장음표시 사용
391쪽
rusticis operihus ab insante duratus, et inspectus experimentis. Si tamen is non erit, de iis pracsiciatur.3 qui servitutem Iahoriosam toleraverunt.' Iam quo is transcenil erit aetatem primae iuventae, nec diam senectutis attigerit. illa, nu ut aueto Pitatem det euhat ad imperium. quum maiores dedignentur parere nilo- Iescentulo : haec, ne '' laboriosissimo succum hat operi Mediae igitur sit aetatis et firmi roboris, Peritus rerum
TNSticarum, nut Certe maxima 'Curae . quo celerius
4 addiscat. Narn non est nostri negotii alterum imperaruot alterum docere. Neque enim recte opus exigero
valet, qui, quid aut qualiter saciendum sit, uti subiccto
discit. Potest etiam illituratus ,' dummodo ' tenacissi
mae sit 'memor iue, rem Satis commode ud ministrare.
Eiusmodi villi cum Cornutius Celsus ait saepius nil mos edomino quam librum ni servo, quia nescius littera mim 'ci ipse' minus possit rationes confinx IV, vel per salium propter conscientiam si audis timeat.' Sod qualicunque villico contubernans mulier assignanda ' est,
Iamque ia) Libri optimi habent i,
da imperitim Pontedera malebat M imperio seu de immrio. Contra Resner intelligi putabal ad i eritim
necessariam clomitialem. Inepte tamen addebat sermulam comparandam hanc: canos ad venaridum , quod recte monuit et carpsit Pontedera in Curia sec. Celerum et cum Vrsin
spurium censeo, igitur inclusi. Fratidis Deleri ut glossema voluit Gesne s. Equidem teneo, quoniam conscientia sine addito eulpae vocabulo non dicitur latine. In fatido mulatum cum suo libro defendit Ponted. in Curis post. interpretalus :timet, ne fraudes delegantur. e MF-cere malebat Vrsimis. Recte pulo lGiuuiarmatis Ila iterum vorat XII,
392쪽
quae conlinoat eum. et in quibusdam rebus tamen adiuvet. Eidemque ' actori praecipiendum est, ne
convictum Cum domestico, multoque minus Cum extero habeat. Νonnunquam ' tamen eum, quem assidue
sedulum et sortem in operibus administrandis cognoverit, honoris causa mensae suae die festo dignetur adhibere. Sacrificia nisi ex praecepto domini ne secerit.
Aruspices sagasque, quae utraque genera vana Super
stitione rudeis y animos ad impensas , ac deinceps ad sagitia compellunt, ne admisAit: neque urbem neque ullas nundinas noverit, nisi emendae vendendaeve pcr- linentis ad se rei causa. Villicus enim, quod hit Cato, et ambulator esse non debet, nec egredi terminos, nisi ut addiscat aliquam culturam: et hoc si ita in vi Cino est, ut cito remeare possit. Semitas novosque limites in agro
hoo om. I. B. Be. R. deinceps renumere P. Sang. cito Orn. Sang. in redi-3, 7. Commictas comemas Varro I, 7, 8. Sed eontid eratiusn et cmituberatalia voeabilia in hae societate servoriam Propria sunt. Vide Inter .
pretes Petronii e. 53 et 57. . Eidenaritie actori Ila recle Iibri optimi pro Idemque. Vitium uiderat
Dumner et Pontedera. Aelor idem est eum villim. Ita supra I, 7, 7 actor et
familia. Infra XII, 3, 6 de villio:
nihil enim nocetis, at vili atque ariori u et aliis in honore serandis Destis mi Uectra fuerit. Pro ratorent
aetoribus sociat Plinius Epist. III, 19, ubi vide Coelium. Aelor domus est seri us primarius, domesticus Sido. Bio M. V, 20, tibi vide Savaronem. Denique, quod rem conficit, quae actori hic praeeepit, eadem Columella libro XII villieo praeeipit. Attuarius apud Petronium eap. 53 rationes domino edit redituum et pecoris , unde Heinsilis pulabat esse eundem actorem Columellae, qui rationibus praeesset in villa. Verum infra VI, 27, 3 , aclor industrius dicitur prae- sietendus eurast equitii; igitur aetorem et villicum puto eundem esse ἔrationes libris inseret idem simul vel
procurator villae. Meeum sentit ledera in Curis see. p. 469. - Robur argumento accedit ex verbis mineu serum, quae Paulo post, a. 7, leguntur.
