장음표시 사용
421쪽
pse principium es*.uerum id potius. vi accidi nummi ius par ιsse sed bre fortasse insecti .uniuersalu est.
Adsuestem dum accisens,non utique elementum en δε γ' Eum liquantum infriuum, quelmadmodum neque vi me
V ksuetae,i amuis uox inu ibitu Et quod non est actu est infi
nitum, alam.eru enim quaecumi uri ius infesta pars ac
ira:m,nuo enim se,cT ιn iura idem: quidem substan. tia infinitum cr non insul. io Hare aut indivisibile, ovi in inpii duo Mesipari Me. Multa autem se idem impost Me ιnfinita. QA madmodum enim pars. aer a Minfinitum infiniti sto sub lotiso principium inpirtitiose litar π in Me.Sed impo tibile acta esse infititum. mantum enim necesse esse. Secundum accides iustin exillis. teste dictum est quod non contingit ipsum est principi , scd acciau aerem aut parm. Haec si idem tria urina Pithio amersatis.
talis est.Si infinitimi ponitur separatum ad a. i. ' substantia perseex,
sieii , t ut accidens inligrens alicui subiecto separato, pura magnitudini : aut numero quae sunt i parata secundum Platonicos. Si autem ponatur esse accidens tunc ipsum inlinitum, non erit principiunt entium inquantum hoc est infinitum, sed magis subiectu infiniti. Sicut principium locinio nis noli dicitur imus ibile,sed uox,qiiamuis uox sit - se initisibilis. Si autem inlinitum sit lubit intia, de non praedicetur de aliquo sit biecto, etiam inaluse-
sunt est quod non potest esse actit inlinitum. Aut enim est diuisibile, aut indivisibile. Si autem est missibile . de infinitum hoc ipsum quod est ii finitum est substantia. oportetquod quaelibet pars eius accepta sit infinita, quia idem est infinito esse S infinitum, si s infirutum est substantia, F idest s.inlinitum praedicat propriam rationem eius quod est an initiim . Vnde sicut quaelibet pars aquae est aqlia,& quaelibet pars aeris est aer ita quanimet pars infiniti est infinita si infinitum est sibilantia ditiisinit is Mare oportet dicere,qnod aut siti nisi uisibile infinituitu et sediuisibile in multa infinita Sed hoc est impo diles multa infinita costituat unum infiniti tin, lilia infinitum non est maius infinito,omne aut enitistum maius es sua parte . Re-litiquiti irigitur,quod infinitum sit indivisibile.
Sedi possibile id qiuod est indivisibile sita
infinitum quia insiliitimi oportet esse quantum. Relin a iiiiiir igiti irq, non si substantia, se daret. dens. sed si eliacens, non est principita ipsium infinitu,sed illud cui accidit,ut dictu est, siue sit aer, ut quidam naturales posuerunt, siue sit par, utpo. fuerunt Puthagorici. Relinquit igit uiiiiiiiii tu non possit esse stiba simul de principium entili. Et ultimo concludit vhaec inouisitio est uniuersalis excedens naturalium consideratione Deindecudicit. Quod .ero is sensibilibus non est. hinc innstat. nam si est corporis ratio, in e superser definitum. m. fuevit insinuam eorpus e intelligibile,nec sensibile. M autem insin Filius non est, ae palam. Si enim eorporis ratio super cubiis determinatur, non eruntis ina' tam corpus,nequesnstbile que inieci Lale. :Probat trist Probat pinfinitumami non sit in sensibilibus, nituni actii de prinU probat hoc per rationes probabiles. Se r rationes naturales.ibi. Naturaliter aup imo,' rem. 1 laicit ergo primo, ri anifestum est Uinfinitia corpuL riam actu non est in sensibilibus. Et ostendit duo. l
i finitii. De ratione enim corporis est,es se sum ficie determinatum. Sed nullum corpus deterini- natum superficie est infinitum, ergo nullum corpus est ilinitum, neque sensibile, Fideli naturale. neque intellectuale,1 idest niathematicum. Se
enim numerur habens numerum. Par.
Dicit auod in sensibilibus non est numerus iri-
finitus hoc modo. Omnis nil merus&omne habens munerum est numerale. Sed nullum num crate est infinitum,quia numerale est per transibile numerando. ergo nullus numerus est infinitus. Hqaute rationes non sunt naturales, quia non sum tiotici lini, tur ex principiis corporis naturali sed ex quibus- ne eel satis, dam principiis communibus di probabilibus, non sed a b N- ex necessariis:quia qui poneret corpus infinitum, poneret ipsiura terininari superficie. Flocentiuest de natione corporis finiti. Et qui poneret mul- tittidinem infinitorulia, non poneret eam numerum, quia numerii , est multitudo mensurata per umim,ut in Decimo habitum est. Nullum autem mensuratiim infinitum est. Deinde elim dicit. Myphysicae potius contemplemur, ex bis patet. nes ss. enim compositum, neqvi simplex poterit esse .eompost ran Pen erit ereptis. ffinita id insunt mulistin ine ele- ἰmola. oportetnique contraria aequari. Meelse unam rara i finitum.n.m eis Dantumvis in ' rior it alteris com ru uirtus,corrumpetur finitum ab infinito. nee possibila essum γοωα esse infestum I inmus Fidem est, quod uris decunque habet dis sionema nitum uero. μι Minfiniia 'elat Darei nitum crem undecumrue infinitum erit.
Nat raditer autem ex bis palam. nec enim compostium AN T. postibili essit, est plex. cmpositum quidem enim nFeru rarit. corpus, fluenit usura elementa mastitudine.oportet enim Ea Paracontraria,π' etiam non esse unum i sorum infinituri. Denim cuicunque disicit alimus corporis uirtus, cor
petis ab infit tofinitum.Unumquodque autem impositis ilevi tum esse. eorpus enim est quod omnino habet diste Mne Unitum autem infeste distat mare insinu corp ur
Ostendit quod non si insiliis in actu insens prebit idebilibus per rationes naturales. & primo ex pareth quoius raactivi de pasiiiii.Secudo ex parte loci & locati. BL r tiomb Adhiiciensibile. FAetiuum autem&passivum, to 'cus N locatii sint proprietates corporis naturalis inquantum huiusmodi. Et ideo dicit,u ista -tiones sunt naturales. Dicit eiso Primo, quod si Nulla milcorpus Aliquod sensibile est inlinitum,auteri icor ti l is implex,aut erit corpus copissiti ini, siue i rix. ei e uis intum. Et erimo ostendit,ui corpus compositum nopositi esse infinitum, lapposito quod corpora limplicia, iliae sunt elemdia corporuni compositorii, sunt finita multitudine. Ut N ita probat,suia oportebit lilia uel omnia sint infinita inquantitate, aut quod unum sit infinitiun, alia finita. Aliter enim non posset componi corpus infinitimex elementis multitudine finatis.Non autem potest esseu, unu eorum sit ifinitu de alia finita, quia in eorpore mixto oportebit aliqualiter adaequari pria ad i- hoc. IN ET A PHTs Ic ra
422쪽
hoe, corpus mixti im conseruetiir. Aliter. n.unii eoruni quod esset excedens. corrumperet alia. Si alit unum sit infinitima.&alia finita, non est aequalitas, cum non sit proportio infiniti ad finitum. Vis de corpiis mixtum non poterit consistere, sed infi nitum corrumpet alia. ed quia post et aliquis dicere, ut corpus quod est finitum qiiantitate est potetitistiirtute, Ne ita fit ae litalitas, putasius dicat qε in corpore mixto sit aer infinitus de ignis finitus, io sibi ungit, qdquauis uirilis unius corporis qd ponitur infinitu, leficiat a uirtute alterius cuiuscuque,Vyonitur finitu: nihilominus finitu comi peretur ab infinito. Corporis n. finiti necesse est esse virtutem finita de ita ignis finitus habebit uirtute finitam. Si emo abscindatur ab aere infinito aera qualis igni habebit minore uirtute et habeat totus aer infitiatus,proportionatam tu uirtuti ignis. Sit ergo iiirtus iis is cerii pia uirtuti aeris. Si ergo ac cipiamus centuplii de aere ab aere i finito habebit aequalξ uirtute cum igne de ita totus aer infinitus
habebit maiore uirtute i finita si ignis,& corrupet ast m. No est ergo poli V i corpore mixto sit uir si
elementum inlinitumin alia finita. Silli no est potiuod ola sint infinita, quia corpus est quod dii lenitur in oena dimensionem. Infinitum aut est is habet dimensionem infinit a Vnde oportet qa corpus infinitum habet ex omni parte dimensionem infinita,dito aut corpora non piat esse simul.Sic ergo duo infinitanopsit coniungi inunii. Sc ibi.
