Ioannis Cantacuzeni Eximperatoris Historiarum Libri IV. Græce et Latine

341쪽

IIIMORIARUM III. M.

OeaDulo, Didymoticho cum litteris ab imperatrice uxor et praesidio ad imperatorem missum, incidunt quibus litteris eum admonebant, aut ageret et ne inconsiderate ad eos veniret, nisi magnas totque hostibus pares copias adducere Palaeologum enim proto tratorem eum peditatu et equitatu non medioeri ad Peritheorium Oedere et adventum eius ad confligendum exspectare. Ibi etiam Apocauehum cum triremibus septilaginta, quibus Amphipolim naviga- erat, in portu stare de quibus capto consilio sacere debeat, quod prodesse videbitur Circa litteras autem illas admirabile quippiam et quam imperator Deo curae esset, manifestum iudicium evenit. Ut enita Bytantii intellectum est, ipsum cum exercitu ex Triballis Bidymouehum revenire, et proto strator universum peditatum equi istumque ducens, magnis utique cum viribus Peritheorium devenit ei Apoeauchus eodem Amphipoli cum septuaginta navibus eadem de causa appulsus, cum aliis copiis sibi exspectandum reditumque imperatoria intercludendum censui Dispositis autem per viam, ut mos est, custodibus ad intercipiendos, qui uter id molieben- e et imperatorem commearent, qui hane epistola serebat com- Prehensus et ad protostratorem perductus deque litteris examina-

342쪽

ρειχα εο ς. τὰ δὲ ἐδεsto βασιλέως τάχιοτα μει ποος

νοίας ζιον, πειθε τον αγοντα, χρυσίον παρασχοιιενος mi L αυτον παγγειλάυενος καὶ οἰκειους ε ποιήσειν, πηλοβριν

κει, αντακουζηνον ἀγαγοντα--ασχειν , νῖδεν ἀπαγγείλα τωνδειργαμένων, ἀλλ ω οντα βασιλιδος τῆς γυναικος sta' μεν ον ἐποιε κατὰ τὰ κεκελευμένα καὶ πρωτοστράτονθακων φέλησε βασιλέα τε καὐτους περ αυτον. ως γαρ uτε γραώMατα ἀνεγινωσκετο καροηκουον περὶ τῆς ἐνεδρετοιοyς στρατιῆς οι περ βασιλέα, ως πολλαπλασων τε -- ει'

ins habere se litteras onsessus est statimque porrexit quibus inperator rogabatur, ne qua illii moraretur segnities . sed ad eo advolaret. Nam qui essent Didymotiehi in praesidio equites et e dites, loca Thraciae depopulatos victum sibi omparasse. Simili ter opifices et alios, quotquot annum labore vitam transigerent, alimonia abundare mediis civibus nihil quo ae alant undectimque stippetere et eos inopia supra modii premi Precabantur igitur imperatorem imperatrix coniux et alii, citissime rediret, quo a ventus eius ives tanto malo levare Leetis litteris, polostrator, curioso nimirum et solerti facinore, auro dato et promissis, se is illum et domum eius Selubrianus alitem erat benefictim futurum, Persitati et tabellario, ut epistolam illam suo arbitratu et modo transscriptam pro vera et germana uxoris epistola ad Cantaengenu apportet a de facto nihil leat Faeit ille quod petebatur, et Protostrato quamqtiam nolens imperatori eiusque exerelis comm da Ut enim recitata est et Cantaeuxeniel de insidiantibus sibi copiis cognoverunt, esse multis partibvs suis maiores modisquo omnibus valentes, militivus veteranis constantes sellieet, in uecura erga se et aversione mali, atque etiam imperatrici de studi' Dissilire by Ooste

343쪽

ΗISTORIARUM . 55. 33S

κα τοῖς πῶσιν ἐοροουέν' οἶ δη ουπω χεις καὶ πρωην των Α. C. tria οἰκ- εἰς τον στρατείαν ἐξελθόντες τε πολλὼς μολογον χαριτας τος εἰς υτους προνοίας κα των κινδυνων τῆς

απαλλαγῆς , - βασιλίδι τῆς σπουδῆς καὶ τῆς νοοντίδος τῆς

5π- αυτους, καὶ ἄπιιενοι πέστρεφον του ε νος κινδυ-P. 535νου τα δυσχερῆ ποοτερον καὶ δυσαοεστ ραστα καὶ λυσιτελέστατα φαίνεσθu ποιουντος ουrcio ιιεν ουν βασιλευς τε καὶ οι us αυτον προσδοκητων θρυοντο κινδυνων ἐκ τῆς παρα

