putant idem esse duptam, π litate, quonianima Dalitati duplὴ inest ed non est idem Iortassis duplo G dualitati esse.quodst non, sum unum erumulta φfissis quos accidebM. Apri bus igitur,er caeteris
Pmbagorici vero duo quidem principia dixerunis cun dum eundem nis nilantum aut madiderum,quod rapro prium seorum, Ma sertum σ infinitum θ' unum, CT nonabas aliquas putauerunt esse natura , ut igniem aut terse aut aliudaliquid tale: Iedi nitum ipsumcπ unum ipsi borum esse substantiam. de quibus praedicantur. ιpropio ernumerum e hesu vitam omnium. Debis etiWρμη Te hunc enuntiMaerunt modum,crde ipso quid est sicere σιδε finire ceperunt. Valde aut simplicuer trai aureat.Super. . scialiterenim diffinierunt, erem primo inerat dictus tota nusMense MLntiam reipulauerum. vlyquiis exadimet ratisne i esse plumo duatitatem, eo quodprimo insduobus duplam. seuorsitam duplaertaesuvii non id est esse Si autem non multa sium unum eris,quod et illis accida. De pristribus quidem igitur e aliis tot Haecipere.
Hie recolligit si dicta sunt a Pythagoricis,&qua tum ad id quod erat commune cu promictis, Sc quatum ad id quod erat eis proprium. Commune ramo P. l. iiiiii aliquibus praedictorum N Pythagoricorun ponerent duo principia aliqualiter eodem modocu praedictis.Sicut enini Empedocies ponebat duo principia contraria, quorum unum erat principium Donorum, Saliud principium malorum, ita&py thagorici:ut patet ex coordinatione principiorum cotrariorum supposita a pythagoricis. In hoc tamenon eodem modo,quia Empedocles illa principiac5traria ponebat in spe inae mouenti Pythagorici uero in specie causae materialis,ut stupra aictim est. Pythagorici autem addiderimi quod erat eis pro prium supra opinionem aliorum,primo quidem Ddicebant,hoc quod dico unum sinitum & infinitu non erant accidentia aliquibus aliis naturis, sicut immitterrae, aut alicui huiusnodi. Sed hoc quod cum unum finitum de infinitiim, erat substantiae e mandem,de quibus praedicabantur. Et ex hocconcludebant ui nun rus, qui cx unitatium constituituta
46쪽
et Isit ibbstantia rerum omnivin. Alii uero naturalesai Geponerent unum & finitum, seu infinitum tamenam uebant ista alicui alteri natum, sicut accide
tia attribuuntur labiecto, ut igni, ites aqvhuel alicui huiusmodi.secundo a Uiderunt super alios philoisphys, quia incaeperunt dicere & iussinite de s ipso quid est Lc inantia de rerum qui ditate. Sed tame de simpliciterde hoc tractauerat, superficialiter
disinientes. Non enim attendebant in assignandis distinitionibus nisi unum tantum. Dicebant.n.
v si aliquis terminus dictus inesset alicui primo,qaerat silbstantia illius rei sicut si aliquis aestimet vi portio dupla sit sebstatia dualitatis: quia talis proportio ptimo in numero binario inuenitur.Et quia ens primo laeniebatur in uno si in multis,nam multa ex uno constituuntur, ideo dicebant V ens est ipsa sitistantia unius. Sed haec eo determinatio non erat conueniens,quialicet dualitas sit dupla notamen idem est esse dualitatis&dupli, ita re sint idesecundum rationem, sicut dissinitio&di nitum. Si autem etiam esset veru quod illi dicebat, sequeretur simulta essent unum. Contingit enim aliqua
multa primo inesse alicui uni, sicut dualitati primo inest paritas & proportio dupla. Et se sequi tur quM par de duplum snt idem, similiter quod cuicunque inest duplum sit idem dualitati, ex quo duplum est dualitatis sibstantia. Quod idem etiam& pvthagoricis contingebat. Nam multa Ndiue assignadant quasi unum essent sicut proprietates numerales dicebant idem esse cum proprietatibus naturalium rerum.sic igitur concludit in tot est acciperea prioribus philosophis, qui posueriint tam tum unum principium materiale :& ab aliis post Horibus qui posuerunt plura principia.