ex quibus sunt in ea etiam resoluunttantae uero non uia citin aeter simpluis eorpora. Neque ignis, neque aliudus element πιι .etenim absipeo,q Malipiodb- infinitum,imp sibile est iniuras, m. e si finitum p. aut ese,
aut fieri alas uod rerum vitrum ut Heraclitus disit, ora Panaeoque ignent feri. Eadem ratio er de oest. quo faciunt praetereserueta rex et omne enim ex contrario in contra .riam velat ex calido. in Hatilum trauit. A M1. Nepre unum aut Avitaciatingit in nocturnes opus. rar. S. nessae litisicum Madam in aeter elementa ex quo generant e. non enim est tale eorpus preter elementa.Omne enim, ex quo est.disFluitur in hoc. Non indetur autem hoe circa si licia eorpora, eignis.nee aluitirlatad elementorumus . Sine enim eo piodest infinitum se aliquod ipsorum, impossibile omne er' sinitum aut este aut feri unum alia
abs ipsim . an mas duo Heraclitas ait, feri aliquando ignem .eadem autem ratio Crin ano, quod faciant praeadi ter elementa Pbysici omne enim permutat rex contrario, puta exealido infrigidum.
miseesse ἐ- ter elementa, quo orignantur, siciit quida po- finitum a ' suerunt uapore, animamqdq; resoluitur in ea, exvM- iebus coponitiari in nullis aut ii idemus te latui compora mixta nisi in quatuor elementa. non est ergo
ali is corpus i implex pter quatuor elementa. Sed neq; ignis, neq; ali ad aliud elemetoria pol esse in-s nitu:qa impore emet aliql elementorii esse, pler . id, qd esset infinitum,quia illud repleret totum um
seri di v. Stetiam si esset aliqε finitu, portere tu con
hi=bibit ueneretur in illud infinitum propter excessum ip- Heraelituti sus uirtutis: sicut Heraclitus manifeste posuit, m
ali in ola sint conuertenda in elementum ignis,ppnimium excessum uirtutis eius. Et eade ergo ro est de uno corpore simplici, id quidem faciunt naturales pleripsi elemeta. Oportet. n.qi habeat qua-da contraria repugnantia in ordine ad alia elementa,cum permutatio fiat ex illo unci sisto corpore ad alia. is aut reriim permutatio fit ex contrario ia contrarium. Cum igitur unum contrariorii corrumpat alterum, sequitur 7 si illud corpus quo
ponitur praeter elementa sit infinitum,quod co rumpat aliae Praeterniittit aut hic Phs de corporucoelesti,qu'dest praeter ipsa quatuor element imo tu habet aliquam contrarietate siue repugnantia ad ea, nec costituunt ex eo n liter corpora. NO.n. naturales Phi ponetes corpus infinito actu, perirenerunt in notitiam huius quintae es lentiae uel nat irae.Sed tu in libro de Coelo Arist. probat etiam de corpore coeli quod circulariter mouetur,quod nost infinitum aerii. Deinde cum dicit. Item corpus ensibit alicubi est remque partis ac totius . ---rocvs. velut terre. ηε . Adbues Ubile corpus alicubi, cridem Iocas totius Cr . - partis μιta terrae.
O inditu, no est corpus sensibile infinitu rotatb acceptis ex pte ipsius loci & locati, de ponit tres. Circa quaru prima pinittit duo neces laria.Quorti oe eorpus Primu est,u, oe cornus sensibile est i loco. Et dicit lensibile est notater sensibile ad driam corporis mathematici, i
cui nu attribuit locus &tactus nisi s similitudine. i Aliud est in ide est locus natis totius Spartis .f. in Ida Aquo militer siesciti&Uqs.snaliter mouet. Sicut cus natura patet de terra&parte terrae.Vtriusq; n. locus naris lis totius
est deorsum.His at duob hostis,pponitrone, ibi. Sp i' mi rest uni famesit ut istinctile erit,duis perpes. ηε litur.hoc uero inpos e est. quid. n deorsim potius quiris sum aut ruam ut Iut stricta sit, illo mouebitur,aut ubi
manebit hcas enim congenti corporis illius,infinitas est. cotinebit igitur totum locum. At quomodo casse igitur mana sio motus seius Aniinque manebit mon mouetam ergo. An ubi pie mouebitur Non ergo stabit.
Si ires pridem eiUtim speciis immobilis erit. Isim perferetur hoc uxti impossibile. quid enim magis deorsum: vox is sum,aut ubicunque putastalibusuru, ubi haec mo
uebitur, aut manebite inus enim inluseonnaturalis comporis infinitus. Obtinebulitur totum Deum, quomodos Et pae igitur mansio cr motus stubis e manet, non mouebia ' itur. st autem ubi pie, non igitur labe. Et est ratio talis Siponanir corpiissentale in- probat eortiniatur,atat est toti mi unius speciei: sicut corpora pus no esse
similium partium, sicut aer de terra &cinguis de hii infi iusmodi At: terit diuersarum sperum iii partibus. 'i '' Si aut es Seius de spei quantum ad oes partes,seque ratur, qJaut totum erit immobile &sp quiestens, tionibus aut totum Q mouebitur. Quoru utrunq; est in possibile de repugnans sensui. Sed qs oporteat alterum sequi, ostendit cum diciti s Quid enim magis deoruimΘFIani enim cippositum est quod ideest locus naturalis totius & partis. Manifestum est etiam quod untina quodq; corpus, cum est inl0co
suo naturali quiescit. Cum alitem est extra natura- Prob/r risilem locum suum,naturaliter molietii cad ipsam. Sit tur totus locus in quo est corpus similium par- T' .m: tium ins nitum, est ei naturalis,oportet u sit nam geneum. resis cuilibet parti, 5: ita ij in totum d quslibet Tho s Metaph. CC a pars
423쪽
pars qlitescit. Si irero non est ei naturalis , ergo de totum & pars erunt extra proprium loco. Et ita totum 5 quaelibet pars eius mouebitur semper. Non enim potest dici quod aliqua pars loci sit naturalis tori , pari: b is eius, & aliqua pars innaturalis: quia si corpus eis et infinitiina, & Omne corpiis esset in loco, oportet quod locus etiam sit inlinitus. In loco autem inlinito non potest inueniri ratio diuisionis quare aliquid eius sit naturalis locus corporis,d: aliud no naturalis locus:quia oportet esse aliquam determinatam proportionem & distantiam loci naturalis ad non naturalem,quod in loco
infinito non potest inueniri. Hoc est ergo quod dicit, quod non magis mouebitur corpus inlinitum aut pars eius, leo rium usursum,uel uersus quamcunque aliam partem:quia in loco infinito non potestiunii aliqua deterininata proportio haru partium. Et ponit exemplum, ut si ponamus terram esse infinitam non erit assisnare rationem, quare
magas moueatur uel qialescat hic si ibi: quia totus Iociis infinitus est obnatiiralis similiter ipsius comi oris inlinitu aiiod est in loco. Vnde si aliqua pars
oci est connaturalis gleben similiter alia pars: de si una non est connaturalis, nec alia. Si igitur co piis infinitum sit in loco, obtinebit totum locum inlitritum. Et quomodo poterit simili esse quies &motus ' Quia si ubique quiescit, non mouebituri aut si moueditur ubique, sequituro nihil quiescat. Deinde cum dicit.
ac primum ii quem non uti uni uniuersi corpus,m tactua me aut sinua erunt ,haec. aut infinita pecie. finita quid , impose b te nam euaedam infinita reunt, cpistim minim totum insinitum sit uelut ignis aut aqua. at hoc erit contra.