Limites Vias transversas in agro esse, alibi terminos , reele annota it
393쪽
392 COLUM EI LAE OB. I, CAP. 8s fiori no ' patiatur: neve hospitem nisi amicum familiaremque domini necessarium receperit.' Vt 'ab his arcendus, ita cxhortandus est ad instrumenti 'serrament mini lite curam: ut duplicia, quam nUmerus servorum
cxigit, res eta et reposita custodiat, ne quid a vicino pes tendum sit: quia plus in operis servorum avocandis), quam in pretio rerum otiismodi Consumitur. Cultam vestitamquo familiam magis utiliter cluam delicate habeat, uiunitamque diligenter a vento, frigore pluviaque; quae cuncta prohibentur possibus manicatis, Centonibus consectis, vel sagis cucullis. Id si fiat, O nullus dies tam intolerabilis '' est, quo non sub divo moliri aliquid possit. Nec tantum operis agrestis sit artifex, sed Qt animi , quantum scrvile patitur ingenium, virtutibus instructus, ut neque remisse neqUocrudeliter imperet; seria perque aliquos ex melioribus vcat, parcat tamen etiam minus bonis: ita ut potius timeant eius severitatem, quam crudelitatem dcto
Festius. I-us Catonis, liuem laudat columella, est V, secl. 2. e nasium Infra: hospitem nisisti amicitia dumim , quam rarissime recipiat. IIoc loco puto esse legendum
Lut innenti Ita recte Edd. optimae pro instrumentorum. Ita etiam noster infra XI, 4, 2 , ubi eadem verbo- tenus repetuntur. Est enim insimi- mentum , quibus res rustica instruitur ad opera, et praeter instrumenta
proprie nobis dicta, alia multa includit. Exigit 3 Ex allem loco, ubi est:
A, Oemulis Iloe verhum ex alte loco inserendum esse, monuit etiam Morgagni. Munitamque In altero loeo rectius est: id est, minitam diligesuo a fragoribus et imbribus, quue utraque Pro-hi utit optime pellitiis numicinia elingacia eticuliis; ubi Sangerara. liber habet sagaeris cutiis. Ferrarius de R. est. II, 3, 22, malebat sagis cuculutis, alii, reserente Morgagni, sagistitis mciatis. Pelles manicatas interpre
iiuleatas. Sed vide ad Calonem c. I', 3.
394쪽
siciatur. I l contingere poterit, at nantia rit custodire Silbiectos, ne peccent, Piam negligentia sua committere, ut puniat delin Hientos. Nulla ost autem maior ubi ne inissimi hominis custodia, quam operis exactio,
ut iusta reddantur, ut villicus semper se repraesent Ct.
sic onim et magistri singulorum Osticiorum sedulo munia Sua exsequentur et ' caeteri P 3st defatigation in 'operis Pituti ac somno potius, cluam deliciis Operam dabunt. Iam illa vetera, sed optimi movit,
Illae nunC exoleverunt, intinam possint obtineri: ne
Conservo ministro quoquam nisi in re domini utatur; ne cibum nisi in conspectu samiliae capiat; neve alium. quam qui caeteris praebetur. sic enim Curabit, ut et panis diligenter confiat, et reliqua salubritor nypa ventur. Ne extra fines nisi a se missum progredi sinat: sed nec ipse mittat, Disi magna neccssitate Cogento. Neve negotietur sibi, pecunia inuo domini aut animalibus aut rebus ullis promercalibus occupet. Haec enim negotiatio curam villici avocat, nec uncyram patitur eum cum rationibus domini paria saco Pe; sed ubi numeratio exigetur, rem pro nuinis ostendit. In universum tamen hoc maxime obtinendum 'ab eo est,
tit iuxtia re diatur scilicet exaelio γ ,
395쪽
Νcquid sc initot scire qii l nesciat, quaerat Ilio somperaddiscoro, quod ignorat.' Nam cum multum prodest perito quid saccre tum plus obest porperam se isse. Vnuin enim ac solum dominatur in rusticatione, quidquid exigit ratio culturae. semel sacere: quippe quum omendatur vel imprudentia vel negligentia, iam res ipsa ducoxit, nec in tantum postmodum ' exuberat, ut
cit se amissam restituat, et quaeStiam temporum Prae- s inritorum resarciat. In Caeteris servis haec sere praeceptat furvanda sunt, quae me' CHStodi SSe non poenitet, rit rusticos, qui modo non incommode se gessissent,
sacpius quam Urbanos familiariusque' alloqueror; et quum hac 'comitate domini levavi perpetuum laborem corum intelligere in , nonnunquam etiam iocarer, et plus is, sis iocari po mitterem. Iam illud sacpo facio, iit quasi cum peritioribus de aliquibus operibus novis deliberem, et per hoc cognoscam Cuius yIO ingenium, pude Iuamque sit prudens. Tum etiam libentius cos
id opus aggredi video, de quo secum deliberatum, et
numerinio exit itur , rea - uenditur.