Platon eorum opinio ea de Ideis ab antiqvis processisse ingssit quid item 1e rerum mincipiis ae e sis rerum iderit opinati exponitae ipsos refellit.
planis satiandos ecum, is nauteri erum pre , iatra Italico habens philosophiam. c scrat illo nam; ue ex recenti conuersat tu, er Heracliti opinio nibus as tui opiam omnibussiens ibius peris flatii, tibia,er eis non existentescieritia, bripi idem etiam p
Soer rix stea ita arbitrictus est. Ocnuero socrates demoralibus quis dem tractaret, tota iuro naturanibZInbutamen urerar: E, I salapiaereret, o primas mentem ad defruti tuapplicaret, tu alia init sitim ob Me laudans. uduit de iis er non de ali sensibi lumboes ri.impossibili enim definitionem eonem aera cuuii hilam ρη bdrum semper musrurier te talia et
' minuenippi aut sensitata uero reter baeciersicines Lee,omnia ditisu dum partiriminumnoque, emia ta uni corum,espespeciebus e uoca. particistionem v restem nomenses mutauit. PMagorici et enim imis a L Dimie ero a tentia es . Platon nomen mundo participatione. participationem uera Mimitati myrmarum quaenam Fr, muniters rm omiserunt. tit. Post dietis uero philosophin, Platonissuperumι rugo. fi r n miatis quidem bos,prens, aliam uero erpropriam praeter uali corram philo labiam taberis.Namex nouomnis
rugociante, er de tota natura nihil, in hutumen inruersale q-renteaer dedistimoniisi uelle' 'mante lunare ei respropter buti modifusceperas, clara taeduuiae einmms,er non desensibilian aliquo inpossibilanampis Ulc3 muris rationem esses russeris Iu semper traumulan. tu . sic itae et iapodem Dastentium ideas ta species π petauit .se ibiba uero propter hoc et secundum hoc dici om.
nis Nam si eundum participationem esse malia univocorum speciebus,participationem utro siccindum nomen transmuta Mitrii bagorici quium existentia dicunt esse numerorum inritatione.Plato ueroparticipasione, nomen nransmutans. Parucipationem tamen aut mitationem, piso utique Declarum dimiserunt in communi quaerere.
Positis opinionibus antiquorum de causa mate riali de euiciente, hic tertio ponit opi Platonis, qui Lin m. primo manifeste induxit causam id es .Et diui Par .ditur in partes ditas. Primo enim ponit opinionem Platonis. Secundo colligit ex omnibus praedictis Udequatuor generibus causam ab aliis philosophis si positum. ibi :sBreuiter& re capitulariter M. FCirca primum duo facit.Primo ponit opinionem Platonis de rerum sebi latius.Secundo de rem primcipiis . ibi: Qm autem species &cit Circa primum Insta paris. duo iacit.Primo ponitopinionem Platonis quan Parteam. tium ad hoc Pposuit ideas. Secundo quantum ad hoc opositit filialantias medias,cmathematica separata ibi: l Amplius autem praeter sensibilia. Dicit o-
ergo primo, ut post omnes praedictos philosophos aere si
sit peruenit negocium Platonis, qui inaediate Atili. substantiis. praecessitiNam Aris .eius discipulus filisse perhibetur.Plato siquidem in multis secutus est predictos hilosephos naturales. Empedocle,Anaxad alios uiusmodi, sed alia quidam habuit propria praeter
illos praedictos philosephos,propterphilosophiam
Italicorum Pylii 'ricorum. Nam ipse ut studi sits erat ad ueritatis inquisitionem, ubiq; terrarum philosophos quisiuit,ut eorum dogmata sciret.Vuin Italiam Tarem tum uenit, Sc ab Archita tarentino Pythagora discipulo de opinionibus Pytha ficis est instructus. Cum enim naturales philo Δ-phos,gin GHUa suerunt,sequi uideretide inii eos aliqui posteriores ponerent omnia sensibili asemper ei se in fluxu,re V scientia de eis esse non pot,inposuerunt Heraclitus de Craiylliis, huiusmodipositionibus tanquam nouis Plato consuetus,& eis Gueniens in hac pone ipse posterii ita ei te suscepit.unde dixit particularium scibilium scientia esse relinquendam. crates etiam,qui fuit magister Platonis de discipulus Archelai , qui fuit auditor ac propter hanc opinionem quq suo tempore surrexerat,*non potest esse de sensibilibus scientia, noluit aliquid de rerum naturis perscrutari, sed sol uni ci ca moralia negociatus est. Et ipse prius incaepit in morsibus quaerere quid esset ille, de isistere ad dis finiendum. Vnde δ: Plato tanqua eius auditois recipiens Socratemb.i. sequens,suscepit hoc ad inquia rendum in rebus natianilibus quasi in eis hoc posset euelaire, ut ure in eis acciperetur de quo dissinitio tradereriir,ita ui diffinitio no daretur de aliquo sensbilium,quia cum sensibilia sint semper transi nutatii l. i.transmutata, non potest sicilius eorum comunis ratio assignari. Nam omnis ratio oportetu de omni Sc semper conueniat, Z ira aliquam immutabilitatem requirit. Et ideo ita di enitauuari
47쪽
sum a rebus sensitatibus separata de qitibus disinitiones asugnantur, notitimuit ideas de species exi sentituit sensibili uiri. Ideo quidemi, idest formas, in litantum adeariun similitudinem sensibilia consutabantur, species uero inquantum perearia 'a ticipationemelle substantiale habebant. Vel ideas inquantivii erant principium essendi, species uero hi quantum erant principium cognoscendi.Vnde de
sensibilia omnia habet ei se propter praedictas & fm
MPropter eas quidem inquantuni ideae sunt sensibilibus causit essendi .Secundum eras uero inquantusimi eorum xeniplaria. Etl hoc sit uerum patet ex eo ut singulis speciebus attribuuntur multa indiuidua unituri Drum,.i. multa indiuidua univocae species medicationem suscipientia,& hoe G partici .
