장음표시 사용
61쪽
Iem ipsum ducem , magistrumque elegerunt , magno stultio in scholas , & Academias eum reducen tes . Tales fuerunt Nicolaus Leonicus Tomaeuς , Petrus Pomponacius Mantuanus , Augustinus Niphus Suess anus , Daniel Barbarus Venetus, Caesar Cremoninus, Petrus Victorius , Antonius Monte- catinus, Cyriacus Stroheta, Alexander, & Franciscuς Pitcolominaei, Jacobus Zabarella, Petrus Io. Nun-nesus Ualentinus alter a Petro Nun neZ sive Nonnio Lusitano, Cornelius Martini, Phil. Scherbius , Michael Piccarius, Ernestus Sone rus, Christophorus D rei erus, Melchior Zeidlerus , Jo. Zei soldus, Her-
mannus Cocringius, Jo. a Felden , aliique . Atque huc transcribendum exsistimo, quod ceteris omissis, de Laurentio Valla κή lao Yo viro iudicium tulit cutis limus Jo. Ludovicus Vives de causi. corrupi. Art.
lib. g. in fine, ut semel ediscatur , facilius esse rei
alicujus naevos detegere/atque notare , quam eam perficere, absolutamque reddere ,, : Laurentius Valla, inquit, aggressus est reconcinnationem facere Dia
leti icae, in qua dissentit ab Aristotele, & Peripateticis veteribus, & novis, Monet in quibusdam neu liquam prave, etsi ea sunt perpauca ; in plerisque labitur, ut fuit vir ille vehemens, & ad faciendum judicium praecipitatus. Nec solum in re Dialectica falsus est, sed in Philosophia, nam hanc quoque attingit, & , quod magis mirere , in praeceptis Latinae linguae. Sed non minus ill hic improbando abe ravit, quam in elegantiis, & invectivis . Ceterum Dialecticae illius errores, qui sunt sane multi, nOS vel omittemus prorsum, vel in aliud tempus, si videbitur, reservabimus: nam suscipere cum eo dispurationem, res esset nimium prolixa , minimeque in praesens necessaria , quod illius argumenta nec magnis rationibus nituntur , nec proinde sunt ab ullo recepta, tanquam dogmata artis hujus ,,. Huic adjiciendus quoque est Petrus Ramus natione Gallus,
patria Verona an duus natus ann. II I. interemtuS Uero in laniena Parisiensi, ann. i 372. quo de varia est auctorum censura, unus A alter interun audiatur. Hor. nius
62쪽
nius Histor.Philos . lib. VI., c. I l. o. Succedit secta altera celebris, quae Ramaea et t. Haec initium sumst non a Ramo, sed jam olim assensores habuit, & auctores eos, qui relicta Peripatetica schola quiduis sibi statuendum putarunt. Quales superiore seculo fuere Laurentius Valla, & Ludovicus Vives. Nam quam multa ex Valla mutuatus sit Ramus, Jae. Carpentarius ipsi Ramo demonstravit. Addunt alii, ex Ro-dolpho Agricola magnam inventionis partem desumsisse. Quae ut negari omnino non possunt, certum tamen eii , eos Ramo potius occasionem melius de rebus ipsis cogitandi, quam ipsas res dedisse. At quum de Ludovico Vives agitur, inquit Κeher- mannus, illa excusatio loci nihil habitura eii 1 ibi enim generalia omnia , & pleraque particularia , quae Ramu ς tanta cum pompa Philosophis Italis ,
Gallis, Germanis tanquam sua inventa proponit totidem verbis reperias in Ludovici Vives Commentariis de caussis corruptarum artium , & de tradendis discipulis multo ante, quam Rami quicquam in publicum appareret , evulgavit . P. autem Ramus