De verbi oc turre hac nolione vide Clavem Ciceronianam. Cum miιω- ρι-leu Infra: nam etsi mrdium Prodesa scientia, Plus tamen Misi in rudentia υelumligentia, maxime in moticatione. euitu est disciplinae caput semel fessis res tamen i in iam domi/ιο ιDeoxu - ω et iacturum capitis amissi restituat et pureuum resarciret. In thoe loco malim
- 'υsit. Ita enim postulat usus columellas. Decoxit Domino addi volebat mallem Ioeo Pontedera Postmodin Librἰ Pol. et Sang. Postmodo , probante Draxenb. ad Li-
37 , i , pro tu,stea libri Lips. et Sang. eum Edd. I. B. R. habent ιν αδ- m. inim hae Domitare Uane leelio nem ex libroriim varietate es ei; quum viderem, ali liuio eiiisin dilevari servcimini laborem, iocari etiam ausus sum cum iisdem.
396쪽
Consilium '' ipsorum susceptum putant. nam ' illa solo innia sunt omnibus circumspoctis,' Hi ergastuli Innn- i Scipia rccognoscunt; ut explorent, an diligenter vincta sint; an ipsae sedes custodiae satis tutae munit neqlac sint: nuin' villicus aut alligaverit quempiam domino
nesciente, aut revinxerit. nam Utrian quo maxime S r
vare debet ut et cyle in pater milius tali 'p'ona multaverit, villicus nisi eiusdem permissu compedibus
non eximat: Qt quem ipso sua sponte vin X erit, antequam sciat dominus, non resolvat: tantoque Curiosior G
inquisitio patrissa milias debet esse pro tali 'genere SerVorum, ne aut in vestiariis aut in cacte Pis praebitis iniuriose tractentur , quanto et pluribus subiecti . titvillicis, ut 'Operum magistris, ut ergastulariis, magis
utque stiriserit rario, Mitiast mortisque e silitam stist Pere 1 I Ponere. Circiun ectis d. prima cum Sang. circi sertis. Quam lecti item sequutus videtur Ursinus, quum corrigeret setiuentia recognosc-ως ex 'lo nI- - domi me neseiente. Sed Vrsimis praecipue cavere u luisse videtur ita, ne domino haec iniungantur, sed villieo. Ila enim infra Xl,
ε, 22 et itaque m ei a υincla quae sunt ergastuli mr nomina cismedebelle atque ex Mare, in sim eo edibus diligenter innexa, tum etiam custodiaca do an lina et recce minii a stir neo si em --- aue ime Dinxerit, sine iussu miris fumiliae resia M. Sed domino nunc praecipere nostrum docent verba niam υillietis aut allig. 'en tim; tibi liliti duci habent Optimi: titiIupuin Diuietis. Seilicet voluerunt dare : numquem inllicus aut alligaserit domino nescieute mi rerinxerit. tam pie Ie-clionem probo. Ceterum si Ioetionem cir mWPtis sequaris, tum Vrsi mim trigentem neo*uos anmr - 'PD-rentur simul oportet sequaris; vulgari autem lectione probata, non opus erit correelion . Ceterum memhistris, ergastulum esse subterraneum. Vide
ad cap. VI, seCt. 3. Semare Ursinus remmi scribi iussit; sed refertur ad villicum vulgata. Heuiuriisὶ Senem Benes. lII, 2 rese alicimid, quo i dominus macu Mesemo desu al, vi ci via, in Mestiarium. Idem de Tranciuili. c. 8 , et Scaevola in Cod;ee Iegiam , recte monente Beroaldo. Dicitur ut congiarium, Et salarium. De praebitis aildci Suetoniit Rum in Tiberio c. 50: Pectilin yme bilisque au/viis scuti, Mia, quem debeo Gesneri Thes. L. L. inerum magistris Singulorum OD,
397쪽
306 Cni v MEI LAE LIB. I, CAP. 8 obnoxii perpetiendis iniuriis, ct rursus saevitia atque s avaritia laesi magis timendi sunt. Itaque diligens dominus , cum et ab ipsis , tum ci ab solutis , quibus
maior Est fides, quacrat, an ex sua constitutione iusta
Porcipiant. Atque ipse panis potionisque bonitatem
gustu suo exploret; Vestem , municas , PedumqUE tegminn ' recognoscat. Saepe etiam querendi potestatem saciat de iis, qiii aut crudeliter eos aut fraudulenter in sustent. Aos quidem aliquando' iuste dolentes tam vindicamus, quam animadvertimus in eos, qui seditionibus familiam concitant. sui calumniantur magistros suos: a CF rursus Praemio prosequimuP'cos, qui strenuo 9 ntque industrie Se gerunt. Foc minis quoque secundioribus. quarum in sobole ' certus h numerus honorari doetici, otium nonnunquam et libertato in dedimus, quum Plures ' natos educassent. nam cui tres erunt silii,
Ald. correxi. a subtiti P. l, fuerit n. d. Ald. et qui olim seculi sunt. Nobiseum l. B. R. Br. I. I. II. S. c Ita pro eo iam I. B. R. Br. Sang.