pationem iram species, uel idea est ipsa natura spe-Pisti istam ciet,qua est existens homo peressentiam Indi iudi
seu dici at, autern est homo perparticipationen inquantum
.id decio tura species in hac materia aesignata participatum.
- Qii oderim totaliter est alisula,nsi participat illud, et sedesiperes lentiam idem illi. Quod uero notota liter est aliquid habens aliquid aliud adiunctum, ,'prie participare dicitur. Sicut si calor est et calor perie exastens, non diceretur participare calorem,quia
nihil esset in eo nisi calor.Ignis uero quia est aliquid aliud si caloridicitur participare calorem. Similiter autem cuidea hominis senarata nihil aliud habeat nisi ipsam natura species eu essentialiter homo. Et
Propterea ab eo uocabatur per se homo. Socrates uero iret plato, quia habet praeter naturam speciei
principium indiuiduans quod est materia sit gnat odicitur tis Platonem participare speciem. Hoc autem nomen participationis Pilato accepit a Pyth Eor Sed in transmutauit ipsum. Pythagorici enim tacebant numeros este cati in rerum sicut Platonici
ideo, de dicebantri huiusmodi exilientia sensibilia
crant quasi quaretam imitationes numerorum. In quarunt.n.numeri qui de se potieni non habent ,
cipiebant positionem, corpora causabant. Sed quia Plato ideas posuit imutabiles ad hoc uide eis posisent esse scientiae & diuinitiones, non conueniebat et iideis uti nomine imitationis. Sed loco eius usus est nomine participationis. Sed tamen est sciendum, et Pythagorici licet ponerent particq atione, aut imitationem,non tamen perscrutati simi qtiali
ter species communis participetur ab indiuiduissensibilibiis, siue ab eis imitetur, quod Platonici
care bitermedia dui spe. Et sit ira a sensibili upissem:quus. uerna miterram ita. A seciebus a tem eo id bax Mein musta φ dam miliasau:spuis Hic ponit opinione ii Pla.de inamentaticis sub stantiis, & dicit quod Plato posuit alias substantias eter species N praeter sensibilial , idest math murca, & dixit quod huiusnodi elitia erant media trium sebstantiarum, itas, erant supra sensibiliare infra species de ab utrisque disserebant. A sensibili
bus quide, qui sensibilia sivit corruptibilia de in II τ s r c AE
bilia mathemationem sempiterilade immobilia. Et hoc accipiebant ex ipse rone scientis mathemati .nam i Iiathematica scientia amotu abstrahiti Disserunt uero mathematicat speciebus, quia i mathematicis inentiuntur differentiam numerum, similiam speciemisias non saluarenturdemonstra tiones mathematicae scientiae. Nisi enim essent duo trianguli eiusdem speciei Mistra demonstraret geometra aliquos triangillos esse sutiles,& similiter in aliis figuris.Hoc autem in speciebiis no accidit. Nacum in specie separata nihil aliud sit nis natura speciei, non potest esse singularis species nisi titi Licet enim alia sit species hominis, alia asini, tamen spes hominis non est nisi ima, nee species asini, & similiter de aliis. Patet autem diligenter intueti rationes Platonis,* ex hoc in sua positione erravit,qtii acre 'didit,u, modus rei intellectae in isto esse sit sicut ii odiis intelligendi rem ipsam.Et ideo quia inuenit intellectum nostrum duplicitet abstracta intelliger' imo mo sicut uria itelligimus abstracta a singulari
biis alio modo sciat matheliratica abstracta a sensibilibus, iitrique abstractioni intellecti is posuit re--,ndere abstractioneni in essentiis rerum:unde posuit & matheniatica esse leparata uec species Ioc autem non est neces latium. Nam intellectus S si intestigat res perhoe,u, similis est eis quatituita ad specie intelligibilem, per quam fit in actu, non tame oportet st modo illo sit species illa in intellectit quo in re intellecta. nam omne quod est in aliquo, est per modum eius, in quo est. Et ideo ex natura intellectus,
