Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

271쪽

ὸ sun τινων κωλυματων τὴν του πραττειν , α βουλονται, - ναμιν ἀποστερουνται, ν πολεuίων iam δυνατωτέρων ἐπικειμένων, η αὐτο -οροις θνεσι τισι ἐλλοντες ἐπιστρα τευειν. δια τουτο φάναι, εἰ δυναιτο ο δικαιον αυτον ὴ θορυβεῖν, πολλῶν τοιουτων ε τω βιτ συMβαινοντων ε ν

20 ε δε στερον , ζεπιτοδες τοιαυτα προς μαλον εἰρηκόνοι, ιος, εἰ μὴ βουλοιτο βοηθεῖν, προφάσεως vnροσωπου παρειητῶν ἐκείνου λογιον ευποροιν , ἄστε τὴν με βοηθειαν πα-σορενειν, κοκετι δε καὶ τὴν φιλίαν τὸν προς αυτον. δε

tum in imperium suum adiuvari. Putare autem, nee ipsum latere, quae iam totis novem mensibus post bellum inter Romanos excitatum Perpessus sit, itantoque odio apud gentem suam nulla ulpa sua laboret quomodoque hellum aibi Aeeti ut ne indixerint et qua ratione ad extremum a militibus suis ad hostes transeuntibus proditus sit. Si auxiliari nolit, aperte recuset, ut eum deliberarit quid sibi suisque potius conducat, id agat. Non debere porro mirari, quod dixerit, si possit auxiliari nou enim quo eum imbecilliintis argueret, ita loeutum sed quia sciat, omnibus mortalibus en aequo liberum esse velle posse non tem Interdum enim etiam Τui videntve potentia excellere, quibusdam impedimentis potestate ciendi quae volunt, excluduntur, si aut hostes potentiores urgeant. aut quosdam finitimos populos armis appetituri sint; dei reo dixisse, si possit, quod merito ipsum turbare non debeat, quando huiuae modi multa in hominum vita usu venianti Narrabat postea, cie tem ac volentem sic locutum ut, si opitulari nollet, suppetiarum

deumraudarum vel ex ipsius verbia houeata sibi saevitas suppudi

272쪽

io ἀγνοί- isi διακινδυνεύσωσι, .ret, non etiam amicitiae metuebat siquidem ne hostilo in se odi- im susciperet, si adiuvare nollet , ratus, cautacuχenum spe auxilii lapsum, iratum sibi et inimieum esse Crates vero, Bene factum, inquit, cum verbum tuum exposuisti haud enim modice terrebar ac perturbabar, cum existimarem to ignorantem, quantum p sem, ita loqui. Et quia talem mihi inspicionem ademisti, ego nunc is vicissim sensum meum non celabo. Virium adversus hostes tu habeo plus satis , teque, si ipse vis, adiuvabo libenter. Subiiciente imperatore, se amicitiae et promptae voluntatis ergo magnam illi habere gratiam uescire autem quid illud sibi velit, si ipse vis; Crates praemium societatis omnes Romanorum urbes a Christopola usque in occidentem poscit. Si hoc uimium et intolerabile videa tur, certe quidem a Thessassoniea. Non enim pecuniam tam gran dem tu bellum pro ipso ulla spe lucri impensuros , totique impe rio Romano cum diserimiti se opposituros, qui nec pro se ip is unquam ad liraciam aut ultra armati procedere ansi fuerint. Et urbitrari optimum atque utilissimum hoe esse consili lim. Si enim illis urbibus, quarunt domitius non sit, dimissis, non sibi et exedi