paravit Gestier. ' Edd. inepte interserunt fumi itium quamlo Vulgatum aliquant vidcrat etiam Vrsinus et Morgagni, recte ian Vrsimis correxit, post id correxit Gesner. Addo egregia Λrisi
398쪽
vacatio ς' citi plui os libort iis quoque conti tigcba . Haec
et fi iustitia 'ot cura patrisfamilias multum consevi augendo patrimonio. Sed et 'illa meminerit, quum e ci- 20 Vitate remeaverit, deos penates nilorare: deinde si tempestivum erit. confestim, si minus, postero die sinus Oculis perlustrare. et ' Omnes partes agri revisere atque aestimare, num quid absentia sua de disciplina et custodia remiserit; num utiqua vitis, num arbor, nuIus ges absint; tum otiam pecus et familiam reconsent,sundique instrumentum, et supellectilem quae Cuncta si per plures annos sacere instituerit, bono moratum disciplinam, quum senectus advenorit, obtinebit. nec erit ulla eius uetus annis ita consecta, ut Spernatur a
IX. Dicendum etiam est, quibus operibus quomque habitum corporis aut animi contribuendum putem . Magistros operibus ''oportet Praepone PE sedulos, ac frugalissimos. . ea res utraque Plus quam Corporis statura voburque confert huic negotio; quoniam ' id ministerium custodiau diligentis et artis Osticium est. Bubulco quamvis necessaria, non tamen sutis est in- a
aleam videntur; iopia certe vocabula. rima abutidati .
399쪽
doles' montis, nisi cum vastitas vocis et habitus m luondum pecudibus cflicit. Sed temperet vires clementia quoniam terribilior debet esse quam saevior, ut et obsequantur eius imperiis, et diutius perennent boves non consecti vexatione simul operum verberumque. Sed quae sint magistrorum munia, quaeque a bubulcorum, suo loco repetam. Nunc admonuisse
satis est, nihil in his, in illis plurimum referre viresct proceritatem. Nam Iongissimum quemque aratorem,
sicut dixi, saciemus, et propter id , quod paullo ante
retuli: et quod in re rustica nullo minus Opere satigatur prolixior, quia ' in arando stivae pene rectus innitituri mediastinus qualiscunquo Suitus potest' esse, 4 dummodo perpetiendo labori sit idoneus. Vineae non sic altos Paemad iiiOdum latos et lacertosos viros exigunt. nam is 'habitus fossuris et putationibus caeterisque earum cultu vis magis aptus. Minus in hoc ossicio, quam in Caeteris, agricolatio frugalitptem requirit, quia et in turba et sub monitore vinitor opus sacere
400쪽
debeti a C plerumque ' velocior animus est improborum hominumJ , quem ' desiderat huius operis conditio. non solum enim sortem, sed et acuminis strenui ministrum' postulat. ideoque vineta plurimum per alligatos excoluntur. Nihil tamen eiusdem agilitatis homo , frugi non melius, quam nequam faciet. Hoc interposui, ne quis existimet, in ea me opinione versari. qua malim per noxios quam Per innocentes rura colere. Sed et illud censeo, ne Confundantur opera sumiliae, sic ut
omnes Omnia exsequantur.' Nam id minime conducit i; agricolae, Seu quia nemo suum proprium aliquod esse opus credit: seu quia quum enisus Iest, non suo sed com
muni ossicio prosicit, 1deoque' labori multum se sui, trahit; nec tamen viritim malefactum deprehenditur,' quod fit a mestis. Propter quod separandi sunt aratores a V vinitoribus et ' vinitores ab aratovibus),' iique
u mediastinis. Classes etiam non maiores quam denum rhominum iaciundae, quas decursias appellaverunt un-
eliam Vrsiniis pro pinna. II Arnaudde iure servor. p. 47 malebat quatim. Ideoque Iahori Ex tortione tiberque ιι ri Potitedera est Hi b.iti libenter e DBori. Veruiu ita sequent; uinitana abundare sorte videbitur. Nec tamen viritim est er male. bat nee uim Miritim. vulgatam probo. Et Dinitiares Verba inclusa melius at,esse, recte monuit Plani edera, ut omittunt partem eomini libri optimi. Dee,uum in sertis eli. im uri,atiish: mes apud Pelrcinium cap. 47, ubi ide Interprete . t uinconsilium datit etiam ,eoponIca II. 45. Hinc .ipuit, itruvium eum alibi tutii VII, 3r