quae est alia a natura rei intellecte, necellarium est 'alius si modus intelligendi quo intellecti re intelli gi alius sit modus essendi ruores existit. et enim id in re esse oporteat quod intellectus intelligitanon tamen eodem modo. Vnde quamuis intellectus intelligat mathematica non cointelligendo sensibilia,N unii tersalia praeter particularia, non tamen oportetv mathematica lint praeter sensibilia,& uniuersalia praeter particularia. Nam videmus Petiam usus percipit colorem situ sapore, cum tamein sensibilibiis sapor Scolor simul inueniantur. . Et pisti formae elimenta ora nium μ vir entiam elamenta esseat materiam quidem via gnum, σparuum esse cim, tMuIuam uero summum ipsi mirum. Ex tuis enim partisipatae ipsisut s,for iras e sesse. ratam autem species causaesunt aliis, itarram elemen, ta omnium putauerunt existentium elementa esse. ut quidem igitur materiam, magnum ex paruum 4βprincipis:ia auia substitiam, unum: ex ii insectanda puricipationes mus, species esse numeros.
Hic ponit opinionem Platale rerum principiis,&circa hoc duo iacit Primo ponit quae principia rebus Plato assigilauit. Secundo ad quod genus caiis reducuntur. γ sPalam autum ex dictis Δc. FCirca primum duo iacit.Pinno ponit cuiusmodi pricipia Plato assignauerit. Secundo ostendit quomodo Plato cum puthagoricis conualui licet,&in quo disserat ab eis.ibi: lVmina tamen substantiam. FDicit ergo primo, quia Plato. ecies separatae sunt
causae omnibus aliis entibus duo elementa specie-rrum putaue teste elementa omnium entium. Et
ideo assignabant rebus pro ni teria magnu& par
48쪽
esse unum. Et hoe ideo,quia ista ponebant esse prin. opia specierum.Dicebant enim in sicut species sunt' sensibilibus forme, ita unium est sori specierum. Et ideo sicut sensibilia constituuntur ex principiis uniuersalibus per participationem specierum, ita
species quas dicebat esse numeros, constitui intur secundum ei sexillisb, magno de paruo. Vnitas.n. . . diuerso numeroru species costituit per additione di subtractionem ii quibus consistit ratio magni &Parui.Vnde cimi unum opinaretur esse substantiamentis, quia non distinguebat inter unum quod est principium numeri,& unum quod conuertitur cuente, uidebatur sibi u hoc modo multiplicarentur diuersie species separatae ex una quae est communis substanti sicut ex unitate diue species numero
sim tamen uni με visam essem missior id aliud,
Mi Mum 6β, quoissimos rit ginta erit nu ur os inque fascemissubstantieesses Eremat pu, Vtum tamen ιbcntiam, is liquod aliud erasci utrum s liter Dibaroericiselixit, er nineros esse co D memesiastis similiurat illi. Iasilae . Hic comparat opinionem Platonis Pythagorae. tremebant Et primo ostendit in quo conueniebant. Secundo' ij in quo differebant. ibi: Pto infinito. PConueniebat autem in duabus positionibus, quarum prima est' unum sit substantia rerum.Dicebant enim Platonici sciit etiam Pythagorici, hoc quod dico unum non probatur de aliquo alio ente, sicut accidens de sibiecto sed hoc signat substatim rei. Ethoc ideo, quia ut dictum est , non distinguebant inter unum ii quod conuertiturcum ente,& unum modest erincipium numeri.Secunda positio sequitur ex prima. Dicebant enim Platonici similiter ut Pythagorici numeros esse causas substantis omnibus entibus.Ethoe ideo ua numerus nihil aliud est quam unitates collecti. Vnde si unitas est sicistantia, Oportet P
me μυ. Hic ostendit in quo disserebant, & circa hoc duo parsq, Dest.Primo enim ponit disserentiam inter eos. S disserentiae causam. ibi: IUnum igitur & ni meros &cit in autem ista disserentia in duobus.Pridi ro γώ mo quantum ad hoc Pythagorici ponebant cui diae usin. ctum est duo principia, ex quibus res constitueb tur, scilicet finitum & infinitum, quorum unum, sese licet infinitum se habet ex parte materiae. Plato uero loco huius unius quod Pythagoras positit, Linῖ niti fecitdualitatem lonens ex parte materiae magnum & paruum. Et sic infinitum quod Pythagoras potat unum principium,l Pato posuit consistere ex magno & paruO.Et hoc est proprium opinionis suae . incomparatione ad thagoram.Secundadisserentiae'quia Plato potat numeros praeter sensibilia, di hoc aupliciter. Ipsas enim species, numeros esse dicebat,sicut supra habitum. Et iterum inter spe
ctum est quae secundiun Bam sebstantiam numeros esse dicebat. Sed Pythagorici dicunt ipsas res
sensibiles esse numeros,& non ponunt mathematica media inter species & sensibilia, nec iterum ponunt species separatas. Ipsum igitur unums numeros praeterres fac m,Cr non
ut fit baroricher introductio ire pro ea ,- in
orationibus' perscrutationem, euenit.Prio res enim Allecti.
