Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

221쪽

xv αντον ἐσχοφίσαντο ποοῖτον. βουληιειων δε καὶ προνοίας ζιου πολλῆς, ου κατεδεδατο, μὴ δίκαιον εῖναι, να-οκων, ἐκ των ἔθιασι καὶ φονοις καιροντων τι λαβεῖν τουτοδε,ονον ελων eo τον no θεου φρουρουμενον ου δει ι τινι

tulatum venirent, verum etiam ut probris multis imperatorem Can- laetarenum incesseret, nec se ab ipsis conspiratis amari lentia in illum vinci pateretur. Vnde o Thessalonicae cum iam esset, nullum erat ibi tam nobile erudelitate et nemitti scelus aut Perpetratum, eui ipse non par sacerct Isaacium vero, qui ordiuom ducebat, ad monasterium Petra dictum condemnant ita, ut a ne niue convera iretur, nulla tamen re ad curandum corpus nocessaria egeret. Sabam, quod virtute ceteris aut stare ess tari imperatoris inicitia notissimus et ab ipsis taeere nollet, in alio monasterio , Chora appellato, manere, nec eum a quoquam adiri decreverunt. Quem cum sedulo

rare vellent, non tulit, dixitque iniquum esse ab iis, qui in ede et sanguine voluptatem haberent, quidquam accipere. Noe utem solo dicto, quem Deus tueretur, nulla eum machina ab ullo mortalium posse interimi, deinceps aeuit ceteris porro omnibus,

ut non tanti aestim audis ad monasteria sua reversionem concesserunt. Legationem monachorum patriarcha et coniurati ad hunc modum execpcrunt. Cantacuaenus . postquam BataLZea legatione de Pace,

et eorum , qui regnabant, mugi pertimuit ad exercitum rediit icti reduee ivueuit, quos nuper ad prolostratorem miserat, unu-

222쪽

οἱ τῶν ἐκεῖσε πάντων πο πρωτοστρατορος καλως δι 'κηυενων.

σαλονικην ἐπειγεσθαι υσαν ἀναγκαίαν των προς νον τειχ

ti ιαν δε πάντων ηδν παρεσκευασιιένων, ἐκέλευεν εἰς ἐνθυμεραιαν αα πρω των τειχων ἀποπειρασαuένους, εἰ μὴ D δυναιντο παραστησασθαι, τη ετ αδτον της εἰς Θεσσαλμνίκην χεσθαι φερουσος ουτω-εν ουν δεδοκτο καὶ ua πρωὶ ἐς την στεραιαν ὁπλισώαενοι , προσεβαλον τοῖς τείχεσι προσάγοντες τας ηχανάς. δι πάσης δε ηαέρας της τειχ'-iοM χιας καρτερωτατος γεγενοαένος, ικρου ἐν ἐδέησεν ἁλάμναι, των τε κλιμάκων προσερεισθεισων τοῖς τείχεσι καλιυε- χανηγματος τινος ἐπ τροχων χελωνος προσαγορευοαένον ηδ αυτίκα ἐπιγενομένη διεκωλυσε τὴν αλωσιν οἱ πολιορκουιιενο δε δεισαντες, rari εἰς την στεραίαν αυθις άχης, ὀλωσι γενouένης, ἐβουλευσαντο νυκτος πίστεις λαβοντες nasu βασιλεως, μολπια τὴν πολιν παραμυναι καὶ citi πρωῖ ἐκ των τειχων τοῖς εἰς τὸ στρατοπεδον ἐκέλευον αννυειν βα-

P. U5σιλεῖ, εἰ χυλοιτο ni συπάσει τον πολιν παραλαυβάνειν. δεω δὲ βασιλέως τον λογον δεξαεινου καὶ κελευοντος κγκειno

antes, veniret quam maturrIme, omnia a protostratore illi bene administrari. Ne imperator quidem cunctandum, sed Thessalonicam, ut ad urbem maxim momenti, festinandum duxit; et omnibus iam ad moenia Peritheorii oppugnanda conlaetis, praecepit, iis postridie die illucescente tentatis, si conatus nou responderet, die tertio viam versus Thessalonicam arriperet. Sic censuit. Die exorio, muros, admotis etiam machinationibus, invadunt; quos cum toto die oppugnassent acerrime, Parum abfuit, quin eos acta iam testudine et scalis applicitis conscenderent; sed noetis interventus rem impedivit Obsessi metuentes, ne die sequenti pugna instaurata caperentur, noctu decernunt, de ab imperatore accepta, urbem dedere. Mane de moenibus clamorom in castra dantes, imperatori renuntiari iubent, si velit, ex pacto eonvento civitatem aceipia ule hoc nuntio gavisus, eos evocat, acturum se, quae optent, omnia. evi unt de plebe et optimatibus pauci, de clero item nonnulli. Atque ut e purgarent quodammodo aliter se sacere nequiisse dixerunt: Propterea quod nuperrime sacramento concepto spoponderint, se ira