273쪽

Η1MORIARUM III. 43

Ioεζωνομενος χαριν αν εἰδείη τι πιπρασκοντι του παρασχέ

snper insensissi in is hostibus suis perditis, reliquarum potens evadere queat, eo utentum hoc esse debere, Doc ultra, quam opportunum est et mediocritas postulat, laborare. Rectes inquit imperator, de lucro ex societate et opera et sumptibus in bellum ratiocinaris. Nemo quippe cordatus uisi priua ommodum aliquod e iaciendis eluxerit. non gravate defatigari et aerumnas perpeti velit. Tu vero si ibi gratificari non vis , non iniuria opis tuae mercedem postules quam si dem nullam tibi meriti gratiam debuero. Nec enim qui argento quippiam ab aliquo emerit, venditori gratias agit. Sin ob solam mieitiam et ut magno principi pulelirum est, honoris studio gratia mihi opitulabere , primi in qui dein de te ipso , ut decet, merebere: qui non quaestus, ut ignobile vulgus, sed amicitiae et gloriae causa militos deinde multo litra , quam desideras habcre licet, it Si enim me Roma uorum principem, crinanum anticum habueris , non olum urbium a Christopoli et Thessalonica usque ad fines tuos, sed et insularum et Byzantii et reliquae I hraciae imperium habere poteria, quandoquidem amicorum, ut alii ut sapie utes . omnia sunt mmunia ac praeter faciorvi decus maior atque insignior utilitatis fructus ad te constuet. Si itaque, missa cupiditate hac uti-

274쪽

σωτηρίαν. ro

verat , me audies, ut gratuito mihi ueeurras, quod te et uobis dignum est, praestabis. Si id facere uua alia conditione si tuisti, nisi omanorum ivitates ubi prodiderimus, aperte dieiis,

ut Deo nos adiuvante, aliam et commodam rationem neamus. Plane enim seias velim, nos non multas et nobiles, quas di xisti. Verum Hllam, quamvis abiectissimam, volentes traditur , et eum salute illius libenter nostram et filiorum alutem eout

mutaturos.

44. crates ad spiritus tam excelsos tantumque in adversa sor tuna robur obstupescere et dolere mirifice, quod nihil impetrara Nelena autem coniux praesens et cogitationes viri coniectans , ne inpeurbes sibi ab imperatore negatas aegre ferre, eum de sententia de ductura , accersitis quatuor et viginti totius provinciae potentissimis Proeeribus si eos allatur. In nostro situm esse arbitrio . praeseuit Romanorum imperatori aut heu sacere aut male, nemo utique ius elabitur. Vide uduin tamen, utram partem amplexi, prudentiam e titilitatem ceuti videamur. Si igitur malefacere voluerimus, aut Omnivo eum occidemus, aut vacuis, ut aliint manibus dimittemu inii ita cura alit ope dignati videlicet. Quod ad eaedem attinet, ne scio num quis adeo erudeli et esserata uatura in ut vane is .m Dipjlias by Cooste

275쪽

HISTORIARUM III. O. 267

προνοια κ ἐπικουρίας ἀξιωσαντες το μ, ὁ ἀποκτείνειν A. c. 3έa ou in or τις εἰς τοσουτον ἀπανθρα-ι α ηκε καὶ ωμοτητος, ω αυτος τε λέσθαι καὶ τοῖς λχοις συριβουλευσαι. ποος γα τψ θεῶ ἐχθίστην εἶναι τον τοιαυτv τολιιαν, καὶ Daρα πασιν ἀνθρωποι σαφῆ παρέχεται κακίας κα μοχθη- ριος ἀποδειξιν περβολῆς το γα νυν τε οντα 'Pωμαίων βασιλέα καὶ ποῖ εἰς τουτ ηκειν σχηματος πολλοῖς προτερον χρονοις μοίως ποντα, καὶ Λαο πάντων κα Ἐλληνων καιβαρβάρων ἀγαπωμενον καὶ περι σπουδαστον οντα διὰ την 0προσουσαν ἐπιείκειαν καὶ συνεσιν καὶ σιλοτιμίαν ἐν πασιν urastust, νυν ἔκοντα παο ημῶς διὰ πραγματων μεταβολην πως τω μὴ προστῆναι κα ἀνηκεστα διαλῖναι υκ ωαοτο- τος κανώαν ωπίας ονον, ἀλλὰ καὶ ἀσεβείας εγκλημα ἡμῖν δικαίως περια*γαι. - δη ενεκα των τοιουτων αυτή τε Γ κα κώ μῖν πω σθαι παραινιο το ς ἀποπέμπειν