Vnum igitur er numeraspraeter resfacere,er non vita. thagorici, σθecrerum introducto, propteream pis inrautionibus Ucrutationem euenit. Priores en non participauerint Diali a.
Hic ostendit causam digerentiae,&primo secum Parte pliti da.Secundo causas differentiae primae. ibi: l Dualita-tem autem sere &c., Dicit ergo st ponere unum &numeros praeter res sensibiles, & non in ipsis sens-bilibus, sicut Pythagorici secerunt,& iterum introducere species separatas,euenit Platonicis propter scrutationem quae est in rationibusP.Lpropter hocv perscrutati sunt dedissinitionibus rem quas credebant non posse attribui rebus sensibilibus, ut dictum est. Et hac necessitate suerunt coacti ponere quasdam res quibus distinitiones attribuuntur. Sed Pythagorici qui fuerunt priores Platone,no partici uteriit dialecticam, ad suam pertinet considerare distinitiones & uniuersilia huiusmodi, quarum cosideratio induxit ad introductionem idearum.
Duillatem vero feras alteram naturam , propu o ridi quod nuripraeternimos ea aptissime uelut quam lectio non effigie genetrantur. panicipme Di atem aut facere Huram naturam, numeri raextra priores omnes naturalitereo eugenerantur , uelia aliquo echimagis.
Hic ostendit causam alterius disserentiae, quae,sex parte materiae est. Et primo ponit causam suius modi differentiae. Secundo ostendit Platonem non rationabiliter motum esse.ibi:sAttamen econiter-χ.FDicit ergo* ideo Platonici secerunt dualitate esse numerum, quae est alia natura aspeciebus, quia
omnes numeri naturaliter generantur ex dualitate praeter numeros primos. Dicuntur autem numeri primi quos nullus numerat, sicut te riuS, quin rius,septenarius,uedenarius,& sic de aliis.Hi enim sola unitate constituuntur immediate. numeri uem,quos aliquis alius numeriis numerat, non dicu-tur primi, sed compositi, sicut quaternarius, quem numerat dualitas:&uniuersaliter omnis numerus par a dualitate numeratur.Vnde numeri pares materiae attribuuntur, cum eis attribuatur infinitum,
quod est materiae, ut supra dictum est.Hac ratione posuit dualitatem, ex qua sicut i aliquo echima gio Fidest ex aliquo exemplari omnes alii numeri
At pol accidis econtra,nonenim uos laestita feri. ἀοetenim ex materia multa factura: Iormas uero ,simogene rat suum. Attamen econtrario conliniumn enim rationabile ita. Partis nunc enim ex materia multa Iaciant,speciei vero se in nervis. m.