223쪽

HISTORIARUM II l. 35. ut 5ολθω προτερον νειστ σεσθαι τοῖς βασιλω πολεμουσι μέχρι cia et

ας, o ουδεν πείσονται δεινὸν των κατα τον πολεuον αυτοῖς

petatricis hostibus quantam valerent restituros. Quod iurassent, . prae4titisse hactenus fideliter et quod nunc res ipsa utile suturum d eat, id aequo animo facturos. Putare igitur, se dignos esse venia. Cupere tamen iureiurando sibi caveri, ut grave passuros ob ea , quae durantibus armis commisissent ob convicia scilicet, quRe nou sine summo dolore viroruin gravium abiecti et uane ho- miues procaci lingua in eum contorserint. Nullis siquidem probris lauic in muris parcebant ut etiam aliquando armato imperatore Meedente et moenia propter oppugnationen contempla ut , tres quidam eo cognito elIustus maledieerent. Qui propius accedeus quae ivit, num scientes quis esset, adeo liberaliter contumelias dicerenti forum uno respondente, maxime, et idcirco probra fundere, quibus ipse multis dignus esset, quod fracta fide, imperatoris liberia insidiaretur omnesque vias indagaret, quo illos meditatae ab se morii offerret, a quibus nullam inquam sensisset iniuriam. Qitando autem, e eepit Cantaeuaenus, in iudicium me voeatum , quia dissolvere crimina non potvi , et uiuriae et periurii et huius sceleris, quod obiicitis, me condeiuvasti Respondentibus illis, paulo ante Byzantio quiMe, a quo quae ipse ita imperatorem adoleaceutam perverae M

224쪽

αυτα κολαπταινε tν. V ὁ μεν ουν βασιλευς ἐν έρει παιδιας

τοιαυτα προς ἐκεινους διαλεχθεiς, παρῆλθε τῆς αυτῆς v

ehinatus esset, didicissent et idcirco, qui illic imperatorem inere

tur, ipsum expillisse quibus eum resistere nequeat, huc venire, Recte, mi homo, occurrit Cantacuetenus, hae vos vaantio didici,se ais. Ego vero huc venio, ut cum te ob maledicam loquacitatem punivero, ii exemplo ipsi protervire desinanti is per ludum dietis, Praeteriit. ade in octo milites iussu imperatoris insidias ad poditas tendentes, ut oppidanum aliqitem caperent, ex quo quid intu gereretur, exPrimerent, eas ipsissimum conviciatorem, multo mane nescio euius o caiisa egredientem, rapiunt, imperatori sistunt. Qui se eum haud nosse simulans, unde et qui sit pereunctatur. Ille Plane ignorari se opinatiis , pro necessitate praesenti respondet. Sed ubi imperator, persona deposita, hesternum esse conviciatorem ostendit, ceteris quidem omnibus hoe ventum non modicae delectationi et mirificae hilaritati fuit captum vero pavor ingens subiit, de anima anxium t iamiam ac interficiendum arbitrantem. At imperatoreum in aliis , tum pra sortim in uiliscein odi rebus excelsiani se et invictit in animi in decere ratus oblecta inenti gratia aptivo dieia Ipsi iis hestertia pleno toravit. Deinde stola malo iis pretii, i a

Pro eius conditione, et auro insuper donatum recedere atque in sin Dipilias by Cooste

225쪽

ριχειν πολυτελεστέραν, , αυτ υ προσῆκε παρασχομενος δὲ A.C. Maxui χρυσιον, ἐκέλευεν οικαδε ἀναχωρεῖν κα το no του ' μηδενος καταφοφ δεσθαι πριν εἰς ἀπολογίαν καταστῆναι, alia την τέραν τω, κοων τω κατογορουμένω φυλαττεινώκραιφνῆ ὁ δ' πιστα σχεδον ευτυχήσας πρi γενέσθαι,