μάλιστα τεπιχείρητος ων, γαστρἐ νειεν ἐκ τῶν γραυιιατιον,

i. αι aut τί om. M. at ἐποάrrεro M. et sollicitudine erga ipsos gratias Ingentos egerunt et ob malus periculum, quae prius odiosa et invisa erant, facillima et utilissima iudicantes, haud aegre retro redierunt. Sic imperator cum uia improviso discrimini ereptus, ex iostium nequitia fructum cepit uberrimit m. At magnus dux , t accepit, eum dileentem manum au-rno lum despicabilem et superatu facillimatu propter litteras a gr-nero suo minutatas revertisse, aperte succensuit acriterqii homineris increpuit, qui per stultitiam suam liost profuisse Ae multi de Apocauchi saetione etiam in crimen violatae dei protostrato romvoea haut scientem volctitem quo Cautacu Zeno, cui occulte studeret, promisse confirmantes. Is vero iuramento interposito, nihil eiu seernodi se voluisse, asseverabat sed velia coelesti quadam vi eo im-Pula ιm esse, eum putaret, se Cantacta Eentim cum numeros adveniant cm exercitu decepturum , si ei irrrefacto reversionem Persi a- aisset. Haec ad hunc modum acta sunt , et Cantacuaenus ad Cra- Iam corcopit, Apocauchus Pyrantium ursum reflexit, quem incolae initis plausibus et encomtis diu irandis, servatorem, ProPN-x Dalorem, liberatorem voci tantos ex crvortitit. Cireum litaque tum Gisia percrebuit, Cantaevaeuum ne audcutem quidem obtueri ma lalligeom Coo

344쪽

ριεῖναι καὶ Onτα πανταχου συνεκροτουντο τωνδευαγγελίωνενεκα ὁ μέγας δὲ δου ολιγω στεοον μεγάλω στρατοnεδαo-χη του λουμνω τὴν προς Λαντακους νον βασιλέα βουλευλῖσαν εἰρήν' ως τι εγκληπια ἐπικαλέσας, ο γαρ διέλυειν αυτον α προ βασιλιδα προτερον εἰρήκει περ τῆς εἰρήνης,)iqD κατέκλεισεν αυτόν τε καὐτον υἱον ἀποειτον εἰς τον οἰκίαν

μετ' ἐκεῖνον δε καὶ Ἀσάνην τον Κωνσταντῖνον καὶ τον υἱὸν, κα αζίας πετιννυεν αυτοῖς αντιμισθίας του προς τὴν et σαυτην τῶν Ῥωμαιων σειρα αυτῶ συναρασθαι. ειτα mi

λειν οζει θεω ἐκέλευέ τε διανίστασθαι καὶ μὴ κατα - πτειν, ὁ πολλῶν καὶ μεγάλων ἐλπιδων δει πολειπομενων. βασιλέα γαρ προς τὴν ἐπάνοδον υ απαγορεxσειν, ita

8. βασιλέα om. P. a 3. erismo P. gnum ducem, desperata salute revertisse, et ad sanctum montem, ibi revera monachum pro sessurum, abire constituisse alioqui seeure non victurum. Ubique item est dies ob tam laetos nuntios indicebautur. Porro magnus lux non multo post humno, magno str3 topcdarchae, latum pacis consilium ut crime exprobrans, nee enim ignorabat, quid cum Augusta egisset, in eius ipsius domo eum filio eum inclusit et adiri vetuit. Deinde Constantinum quoque sane eum silio, dignam illis mercedem rependens, quod ad lanias Romanorum perniciem administros se ipsi praebuissenti post

alios veluti flamma, qua semper quidquid attingit, depascitur et

consumit.