rus corruptio. quod si infinita e plura Ioca pimiae insi tuta er elimenta insinua erunt.*ν inest impossibile, B. ι , simia sint totum item necessirio tum erit. ΑΜ τ. si autem dissimile totum dissimista π loca. Et primum rara a. qvidem non unum corpra omnis stractu. Deinde autem fianita haec erunt, aut insiuisalpecie. ita quidem igitur non to bili. Erunt cium bre quidem infinita iraec orem nonsomne infinitum puta ignis ut aqua.corruptio autem quod tali contrariis. M autem insinua, oe simpluiuoloc ιαβ. nita .cT erunt in vita elemnia si autem hoc impo sibiletulaca sinita cr omne ii e se a finitum e se. Pribat n6 Prosequ tiir Philo&plius alteram partem di suros se dari i ctiue,sc.licet si totum non est sui ilium partium, di- primo sequitur, Quod corpus omnis, F. ii uiti '' totius,si sit partium dissimilium specie, non sit unumnis in tangendo. sicut aceruus lapidum est unus. Quae autem sent ditiersarum specierum non possunt esse continua sicut ignis & aer& aqua
Et hoc non est esse unum simpliciter. Item si istud intum constat ex dissimilibus partibus specieaut essent infinita specie ita squod sint infinitae spes di
recte partes totius aut essent finita specie,itia qd diuersitas specieria quae est in partibus aliquo certo numero concludatur.Sed quod impossile sit eo se fili ita elementa secundum speciem, patet ex eo quod in praecedenti ratione est positum. Noenini esset possibile ex partibus numero finitis coiissi, tui totum iiis nitum nisi uel omnes partes essent - infinitae quantitat inquod est impositoile,cum corpusifinitum oporteat ad quani id et partem insi
nitum esse uel saltem quod aliqua pars ues aliquae partes infinitatem habeat. Sequitur igitur quod si totum est infinitum & partes specie diuersae infinitae numero, quod quaium earum sint infinitae inquantitate quaedam finitae .puta si poneretur O aqira esset infinita,& ignis finitus. Sed hoc ponere inducit corruptionem in contrariis: quia id quod est infinitum,corrumpet alia, ut supra oste sumesta non est igitur possibile,quod sint finita numero. Sed si sunt infinitae secundum speciem primae partes uniuem,quas oportet opponere partes simplicestsequitur quod loca erunt infinita,& quod elamenta erunt infinita. Quorum utrunque estim
possibile. Cum enim unumquodque co*us simplex habeat locum sibi connaturalem diuersum a loco corporis alterius secundum speciem, si sine infinitacorpora simplicia secundum speciem dis uersa, equetur quod et lain sint infinita loca diuersa specie.Quod patet esse falsum. Nam species locorum sunt iubaliquo numero determinato, quae
sunt sursum di deo um.& huiusmodi. Elementa etiam esse isnita impossibile est, quia sic sequo tur quod essent ignota, di eis ignotis omnia igno rarentur.Si ergo impossibile est elementa esse infinita,necesse est quod loca sint finita, de per consequens quod totum sit finitum. Deinde cum dici:
ἱι omnitio impossibile infinisum esse corpus o lacum a ass.corporibus stomne quidem corpus sensibile grauitatem
habet,aut leuitasem,aut enim ad medium, aut sursum moue. bitiariveru i Vibiis, infinitum, aut tota, aut medium, t
To aliter autem impossibileinfinitum esse cortras σιο AN T. eum corporibus, st omne cor passim bile aut grauitatem p V. aut levitatem habet. Aut enim ad medirum ut ad sursum serraturit ossibile autem infinit invi omne, aut dimidium
quodcum; ue istorum passam es. Qt Omodo enim diuidus Aia quomodo infiniti erutae quidem deorsum, cavi
Secundam ratione ponitalicens, quod, cum om iane corpus sensibile habeat locutia, impossibile est, prino laquod aliquod corpus se sibile sit infinituna hac D Spos . sitione M. quod omne corpus selisibile habeat
Urauitate aut leuitatem: quod quidem veru erat recundum opinionem antiquoriim naturalium ponentiuin corpus infinitum actu: sed ipse opinatur quod sit aliquod corpus sensibile, non habens grauitatem neque leuitatem.scorpus coeleste:ut
bauit in libro de Creto N Mundo. Et ideo hoci duxit sub conditione quasi ab aduersariis conces sum.sed non simpliciter uertim. Si ergo omne corpus sensibile est graue uel leue, Sest aliquod co pus sensibile infinitum, oportet si sit graue uelle-ue,ac per consequens quod seratur sursum uel ad mediu. Dissinitur enim leue quod fertur sursum.& graue quod sertur ad medium. Sed hoc est impossibile inuenire in infinito,neque in toto, neque in parte. Non enim inuenitur medium in aliquo corpore nisi proportione habita ad extrema indiuidendo totui Infinitum uero non potest diuidi secundum aliquam proportionem. Vnde non potest ibi inueniri sursum & deors Mec extremum de medium. Considerandum autem P cratio u 'let
424쪽
8oy V D Elet etiam si ponatur corpus tertium, quod neque
est graue neque leue . Tale enim corpus natural ter mouetur circa medium,quod no potest in corpore infinito inlieniri. Deinde cum dicitit x ss. Omne item cor usiensibile, in laco uero specus,sex. in nrpore iuro infini arae esse non possiM.AM . Actuc omnese liuis corpus in loco. Loci autem species par. νε. ρα Imposime autem in infinito comare hoc esse.
Hic Philo phus ponit tertiam rationem, quae' talis est omne corpus sensibile est in loco. Sed i ci species sunt sex. tsursum,deorsua , dextrum, si- . nistrum, ante,& retro.Que quidem impossibile est attribui corpori infinito,cum sint quaedam extrema,distantiarum,&sic corpori infinito impossibile est attribuere locum. Non est igitur aliquod corpus sensibile insilitum. Non autem dicitu sint sex species loci asserere intendens Vista loca distin-
uantur in elementis, quia motus eorum non di-hingu lint nisi sit sum & deorsinnsed quia sicut ab
infinito corpore remouentur sersem di deorsiim, ita omnes aliae driae loci. Quarta ronem ponit ibi.
l ossibile i. p. Memmis Iouem ali bi est.hoe uero, DUMm,avitiorsor, ualiquid ceterarim significat, quorum unumquod, terminus quidam est.
A se V i stitvssit iis locum inflavrum esse, ero. .i,' π sim Vle. Menim istio, alicubis. Hoeaxtrinifieae vise sum uti suminui reliquorum aliquod .Hoarim autem unumquodqur terminus a uir. Qisarta eo talis est. Omne corpus sensibile est i loco. au iclem. Sed impossibile est esse locum infinitum, ergo im- De quo di possibile est esse corpus infinitum.Quomodo au-
a ... ,st rem impossibile sit locum esse infinitum, ex hoe
tii 44 sub py bλtur. De quocimque enim eraedicatur com- coe conto mune aliquod, oportet pridicari aliouod eorumctum. quae sunt iubillo communi: sicut quod est antiriat, Infi nitum oportebit quod sit in aliqua specie animalis. Et qdevia ess, i s MD,oportet, Psit aliquis homo. Et similiter ciui ioci. sv d est in infinito loco oportet risit alicubi bd. in aliquo loco. Esse autem in aliquo loco. est esse uel sursum uel deorsum, uel secundum aliqua alia speciem,quarum nullam possibile est esse infinita, oura unumquodque horimi est terminus alicuius distantiae ergo impossibile est esse locum infinitu, disimiliter corpus. Deinde cum dicitans s s. Infinitum uero non idem in magnitudine, motu, Cr tem .pore, tu quam unaquaedamnarκra,sidi sum pestemustacundamistus dicitur velut motus ecundum magnitudinem, super quam fit motus aut alteratis,aut augmentatio. teris pusuero opter motu . A N r. . Inmuum autem nonum in munitudine σmotu π ιε PV pera unaquaeda natura. Sed sepserui psiccἔduprus, pura motusicundu magnitusnEin qua mouetur suauera. tur,aut augetur. mpus autem priore motam
ost fidit Ostendit quomodo infinitum in potentia in di
lio infini- uersis inueniatur, de dicit ν inuenitur in magnitutum in po dine & motu & tempore, de non uniti oce praedica
χ' per prius & posterius. Et semperim, tisiti V d, posterius dicitur infinitum, secun
in iv mo Mum Pisi quod est prius est infinitum:sicut motus tu, ac ina- secundum magnitudinem, in quam aliquid mouegnatudine. tur localiter,aut augetur,aut alteratur. Et tempus
dicitur infinitum sectit lini motum. luod sic intelligendum est. Infinitum enim diuisione, attribui-c I M V stur continuo, quod primoattribuitur magnitudi .nt,ex qua motus habet continuitatem. uod ni a- niseliu es hin motu locali, quia partes motus loc Is accipiuntur secunduin partes magnitudinis. Et similiter manifestum ei in motu augmenti, quia secundum additionem magnitudinis, augia entu attedituriSed tu alteratione non est ita manifestu.
Sed tame etiam ibi aliqualiter uertina est, sia qualitas secundum quam h t alteratio, per accidens diuiditur ad dii Onem imagnitudinis.Et iterum intenso & remissio quae talis attenditur secundum quod subiectum in nugnitudine existens, aliquomodo uel persectiori uel minus persecto particis
pat qualitatem. Ad continuitatem autem motus, cit Δ telupus continuus it.Nam tempus secundum secum sit nutrierus, non habet continuitatem, sed .sbium in sit biecto.Sicut decem mensurae pannico tanto sunt,eo i pannus quoddaeii continuum est.
