장음표시 사용
401쪽
COLUMELL E. LIB. l , CAP. 9liqui et maxime proba criint, quod' is numori modus
iII opere commodissimo Custodire uir, nec praeeuntis
monitoris diligentium multitudo confunderet. Itaque si latior rat ager, in regiones diducendae sunt eae classes, dividundumque ita opus, ut neque singuIibiiiive sint, quoniam disporsi non sacile custodiuntur:
neo tamen Supra decem, ne rursus ubi nimia turba sit, id opus ad se pertinere singuli non existiment. Haec ordinatio non solum concitat aemulationem, sedot deprehendit ignavos. nam quum certaminC opus excitetur, tum in cessantes animadversio iusta et sine
s querela videtur adhiberi. Sed nimirum dum quae
maximo providenda sunt ngricolao suturo 'praecipimus, de salubritate, de via, de vicino, de aqua, si tu villae, fundi modo, colonorum et servorum generibus, ossiciorum operumque distributione, tempestivo per haec ad ipsum iam terrae cultum Dei venimus, de quo pluribus libro insequento mox disserimus.
402쪽
Quaeris ox nio, Publi Silvine, quod ego sine cunctatione non recuso docere, cur priore libro veterem 'Opinionem sere omnium, qui de cultu ugrorum locuti suut, a Principio consestim repulerim, salsapique se utentiam repudiaverim censentium longo aevi situ longique iam temporis exorcitatione ' satigatam et est uiam ' humum Consenuisse. NEC te ignoro Cum et aliorum illustrium scriptorum tum praecipue Tremelii' auuctoritatem revereri. qui quum plurima rusticarum rerum Ρraecepta simul eleganter et scite memoriae prodiderit videlicet illectus nimio favore priscorum de simili materia diverentium salso credidit parentem omnium terram, sicut muliebrem sexum aetate anili iam Consectam, progenerandis esse foetibus inhabilem.
Disi Iuni M. Cia. de re matica taber primis ex icia. Incipiι II. Sementi, ra. Liber semidias haec continet. Haec Sang.
403쪽
4O2 COI. VMELLAE LIB. II, CAP. IQuod ipse quoque confiterer, si in totum nullae Duses s provenirent. Nam et hominis tum demum declaratur sterile senium, non quum desinit mulier trigeminos aut geminos' parere, sed quum omnino nullum conceptum edere valet. Itaque transactis iuventae temporibus , etiamsi longa vita superest, partus tamen annis denegatus non restituitur. At e contrario seu sponte seu quolibet casu destituta 'humus, quum est repetita cultu, magno laenore cessationis' colono re-ε spondet. Non ergo est exiguarum frugum causa terrae vetustas, Si modo quum Semel invasit senectus, regressum non habet, nec revirescere, ' aut repubescere
potest; sed ne lassitudo quidem soli minuit agricolae
Ductum. neque enim prudentis est adduci tanquam in hominibus nimiae 'corporis exercitationi, ' aut oneris
alicuius ponderi, sic cultibus et agitationibus agros rum satigationem succedere. Quid ergo est, inquis, quod' asseverat Tremellius, intacta et silvestria ioca, quum primum coeperint exuberare, mox deinde non ita respondere labori colonorum 2 videt sine dubio quid eveniat, sed cur id accidat, non pervidet. neque enim idcirco rudis et modo ex silvestri habitu in aevum
ponderis substitui ponderi. o quid
Cessariones Pontedera praeserebat lectionem optimorum librorum Maaamorum, atque intelligebat te oram; laudavit etiam ex Ovidii Metam. X,
Adduri Settieet in eam opinionem. Newio an aliquid exciderit. I. A. Me. deinde vulg. mitti ex Sang. Nimiae Ita seripsi suadentibus Edd. vetustis et D . i ii promnaem habet ponderis. Sie etiam correxit Ponted. in curis post.
Ciarum exuberare Sangerm. -- tum praeseri. Ita noster IX, 4, 6, quae favorum ceras exuberant. Vulgatum igitur olnisi cultrim.
404쪽
transducta foecundior haberi terra debet, quod sit requietior et iunior, sed quod multorum annorum frondibus et herbis, quas suapte natura progenerabat, velut saginata largioribus pabulis, facilius edendis educandisque frugibus sussicit. At quum Perruptae Pa-6stris et aratris radices herbarum, ferroque succisa nemora frondibus suis desierunt Here matrem, quaeque temporibus autumni frutetis' et arboribus delapsa solia superiaciebantur, mox Conversa vomeribus, et inferiori solo, quod plerumque est exilius, permista' utque absumpta sunt: se luitur, ut destituta pristinis alimentis macrescat ' humus. Non igitur fatigatione , ν luemadmodum plurimi crediderunt, nec senio, sed nostra Gilicet inertia minus benigne nobis arva respondent. Licet enim maiorem fructum percipere, si frequenti et tempestiva et modica stercoratione terrare veatur. de cuius cultu dicturos nos priori volumine polliciti iam nunc disseremus.