ἄπρακτον ἀβουλίας ἄν τις τιθείπ πιγμενος ρλος. dru μονον ἀγνοίας εοὶ τὰ καλὰ καὶ φιλοτιυίας δικαίως

u ὀλοώνιε παρα τοῖς κρίνειν τα τοιαυτα δεινοῖς, τι νειε μου nouo τοὐν δυναστων καὶ noλλὰ ἐπρανατευοντο Cadpost εχειν, τουτον χοντες αυτοὶ κα δυνάμενοι τιον αλλων Muλλον τὴν παo' oro φιλίαν καρπουσθαι, κοντες οντες

elle et aliis suadere possiti Nam ut taceam, tale scelus apud Deum esse odiosissimum, apud homines quoque universos certum eredibilis malitiae et improbitatis argumentum est. Etenim cum qui nune Romanorum imperator est, et priusquam insignia aecepit, diu imperatoris munus gessit et omnibus tum Graecis, tum barbaris rum et propter eam, qua praeditus est, lenitatem, prudentiam et omnis honestatis studium certatim expetendum, et nunc ad nos rebus labefactatis confugientem , non lantum non tueri ac tegere, ed etiam importunissimo violare, non crudelitatis solum et immanitatis, sed impietatis quoque in erimine nos iure posuerit. Quare eelus huiusmodi et ipsa nigere statui et ut vos aeque fugiatis moneo. Re antem n et eum dimittere, id honus rerum aestima- in amentiae adseripserit. Non enim solum ut honesti ignorantes et ab omni eogitatione laudis aversi a peritis ludicibus merito red--rguemur, si cuius amieltiam multi principes solicite et laborio e quaesiverunt, hune ipsi nobiscum habentes, eum possemus ut alios eius amicitiam eonsequi, ex quadam rusticitat volentes de eruerimus. Atqui si quando eum Bonianis iura dare contigeiit, memor, o nullum tu auxilium abstulisse, sed quantum in nobis

fuit, etiam hosubus suis obiectum, puriuile uim est, nuue p4um

276쪽

τῆς ιιιῶς - φαυλοτάτης πολεως ἀλλάωιτο. τε τοιον οντως ει καὶ ἐλευθέρη πρέποντα ανδρι α βασιλε προσοκοντο ἀπεφηνατο, βέλτιον ἐμοί τε δου και ἡμῖν πασι παυαινωπιῆ ἐκεῖνος ἀξιοῖ ποιεῖν καἰ πῶσαν μικρολογιαν κω ἀνε P ένελευθεριαν ἀπορριφαντας, πάση δυνώει βοηθαν, κα την

inanem dimittere atque hostibus prodere, non niuria se ulciscetur

et nobis malum dabit, eum ad alias ausas non paucas haec etiam proditionis aceesseriti quocirca si rei nostrae consultum cupimus, Inanem dimittendum non puto. Relinquitur ergo, adiuvandum ut cedentem urbibus, quas petimus, aut gratuito erte, ut istuc nobis honori sit. Si oppidis cederet, id mihi iucundissimum atque opta tissimum foret. At ille, quod videmus, tantum abest, ut praesenticata initate consteruatus, humile allippiam abiectumque cogitet, ut libenter, itomadmodum professus est, etiam filiorum et qui eum eo sunt omnium salutem cum uno et ignobilissimo oppidulo con 'mutaverit. Quando igitur res ita se habet, et ille homini ingenuo atque impero tori decora affirmavit, praestare mihi visum est et ad idem vos omnes adhortor ut quae vult, ei concedamus, omniquη illiberali et sordida cupiditate posita, ad Romanum principatum acquirendum totis viribus ei studeamus , non exiguum fructumor hirrati, quam apud omnes gloriam adipiscemur cum talem anteum nobis sociumque paraverimus, qualem multi exoptantes, pauci in vetiiunt, et qualem qui habebant, nescientes qualem haberent,

277쪽

HISTORIARUM III. .. 269

ioσαν τοῖς ἐν τέλει τον βουλον προτιθεὐνου , κα ει τίς τι βέλτιον χει κελευοντος τοῖς εἰρηuένοις ποοστιθέναι μνερος προυτρος βασιλεῖ συντυχων τῶν λλων των εὐτέλει u auar ων ὁ δυνατώτατος καὶ φιλίως γαν διακείuενος ποος βασιλέα , ἀλλ' εἰ-ὸν ἀτελῆ τινα' ειπεν et ποος ευδουαν C

- ἐφθέγζατο, εἶχεν ἄν τις προστιθέναι τα ἐνδέοντα νυν δ' εἰς τοσουτον ηκε κα φρονησεως καὶ εὐβουLας, o uti

τον tam συνετωτατον δοκουντ εμι, μητε τον ευνουστατον

ηιιῶν ιναι τον βασιλέως ἐνθάδε φιξιν, προθυιιως βοηθεῖν τοιαυτα εν κα - ρος ειπεν ως ἐν βραχεῖ ο ιν αλλοι πάντες οὐδε προσέθεντο τοῖς εἰρηuένοις, ἀλλ' αἱ καλως