ταυτα ιεν προτερον τοτ δε ἐπε οι πρέσβεις ἀμνοστι- αν των iiρεων ητουντο καὶ ἐδέοντο βασιλέως υ ποιεῖν προσχωρουσας κοντi, προπονως αυτοῖς διαλεχθεῖς καὶ λ δποις πείσας, μηδεν ποπτευειν παρ' υτου δεινον , ἐκέλευε mi πωιριασι βασιλικοῖς, α αυτο κνουντο , βέβαια ποιεῖν. των δε βασιλεῖ συνοντων τις δυσνους ων, ω εοικε κα ret C

iθραιαν αν τε προσχωρουσιν, αν τε μὴ, προς Θεσσαλονικον

κατὰ πάσαν ἀναγκον γνωκε δειν ἀποχωρεῖν οἱ δε, ἐπεὶ τοιuvr ῆκουσαν, μὴ α κοινα πω δοκεῖ σκη νάμενοι εἰδεναι, προς τῆν πολιν πελωρουν ἐπε δε ησαν είσω πυλων, αδ-θις ἐγκλεισάειενοι, παρεσκευαζοντο προ ριάχην αναβάντες 'recini το τεῖχος, μὴ πασιν λεγον εἰναι το νυν χον κατὰ Πωun βασιλεῖ τὴν πολιν παραδιδοναι, αλλ' ἐπει προς σαλονίκην γνωκε δεῖν ἀποχωρεῖν, εἰς τουπιον αυτοὶ διασκ Dφuωνοι εἰ δοκεῖ λυσιτελεῖν, κοινῆ ἐφω προσχωρησονσιν. ra μεν οἶν II εριθεωριον τειχομιαχια τε λιγου ἐδέησεν

GHοονα καὶ ὁμολογια προσχωρῆσαι βασιλεῖ. βασιλεις δε ἐπεῖ V. 376

turum neminem nauditum damnare alteramque aurem reo integram servare iussit. Ille sermo supra fidem felix, pro contumeliis imp ratorem lati libus extollere. Sed haec prius acta suu Tunc vero, eum iniuriarum oblivionem peterent, qui ex oppido in castra Venerant, orarentque, ut, quia sponte se dederent, bene illis saceret, verbis blande eompellatos, ne quid ab se inses tum timerent, hortatu est; et quae petebant, imperatorio diplomate confirmari mandavit. De exercitu autem imperatoris malignus quidam, ut op Paret, et hostis occultus , surtim ad legatos adiens, ab irbe tradenda eos

revoravit imperatorem die postero, sive se dederent, sive non, Thessalonicam summa adactum necessitate constituisse discedere. Quibus auditis. ommunis sententiae ignorationem excusantes, in urbem regrediuntur. Intra portas inclusi, rursus defensionem parant conscensisque moenibus vociferantur, in praesens non omnes urbem inperatori radendam consentire. Sed quia Thessaloni- m omnino proficisci decreverit, se postea consultaturos et, si universis approbantibus expedire videatur, in ius pulcstatem concessu

si itaque Peril ueortui ct vi propemodum captum et dedia

226쪽

Α. c. 3Duὴ περιιιένειν ζῆν προς τὴν πολιορκίαν , ἀναστησας την

στροπιαν , ἐλαυνεν ἐπ Θεσσαλονικην.

του στέφει τὴν κεφαλὴν n Ταγα-- του πατριάρχου κατα-ο

τοσεβαστος, καἰ ἱ αλλοι παντες ασς καστος πατρεμπης

ματι χρ se καὶ τὴν ἐπ τῆς κεφαλῆς καλυπτραν, ξ τονς

tione serme aeeeptum fuisset. Imperator, quoniam obsidionem con ianuare non licebat motis castris, Thessalonicam ire maturavit. 36. Byzantii Ioaunea imperator, Androniel filius, Augusta et consiliariis ita volentibus, a Ioanne patriarcha corona exornatur: in qua festi diei celebritate omnes Pene proceres, ut quemque imperatrix patriarcha et concilium esse dignum iudicarant, di- nitates adepti sunt. Et Isaacius quidem sanes Panhypersebast eclaratus est, Apocauchus maguus dux, Chumnus magnus stral pedarcha Andronicus Palaeologus, Apocauehi gener etiam νεοmaguus stratopedarcha desiguatur; Gabalas protosebastus, et iis alii omnes, eorum suffragiis, de quibus supra diximus Patriarcha, quia gradum permutare nou poterat, habitu ae augustiorem secti et in subscriptiovibus colore caeruleo est usus ammeumque seu tegme capitis , quod antea patriarchas, si de monachis non essent, album serre mos erat, ipse auro illustravit, Servatoris no stri et illibatae eius geuitricis Dei parae ac Ioanuis Baptistae depi' etis in eo icovibus Apocauchus maguus dux, qui usque ad id tem poris modestiam prae se serebat c unum se de concilio simulabat, vel potius alios etiam sibi auteponebat, metuens, ne scelus ei.