nomo dexterrimi iudicii, solidae doctrinae , & liberrimi iudicii, quam quoquo modo ad famam, etiam per alienae exiit limationis ruinam , sibi contendendum putaret; ex omnibus antiquis Aristotelem exagitandum , atque explodendum sibi sumsit; adeoque ea quae ex Valla, & Vive hauserat, velut interpolata in lucem emisit ,,. Buddeus His f. Phil. succincta delineatione p. 77. ,, Longe majori strepitu, inquit, ab Aristotele secessit P. Ramus , qui ex eloquentia omnem Philosophiae, praesertim Logices, usum metiens , ad id omnes labores suos comparatos voluit eunde quaedam in Aristotelis Dialeffica immutavit . Quod indigne ferentes Peripatetici Petrus Galandius, Aratonius Goveanus, Cornelius Martini, Joachimus Perionius, &Iacobus Carpentarius, acriter in ipsum insurrexerunt . Hinc magno servore in Gallia , &Germania inter Peripatetic s , & Ram istas de nugis , & ineptiis decertatum est. In Rami partes concesserant Philippi Melanchthoni sectatores. Quidam
63쪽
Melanchthonem cum Ramo a quo non multum ille discrepabat aut Ramum cum Arii totele concordare conati sunt: inter quos primas tenet Bartholomaeus Κic kermannus is . Dialeξtica Ramistica
in Anglia, Scotta, Germania diu floruit , & Ihtis
potissmum arrisit , Kecker m. in Praecogn. Log tract. II. C. LI II., atque adhucdum Helvetiis aliquo in pretio
est is . Inter sectatores Rami a Jonsio adnumerantur Renuem annus, Jo. Cra merus, Ger hardus , &Arnoldus, Bottii fratres, aliique plurimi. XXV. Veterum festarum restauratores . Jam vero qui aliquam ex veteribus sectis suscitarunt hi sunt, nimirum Georgius Gemistus Constantinopolitanus, Card. Bessarion Archiepiscopus Nicaeus, Marcus M surus Archiepiscopus Raguseus ; uterque Picus Mirandulanus, patruus Jo. Franciscus, qui Romae non Dentas theses in omni scientiarum genere disputandas proposuit ; quarum quingentae sunt in Philys Phia veterum, Mathematica , Cabal a , &. Magia; Jo. Franciscus Galeotti Pici fratris Jo. Francisci Pici filius, Joannes Hellatus Cron ingentis ; Mariti ius
Ficinus Florentinus presbyter; cuius tumuli Epigraphe ab Angelo Politiano confecta ili haec fuit: Mores, Ingenium, Musas, Sophiamque supremam , Vis uno dicam nomine Z Marsilius, Franciscus Patricius Venetus, qui Platonicam Philosophiam in scholas, & Academias reduxerunt . Invita P. D. Matthaei Bolsi Veronensis Can. Reg. Lateranens. a P. D. Antonio Palla vicino conscripta , atque adtesta opusculo de salutaribus animi gaudiis in Italicum sermonem verso, illius clarillimi viri, cujus perdoctas lucubrationes in unum collegit, ac Bononiae typis consignavit dii in sentissimus P. D.Ju- Iius Ambrosinius anno i 627. legere licet Bonum , Laurentii Medicet doctorum omnium sui aevi Me- carnatis jussu, cui a sacris confessionibus erat, Conventibus Platonicis adfuisse , quos in a moeni tum is collibus Foesulanis . atque in suo Caregiano Rure ,
saepisssime habebat nobilissimus ille princeps, quibus intererant celebriores, ac doctiores viri ejus aetatis,
64쪽
nimirum Marsiliu ς Ficinus , Angelus Politi amas ,
Picus Mirandulanus, Argyro pylus, Hermolaus Bar- harus, Scala &c., atque ibi de Platonis doctrina disiserebant. Quocirca fallitur cl. Hei nec cius dum scribit Elem. hilf. Philos p. r. c. I II i. g. cI I II. Io. Picum Mirandulanum Pythagoream Philosophiam suscita sese. Haud me prae erit ipsum non solum Platonis , sed etiam Aristotelis, aliorumque Philosophorum do-ltrinas optime calluisse. Peripateticam eum Platonica Philosophia copula ise vel ex eo liquescit, quod propugnandum in ea thesi suscepit, quae sie habebat: is Nullum est quaelitum naturale, aut divinum, in quo Aristoteles, & Plato sensu , & re non conveniant, lieet verbis distentiant Quod quidem ante eum iisdem paene verbis iam Simplicius asserue rat. Io. Reuc Minus, Henricus Morus, Franc. Geor pius Venetus, Henricus Cornelius Agrippa, aliique Pythagorae philosophiam e cineribus excitarunt. Utraque , illi cum Platonica, hi cum Pythagorea philosophia Cabbalistica Judaeorum arcana conlun erunt. Bernardinus Telesius Consentinus Parmenidis philosophiam, poti habita Aristotelea, instaurare coepit. Julius Lipsius, & Caspar Scioppius Stoicam re Voca. runt. Petrus Gallandus Epicuream expolivit, atque catholicam, ut ita dicam, reddidit: auditores & discipulos ha fuit Franciscum Bernierium, Michaelem Neureum, aliosque plures, quos inter adnumerandi sunt Gualterius Charietonius Anglus, Vol seruus Sen-