56 Qui Did1mollebi erant, ubi cognoverunt, imperatorem de nuo ad Triballos rediisse, moleste tulernui, tumultus a trepida tionis pleni. Id sentiens Irone imperatrix, animumque ae spiritu

supra sexum gerens, concione advocata hortatur, ne Praeseutem

statum pro deploratissimo habeant fortassis enim Deo videri sic magis conducere non demittendos, sed erigendos animos, utpοις Disiligo b Cooste

345쪽

multa et magna sp adhuc reliqua. Imperatorem enim non tarda-traria an in reditu pauloque post assuturum et eorum in se benevo-Ieu iam , fortitudinem ac tolerantiam pro dignitate compensatiarum. Istiusmodi verbis milites illa miritie recreabat et ad eliciora sperati la Exsuscitabat. Decretum est porro ominiani sententia, Alexandrum, regem Moesorum, per legatos appellandum et cum eo se dus ita feriendum, ut ipsoru in socius et inicus esset, arma coniungeret et nullum amieitia munias officiumque non Praestaret et ut Cantacuaenus imperator redux ipse ei huius inicitiae societatisque praemirim Persolvorcti in eum aut in pugna aut aliter ante odilum emori contigisset, ipsi Miba Didymotichum , ab imperio Romano segregata, tradoretiar. Quod quidem revera accre inter se non statuerant, sed eum in disieari duabus de causis attentabant: tum ut hac spe illectus, aliquo ipsis auxilio succurreret tum ut Antia Augusta et Boinani , qui obsidebana, obfossos de rhe tradenda eum Moesis pacisci audientes , segnius instarent induetas lite concederent, timentes, ne , ira timulante, seque et oppidum Μoesis dederent. Hae illi mente foedus, libente Moesorum rege et omnimodam opem pollicente, ieiebant Atqui contra opinionem ecidit. Alexander uim , percusso foedere tu eam Ouditio- Cantaeugenus II. a

346쪽

34aτακου γνος ὁ βασιλευς ἐπαν σει, παραδωσειν αλῆ τὴν πωλιν, νηυσας, εἰ τροπι δο τινι ἐκεῖνον διαιροθείοειε, βεβαίως 53 την πολιν ἡδο εχειν, πάντα κάλων ἐκίνει κωλυειν την ἐπωνοδον αυτῶ i, εἰ δυναιτο, καὶ διαμειρειν καὶ πρεσβειας προς Κοάλην πέμπων συχνας καὶ Ελέν et τον ἀδελφην Κοά-sλη συνοικουσαν, παρ χῖνε Καντακουζηνον τον βασιλέα ' ἀνιέναι, ἀλλὰ δοσαντας ἐν δεσμωτηριω φρουρεῖν ἡ κώἀποκτεινειν δευτα γαρ αν ἐξέσται τὴν 'Pωμαίων ἔχειν - χῆν ἀπονηττι μαλος μεν et ν αυτου τας παραινέσεις φαv-λας ηγονμενος, ο παρεδεβατο, μαλιστα εἰς τουτ Darov-i. σης καὶ τῆς γυναικος ἐκεῖνος καὶ στρατια πασχας,οσχ' ωετ αρκεῖν τοις ἐν δεδυμοτείχω προς πολιορκιον, B ἐκέλευσε φυλάττειν παραστρατοπεδευσαμένους, προ μασιν πιν,

αἱ βοηθησοντας ἐπὶ 'Pωμαίους τους πολιορκουντας, τῆ 'αληθεία IV αυτοὶ μαλλον ἀκριβέστερον πολιορκοῖεν οπερ is δὴ καὶ κατα τὴν ἐκείνου γνωμην ελεῖτο των γα 'Pωμαίων συχνας μεν οιουμένων τα καταδρομας, ταχιστα δε αναχωρουντων, δείας οἱ ἐν ιδυριοτείχω τυγχάνοντες, ας κατὰ Θρακον ἐληῖζοντο πολεις καὶ νυκτωρ καὶ με ηιιέρα καἰ is τῆς αρπαγῆς καὶ λεολασίας ἐποιουντο - του βίου ἀφορuuc οτῶν Μυσων δὲ πελθοντων καὶ συνεχῶς ἐπικειμένων ςῆριέραις πλείσταις, εἰς στενον κυιιδῆ περιέπτη τα προμπια αυτοῖς, παντων ἰδν κινδυνευοντων πο ου λιμου διαφθαρῆναι. νυσο γαρ uοιως ληιαιους τε ἐκώλυον τοῖς Dnem, ut si cantaevetenus non rediret, ei civitas traderetur, ratus, si quo modo illum de medio sustulisset , pro erto eam habiturum , nihil nausiam reliquit quo reditionem eius impe diret, aut etiam, si poset, Illum intertineret, erebriaque egationi hua ratem et Helenam, sororem suam illius coniugem, sollicitab hno Cantacurenum dimitterent, sed vinetum in carcere custodirent vel potius occiderent sic enim posse eos imperium Romanum citra Iaborem adipisci Crates ohortationes eius ut nefarias, uxore o tissimum adnitente et in eo fratri adversante, repudiavi Moesus copiis, quantas urbi obsidendae putabat sufficere, missis, prope muros astris positis servare iussit, perinde quasi pro ohsessis ou tra Romanos propugnaturos re ipsa, ut oppidum ipsime commodiu3obaiderent et oppugnarent. Factum. Nam Romanis saepe quidem incursantibus, ei festine eeedentibus, Didymotichenses licentiam naeti, I hraciae urbes noctu diuque depopulantes, inde victum sibi ouaeritabanti Moesis autem postea invadentibus assiduoque per dies plurimos inelimbentibus, res eorum vehementer in angi stum redactae sunt, muibus iam ob samem de vita perielitantibus siquidem Moesi peraeque et Romanos urbem adoriri et urbanos urbe