ει ei ante βέλτιον adae as. ur P. tum ab eo petendum, ut se in omni Ita amieum et foetum nobis

lare, et quas nunc urbes sive per nos, sive Per patres nostros Bomanorum principatu divulsas tenemus, earum nullam repetitu rum, quando in imperium venerit, nec bellum ea gratia moturum, saeramento confirmet. tiam conditionem , ut iustam, nec quasi

idcirco rem publieam Bomanam prodat maculae suturam, non illibenter accepturum eonfido. Talis fuit Helenae Cra laenae in conventu sententia. Quae ut eouticuit, et maritus principibus dicendi copiam fecit addendique, si cui melius aliquid in mentem veniret, Liberus, procerum longe potentissimus, qui primus imperatori e- eurrerat eumque unico diligebat: Si Crataena uxor tua, inquat, non satia aut ad gloriam principatus Triballiei parum pertinentia profata esset, liceret cuipiam quod deesset supplere. Nunc tanta inest in eius oratione intelligentia et consilii bovitas, ut nec multo intelligentissimus meliora, nec enevolentissimus utiliora nobis suadere possit. Quare et ego idem eum ea sentio teque hortor uti amplius vo labores sed hune imperatoris ad nos adventum elarissimi nominia materiam ducentes. alacriter ei succurramus. aee Dipjlias by Ooste

278쪽

ἐν σφυ τοιαυτα κοάλης τε καὶ η γυνὴ καὶ οι ἐν τέλειθπερ βασιλέως ἐβουλευοντο , ὁσοι Ῥωμαίων βασιλεῖ παρῆσαν

V. oo συνεπωενοι, δείσαντες, - διὰ τον ἐκείνου ἐνστασιν ποToιβαλων τι περι αντους κακονογηθῆ, προσελθοντες εδεοντο βασιλεως, προσηκοντα τε καιρῶ ποιεῖν καὶ μὴ σοδρα - πε τῶν ὴ λίαν νίστασθαι προσηκοντων, ἀλλἀ προς τηνis

ἀνωσιν μονα τοῖς βαρβαροις, - διὰ ταυτα ἐξαχθέντες προς ἐπ' ἀνηκεστα διάθωνται--ους κακά. ὁ δ αντοῖς δριu καὶ βλοσσορον ἐνιδων ἀφίστασαι ἐκέλευε α μὴ

hreriter Liberus, quae euneti nihil adiicientes, ni ex vero leuaxpprobarunti crates quoque coniugi gratias agere, quod sibi, ut

magno principi, gloriosissima et excogitasset et suasisset, consiliumque etiam ipse ratum habui At enim tale, uxore et dynastis hune in modum de imperatore consultantibus , quotquot cum eo B mani advenerant, anxii, ne propter illius in recusando constantiam. Triballis malo maetarentur, adeuntes rogabant, ut tempori servi- viret et quae tanti momenti non essent ea ne tam praefracte a Mueret, Postulataque harbarorum expleret ne alioqui ira aue censi, in eos acerbe aevirent Ille torvum e truculentum intuisitus, taeessere eum lato consillo iubet, quod vivo mortuoque magnum dedeeus turpitudinemque asserret. Folle enim imperium Bomanum prodere, nee barbaris hominibus uitro in manus dare, quamvis longe maioribus ae dirioribus malis premeretur; verum ita Pro eo pugnaturum et eius iura custoditurum, velut si eo toto sibi subieet , ipse plenam a summam statuendi auctoritatem habens eum Triballis, oesia aut aliis ieinorum a rharorum de foedere agere Illi everitate responsionis percurat, statim μsubduxerunti

279쪽

HISTORIARUM III. 45. 27 Iμε. ' μάλης δὲ ἐκ τῆς βοολῆς προς βασιλέα πα- A.c. 3Θ

ο hu του τε συμφιαχον καὶ φίλον βέβαιον διὰ βίου παντος

ηκοισα τοῖς ' Mαίων βασιλευσιν ὁ βασιλευς δὲ προς uὲν το πεπεῖσθαι προῖκα κα φιλοτωίας μονης νεκα και φιλίας τῆς εἰς αυτὸν ἐπικουρεῖν φασκεν, οὐκ αὐτῆ Ἀονον, hau κα γυναικὶ καὐτοῖς ιν τέλει πολλὰς χαριτας ὁμολογεῖν, ω φης , κοινῆ τὰ τοιαυτα ελοιιένοις περί γεγον - ορ-