Hic ostedit platonem irrationabiliter posuisse,& circa hoc duo facit. Primo enim ex ratione natu- Hupane rasi ostendit hoc.Secundo etiam ponit rationem naturalem, quae Platonem mouebat ad suam opi. ihi:
49쪽
. 11 ET AT Videtur autem ex una materia. Dicit ergo v quis
H- Plato poneret dualitatem ex parte materiae, tamen econuerso contingit, sicut attestantur opinionesolum aliora philo ophom naturaliu, qui posti erutcontrarietatem ex parte in q,de unitatem ex par- , - te materie, sicut patet Primo Physicorum. Ponebat Tex.e. 11. rerum materiam aere, uel aquam, uel aliquid
sol L εὶ huiusmodi.ex quo diuersitatem rerum constituebat alibi pila. per rarum&densum, quae ponebat quas principia i , ibimalia.N6 enim est rationabile ponere sicut Pla to posuit. Et hoc ideo quia ex materia uiderunt philosophi multa fieri per successionem formarum in ipsa, illa enim materia,qiuae modo substat uni sarmet postmodum substare poterit pluribus, uno corrupto de alio generato.Sed una species siue una forma
liuntsemes generati idest constituit aliquid generatum.cum enim aliquid generatur accipit sormam quidem, quae mma eadem mi mero non potest alteri generato aduenire.sed esse desinit generato com rupto. In quo manifeste apparet'una materia ad inultas formas se habet,& non econuerso, una sorma ad multas materias se habet. Et sic uides rati nabilius ponere ex parte materiae unitate, sed dualitatem siue contrarietatem ex parte sormae , sicut Posuerunt nates,4 econuerso, sicut posuit Plato.
nass. Apparet autem murraniarteria utra mensa. ms veru mmindigitis ista est,multasfacit. similiter autem crina Aulus adfoeminamst habet bre etenim ex uno congressis mamplitur, musiculus uera molius implet. at ista, imitationes illo.
rum principiorum futu. Plato igitur dr propostis quaestionisbia ita det inauit. AN T. Videturautem ex amateria Mameri fura. Specimauu Te cy. te quam mi is unus existem.multa aesti similiter quosv x D se sit masculus adfaminant. Haec enim a ino imple
tur motu, ille uero mulias implet. Et tales mutati er
Hic ponit rationem econuerso ex his sensibilibus acceptam fm opinionem Plato.uidebat enim Plato Uunumquodque recipitur in aliquo sua mensuram recipientis. Vnde diuersae receptiones uidetur prouenire ex diuersis mensuris recipientium. Vna autem materia est una mensura recipiendi. Vidit etiam ui agens,qui inducit speciem, facit multas res speciem habentes clim sit unus, di hoc propter diuersitatem qiue est in materiis. Et huius exempluapparet in masculo A: scemina. Nam masculus se habet ad sceminam sicut agens N imprimens speciem ad materiam. Fcemina autem impregnatur ab una actione uiri. Sed masculus tyriis potest impregnare multas sceminas. Et inde estu, posuit unitatem ex parte speciei dualitatem ex parte materiae. Est autem attendendum ui haec diluersitas inter Platonem di naturales accidit propter diuersam de rebus considerationem. Naturales enim considerant tantum quae sint sensibilia, prout sunt si ibiecta transimul tkmi,in qira uniuia vibiectum successive accipit contraria. Et ideo posuerimi unitatem ex parte mate- contrarietatem ex parte forme. Sta Plato ex consideratione urium deueniebat ad ponendii principia sensibiliu retii. Vnde cum dii tersitatis multoru
. singularium sub uno uti causa sit diuisio mis,posuit
diuersitate ex parte in , & unitatem ex parte so
posuit Platob.i.participationes,uel ut ita dicam influentias in caulara. sic enim nomen immutationis . Pythagoras accepit.Vel immutationes dicit inquatiam Plato mutauit opinionem de principiis, quae primi naturales habueriint, ut ex praedictis patet
sic patet ex predictis,st Plato de causis quilitis i nobis ita diffiniuit.
Patet autem exsiliis Iugd duabus edusis utiturfolum ea, na s s. φ- tuas quid est,er ea, quae siecundum materiam omae.
caeteris ipsius quidsint, causae sunt, formis uero ipsum unumer quae subiecta materia, de qua formae ita quidem insensibilibus, ipsum uero unum informis escitur quia dualuas hae est, magnum exparuum Item iratus bene, illusj male, causam elementis attribuit iurisque utranque: quod etiam, primo Gquo ram philos oram Empedoclem,er Anaxagoram magis dicimus quaesiuisse.
Palam autem est ex diffs quia duabus caul Plura est Uun. αγιτ.ipsus seius quod quid est, π ipsa materia. Speriti enim Partinio. ritu quod quid est causae sunt aliis , speciebus utro unum. Et quae materiasubiecta de quasteriti l e quidem insensibilisb r, unum uero in speciebus dicitur: quia ea dualitas est, mavgnum CT paruum. Amplius boni er mali causam dedit elemitis Ingulis gularem. Od magis dicimus primorum laestigire quosia philo labori :uelut Empedoclis eT AMNorae.