XXVI. μυοrum philosopliae fctematum ci cres. Denique , ut ad eos qui nova philosophia syllema.
ta excogitarunt, gradum faciam , ii primηm mihi occurrunt, qui omnium Paganorum reiectis doctrinis , philosophiam veram ex Scriptura sacra ac potissimum ex Mosaicis libris petendam esse asserebant. Quam philosophiam Mosaicam & Chiilii a
nam dixerunt: quam professi sunt Libertus Fromondus, Caspar Maurit ius, Ludovicus de Beautori, Jo. Crellius, Conradus Astachus, Jo. Amos Comemus, Jo. Bayerus, Lambertus Danaeus, Thomas Burne- C tus,
65쪽
tus, Dethlerus Cluverus , Edmundus Dichio sonus. Verum quum istorum plerique , aut iam alterius philosophice placitis imbuti sint, aut proprias hypotheses secum afferant, & iisdem Scripturam sacram,& historiam Mosis accomodent , non magnopere inter se dissentiunt . Galilaeus Galilaei Florentinus natus Pisis I 363. , quo de ita Rapinius Animadv. in Philos sest xviii. Gall. scribit : is Inter omnes Philosophos recentiores, qui celeberrimi suerunt,
sunt Galilaeus Italus; Bacon, Hobbes , Boyle Angli; Giissendus , Des Cartes Galli ; Van Hel montBelga . Galilaeus omnium sollertissimi ingenii esse videtur. Hinc meo quidem judicio, Neotericae Philosophiae parens dici potest. Ejus methodus cum it Ia Platonicorum valde amnis eli t jucundus est ejus
stilus &c. is Obiit ann. 1642. aer. 78. Renatus Cari sius ortus Hagae Turonum ann. I 96. novum omnino systema construxit : atque rebus tum metaphysicis, tum physicis miram lucem allevit. E vita ex cessit Holmiae in Suecia ann. I 63o. Quocirca praeterire silentio minime debeo , quod eruditiss. Huetius censur. Philos. Cartes. obtervavit: is Exstitit, inquit, inter novitios philosophos Iordanus quidam Brunus
Nolanus , quem Cartesianae doctrinae ante signanum jure dicas, accurate omnem propemodum ejus compositionem praesignavit in eo libro , quem de Immenso, & Innumerabilibus inscripsit . Observatum est id etiam in Actis Lipsiensibus m. Iun. I 682. pag. 87. & in Dict. ver b. Brunus a Baesio. Asseclas habuit celebriores Henricum Regis, Danielem Lip- sorpium, Hadrianum Heerebordium, Ludovicum dela Forge, Ioannem Clau bergium, Tobiarr. Andreae, Mariottium, Jacobum Rohauitium, Petrum Silvanum Regis, Nicolaum Malebranchium, Antonium Crandium, Edmundum Purcholium , aliosque plures, quorum omnes, alii vero nonnullas Cartesi sententias amplexati sunt. Gotoseidus Guillelmus Letbnitius Lipsiae natus I 646. is Mathematicus insignis, inquit Jo. Franciscus Buddeus in epitome hist. Phil. adnotat ad j. XXXI. c. v I. pag. φ9o. ingenioque tam vasto
66쪽
vasto praeditus, ut nulla fere sit parq eruditionis, quam non attigerit . Ad Philosophiam , quod attinet, tantum abeli ut Cartesii aliorumque recentiorum placita prorsus calculo suo approbaveriti, ut Scholasticorum contra laudaverit philosophandi rationem, earundemque labefactatam hactenus, & tantum non calculatam, postliminio restituere auctoritatem aggressus sit . D Leibnitianorum dogmatum ropugnator eximius exstitit Christianuς Nolfius .. a acus Neutonius natione Anglus in lucem proditus ann. 16 2. novum philosophandi systema commentus est , quo sibi magnam apud omnes famam comparavit. Ad plures abivit vir ille doctissimus ann.I727. aer. suae 83. Innumeri sunt inter recentiores philosophos , sequaces eius quorum nonnullos dumtaxat liue recensebo nimirum Guillelmum Iacobum Grauesandium, Da videm Gregorium, Samuelem Claar-kium, Georgium Kein eum, Henricum Pember tonium,