ΙΙ. Callidissimi ' rusticarum rerum, Silvine,' genera
torreni tria esse dixerunt, camp stre, Collinum, montanum. Campum non aequissima situm planicie ' nec perlibrata, sed exigue prona; collem Clementer et molliter assurgentem ; montem non sublimem et aspe- .
Miltis. Ita vulgo legitur; atque inde etiam hoc in loco Dic ou l, p. O7, negat Onetii inlli volebat. Sed monaast,er simi herbulua esse non mirat.
405쪽
rum, sed nemorosum et horbidum maxime probaverunt. His aute in generibus Singulis senae species COn-
tribuuntur, soli pinguis vel macri, soluti vel spissi, humidi vel sicci: quae qualitates inter se mistae vici
bus et alternutae plurimas eskCiunt agrorum varietates dieaS enumerare non est urtisicis agricolae. Neque enim uviis ossicium est. per species, quae Sunt innumerabiles, evagari; sed 'ingredi per genera, quae possunt cogitatione mentis et ambitu verborum facile copua lari. Recurrendum cst igitur ad qualitatum inter se dissidentium'quasi quasdam Coniunctiones, quas Graeci συζυγιας nos criCον antium comi rationes tolerabiliter dixerimus. Atque etiam significandum est, ex omnibus, quae terra progeneret, ' plura campo magis quam colle, plura pingui solo quam nancro lae-4 tari. De siccaneis et riguis non Comperimus. utra numero vincunt, quoniam' utrinque Pene insinita sunt,
quae siccis quaeque humidis locis gaudent; sed ex his nihil non melius resoluta humo quam densa Provenit., Quod noster quoque Virgilius,' quum et alias foecundi
arvi laudes retulisset, adiecit, Et cui Putres solum Inamque hoc imitanser ararum. Neque enim aliud est 6 colere, quum resolvere et sermentare in Pram. ideoque maximos quuestus ager Praul, et idem ' pinguis ac pu-
406쪽
tris, cpita quum Plurimum reddat, minimum poscit: et quod postulat, exiguo labore atque impensa Con- , ficitur. Praestantissimum igitur tale solum iure dicatur. Proximum deinde huic pinguiter densum, quod
impensam coloni laboremque magno laetu remuneratur. Tertia est ratio loci rigui, quia sine impensa ου fructum reddere potest. Hanc primam Cato esse dicebat , qui maxime reditum pratoriam Caeteris anteponebat: sed nos de agitatione terrae nunc loquimur. i , non de situ. Nullum detorius habetur genus, quam 7 quod est siccum pariter et densum et macrum; quia cum difficulter tractetur, tum ne tractatum quidem gratiam roseri: nec relictum ' pratis vel pascuis abundo sufficit. Itaque hie ager sive exercetur Seu CESSat, CD-lono est penitendus, ac tanquam pestilens refugiendus. Nam ille mortem sapit, hie teterri inam' Comitem mortis famem: si tamen Graecis camoenis habemus fidem clamitantibus, Λ 11s ' οικτιστου Θαγtitv. Sed nunc potius suberioris soli meminerimus, cuius demonstranda est duplex tractatio culti et silvestris. De silvostri regione in arvorum sermam redigenda ' prius dicemus, quoniam est antiquius facere agrum quam Colere. Incultum igitur locum consideremus,' siccus an humi-
Commel. r Vulgo conseitin , praest. Mecum Br. Aia. dein Ie indetur L. Pro elicatur et rediti iam pro reditum. s non I. Br. t relictis Br. v deterrimam II. x Vulgo additum δ' et deinceps και ποτμοv rπι-ειv omisi cum l. B. Br. R. cy lta pro riatio I. B. Br. R. Gnes. S. E agrorum I. B. R. recte Br. a dirigenda I. B. Br. R. l, quom Eiedem eum Lips. Post colere Lips. novum orditur caput cum rubrica γυι syecies terrenorum. c Rrorrem Iacit Loeutionem, in Ovidii ibide vers. M8 recurrentem,
operose adstruxit Ilii ann.m ex tractatio Hoe vulgato ratio praeserebat etiam Ponte tera. Non modus et ratio agrorum diaplex, sed
modus agri iraelandi geminus traditur.