Eodem igitur ordine oportet st infinitum de Histribus dicatur siciit 5c continuum. L E c T i o XI. Lx parte tam ni ouentis mobilis distinguit motum
per se di per accidens motrina itena per te in eum qui est inter conitaria S eum qui est inter temtinos contradictio iis, 1 eneratione uidelicci 5c corruptionem,quos a uera motus ratione prorsu: excludit.
Postquam Philosophus oliedit quid est motus, &de temtinauit de infinito quod est passio qfi da I
motus, hic deterna inat de partibus motus,&diuidi nisi . 'tur in duas partes. In prima diuidit motum in sitas partes. In secuiada mali Testat concomitantia motuta partes eius, ibiis Simul fui totum.F Prima diuis litur in partes tres fili tres diuisiones motus,quarum tu una sub altera accipitur, utpote diuidens aliquod membrum praecedentis diuisionis.Circa pri-inum duo facit.Primo diuidit motum ex parte mobilis. Secundo ex parte molientis, ibi .3 Eit aute aliquid. F Dicit ergo primo ut tribus mollis aliod per Tribu imitatur. Vno modo permutatur aliquid per cidens tantum, quado. s. aliquid dicitur permittari ex ' illud in quo est,permutatur, sitie sit in eo ut acci- dta persedens in stibiecto,sciit musicum dicimus ambulare: n6 pri io, siue sit forma subitantialis in materia, ut animam p se pri m'to corpore: sue quaecunq; pars moto toto: siue
etiam contentum moto continente,ut nauta mota
naui. Secudo modo dicitur aliquid permutari simplicitereo 2 aliquid eius permutatur, sicut ea quae mouetatur in partem. Sicut corpus hominis dici- tur sanari, qisia senatur oculus. Et hoe quidem est per se moueri,sed non primo modo. Tertio modo dicitur aliquid moueri primo&per se, sicut si ali
uod totum moueatur secundum totum,iit si lapiseorsum seratur. Deinde cum dicit. Est irem de maere quoque eode modo. moat inla: odo a sis s. duram cccuens, quoddamste dum parum, quodda perfri
425쪽
tiar laut alvi eris mouetueredormin. Mouet.n. sic m acci Umqvid seciuidum partem, hu au tem perse. Ponit eandem ditiisionem ex parte mouentis. Dicitur enim mouens tripliciter. Vno modo mouens secundum accidens sicut musicus aedificat. Alio modo sec dum partem, siciit homo manu uulnerat & percutit.Tertio modo p se sicut i piis ealefacit.' medicus sanat. Deinde cum dicit. Est rursus aliquid, φιod primo mouenti est ali Irid, quod
mouetur. Item tempus , quo ac praeterea, PM.timum,
er ad quod pecus wersiastionesEp. ac lacus, ad que mos uentur mota,ea immota stiri. uelari scientia σ calor est uero motiu non caliditasses ea actio. Est autem aliqvid mouera primis, saurem ali , es mouetur . A t M in tepore,σα pio, er in Pia. Decres cutem,er passiones a lactu in quo moventur movita, q- musilia Dputa scistitia, er cauditis. V aut non eatissas molos ea cail fictio. Ponit secundam diuisionem motus seu mutati nis N circa hoc tria facit. Primo pinittitquaedam quae sunt necessaria ad diuisionem motus accipienda . secundo diuidit motionem. ibi. sQuae autem non secudum accidens. Tertio mani seliat diuisionem mutationis, ibi. Quae quidem igiturno ex subiecto. Dicit ergo primo, quod in qualibet mutatione inuenituiturquinque. Est enim in omni mutatione aliquid quc d est prima mouens. Secundo est aliquid quod movetiitaTertio est te.
pus in quo fit mutatio,quia omnis motus est in tepore.Quarto est terminus ex quo incipit motus. Quinto est terminus in quem motus tendit. Non autem diuiditur motus siue mutatio in suas spes, secundum mouens,neque secundum id quod in uetu neque secundum tempus: lilia ista sunt c, munia omni mutationi. Sed diuiditur secundum terminos ex quo, Sin quem est motus. Et ideo duo ultimo posita manifestat dicens, squod species, i. formae de passiones . i. 'ualitates s& locus sunt termini motuum,quia in ea mouentur eaqliae mobilia sunt. F idicit Ipecies, propter generationem & corruptionem.Passiones, propter alterationes. Et locum,propter loci mutationem. Et exemplificat de passionibus per scientiam Sc caliditatem.Sed quia quibiisdam uidebatur Ucaliditas esset idem quod alteratio,&sic sequeretur Ῥealiditas esse motus,& non temtinus motus, ideo dicitu, caliditas no est motus,sed calefactio. Deinde cum dicit.
Natatio Muem non per accidim, baudpiapum in manitas est id in contrariis ac nudus, atque etiam in contra.dHione. in rei des in inductione est. Mutati aMEquod malatu autem abiecto in subiectum, aut ex nonsubiecto in non subiectum, aut ex subiecto in nons lectum, via ex nons esto insubiectum.alaautemsubiectum, Q. Masrraniationemplanaturi re necesse est tres mutationes esse. illa enim cluae ex non subiectori non subsectam, non est maletio nec enim contraria,seque contradimo est, quia neque vpostlin. me autem non'indum accidera permutario non in omnibus exictused iri contrariis,crin inremedius,cr in cotradimone. Huius autem fides ex inductione. Permutaturaiam piod per arur, aut os ecto insubicctum, autem n subiecto in η tuum , Mexsubiecto in nos Meditam ut ex non sui telo in baiectum. Duo autem subiecti ,quod a matione monstratur:qua re nec se est ires esse pirmutatione .inyae enim ex non subiecto in non ectum,non est permatatio. nes e enim contraria, neqMcon
tradictio est,pua non oppositio est Pinermissis duabus partibus prinas diuisionis, subditia
accipit tertiam. dc eam subdiuidit secundum te terriami. mino scilicet mutationem, quae non est per Me dens, neque secundum partem: dicens, quod per- πmutatio, que non est secundum accidens,non exi- i ii diuitastit inter quoscuque terminos, sed oportet.quia lurimur termini eius lilii uel contraria, sicut est mutatio Dot m de albo in nigrum: uel intermedia, siciit muratio de nigro in rubeum, di de rubeo in pallidum. Aut est mutatio inter contradictoria, sicut de albo in non albi in aut econuerso.Tacet auteni de priuatiue oppositis,quia media sunt inter contradicto riade contraria, de sub eis intelliguntur. Et quod solum inter predictos terminos fiat permutatio , Ostendit per inductionem. Quatuor enim modis pollunt uariari remunt mutationis. aut ita,u, ut e
que sit astitu attulis, it si aliquid dieatur mutari ex albo i nigrum. de hoc est quod dicit, ex subiecto in subiectunt aut ita, quod iterque sit nenatiuiis ut fialiquid dicatur mutari de non albo in non nigrum.& hoc est quod dicitur,ex non sit biecto in non sit biectui auritast terminus a quo sitas firmatilius, di terminus ad quem fit negatiniis, ut si dicatur mutari de albo in non album, & hoc est quod dicit, fur, o in non subir acuita, ut terminus a quo sit negaturus, Sterminus ad quem asti attulis, ut si dicatur aliquid mutari de non albo in album, echoc est quod dicit, ex G subiecto in subiectum. Exponit autem quod dixerat subiectum scilicet id
quod afficinari ueligniticatur. Hari autem qiuatuor combinationum, una est inutilis. Non enitia Tres fines est aliqua permutatio de non subiecto in non in . surit spes bicerem. Duae enini neg itiones, sicut non albuiar, vix A & non nigrum,neqire sunt contraria, neque comtradictoria quia non sunt opposta. Possunt enimuerificari de eodem.Multaenim sunt, quae neque alba neque nigra sunt. Vnde cum mutatio sit in .
ter opposita, ut in Primo Phylicorum probatum recti, est,relinquitur quod de non subiecto in non subiectum, non sit permutatio. Et sic est necesse so- tum tres este perinlitationes, scilicet duas secun dum contradictionem,& unam secundum contrarietatem. Deinde cum dicit. A utatio igitur ex non subiecto in subiectum, secundum ' heontradictionem generatio est.qua quidem sti Iiciter plex, quae vero cuiusdam, quedam. atque desub ecto in non subiectum,corruptis. que vocuir, simplex, quae ea sedam, iuriam.
dam contradiationem, generatio. Q dem simpliciter, plo: quae autem alaeuuu,quadam.Q3s aurem ex subiecto in nonsubiectum,ccirruptio.