Joannem, & Iacobum Keili, Petrum Musschen broe-kium: queis accensendus est etiam celeberr. poeta Benedictus Stay in Rom. Archigymnasio publ. Eloquentiae prosessor, qui versibus explicandam nuper suscepit Neutonianam philosophiam. Quibus rebus expositis,
intermissam Logicae historiam resumamus oportet.
XXVII. Baconis, Gaissenui, Hobhesi in Logicam merita. Franciscus Baco, Verulam ii Baro, Sandii Albani
Uicecomes, summus Angliae Cancellarius, in qua ann. I,7 I. natus est Primus tempestatis illius, uerba sunt Jonsi descrip t. Hist. Phil. lib. II I. cap. xxv I I. Philosophiae impersectionem adspiciens, ejus reformationem suscepit. Hinc de Augmentis scientiarum librum edebat ab omnibus maximo cum applausu exceptum, in quo praeter alia Omnem historiam litterarum , & Philosophiae solidioris sapientiae studiis deditis maxime commendabat, inculcabat. Idem libro profuit, quem de sapientia Veterum scripsit , in quo Mythologicam Veletum Philosophiam nobis exposuit. Eidem Regiae societatis initia etiam debentur omnia ejus opera ono volumine, quae existant Philosophica,
Moralia, Politica , Historica cum vita Baconis C et ab
67쪽
ab anonymo descripta tu ius auctor Hennini. Wittentuς, teste Placcio in Theatro ultima vice Fran- colurii ad Maen. I 663. fol. prodierunt is . In Ephemerid. Erudit. Gall. 8. Mart. I 665. prae ceteris hujus docti viri operibus magnifice commendatur ejus Novum organum, in quo veram atque ab omnibus Irlcis expeditam Logicam docuit. Opus quod ipsemet auctor plurimi faciebat; cuique conscribendo ac perficiendo octodecim annis insudasse sertur . Hujusce hominis vestigia plures dein presserunt , & in Uialectica perpurganda atque augenda magnos laboves exant larunt , ut Petrus G assendus celeberrimus ille Epicureae Philosophiae rellaurator; quo de uicem eros mittam, qui eius elogium texuerunt, ita acu
tiss. Jo. Launojus Epith de Gai sendo scribit ri In eo
peracre ingenium, & iudicium, incredibile studium, labor indetellus, singularis in asserenda veritate methoduS, Varia eruditio, eaque exquisitissima tersa &laborata scriptio , bonitas eximia, & pietas, vitae gravitas, morumque integritas summa, frugalitas prisca &e. M Is optime de re logica meritus eli; quippe qui scriptitarir, de origine, & varietate Logicae, de fine Logicae, & Logicas Institutiones. Huic adiungendus eli Thomas Hobbesius, natione Anglus, ortus Malmesburiae I 388., qui1vulgo Atheus audit, eui non desint, qui eum ab illhac infami nota purpare conentur. Is, fidem si Rapinio Animadv. in Uet..2 Nov. Philosi sestsexurit. & Animadv. in Phys. sest in II v. Gall. habemus, , obscurus eli, gratiarumque expers; in suis ideis lingularis, eruditus, parumtamen solidus ; in sua doctrina inconstans ἔ modo enim Epicureum, modo Peripateticum sese exhibet Magnam ingenii profunditatem ostendit, &Etiam inter postremorum horum seculorum Epicureos audacissimus est, eorumque in omnibus principia, nequaquam sibi temperans, sectatur. In omnibuS, quae mentem , ejusque principales operationes respiciunt, perperam ratiocinatus eii, horum scilicet principium phantasmatibus,& imaginationi tribuens,,.