Hic ostendit ad quod gemis causae principia a Platone posita reducantur.Dicit ergo ex dictis palam esse 2 Plato usus est sellam duobus generibus causariam. usa enim ipsalidest causi, qtiae est causa ei quodqii idest .i. auiditatis rei. caiisa formali per quam rei falliditas constituitur& etiam usus est ipsa materia. od ex hoc patet, quia 'ecies quas Ῥ- sitit istini aliis .i sensibilibus causae eliis quoda H- est=.i.causae formales, ipsis uero speciebus caulae sormalis est hoc quod dico unum, & illa nidetiir substatia de qua sunt species: sicut ens unu ponit causam sorinalem specierum:ita magnivia dc paruum ponit earum causia quasi materialem, ut supradi est. Et hae quidem causae, scilicet formalis & materialis non solii ira sunt respectu specieriim,sed etiam respe - .ctu sensibit huai,quia imi inadicitii Hin speciebus .i. id quod hoc modo se habet ad sensibilia,sicut unum ad sipeciem,est ipsa species,qitia ea dualitas quae re 'spondet sensibilibus pro materia est magnili Ad paruum. Ulterius Plato assignatiit causam eius quod est bonum de malum in rebus, de sit uiis elementis ab eo positis. Nam causam boni ascribebat species, causam uero mali materiae. Sed tamen causam boni de mali conati sunt inuestigare quidam primorum philosophorum, illicet Anaxagac Empedo.qui ad hoc specialiter aliquas causas in rebus costitueruta
ut ab eis possent assignari principia boni 3c mali. In
hoc autem in boni causas 3c mali tetigeriincialiquo imodo accedebant ad ponendum causam finalem, licet non per se,sed per accidens eam ponerent, is infra dicetur.
Quomodo antiqui quarum genera causanam tantum m - Lerii
ruere sicut ipse Ariuin Mul reliquum circa ipsa considera. sequos re necessati siti
Re iter igitur,ta summulis percurrimus, panam,Cr x s. quomodo secuti untdeprincipiis, σipsa verisau.T tum tamen ex eis habemus,q deorum, qui de princiapis ex causa dixerunt, nemo quicquam prcto ea, quae inde
50쪽
cipiuσ ueriture duxerem pertrariamus. Attamen .istis totum basianus,quia dicetitiam de rincipio ct eo uinulas
praeter ω- sint in Ucisa nobis dere rem, dixit. - Hic recolli tomnia quae ab antiquis de causis sunt dicta,& cirra hoc tria facit.Primo ostendit, Ppriores philosephi nullam causam de quatuor generibus eausam ab eis suprapositis addere potuerunt. Secundo ostendit qu iter praulictis causas tetigerunt ibi Sed omnes oblatre &α Tertio concludit conclusionem principaliter intentam,ibi Milod q-dem igitur recte &c. i Dicit ergo, tr breuiter de subciuodam capitulo siue compendio pertranseundoci est,quid philosophi, di quomodo locuti sunt de principiis rerum & de ueritate,quatum ad ipsam rerum substantiam.Sed ex eorum dictis tantum haberi potest,' nullus eorum, qui de causis & princia piis rerum dixerunt, potuit dicere aliquas causas pinter illas,quae distinctae sunt Secundo pnysi. s domino cine pudinum tamen adipumina solaret gere.
sed omes obsim quin , uerumtamen illisappropin
Hic ponest qualiter illas causas postierunt, & primo in generali. Seso in spati ibi.IIlli nanqite &cit Dicit ergo primoq, non solum nihil addideruti sed
nee etiam ad eas persine peruenerunt, sed eis aliquo modo appropinquauerunt,&hoc non manifeste,sed obscure. Non enim assignauerunt secundusi genus causae principia ab eis posita rerum raus, essent,sed solum posiverunt illa,quae ad aliquod γ' nus causae adaptari possunt. idam mira ut mireriam principium omni, uinia, Duplarer προ v. me eorpus, siue imo mamminnant,ut pluto mamm, προruum disras, Italici infinitio,
Empedocles grum, terram, aquam,cτ aerem Anaxagoras vera bifestatem milium ratum. Hi ivt romnes talem causimperstrinxerunt. G ad Me pucumpae aerem, aut Stum, aut apiam ut igne quidem densius m uero te inratem
tali uidam sacerues rimum elementum e R. biguartane vitigerunt causim amuli nodue ut materiam principiam rares, 're inlam, ne plures h ponant, Crsi corpus, fita incor reum Meponant, in Plato quidem magnum cr parvum duras. Italici uero infinitum, Empedoclis ignem, terram. quam, Cratram: Anaxagoras autem similium partium infinitatem. Et bimutus sunt talem causam tangentes Et amplius risui e aere aut ignem,aut aqua, aut inesspissius, aere aut subtilius.Etonim quo Marata, primum elementum dixerant. Hi quum litur barae fim solum tetigerunt.