Manifestat quid sint praedictς tres mutationes,& circa hoc tria iacit. Primo ostendit quod duae
earum sunt generatio & corruptio. seciuido olle dit quod neutra earum est motus, ibi. 3Si itaque a non ens. FTertio concludit quae mutatio dicatur motus. i. sQuoniam autem omnis motus Sc.
426쪽
si a V D EDicit erso primo quod trium praedictamna mutationum illa qiuae est de non sit biecto in sutnectum, existens inter eontradictorios terminos,uocatur Generatio generatio Sed hoc con insit dupliciter,u aut est .vPic mutatio de non ente simpΤr,in ens simpliciter, &tunc est generatio simpliciter. Et hoc est qn mutabile subiti mutatur m subam. Aut est de non ente in ens non simpli, sed fm qiuid1sicut de eo qd non est albsi in albo: de haec est gno quaedam, & fm etd. Illa uero mutatio quae est de suum in non situm,
2bi I ' disitur cor ptio.Et sili in hae distinguit, simpli
tumaeas did enim non album,aut non bonum tantum, colis fingis moueri secundum accidens erit enim utique bJ, piod non alium. M auum simplicito non hoc, nequaquam: impostibili enim non res moueri Sicut embo er genera. Mnem motrum esse: generanor.n.non res.si enim σ quam in mesecundum accidens gemeram estamen uerum Elimra,PMdemst mnensin tinerato sis iter.tinutior temo luescere. Meuagae acci udis cilia. ειδε omne quod movetur an loco,i mi ensorem non est in loco erit enim utique a Gi.NK- staque corruptio motur,eontrarium enim mcisi motus M ues: corruptis aciignationi.
o fidit res' neutraliam mutationii est motus,
trio. V ne, ibi. Neq; itaq; corruptio motus.1 Dicit ergo neque cor primo*noens dρ multipliciter sicut&ens. Vnompta . . n.modr Uest G conone Ac diuisione .pponis. Et hoc eu non sit in reuus, sed in mete no pol moueri. Alio modr ens & no ens M poteria & actu.
Et id V est actu,est simpli ens. ad aut est Lm potentia tria, est non ens.Dicit ergo P neq; cotingit moueri hoc no ens,qdquide OG potentia ens,
sed non ens actu. & qr est quasi oppositu enti in
1 actu simpli.Sed quare dixerit V est oppositu en-ti pyr, manifestat, subditisQrn. non albii. F s.n. inpotentia V opponit enci in actu, ω no. estens sinapi coringit moueri,quia Uno in no alba iactu e no bonii in actu, cotingit moueri, sed in G accus.N6.n ipsem no album mouetur, sed suum in quo est haec priuatio G in ens aetii. Qδ.n est no albia,poteueho.sed qd est noe in actii sinapisii fila suta nequaquam tingit moueri si iqi iam haec olauera sunt, impote in no ens moueri. Et si hoc uerum est mpote est gnone esila motu, quia non ens matur. Est.n.gno, ut dictu est, de no eate in ens. Vnde si gno simpli esset mo
tu stilueretur ut non ens sinaph moneretur. Sed huie processui posset aliquis oblitare dicen q, noens non gnatur nisi per accides, per se. n.gnatur id quod esti subiectu gnonis .i.ens in potentia. Noens autem significat pr. uationem in materia. Umde non generaturniti per accidens. Sed hane ob viationem excludit, ibi. Si.n.& qm maxime.FDicens,il, licet no ens no gnatur nis G aecidens, inde eo quod gnatur sinapiriuerum estdicere inest non ens.Et de quociiq; est hoc uerum dicere, impote est id moueri, ergo suim mutationis ipore est moueri. Et sili impore est ipsiun quiescere, Mnon ens simpli non mouet neq; qitiescit. Haeca . inconuenientia accidui,squis ponit gnonem esse potest e lemotu. Adondendu aut Unonens non mouet,su- in loco, dibitin tu Gqδ mouetur est in loco quia nititus conit luenlocalis est prior tuu No ens aut simpla, no est in loco, a alicubi esset non ens.Igitur pHimo ter ergo ueri, desiegno tibist motus. Et ex hoc ulterius nee stinplissedit Φ neq; corruptio est morus,ibL Neq; itaq; citer mouccorruptio. Quia motui no piratiant nisi motus uel qG.Sed corruptioni oriat gno.Si ergo comi-ptio sit motus, oportet v, gno iit uel motus uel ues. Uno poteste ut onsum est. Deideo dicit. At cum omnismotus, mutatio quaedam fit, mutationis 2 a s s. vero tres, piae dictae sunt baram uero,p pondumgenea rationem er eorrupitonem minime' motus sunt autem ilia se Mum contrada monem necesse insubiecto in sin elum reusarionemsolam,motum essesubiecta vero, autemtraria in media nam σpriuatio conraria esseponas riquandoquidem et asinario declaraturincluti, si cecλ
dum contradictione, necesse est eam quae ex subiecto in sua
Lectum mutationem e remum. Subaecta autem contraria aut intermedia:etenim priuatisponitar contrarium Μωia stratur aurem offirmatirae, pura natam Cr ed talo
Ondit mutatio dicas motus, dices uiola motus est aliqua utatio. Permutationes aut sentsolii tres, quaru duae a sunt fili contradictionem .sssio de comapti' non sunt motus. Relinquitur ergost sola mutatio.sdesulto i subna sit motus. pile motu Licuin subiecta ista iterquae est motus oporteat esse 'pposita iecesse est in sint cotratia uel inte nitaia,qa priuatio licet ammatitie insistret, sicut nudii,dc edetulit, & nigru:tsi ad cotrariu reducit, quia priuatio est prima cotrarietas, ut in Decimo Texα as.
onsum est.Dicit aut nigru esse priuatione no simprr,sed iquantu desective participat gnis natu LI. 1 C r I o X Ii. Moriana in tribus ramum generibus inueniri eo ludi uid licet nio, Ausmctum & Diminutio, in i, Alterario in Ubi Loci inutatio, quot dentimodis dieatur immobile exponit.
motus necesse est, iatu, quanti,s loci si igitur prinamenta diuisasuvis flanti σ qualia 'test loca, facere, iam a ui σε αι o. t uestras e
427쪽
i 'ostqua dii ii sit trasinurationes in gent ratione& corruptionem de motum hic subdiuulitur alterum membrum diuisioni sanotum, ni genera in quibus mi esse motus: α cir hoc duo Acit. Primo ossedi diu quibus generibus possit ei se motus. Secundo ostendit quot modis dicitur immobile, ibi. Immobile aut quanto. F Circa primu triam cit.Primo proponit quod intellit.Secudo probat propositum ibi. Secundum subam autem., Ter- Tria sunt tio concludit principalem intentione, ibi. suu ergo prinio, P cum praedi bis intaia camenta dividantur per subam,qualitatem,&humodo in- iusmodi,5 in aliis seneribus non possit esse mouenti m.- tus, erunt igitur tria gna entis in quibus pol esse xvj vptiς motus q sunt qualitas,quantitas ubi: loco cuius
ponit locu quia nihil aliud signat elle tibi, nisi vile in loco:& moueri fin locu ,nihil est aliud quamoueri tin ubi No n. motus fila locu attribuit subiecto loco, in quo est locus,sed ei qd est in loco. At-
- ... tendedum est aut P ptermittere ur tria gnas qu,
situm .di habere.Cu.n i risignificet esse in tri, F
s aut sit numerus motus, eiusde roris estno es.se motu in gne qsi,de no esse motu in gne actionis& passionis, a signant aliqualiter ipsum motii Po. sitio uero non addit supra 'bi nisi ordine partiudeterminatiun,q nihil aliud est qua determinata
relatio partium adinvicem. Habitus etiam im .
portat habitudinem indumenti ad ii, lutum. Et sie eiusdem rationis uidetur essest non sit motus insitu, habere: de quod non sit in ades:quid.
Cur Aristoteles inter praedicamenta non annumer uit situna habitum Sc quando & sex principia.