Anao i 638. librum edidit de Homine, in quo tri bus
68쪽
buq sectionibus integrum Philosophiae suae systema
absolvit : quarum prima de corpore, secunda de homine, tertia de cive pertraξtat . Primae autem sectioni Logicam , live quo nomine ipse appellat, Compus alionem praemittit , inque ea de Philosophia in genere, dc de nominibus, tum de Philosophi ai prima, sive notionibus generalibuς naturali Philosophiae praemittendis, de loco A tempore , corpore dc accl-
dente ; caui I a di effectu ; potentia & actu diis it.
In iecunua sellione autem de Homine agens, occasione argumenti de natura visionis, tot m fere opticam exponit . Tertiae notissimos libros suos politi-cδες inserit. Hobhelio magna fuit cum Gallando, &Mersenna, quum apud Gallos moraretur, necessitudo. Contra aliorum, de potii simum Cartesii odium in se concitavit de quo nunc loqui oportet. XXVIII. Rrnesi, Ciaxfergit, Arnaldi, Malebrari chit.. in Imretitii Logica elucubrationes. Renatus des Car res, Vulgo Cartessius, vir procul dubio ingeniosissimus, ac doctissimus , regulas veri inveniendi a Scholasticis traditas inutiles, ac vanas deprehendens, imo integram illorum Dialecticam , utpote ineptiis ac nugis plenam contemnens , aliam excogita Vit , eamque breviorem, utilioremque : sic pro immensa multitudine praeceptorum, inquit incissert. de Methodo recte utendi ratione, escueritatem in scientii ς in- vel ligandis quibus Lostica referta eii, sequentia quatuor mihi sustectura else arbitratus tum , modo firmiter & constanter statuerem, ne semel quidem ab illis toto vi: se meae tempore deflecterem is . Accipe nunc ex ipso met Cartesio loc. cit. iii haec quatuor, quae tanti ab eo ducebantur ,, . Primum erat, ut nihil umquam veluti verum admitterem , m i quod certe de evidenter verum esse cognoscerem; hoc ei tui omnem p taecipi antiam, di anticipationem In judicando diligentillime . itarem; nihilque amplius conclusiione coni plellerer,quam quod tam clare oc diit in te rationi me pateret, ut nullo modo in dubium possem revocare. Alterum, ut dilacultates, quas ellem exeminaturus, in tot partes dividerem, quot expe'
69쪽
diret ad illas commodius resol vendas. Tertium, ut
cogitationes omnes, quas veritati quaerendae impenderem , certo semper ordine promoverem e incipiendo scilicet a rebus simplicismmis, & cognitu facilliam is, ut paullatim, & quasi per giradus ad dissiciliorum , & magis compositorum cognitionem ascenderem ; in aliquem etiam ordinem illas mente disponendo, quae se mutuo ex natura sua non praecedunt. Ac postremum, ut tum in quaerendis mediis, tum
in dissicultatum partibus percurrendis, tam perfecte singula enumerarem , & ad omnia circumspicerem, ut nihil a me amitti essem certus, , . Scripsit quoque Cartesius tractationem quamdam se de mentis directione is quae post eius obitum gallice, latine typis commissa est, in qua optimas philosophandi regulas tradit. Inter Cartesii asseesas, Logicae artis cultores, celebriores sunt Clan bergius, Auctor artis comitandi, Malebranehiu ς, aliique. Joannes Cla ubergiuSanno I 622. natus, ac vita perfunctus anno I 663. iri