347쪽

HISTORIARUM III 56. 339

5νοιαν τουτου καὶ φροντι δα ποιουμένους, tanους τε ἀπεστέ

λιν. εἰ δὲ προσαγγέλοιεν του ταυτα πραττοντας οἰ ἐκ --δυμοτειχου προς της στρατιας τους an ουμένους, οἱ δὲ μηδενεἰδέναι διετεινοντο, ιρῖδε τῆς σφετέρας ιναι στοατιῶ τους ro-λμῶντας τὰ τοιαυτα, ἀλλὰ Pωμαίους. καὶ αυτους ἐπὶ

ληστεια περιιοντας ' ἐκέλευον τε το στρατοπεδον περιιέναι,

εἴ τε γένοιτο γνώρισμα λαβεῖν ἐκ των πολομένων, καὶ τὰ Πεσχατα ηπειλουν διαθήσειν, εἴ τινα τοιουτον λάβοιεν. da ἐσα ουδαρου προτερον γαρ ἐξέπεμπον αυτο πρυς Μυσίαν

i5τους τοιαυτα ειργασμένους τουτον μὲν ουν τον τροnον ἐν

στοσεσθαι, ἀλλὰ διηνεκῶς αὐτό μενεῖν ἐπικουρουντας Duros γαρ αυτοῖς ιναι προστεταγμένον παρα βασιλέως του

rentur hae enim erat ipsis maxime necessaria ad uuam sustentandam excogitata ratio: ceurrentes Moesi quorum in hoe providentiam et sollicitudinem magnam latere utique non poterant equis et armis nudatos in urbem regredi sinebant. Si Didymolienenses huiusmodi praedones apud duces exercitus deserrent, asseverantissime respondebant, se acti inscios nec suos esse tam audaces , sed Romanos qui ipsi quoque praedatum circumirent, lubebantque eastra perambulantes, a raptoribus sua auferre, si quo signo eos cognoscerent, et extrema supplicia minabantur si quis talis repertiis fuisset. Sed hi nulli cernebantur nam duces huiusmodi praedatores eum praeda statim in Moesiam mittebant. Ilo igitur modo Didymotichenses in maxima dissicultate reique ibariae penuriam adducti sunt. Tum animadverso periculo, reue imperatrix Moesis Praecepit, uti ab urbe abscederent, amplius eorum auxilio opus non esse. Quod satis praestitissent atque idcirco se non tantum Ipsorum regi, verum etiam ipsismet multas gratias agere. oestraeutiquam se recessuros, sed continenter ibidem pro imperio regis

ad opem ipsis serendam mansuros assirmare. Eo responso Didymo

348쪽

tielienses nimiopere perturbati ac territi, nihil iam sibi deesse ad

exitium arbitrabantur At episcopus urbis hosce motus tamque atroe calamitati se submittentes animos uiuens, Progressus in me dium labantes erigit et confirmat quae hi sunt, omnia sivino nutu fieri et huiusmodi miserias atque Ialles Deum permittere, vi eorum erga imperatorem amor illustretur, qui Propediem ventum ,

et Pro eo a mereatur, numquemque remuneraturus sit. Non enim

putandum, eum Deo nolente imperare immo volente, quod ipse v xit certissimo. Nam eum principio dubitaret num divina voluntate, an indulgentiae potius et cupi litati suae a libidini obsecutus, pur Puram assumpsisset timeretque nr, si ab illis esset, quorum cogi rationes Deo contrariae suut una cum illi etiam periret, ad preces et vota neubuisse divinumque num n satigasse, ut se doceret, e quid sibi ista probarentur. Tum sibi per spiritum revelatum, pu Cere Deo, Cantaeuaenum imperare. Se vero ei tra haesitationem er didisse, et id umotichi manere. ut tiantum possit, operam φstudia sua eum divina voluntate coniungati Neque enim a quoqu-m se accusari posse, quasi quippiam rerum humatiarii ab imperatore

sibi quaerat usque nunc enim nihil tale ab ullo quaesivisse a se illos hortari, ut hoc tempore viriliter malis praesentibus est

349쪽

II ISTORIARUM III. 56.