Hoc in loco Ant. an.impugnat quandam AEMQ S. o. inducit, cur uidelicet Arist.inter genera ad si n5 est motus praetermisit conum rare haec trias. quisitum,&habitum. Dicit ergo sit Ant.an.Notandu qd Plis ui praetεrmisisse tria praedicamenta, sqn,stum,&liabitu in de quibus no est locul us, utrum in eis sit motus uel non,quare ur insul-
scienter dixisse.Dρὶ quoda expositore Hune Mau
ritius in margine uocat Tho.)ui inisgnat esse in t Dporeaps aut est numerus motus,& ideo eiusdem rationis est non esse motum in qn ,&non esse motum
in actione de passione,quae signant aliqualiter ipsum motu.Na actio & passio sumpta pro re acta , est ictrealiter quod motu .P5 aut uel situs no addit sutra, .. ubi. si ordinε partham adinvicem Habitus etia importat determinais habitudine indumeti ad indulsi, di sie ut eiusde ianis in non sit motus in situ, & tabitu,& u, non sit motus in ad aliquid. Sed ista expo es descere, tu primo ua licet qndignificet esse in irridet sis sit numerus motus, qui est ide quod actio, n5 si quitur ut si in actione non sit motus, ergo nec in qn, quia γ,est aliquid distinctum realitera ip*sicut respectus ab absoluto,de est in alio prae sicamentψε- pus etiam est distinctu ab istis motibus inferioribus
quos mensurat.Non ergo ualet,in uno distinctorum non est motus realite ergo nec in alio u scdo quiaus improprie loqui de pone,quae est praedicamentia, di non distinguere inter ponem quae cst diu quan*tatis, de qua est praedicam ni m. de qua nunc qu*
rimus quae dicit ordine partium in loco, cuius oppo situm ille dicit.Non etia ualet similitudo ad ubi, etireducitur contra ip um.Nam si in ubi est motus, ergo &in stu sine i 'cui sim tensi addat supra ubi, nisi determinatum ordinem partium. Tum tertio, rquia non es valere P quia in ad aliquid no est motus. ergo nec insitu, nee inhabitu, nisi plus addatur,cum sint praedicamenta realiter distincta. Aliter ergo pol dici & breuiter, i, cu illa tria gna, de ubus quam tu i sint formaliter quidam respe&s,licet no sint de Derelationis,lia intelliguntur per relatione degne resa tionis ps eandem tonem. Nasicut in ad aliquid ne- gatur e e motus, quia non est ibi motus primo, ex eo nihil mutatur fui relationem nisi iacta mutatione prius in aliquo absoliato, sic propter eandem ronem negatur esse motus in istis tribus gnibus.Nunquain
.n.st mutatio in qn uel situ,uel in habitu, nisi j a prius motu saltem locali uel in Geta quatum ad qu, uel in partibus corporis quantum ad latum,uel in uestimento tu indumento,quantum ad habitum. Et ideo in his tribus gnibus non est motus primo, sic ς nec in ad aliquid. Quia igitur eadem est G non esse motum primo in ad aliquid & in his tribus, sussecerat Pho, sorte cabreuitatis ostedere u in ad aliquid non est motus primo,cum eade r5 posset ad qdlibet
horum trium generum de quibus quaeritur,ap ilicabri.Haec ille formaster. Vt aut clare pateat oppugnationes lictas veridieam S.I o. doctrini non expugna
re, tria in pris emi defensione faciemus. Primo dia 'clarabimus quo intelligedisnt quae hic affert diuus Doctor.Scdo ostendimus modum quo Ant. an.nitie excusare desectum apparentem in sitera Aristan m qitis deficere.Tertio,demsi si is obiectionibus occuseremus. Qirantum ad primu sciendi, quod de natura dedistinctione lex principioruit ei se,ci: a quatuor ptimis generibus, eoru minima entitate. cosequenter maximam dii scultatem est ambiguitas Iter Thomistas, quibusdam assereni ibuiu, sint puri respectu et
quibusdam uero,u, sint absoluta quada, sed sub rc- spectibus: aliis aut neutrum horu formaliter ipo tent, sed simplicem tantummodo denominationem extrinsecam, modo,quo insta declarabitur: male rialiter aut seu, ut ita dixerim, supppositive absolu- .rum,uel etiam immediatius respectum.Ex S. om. quidem non clare haberiir.quet harum opinionum hrior sit, mota, quae hic&a libi dicit S.Do.dehissa fgnibus, o se unaquaeque istarum opinionu traliae possit. Unde Auctorio citiquae inscribitur Saliom- quam non Thoma angelicu,sed Thoma Anglicu nostri etiam ordinis doctorem prosundissimum, tenendum est sdidisse, ubi de his gnibus tractat. se ad nulla
praedictarum uiarum determinat, sed media praeter- Nota demisia,iuxta primam de tertia distincte docet, qui circa singula haec genera dicendum,aut tenendum iit.
Mihi autem saluo si ori iudi io, & ad hos holes, Pnunc up ex tribus his opinionibus ueritas ista elicienda, st uidelicet ista sex gna significant absoliatum extrinsece denominas sub respeetii ta θ praedictae tres
conditiones ad formalem eorum ronem perIineant& concurrant. Hoc autem in quatuor extremis prae-
ue declaratur,in quibus magis est dissicile uidere quid importent sciendum igitur ut tempus compa-
ratur ad temporali aut mensura ad mensurata,& de -
nominat inuinsece mensura ab ipsa sua relation.
428쪽
mensurae, qua resertur ad ipsa sua mensurata. Res quoq; quae mensuratur denominatur mensurata intrinsece ab ipsa sua relatione mesurationis quasi passus, quae est relatio realis de tertio modo relativom. Vsterius ipsum itatu ex hoc sic mensurat de quasi aut iacere rei qu1 sic mensurat. Et ex hoc habet ui etiadenominet extrinsece rem quam mesurat,qua denominatione res illa dicitur temporalis deesse in uiri quodquidem esse in t significatur per qn. Ex in. res aliqua dicitur formaliter aliqn, quia eli in im i eueemporalisat sic ipsum qn, significat tempus prout stans sub mensii ratione denominat extrinsece rem temporalemssit secundum v, a diuersis partibus temporis,puta praeteriti uel suturi, propinqui uel remoti, iit diuersa talis denominatio im hoc inquam diuor- fiscantur spes ipsius qst. Pati modo ubi importat ense i loco sta θ uenominatur extrinsecea loco ut stat sub relatione mensurae, latrinsece quidem ipsi cinextrinsece autem ipsi locato, ut ex hoc uideatur locus quas extrinsece adiacere loca:o. Sicci litus imposerit esse in loco,sed no simpliciter&absolute, ut ubi, sed fimo partes locati habent determinatum inter se ordinem correspondentem ad ordine in partibus loci repertum. ut, loco Bb tali ordine partium &ut mensura extrinsecan ordine extrinseco, denominetur etiam extrinsece ipsum sit tum sic iste esse in loco, puta sedendo, stando,uel iacendo &αHabitus quoque signiscat in corpus humanum proprie,transumpti autem etiam corpora aliquorum brutora sic sunt in corporibus adiacentibus ut illi habere di . cantur per modum adiacetium quidem corpori habituato, sed extrinlece,quia non sicut pars uel quid continuatum. Et ex hoc denominatio per tale cor pus extrinsecum facta,extrinseca etiam est. Quae autem nune dicta sunt, non solum non esse contra s. Thoma sed potius ad eius intentionem magis,quam quicunque alius modus dicendi, considerandum ethpracipaliter ex his quae ricit,ubi de talium principiorum natura & distinctione magis ex in ictione loquitur,q ex his quae dicit in hoc loco quasi incidenter. Quae tamen etiam Eleuera comprobabuntur ad imtentionem qua hic de talibus loquitur. Ex intenti ne autem magis loquitur de his praecipue in. I. Phy.