Sectis em humidus Palladius Maiis
407쪽
4 6 COLUMELLAE IIII. II, CAP. 2dus ; nemorosus arboribus, an lapidibus confragosus; iuncone' sit, an 'giramine vestitus, ac silictis aliisves frutetis impeditus. Si humidus crit, abundantia uli
ginis ante siccetur lassis. Earum duo genera CognovimuS , Caecarum et patentium. Spissis utque cretosis
regionibus apertae vel in piuntur: at ubi solutior hu-
ctibus ex oviari Imrte siccabitur. Sed a Perae fossae notae stirit ; coecae Merohoe eruere thint.
deducit are in . Quem versum recte defossa e ea interpretatus est amicissimus Fr. Aug. Cartheia ser, male Contra' Interpretes celeri, etiam nuperus,
omnium sapientissimus, ut sibi qui . dem videtur. - Earum costiirum Patin lenem - caecamna et Paetientitim uali fossas cacca signe, transversas autem et aperias Palentioresque cliau-siuiae dieunt, de quibus Italus ma-mieri in Actorum Mediol. Vol. III, P.
II, p. 4 M. Cretosis regionibus Plinius 8, s. 8 : Humidiorem agrum fossis mucidiasque siccari titilissi m est, fossas milem cre-ιs locis vertas relinqui ;in solutiore terra sepib M 'mviri ne Providum' avi sti unis lineribus Procumbere r quas m occaecari re in alias dirigi maiores Patentioresque ; si sit -- casio, silice tui glarea sterni. O autem strarum 8inis utriuque t idibus sta miriarei et cilio Nperinlegi. Ex quo Io ci palol, recte Pim lederam vulgalam lectionem: solet Palentes et latius vertas, ita ex Codd. emendare e sed et Imremes tralitis vertras. Deinde male
Plinius ad aperias fossas iradii xit, sitae Columella de eoecis tradit , ubi se ilicet silices et glarea deficiunt. Sa
mentorum enim sunem in solum sossae eontrudendum, cui deinde in-
leatis soliti ei frondibus terra inge ritur , Plinius salis iuepte sera a simili iudine aliqua dixit. In Columellae loco bene Codex Ι,3 p . Praesert
Per imum corumdetur; lanis enim indimentoriam in solum fossae angustum
vi trudendus erat, ut ubique firmaret terram et tulera; denique probo
ei iam lectionem Birari . contrudetur, et Μν- - congcret-. Poterit tamen vulgatum ex melaphora sun is, quem
dixti Columella, defendi; alque ita videri potest Iectio Cod. Lips. alterius
interpretatio. Equidem non solum alterum et ante vertas cum Vrsino et
Ponledera, sed et prius post aed, annuente sententia et Codd. auctoritate, omisi. Palladius nostram interpretationem Plane confirmat; sed is carita habet pro ora. Vide locum mox altiorendi . Sed ante omnia audiendus
408쪽
mus est, aliquae fiunt patentes, quaedam ' etiam δε- caecantur, ita ut in patentes ora' hiantia caecarum competant: sed' patentes latius apertas Summa parte declivesque, et ad solum coarctatas imbricibus supinis similes sacere conseniet. nam quarum recta Sunt latera, celeriter aquis vitiantur et superioris soli Iapsibus replentur. Opertae rursus obcaecari' debe- obunt, sulcis in altitudinem tripedaneam depressis:
qui quum parte dimidia lapides minutos vel nudam
glaream receperint, aequentur superiecta ' terra, quae suerat effossa. vel si nec lapis erit nec glarea, Sarmentis connexus velut sanis informabitur in eam crassitudinem, quam solum lassae possit anguste 'quasi accommodatam coarctatamque Capere. Tum per ' ιι
aut ei trium pedum, infimi pedis eum palmo edit; igitur Melives facit sulcos
hos e eos. Ontra latitudinem Columella non expressit, sed simpliciter declivea fieri fossas aperto iussit. In eo is enim nullum est periculum, ne latera subsideant et fossam repleant. Palladius tamen in Columella legisse etiam videtur me a dolisti fossas. Et saeile restitues Columellae eum sensum legendo ex libris: Sed lis itis vertias gramma parte; ita, ut verba Mee ad gemis utramque fossarumpotineant. Sides etiam notio fossam supra latiorem postulare videtur; atque ita etiam voluit h. l. ex Catone
intelligi Dierion I, p. 369. Stileia -- demessis γ Palladius Maio
3: siari mr agrum transMersi altitudine Pediam trium : postea usque ad medietatem ι idi s mimina replentiar, aut glarea et aver terra, quam me era mus, aequatur. Sed fossarum evitainuam Palmum fossam metiam, ad quum dees,es de reant; ita et humor λα- eetur, re agri spatia nori Peribo. Si defuerint lapides, avi eulis Wi s a nume stillaceto eoo 'eriarietur, Mel qui ris cunque Dirgultas. Fossae ---γM- An igitur apertae lassae sunt maiores Ita videtur
interpretari Pliuius, qui eoreas dirigi iubet in maiores patentioresque. Cato apertas Assas Ialiores facit, sed pede dimidio minus altas, easque ac bes appellat. Sed repertum in Br. et Ald.