ter cetera, quae elucubratus est opera, post ejus obitum binis voluminibus in 4. contenta, ac typis Am steloda mensibus mandata Logicam quoque conscripsit adeo praestantem , ut reliquis ejus lucubrationibus palmam praeripiat di eam in duas divisit partes, Geneticam scilicet , & Analyticam : altera nos recte cogitare docet; altera, ut rite aliorum cogitata in relligamus. Doctissimam insuper Logicam Cartes aram dedit vir quidam adhucdum eruditis incertus ,
cui hunc titulum secit: se La Logique, ou l 'art de Penser is . Attribuunt eam alsi Nicolio , alii Tro-gnio, alii pluribus e Portu Regio scriptoribus, alii denique, & rectius, Antonio Arnaldo viro illi celeberrimo, atque in litteraria historia quum ob eius
perdoctas lucubrationes, tum ob eius perpetuam Jan senianis erroribus adhaesionem notissimo. Adeo accurate scripsit, ut Boelati sententia is ipse sit omnium, qui quicquam typis consignarint , doctissimus ,, . Quod quidem iudicium num a veritate sit alienum quisque eruditus per se dignoscere potis est . Illi usi modi opusculum in varias linguas translatum eii ,
70쪽
praecipue in Latinam pluries , & in Italam, quam linguae quum gallicae, tum latinae ignari legere posisunt . Praeclarum etiam opus Logicum quatuor voluminibus in postrema editione comprehensum est
illud Nicolai Malebranchii sacerdotis oratorii gallicani Domini Iesu , quod anno i 673. publici iuris
fecit, inscriptum: is De la recherche de la verit e,, idest de inquisiitione veritatis . Latinitate hoc quoque, ut decebat, statim ac lucem vidit , donatum eis. Edmundus Purchotius Senonensis in lucem editus anno I 63I., ac fato functus anno i7ῖ . annum a gens Sq. Plura scripsit , inter quae sunt Institutiones philosophicae, quarum prima pars LIgicam, ne que ι neptam, neque inelegantem , neque lectu indignam, complestitur.
Nonnulli Logicae praecepta ex mathematicis principiis eruere studuerunt. Quo spectat opus Herchardi Nein- celii nuncupatum : is Analysis Aristotelica ex Euclide restituta genuinum sciendi modum , & nativam restauratae Philosophiae faciem per omnes disciplinas,&faculta res Ichnographice depingens,,. Jenae I 638. ita 4. Ehrenset ed Walter a Tlahirnao logicum opus ialucem emisit, cui titulus erat: is Medicina mentis,& corporis se Amite lodami anno 1687. , & Lipsiae anno 160 . in g. In quo quum mentem in verita. tis inquisitione dirigit tum quo pacto corporis sanitas Philosopho summopere necessaria tuenda sit, paucis quidem , sed valde utilibus praeceptis com monstrat . Lucubratio celeberrimi Philosophi Angli Joannis Lokii denati anno i7O4. inscripta ,, De intellectu humano is praeclara est , quamvis pluribus, iisque non levis momenti naevis commaculata sit. Christianus Thomasius, Introdustonem ad philosophiam aulicam , seu lineas prm as libri de prudentia cogitandi is scripsit, quae Lipliae anno 1688. ScHalae anno i7Oa. edita est. Petrus Pol retus, veram methodum inveniendi verum conscripsit; eamque intres partes divisit . In quo opere ubique fanaticumagit. Andreas Ridigerus praeter Syatheticam Philo