super tex. coma a.& 2 3. ibi et enim inter caetera dicit
sex principia distingui pm diuersos modos pridicandi ex diuersa denominatione ab intrinseco. Sunt aut inqui, quatuor quae possunt taliter denominare, uidelicet causa, effectus, mensura, dc corpus adiacens .corpori per modum habiti, corpore cui adiacet. Secundum autem prima duo,sumuntur duo praedicamenta, Lactionis & passionis.Secundum menturam extrinsecam, sumuntur tria sequentia. Et scem praedictu corpus extrinsece adiacens humano corpori uel
xlteri id similitudine humani corporis, sumitur se tum principium. Et addit .sim quod aliquid do
minatur extrinsecet tri eli prs dicamentum qn. S cudum aut ui denominatur a loco pari modo Limε sura extrinsece, est praedicamentum ubi & stus, qui supra ubi,addit orὸinem partium in loco. Secunda vutem ν Γ5 uel brutum ad similitudinem hominis, denominatur extrinsece , corpore, quod non est caadesiectus aut mensura, est praedicamelum habitus. Haec ex illo, ubi supra.Non sunt autem praedicta his quae hie , s. odicuntur contraria uel adueris,sed
eonsona, quinimmo loca lixe inuicem se declarant. od. n. hic praetermisit de denominatione extrinisca, hoe ibi declarauit. Et quod ibi non dixit de ipsis esse per talia prudieamenta significata,id hie expresist, dum in hac expone dieit, o ubi signiscat esset i cin& qn esse in tempore.Quod uero dicit hic ponem non esse aliud nisi ordinem partium adinvicem,p tet ex uerbis suis o loquitur de eo quod po addit supra ubi quasi dicat, nihil aliud addit supra ubi, nisi
determinatum ordinem partium. Et loquitur de Omdine partium loci, si in locus determinatus per determinatum ordinem partium, denominat extrinsece locatum pari formiter ordinatum in partibus. Et
hoc ut dixi ex uerbis diui Doctoris hic accipitur.Cuenim dieat inpositio addit supra ubi ordine paruu, patet si posti opm eum includit ipsium ubi,quasi materialiter, superaddes ordinem partium per se formaliter importatum. Ergo importat esse in loco,& mensurari locatum loco extrinsce,sed non a loco indoterminate, sed sub determinato ordine partium. I portat ergo formaliter ordinem partium loci, praesuppositiue uero ac quas correspondenter ordinem partium locali ut locatum,& non simpliciter ut tot si quoddam quantum est. Iste enim partium ordo Sede ratione situs driae quantitatis est Si iste h e attendere uoluisset aut potuisset Ant.an. non dixisset in Sactus Doctor non distinguit, inter ponε quae est praedicamentum speciale ab ea quae est de genere quantitatis&c. Ex his omnibus patet quo tres praedictae opiniones 4 honii statum de natura & distinctione sex principiorum, aliquo modo dicunt quod uera est. Nam sunt puri respectus si sumantur quantum ad ultimum complementum suae formalis rationis. Sunt absolutum subrespectu quantum ad totale denominans. Nec hoc est ens per accidens sicut esset absolutum cum respectussit extrinsece denominant, quan tum ad modum pridicandi, que ex natura qui dem rei innascentem, ut praedicamenta tamen sunt. importanta ro maiori tame dictorum declaratione, soluenda sunt duo dubia. orum primum est,ui cupraedicamenta sint reali ad poriet in modi. praedicaridi sun dentur super modos inendi secundum esse realia,& ut quilibet tali esse corres odeat essentia dc natura aliqua realis. Quaerendum est igitur γε sit in his realis ista natura.Nam si de praedicamento ipsius quado loquamur,uel essentia eius est ipsum tempus, uel relatio temporis ad temporalia, ues opposita relatio rei temporalis ad tempus,uel aliquod praedictorum absolutorum, ut stat sub aliqua praedictarum relationum. Aliud.n. non apparet,qd uideatur posis importari per quando, ut natura aliqua uel egentia. sed non primum, cum tempus sit species quantitatis. Nee secundum aut tertium, quia illarum relationum illa quae realis est pertinet ad praedicamentum relationis, ut patet quinto huius cap.de ad aliquid, que ro est ration is, non est in praedicamento. Nec qua tum, tum quia non uidetur maior ratio de uno illorum absolutorum et de alio, puta de ipe u de re temporali,tum etiam,quia non uidetur maior ro, P a solutum cum respectu si ens per accidens,quam a
solutum sub respectu,quia secudum includit primo, ut uideturiens autem per accidens non est in pruicament mergo non potest esse natura, seu realis essentia alicuius praedicamenti. Scam dubium est, quia, ca
429쪽
ordo partium in loco tam opine loci qu in locisi
sit ordo rationis,m'non est inter distincta secun dum esse,& smiliter cum relatio mensurae ad mensuratum sit relatio rationi, tantum, ut patet per Phm
quinto huius est .de ad aliquid, sequitur, ui si ipsum
qit,uel ubi,uel situs iae porient formaliter tales respectus, sint etiam stit maliter entia ronis . nec obstat ea quoquomodo habete sundamenta realia, quia r mota sunt, quo modo omne ens rationis, tandamentum reale aliquod habet.Respectus quoque, qui imporiatur per l, bitum, rationis est & non realis. Con equitur enim rem ut procedit a uoluntate,quia artificiale,ut se,urgo&e.Pro solutione primi dubij sciedum ιν cum praedicamentum a praedicrdo dicatur,
eo modo praedicamento ut sic competet habere naturam essentiam ,esse dec. quo modo competunt lucoia praedicato ut sic cuius ut sic est primo praedicari. Praedicatum aut ut sie, non dicit naturam uel essentiam uel esse in se solitarie , sed per respectum ad subiectu, ut uidelicet st. natura,essentia, uel esse ipsius subiecti.'cem ergo tydiuersimode competit alicui pridicari de subiecto, diueis mode etiam competitri 2 sit natura uel esse subiecti. Contingit autem Paliquid praedicetur de asio ut intrinsecum illi,de tale denominat etiam intrinsece do egentia vel esse per ipsum imporiata, sent illi intrinseca. Et si quaeratur quae lit realitas talis subiecti ut stat sub tali praedicato respondebitur ιγ est haec uel illa quae intrinleca illi subiecto est, puta substantia, quantitas, qualitas, uel ad aliquid, qu e ola insunt subiecto suo Itrinsece.
Quaedam uero iunt praedicata quae praedicantur e
trinsecet de eodem modo denominant. Vnde si de tarium t obstantiis quaeratur qua sit eonam essensa uel esse ut si initu, tali pr dicato: respondebitur recte,
quod est illud quod a subiecto extrinsecum e st, & a
quo di nominatur extrinsecer& h e est ut se sua reatras,& ab ea ut si edicitur,de est absolute & simpliciter L. sine termino distrahente ens reale. Ad dubium ergo applicando dicimus ui realitas sex principiora, dcesse super cuius modo sui datur modus praedicandi,est resitas & esse rei extrinsecae denominantis. Puta realitas ipsius quando quod significat rem temporalem esse in tempore, est realitas ipsius temporis ut
denominantis rem temporalem, ut est mentura existrinseca eius. Et aliquid ὸieetur esse realiter aliquando, quia est in reali tempore inquantu mensura eius extrinseca z8: hoc modo dicitur realiter denominare
tale quid esse aliquando. Et nibit aliud pertinet ad Halitatem ipsus quando. u, praedicamentum est, ct ab aliis distinctum. Sic eadem ratione dicendum est de ubi,st realitas & essentia eius est liscus,ut d
nominas extrinsece locatum. Et realitas situs est rearitas loci, ordinem determinatum habentis in partibus,ut denominantis extrinlece locatum, insulsetis partibus,ordinatum,correspondenter ad ordine partium loci. Et realitas habitus est realitas ipsus comporis adiacentis corpori humano sim totum uel sim partem, ex qua tamen totum sie denominetur uti liter adiacens est,&ut denominat ite extrinsece tale corpus se habere, puta ut si uestitum, armatum &c. Et esse reale tabum priucipiorum est esse in realitempore uel loco dicticet igitur si in sidicamento qualitatis ut continuo successivum sub ordine priorit
tis posterioritatis in suis partibus se numeratis:
attamen ad praedicamentum etiam ipsus quando
pertinet, ut denominat extrinsece ipsum temporale. & sua realitas,esse ilia, dc esse,& ut induit hanc rati nem denominationis huius extrinsecae, est huius praedicameli propria realitas,essentia, &esse. Realiterin. res est aliquando, hodie, heri Acc.praedicto modo. Ethoe sufficit ad realem pri dicamentorum distinctio
nem: quia non secundum diuersas realitates, sed diisersos reales modos pdican si de prima iuba, prae dicamenta Suersa constitu sitiar,& abinuicem distinguuntur.Quod autem diciturii absolutum sub rei pectu, puta tempus sub mensura dicitens per accidens,negatur.Neque enim quocunque modo factaeoniunctio eorum qu ad diuersa praedicam cta spectant,etiam si magis qiam praedicamenta adinvicem distinguerentur,eausat ens per aecidens.Sed solum
coniunctio ficta in subiecto non proprio & primu& per modum acerui. Exemplum pri mi, ut album. Exemplum secundi ut plures lapides sine ordine,plures homine plurci eanes &e.sine ordine. Nullum enim horum se coniunctorum comparatur ad ιliud simul iunctum,ut proprius actus ad propriam potentiam,ut proprium persectibile de determinabile ad propriam persectionem ues determinati E &e. Coniunctio autem eorum quae licet Finie ualde distincta sint,etiam si unum sit ens reale, alietsi rationis,ut tamen conueniunt adinvice constituunt una
rationem formalem sub determinato modo praedicandi & denominandi rem&c.&secundum P una comparatur ad aliud ut proprium determinabile ad
propriam determinationem,non causat ens per accidens sed per se. Non enim ratione tertij coniunguntur,nec unum ut con angitur cum altero importatem per se quis completum, ut sacit subiectum in coparatione ad accidens coe, & ex hoe facit cum eo unum per accidens,& ut etiam iacit quod licet in in aceruo inuenitur &c sed potius ex se ambo concurrunt in unum prout id quod ex se indeterminatu est concurrit cum sua determinatione sormali , in con stituenda una ratione formali uni uoca. Licet posmmodum aliquod se constitutum si comparetur ad substantiam cui competit, sicut cum eo unum per accidens, & consequenter de ea praedicetur per acci densi quod tamen de suis speciebus praedicatur per se. Sic autem est in proposito,quia tenisus sub res p. ctu mensurae,& ut denominans extrinsece, concurrit in unam rationem formalem uni vocami& se noestem per accidens, licet tempus cum rubstantia sitens per accidens. Et similiter relatio mensurae cum tempore ipso, si considerentur ambo non ut unum
est propria determinatio alterius, sed ut distincta &secundum propitis rationes distinctas, saciunt insiperaecidens Idem dico de loco, situ & habitu &e. Ad secundum dubium dicendum ui cum praedicarist consequens actum rationis & pertineat ad secundas intentiones,ex quo habent hi termini scilices sidicatum, praedicabile,& prsdicamentum,' sint termini iecundae intentionis, secunda autem intentio sit purum ens rationis,non inconuenit diuersos modos
praedicandi, ex diuersis respectibus rationis innasci,ci consequenter ex eisdem formaliter praedicamenta distingui, & eosdem assumere in sui conceptu se mali. Et hoc necessarium est inquatuor extremis praedicamentis, in quibus denominatio sumpta ab extrinseco
430쪽
usones rationis,&ei inediamibus super rein . sicut denominatio trinseca ab ipso tempore si media re relatione mensurae, qua tempus dicitur mensura te. Doli irin. Det ominatio loco ut mensura, eodem modo mediante ipsa relatione mensurae. Mensura autem semper est relatio rationis in mensurante. Respoctus etiam persitum&habitum importati sunt etiarationis Vt bene probat arguine rim Pertinent tamen .ut dixi,respectus illi ad sormalem rationem rei, quae est in praedicamento,ut in tali uel tali praedicameto est, & ut ab his diuersi modi pnedicadi originatur.