227쪽

HISTORIARUM III 86. I9

τρῖγίαι, οἷς αυτὰς ἐκέλευεν, ἐδίδοντο καὶ ε ποιεῖν καὶ του- ναν risi κυριος ἐπι κα πάνθ' ιιοίως προς Καντακον νῖντο βασιλέα, ἔρος ετ ιιέγας ἐν δομέοικος, ηαιλλει πάντα Iova ἐκείνου γεσθαι βουλόυενος συνιδών δὲ, α, ἐπυθῆς τοις ενγενεστέροις ' ἐκείνου σεται ἀοχὴ καὶ δείσας, μὴ τι διὰ ταττον υ ἐκείνων ἐμιβουλευrii, γνω δεῖν πάντας διαφθεί

ρειν, ώς, εἰ τῆς φαυλης τυχης πολειφθεῖεν μόνοι,Ἀρδεις RIM

Πετηλθε, ιι δενδ φεισάμενος, τὸ δοκεῖν ἐν, τι si τῆς 2ω κληητο βουλῆς κα βασιλίδος καὶ ιιάλιστα πατριαρχου τὰς riuωριας, ις αν ἐθελήσειεν, ἐπάγων, τῆ δ' ἀληθοίρ, τὰ

οllaeientes, Cantacuetent, quam ipsius imperium mallent, ubi et gradum excellentiorem est consecutus et bellum in maius auctum idit, larva deposita, laetus est omnia maiorumuue luxta ac mino in rerum arbitrium litioncmque usurpavit. Nam et communia retigalia ab eo procurabantur et praesecti a duees urbium ex tua pluntate creabantur; eneque et male facere in illius manu erat; e per omnia nitebatur similis esse CantacuEeuo adhuc magno dom tico nihil non a se regi atque administrari desiderans. Sed enim per pleiens, imperia sua nobilioribus iniucunda et onerosa fore, timerisque, ne quid idcirco itisidiarum sibi pararetur, omnium e tandorum onsilium cepit, ut humiles soli relicti, auctoritati suae δε omnibus propensius parerent. me erat stulta eogitatio. Ac ni- uva quidem a Cantaeueten consanguineis et amicis germanissimis duxit eum et materia ad alumniandum abundaret et eos ut opulentiores amplius metuereti ieiude alios ordine aggressus, nulli pypercit specio quidem, quasi imperatricis et optimatum ius prae extimque patriarchae decreto, poenas, quibus illi vellent, inserret; ο autem ipsa libidini sua obsecutus Cautactigent autem matrem M aut tu aiceretii Ouditam de tu lustria vexare instabat, nec Dj9jlias by Ooste

228쪽

ullum genus molestiae ei non adhibebat. Nam et custodes illi dedit homities impudentes moribusque barbaros quibus praeeepit,oninem in illam diritatem expromere et quam indignissime cos temptissimeque tractare. Illuc quamvis antea quoque victus e nia' ligne praeberetur, tamen hi tenuiorevi adhuc suppeditabanti quod si quando, ossicio humanitatis videlicci ius porrigendum esset, eum laute ac delieate educatam , nihilque posse immuudum ac sordidum tangere non nescirent, manus illotas immitictites pervestigatast, ecquid intus laterent a filio litterae, tametsi quod offerebant, pii' met eoxeranti Quod eum illa videret, misera fame mori, qu mspureitiem huiuscemodi gustare maluit. Hieme autem acerrima ες Perfrigida nec ex veste stragula ad corpus eooperiendum, ne e accenso soco ullum ei solatium impertiebant, quamvis Augusta 3β dasset, ut in ea curanda nihil praetermitteretur. Quin etiam toto ili' custodes, ipsa audientes in silium maledicta sine rout iactare ρηCessaba ut et, tamquam si nuntios accepissent, illi narraba ut, li3Τquidem , captum esse et catenis iniectis socdo raptari alias, o, i

misa proclio occisum iamque caput afferri, quod onsolatiouis 3M

229쪽

- ἐπιτρέφαι ἰατρον ποῖ αυτην εἰσαγαγεῖν καὶ προνοίας

τοῖς πικρως τὴν Duοτητα κα τὴν ναλγησίαν- τὸν δὲ ἰατρον ἐώλετο, ο αυτῆ προς τὼς νοσον συνηθης ἐν προς ἐκείνην τε ἐλθεῖν καὶ προνοίας ἀξιῶσαι τῆς δεουσος πατριαρχης δε