Hie ostendit in speciali quomodo singulas camsas tetigerunt,& primo quomodo tetigerunt camsam materialem.seciindo quo causam essicientem
ibit Alii uero Tertio quo causam formalemibi: ista seq. Quod quid erat esse uero&c. ruarto quo causim finalem.ibi: ICitius ergo causa Zce. F Dicit ergo
primo stilli, scilicet priores philossi ioes in hoc
conueniunt, dant rebus aliquod principium quasi materiam.Disserunt tamen in duobus. Primo quia quidam posuerunt unam materiam, sicut Thales de Diogenesta similes:quidam plures,siciit Empedo. Secitudo quia quidam posueriint rerum materiam
esse aliqtim corpus, sicut praedicti philosophi:Quidam incorporeum, sicut Plato qui posuit duali
Posuit enim Plato magnum de paruum,quae non di- eunt aliquod corpus.Italici uero.LPythagorici posterii trinitu,qε item non est corpus. Empeci uero qlutuor elementa a sunt corpora. Similiter Anaxa. posuit si finitatem similium partium a.i finitas partes consimiles principia esse.Et hi omnes tetigeriit tale causamb scilicet materialem. Et etiam illi qui dixerunt aerem,aut aquam, aut ignem esse principium,uel aliquod medium inter hic elemeia,Ligne istius, aere subtilius. omnes enim tales praedicti tale corpus postierunt esse primum elementum.Et sic
patet quod dicit qui philoisphi quantum ad hoc, q
praedicta sunt,posuerunt sola ii causam materialem. Ab uero quidam indeprincinum motus, quisu scilia 2Ess. etiamicitiam σ contenturum tellectum utarior principium faciunt. Riquera quidem deprincipium motus, ut pacandymis AN T. citiam ex luem σintellectum, data morem, textra haec Pari principiumfaciunt.
Hic ponit opiniones de causa emesente dicens, stalii praedictorum philosophorum posuerant cum causa materiali caulam unge principium motus: si
cuiqviciinque posuerunt causam remm amorem,
odium & intellectum, aut qui faciunt aliqua princi pia agentia praeterh aicut Parmenides qui posuit
Ignem quan causam agentem. Ipsum uero quid erat Go substantiam, clare padem a L stimastis Uugnauit. Maxime uero dicunt,ep mas ponunt. Me enim ut materia fomitus formos ea .His μυmis sunt,neque tanquam tam principium motus fere totatiis Villatis enim causa, er pactis, magis risesse aiunt. sed ipsum quid erat es, unis re ceterorum 'musauribu . formis autem psum unum. Od quid erutese uero, ersubstantiam inentillardo AN T. est. Maxume utrobi dicunt quissuries, reas in peciebus ra P-tae s times ponunt. Neque enim vi materiamsensibilibus species. ero sunt in Deciebus: - ut huic principium motus proueniens existiniant:immobilitatis autem e fas magis,eτ-
Mest in quise esse dicunt. Sed quod quid erat σὲ aliorumiserati fineserpraestant petiebus autem unum. Hic ponit opiniones de causa formali, & dicit et eaus per quam scitur quid est esse rei, & que est rei substatia.i .causam formale, nullus manifeste rebus attribuit.Et si aliquid tangerent antiqtii philosophi quod pertineret ad causam formalem, ricut Empe. qui posuit os & earnem habere aliquam rationem per quam sunt huiusmodi, non tamen hoc quod pertinet ad causim formalem ponebat per modum causae. Sed inter alios maxime appropinquauerunt ad ponendu causam formale qui posuerunt species,& eas rationes quae ad species pertinent, sicut unitatem de numerum & alia huiusmodi. Species enim de ea quae sunt modo praedicto in speciebus, ut unutas te numerus, non suscipiuntur uel ponuntur ab eis ut materiae rerum latabiliti, cum potius ex par te rerum sensibilium materiam ponant. Nec ponunt eas, ut causas unde motus proueniat rebus, Lmo magis sunt rebus causa immobilitatis. Quic enim necessarium in sensibilibus inuenitur, hoc ex speciebus causui dicebant,& ipsas, stilicet si estucebantesse absque motu. Ad hoc enim ab eis renebantur ut dictiun est imobiles existentes uni-Drmiter se haberent ἰita q de eis possent daridi iafinitiones&fieri demonstitiones. Sed secundum