409쪽
COLUMEI. LAE LIB. II, CAP. almum Contendetur, ut super calcatis cupressinis v Illineis, aut, si eao non erunt, aliis Dondibus terra contegatur; in principio atque exitu sessae moresponticidorum binis saxis tantummodo pilarum vice Constitutis, et singulis superpositis, ut eiusmodi constructio ripam sustineat, ne praecludatur humoris illapsus atque exitus. Nemorosi frutetosique ' tractus duplex Cura est, vel extirpandis radicitus ' arboribus et venio vendis; vel, si rarae sint, tantum succidendisia incendendisque et inarandis. At ' saxosum facile est expedire lectione lapidum, quorum si magna est abun-
alieno loco posita piat sic ordinanda: exitu finire finis stiris ωm-- modo pilamna rice eonstitutis et Iis more I-liodorum rumWPositis mus atque exitus Vulgatum ilia H - exitia damnaverat etiam
Rudieittis Ex Sang. eritim dis radicibus, arbori tua remo ridis anno. tavit Gror ovius.
3 , ex h. l. si nemo onra est 'rer, -- MirPatiar, aut rara relictis arboribus em latur. Sed is a sensu h. l. eertissime
aberravit, qui iraulo dissicilior est ire
Ieelione vulgala. Quomodo enim artiores, 4ptamvis rarae, latia rari possunt Sed vides, in prima orationis parte Nemorosi fugelosique reactria ab arboribus di linguis inretii; arbores iam expedi it Olumella; sequuntur ergos tecta, qtiae adeo latent in lectione Codd. Polit. et Sang. rareta. Puto igitur, seripsisse Columellam : Mel si carecta sint. IIaee enim iacile meiduntur succisis caricibus, incisia et raditatius inarandis. Carecta nominat Palladius Aug. 3 . ex Columella XI, 2, 62. Vitio am lectionem iam olim reperisse videtur in h. l. Palladi is Idem Iulio cap. st vi tres agri insetissima exstir a iuur arbori ε inque in puris eum una doerescit, desectis radicitiis e re eomitistis. Quae ex Columena XI, 2, 52, ducta, sed se niora sunt. Aliam rationem silvestris
agri exeolendi tradit Palladius I, 6,
At saxosum Palladius i. c. si My - stis cam in mia erisa -- - atraria murelas et Ptimari Poceris, retriae muniri ; ubi ex libris Optimis elh. l. legendum est: saxorum turbaeotieeta. Locum Siculi FIaeci de eond.
410쪽
dantia, velut quibusdam substructionibus' partes agri Sunt occupandae, ut reliquae emundentur : vel in altitudinem sulco depresso lapides obruendi. quod tamen' ita iaciendum erit, si suadebit Operarum vilitas. Iunci Ct graminis pernicies repastinatio ' est; silicis. Dequens Ox Stirpatio. quae vel aratro fieri potest, quoniam ε intra hiennium saepius convulsa moritur : celerius etiam, si eodem tempore stercores, et lupino vel faba consc-I aS, ut Cum aliquo reditu medearis agri vitio. Namque' constat silicem sationibus ct stercoratione sicilius in crimi. ' Verum et si subinde nascentem salce decidas, quod vel pucrile' opus est, intra Praedictum tempus vivacitas cius absumitur. Sed iam expediendi ' rudis 'agri rationem sequitur cultorum novalium cura, de qua mox quid censeam prositebor, si quae ante' di
congestione maceriae sitiau. Draeae sitis Ioel Ontitate aliquid cottigi Potest: p suit Selloeligeri. Rei utimulici Palladius i. c. iunctis et gramen et silices frequenti aratione Auctimur; sed silicem , si saepe fabam comerus Mel lvinos, et si mi inde scentem umor orie Dicis lucidas, inuaeris iam remma viritimes. Obiter an-ricitabo diversam graecorum agrie l iriim rationem, memoratam a The
phrasio C. P. V, 22, hi enim reliquiis
desectarum radicum oleum, Picemve aut sexum illinebant. Idem I. P. VIII, 8, stercoratione et ab o tum inculini litiui stercore et urina perire lili-
Biennium Plinius 38, Aecl. 8, iii ix biennio moritur, si frondem agere non patiaris; id estieacissime eontingit, gemininantis ramis baculo deciis. sis Vineetit. germinantibus habet fiuceus enim , ex ipsa destuens, radi. res necat i ubi vereor, ut vox haculo sana sit; lalee in eadem opera uti ilibet Columella; et tenax omnino lentaque est filix; sorte igitur fui Li legendum est. Morim Iloe eum Pon ledera vulgato moriantur substitui ex libris. Interimi Pcilit. liber inseremi pro. pius ad verbi originem. Festus: Emere
quod rumo est mereari, ariti i pro sumere actam bant. Idem: abemito sim is in demito Mel auferto , emere enim