- κατεχοὐνων ωπ' ἐκείνων πολεων παρασχέσθαι κατα-

45. Crates e eonsilio rediens, tristi, inquit imperator, aenobis persuasisti, ut amicitiam tuam grandi pecuniae et amplis umbibus anteponendam censeamus. Itaqua omnes quasi quibusdam ineulis tibi adstrictos trahis, et quasi de compacto sumptum faeere et quemvis tua causa laborem hilariter perferre constituimus. Proinde tu quae lubet impera nos imperata studiosissime libentissimeque conficiemus. Rogabat item, ut quemadmodum in concilio e3set visiim sacramento perpetuam a stabilem cum ipsis societatem mieluamque sanetret et nullam urbium, iras nune ipse possideret '' .que ipse paterque Romanis imperatoribus inter se belligerantibus et postea Andronte iuniore adhuc spirante ipse abstulisset, depto imperio, tamquam Romanorum imperatorum propriam repetit' rum Imperator. no gratis, duetique honoris et amicitiae de- iderio si hi opem ferre deerevissent, non ei solum , sed et uxorip ue pibusqne multas se gratias agere testatus est, ut qui communi leui ita uellent. De iuramento autem quod postularent, nempe

qum in imperium venisset, de ceupatis urbibus nullum negotium

280쪽

A.c. 13έπαν. εἰ μεν γαρ ετ νυν πὸ Τωυαίοις ἐσα καἰ uxσωζειν εαυτὰς μυναντο, οὐκ αν ιδ αυτὰς προήκατο , ἄσπερ ιδ P. τα αλλας, ἀλλ' εῖλετο ν αλλον ποοτερον ἀπο νειν, ξ ἀγεννές τι καὶ ἀνελευθερον ἀνασχέσθαι. εἰ δ' μεσι πρόλε- ρον, αἱ μὲν πλείοσιν, αι δ' ἐλάττοσι, βασιλέων ετ τιον Τω-s

τινα μέμ νιν 4 προέσθαι τα κατεχουένας ἐπαγάγοι και συνέθετο ορκους παρασχέσθαι ' ἐκεῖνο ἐντοι, φασκε, χρῆσκοπεῖν, ως αν εν ῆ εἰρήνη διασώζοιτο καὶ αἱ σπονδαῖ -- των μὴ παρασπονδουντων. -υτὸς γαρ παντὶ τροπι τηρησει τους ορκους, ους διιόσεται Ουδ οπερ τῆς χωρας καλτει πόλεων, a προτερον πὸ Τιμαίοις ησαν, ουδεν παρενοχλην- σει καὶ αυτός. εἰ δ' υτο προς πόλεuo προτεροι χωρηὶ

Bσουσιν ἀδικουντε κα παρασπονδουντες, ου ἐκείνων ὀνιον,

exhibiturum', quid sentiat, apertissime ostensurum. Si etiamnum sub Romanis essent seseque tueri possent, non se illas, quomodo ne alias neglecturum sed moriturum prius, quam imbelle aliquid Parumque ingenuum commissurum. Quia vero alias multis, alias paucioribus abhinc annis, Romanis imperatoribus adhue superstitibuti ablatas tenerent, nee se reprehensionem incursurum, si tam licu surpatas dimiseri Et pactus est iuraturum videndum ipsis, Paeem ac foedus sanete tueantur se omni ratione iurata praestitu rum, nec pro regione et oppidis, quae Romanis antea paruissent smolestiam eis creaturum. Si priores per iniquitatem atque peri. Titim arma ceperint, non solum illis , quarum causa iurarit, reci Piendis, si poterit, non temperaturum sed etiam iam olim Tri ballorum peeuliares , si quiverit, subacturum, sicut et ipsi Romano rum omnes subigerent, si voluntati vires responderent Crates et qui aderant Triballi admirari et obstupeseere imperatorem, qui quamquam exul et miser, nihil tamen timidum neque siclum, edsincero omnia et ex animo Ioeutus esset. A de societate quidem actum est isto modo in has autem conditiones iuratum. Ut impe rator Cantaeuzenus et Crates amici a foeti essent in omne tem

Pus, neuterque alterius provinciam infestaret ullis artibua aut 3

라틴어 텍스트