34 i

stant, quae Deo propitiis oeulis respiciente, revi in nihilum casura sint. Moesos quippe istos obsessores et obtentu amicitiae praesentis auctores inopiae, septem omnino diebus suturis fuga salutem petetite atque inter se conculcantes visuros et quibus uti circumdentur malis, fore liberos. Haec ut metropolita disseruit, omnes eonseatim posita tristitia, spem fortunae melioris ingressi sun Nora ut siquidem, perspectiora esse illi sutura, quam aliis praetoritate lam citiam vati animos eidem palam attendebaut cur vero Moesilagam facturi essent, de hoc ambigebanti Idem antistes Apocauetici magno uel in hanc sententiar scripsit. Jon videro se, quamobrem cui sui documenta saepe in multis habuisset, dictorumque suorum eventum non in longum dilatuis, nec ad alios, sed ad se pertinuisse manifestissime sciret, Duu penitus iidem si hi denegaret et pro verbis inanibus dueeret, quae dicerentur. Porro se, quamquam refraganti, nihilo minus quae cum ipsi, lim Romano imperio universo ouduecre sentiret, suadere velle. Silii enim a Deo indicatum , non ipsi, Verus cautacuZeno, qui prius inagni domesticim tantis gessissei, nitri impuratori renuntiato, convenire imperatoris de iuncti liberis litorem esse et una cum illis imperare. Unde et

hoc ei divinitus datum: p. autem eidem subeas et rem navalem

350쪽

οῖεσθαι καὶ αλλως ἐπίδειξιν αρετῆς ' ηδε γαρ αν εἰς τοσου - τον πονοίας βαραθρον ἐληλακέναι , ως τοιαυτα καταφευδε- σθαι θεου. λλἀ ῆς τε τελειας των πολλων, δίκως ουτωκα παο πάντα του δικαίου otio ἀπολλυριένων - του a Sc noλμου, καὶ το αυτον ἐξελέσθαι φ ης κατέχεται nάτης, οἰοαενον αντακουζονου του βασιλέως περιγενησεσθαι, εἰρῆσθαι τα τοιαυτα οἷς εἰ πεισθεί/7, εισεται τὴν τέλειαν - δε ακρω, εἰ ris πεισθείη, πάντως εἰ σεται αἱ αληθείας φίλος αυτυς κα παρ' κείνος τα τοιαυτα δεδιδαγι--- νος τοιαυτα-ὲν ο ιδυιιοτειχου ἔγραφε προς έγαν μυκα

rare a mari praesidere Monebatqile, ut datis eontentus, septa ne transiliret, atque ut se audiret, rogabat haud enim bene eve turum, si contra divinum consilium venerit. Se quoque priueipio potissimum reationis aulaeuaeni, saetiam aegrius serentem et e silantem, ne sorte aliud Deo videretur, recibus operam dedisse et ab ipso his verbis doetum suisse Si volo, si complacitum eat, si decerno imperare Ioannem Cantacitaenum fiat. Quae igitur Deo complacueriant, mortalium nemini ta eas irrita reddere conari, quia nee potest. Precabatur insuper, erasis cuidam gloriationi et ostentationi virtutis adseriberet non enim in id superbiae barathrum deeidisse, ut talia adversus Deum mentiatur sed ad ructum multorum , inique adeo et eoutra omnem iustitiae legem hello pereuntium . et ad ipsum errore liberandum, dum a Cantacuseno inperatore superiorem fore confidit, hae dicta esse r quibus a paruerit quantum operae pretium s erit, brevi intellecturum. Sin minus tamen plane cogniturum . se amicum esse 'eritatis, a qua lata didicerit. Haetenus litterae metropolitani Didymotichensis ad magnum ducem, quibiis perspieue canta aenum inimi cauperaturum

Praenuntiavit. His ille perlectis nihil respondi Ceteriim non de imperatore solo multa istiusmodi, sed de privatis quoque nonnullis Dissilire by Ooste

라틴어 텍스트