Nec inconuenit hoc modo ens ronis ad praedicamentum,quod ens reale est, formaliter pertinere:quia nopertinet ut genus, aut differetia, species uel indiuiduit, qta impo sibile est ens ianis in medicamento admitti.sed ut determinans de quodammodo speciali rans praedicamentu tale, di inquantum res illa. ralis est pdicamenti,non autem simpliciter ut res eii. His uisi esse paloe pol quo couenies ac Meax est G S. Tho. quam inducit ut ostendat non fuisse necessariu Arist. in hac littera tria illa pinscamenta enumerare. Dcens.n .s, ex hoc quod qn,significat esse in t pe quod est numerus,de consequentus, eiusde ronis est non esse motum in quando,&non esse motum in acti γ- ne de passione, subtilissime deduxit intentum. Nam motus cum sit quoddam reale ens,& realitatem stram habeat a termino sicut habet di speciem,non nisi ad ipsumens reale terminari pol. Si ergo aliqua non distinguantur nisi sim mnem ita in in realitate conueniant intuta ronis erit si ad realitatem unius non dicatur esse motus,in nec ad aliud esse dicatur. Modo
se est quod ipsum quando,ut supra deductum est,&idem terest cum tye, quod ex praedictis etiam S.
Tho.uerbis necessario insertur empus quoq; ,cum nihil addat super motum, nisi numerum pallium Fino dinem prioris do posterioris, quae omnia, .ram O do importatus inter illas numeri unitate quam ordo ille prioritatis Ac posterioritatis, cum sint inter no sem Main cotinuata esse, non possunt esse nisi re spectus roris,non est consequenter realiter , incitudistinctum licet dicatur eius passio, inquantum se habet ex additione ad motu Fm suam ronem formale. Et,cum omnis motus sit actus motivi de mobilis, ut dicitur. 2.Physi. actus autem motivi sit actio, Ac actus mobilis pastio, sequitur in omnis motus sit realiter
idem actioni de passioni.Vnde oportet esusdem ronis esse quod in actione de passione non sit motus, de tu, non sit in omnibus aliis praedictis. Ex quo ultimate sequitur, quod dicto, quod non sit motus in actione. Et passione ntelligitur sufficienter dictum v, non iit motus in quando an situ autem cum id quod reale in eo est,sit lociis ad quem motus est:debuisset quidem eodem modo inferri quod pariter de adsitum motus esset, nisi se alis ratio quam ex resatione seperaddita sortitur obsisteret: quod in tempore non currit ut
insta dicetur: de ideo non potuit ista ratio assignari: eur in situ per se de se aliter motus n5 sit, nisi quia ordinem alicuius ad aliud formaliter importat, ut dictum est. Et in habitu similiter. Nam licet in iubstantia non lii motus,cum qua substantiadiabitus ipse realiter idem est, non tamen ex hoc in ictum deducitura eum ei etiam idem competat ex sua formali de propria rationessatione,Arelationis formaliter impori
tae, ut dictum est, de iterum in articulo tertio diemur expressitas. Redditio autem causae in tradenda doctri na,ex propriis quo ad seri pol procedere debet. In his autem duobus specialiter etiam ratio a maiori coeludit,quod si ad realem relationem ut sic n6el motus, multo minus erit ad relationem rationis.Ravos .iqui, Pho. 3I by .de etiam hic inducitur, quare ad rem lationem no est motus, quia uidelicet nulla sim mutatione in aliquo insurgit in eo resuto decim ullo somtius currit in retitionibus rationis quis in realibus. Est autem bie aduertendum u, Antan res rendo uerba S.IGO.quandam interponit sententiam quae non habetur ibi S.I homa,ut exempluia tam impressa, quam non impressa testantur. Hanc inquam.1 Actio de pasiui sumpta pro reacta, est idem realiter quod motus. Hoc non dicit S.Iho.immo nec uenam est si si ualde extorte interpretando uerba, Actio enim &passio non possunt lumi pro reacta Aicut enim m tus non est res mota, ita actio aut passio nόn est res acta. Et haec deprimo. uanuim ad secundum patera potest ex iam dictis quomodo isti homo in redde do ratione cur non nominauerit Philosophus situ de habere, n5discordata LTho. quia cum eo fatetur.* hoe est ratione resationis importate per illa duorlicet de in hoc dicat unum latium, qd non dicit diuus
Thomas,uidelicet, a, talia praedicamenta imponant pueros respectus, Ac toto, de non degenere telus
nisaeruod quidem in parte sua exclusum est, & pauluinfra plenius consiliati itur. Discordat autem ex immitione 4 S. Tho.3c eidem se manifeste opponitia toes
denda ratione, cur non nominauit cplando. DranSTh reddit rationem ex parie realitatis ipsius quando, iste autem ra parte resilinus inquantum resipesctus est, unde non procedit ex propriis, ut saxat ratiu&Tho. Vnde cum doctrina inquantum misibile est, debeato propriis tradi, quia una de conditioribus demonstrationis ex qua generatur scientia est ν ea propriis pis cedat, ut patet primo Poste. patetinio sis scite docteq; processit S.I bom.qu in iste, im motu pugnando Saho.ubi sapientissime seg rt it, ostendit ille homo, quod illum uel noluit uel noua luit in teli gere.Quoa utique uerum eli, sicut hie , ita or in multis aliis locis tuae doctrinae, in quibus ab his obicaris hominibus ita pugnatur. Sut etiam in hac sua de' terminatione qui an septa supposita, δἰ in primis
argumento contra S. o. sacto,ptopolita, qua supra determinatis a nobis contrariantur. Q aecum sine probatione proponantur in argumento, simpliciter neganda nunc essent: nec ulterius circa ea sermo habendus Niramen appareat praepositam doctrinam solidam ege, probabimus haec omnia quae illi aduersantur,salia esse. Supponit igitur hie θ sex principi
importent puros res Mus dein tale, resi eius sint reales,& u, non sint degenere relationis.Horum autem primum esse salsum patet cx sit states undi. Si enim respectus non sunt reales patet quod cum Pr dicamenta sint realia entia, non impoliabunt solum illos respectus, nisi sorex intelligant ut complemcntum suae rationis formalis, ut iii pia declaratu in. S: cundum autem ipsum esse Alsum patet, tum lus, quae supra dicta sunt, ua uidelicet tales respectus iunt
mensurae ad mensuratum, quas relationes ex Quinto Metaphysicae constat non esse reales, de similiter re