i5m η λοιπὴ των γαλῆν ἐκείνων ανθρων φατρία τον ἰατρον παραλαβοντες, ορκους πητουν, ιυστε ἐλθοντα προς ἐκείνην, μηδε περι τῆς νοσου διαταζασθαι του δε καὐτον ἐπιδουίαν uaαγορευοντος, εἰ Hέλλοι uod εν ἐκ τῆς τέχνης ωφελεῖν, γναγ-κα ν αυτοὶ τα κελευοι ενα ποιεῖ , ν αυτοῖς τε ε ἐζαρχῆς na via πης διασωζοιτο καὶ ιοδ βασιλίδος καταφρονειν δοκοῖεν τ κεκελευσμένα hi noιουντες. εἰ P σχυρογνι ιονοίο καὶ

ηρος ωφέλειάν τι τῆς νοσουσης λέγοι, μὴ ἐμφεσθαι αυ-

ad eam quoque se allaturos pollieebantur aliaque demum erudeliora et immaniora multo unde supra amodum corde iussam malo eteontabesaeta in rapidissimam sobrim incidit. Feminae socia arctonias saevissimos, uti medicum illam visitare paterentur, quam is obtestantes, inflectere non poterant usque adeo improborum illorum et consuetorum quotidie humana devorare viscera ad miserationem viscera obduruerant. Omnem ei curationem negarunt,

quasi manibus suis eam iugulantes. Imperatrix ubi per nescio quem illam aegrotare, nec ab archontibus et a magistro orbis atquc di- seipulo mitis illius ac benigni praeceptoris medicum ad eamdem permissum ingredi rescivit, tantam feritatem tamque alienos ab omni humanitate animos verbis asperioribus ipsis exprobravit et Dedi eum suum misit, qui pro morbo ei medicinam saceret. At patriarcha et reliquus ille bonorum virorum coetus sacramento hominem adigere, ingressum nihil ad depellendam ac3ritudinem prac-

eripturum. Quem accessum recusantem, si iacenti ae laboranti ex ne sita nihil profuturus esset, coegerunt imperatrici obedire, ut et erudelitatem suam usque ab initio servarent et auctoritat in Att- ustae eontempsisse ne viderentur, si accessu illum ad aegrotam pro

huisaent. Si pertenderet et quippiam ad salutem male habentis

230쪽

βασιλέως εἰσίει την μητέρα. Ἀηδεν δὲ δυνάμενος διὰ το ἐκ

συνεγκησε βασιλεῖ, επειτα ἐκείνου τελευτησαντος, προς τὸν ἀδελφὸν επανελθούσα καὶ τὴν εω βασιλείοις διατριφώ; κατα- λιπουσα μονάζειν ειλετο καὶ Θεοδοσία ἐκ Θεοδωρας -- ντωνομάσθη, πυθομένη περ τῆς βασιλέως vτρος, υτ τελευτα, καὶ σπερ ἀμειβοιεένη των παρ' ἐκείνης προτερον D-οργuινων ἀγαθων, πολλον γαρ εἰς ἐκεινην πεδείκνυτο τον ευνοιαν, αφικετο τε εἰς το δε-ωτηριον προς --την κα παρέμεινεν χρι τελευτῆς Ἀπειτα τον νεκρον si

γαγουσα παρα τὴν μονον, τῆς προ ιιητρος κείνης Mus ης

ao. παρ' add. M. diceret, ne ipsos postea accusaret, eum semet in calamitatem Praecipitasset Cantacuaenismi enim Iam manifestum ore Medicus comminatione territus nihil quippe inter suspectum esse et acer-hissima perpeti intereratὶ eum spopondisset, nihil horum imperatrici indicaturum, ad cantacuaen matrum introivit. Cumque propter solamidinem archontum loqui non auderet, sequentes ustodes, ut licebat, allens, e brachio mittendum sanguinem gestu significabat. Deinde mutus plane abibati MuIieres iterum archontibus supplices, Phlebotomum introducere non permittebantur. Si omni prorsus curatione negata et sebri consumpta octavo Idus Ianuarias, Indictione decima, anno ab orbe condito sexies millesimo etingentesimo quinquagesimo hane lucem deserit. Imperatoris Andronici soror, quondam Michaeli, Μoesorum regi, nupta, et marito mortuo ad Da trem reversa, vitaque aulica relicta et monasticam complexa ac Theodosia ex Theodora dicta ubi eam animam agere Intellexit, is Iut remunerans ius in se merita sui enim eupidissimam senserat in carcerem venit, et usque ad ultimum spiritum ab ea non reees-