장음표시 사용
41쪽
Ius TA. ANNIVERSARIA. Mesarissimus D.Breucus, qui Legati regi j partes in Oriente susti- όnebat,Turcarum Imperatorem de sanctissimoChristi sepuchros fa demoliendo cogitare, ut in eo ipso loco quem sanctissimis religionibus consecratum omnis Christianorum frequenta siet minum
antiquitas, SarraceΓς Impietatis templum & monumenta cer- ὰ biserinerentur. non tulit Rex Christianissimus, sed litteris per Legatum ad Ottomanorum Principem missis, lasciuientem in sata cratissimum salutis nos rae pignus Barbarorum serociam non minus pie quam sapienter repressit Huius beneficij non ima memores Franciscant Patres, qui loci custodiae sunt praepositi, munificentissimis verbis gratias egerunt, & se Christianissimi Regis maiestati & Legati industriae, huius sanctissimi monumenti conseruationem debere professi sunt. Oraverat idem Legatus, ut Patres aliquot e nostra Societate Peram locus est propter Constantinopolim ad Christianos, qui illic essent, instituendos mitteret. Eodem fere temporis vcstigio quinque e nostris Galli omnes) eliguntur; P Franciscus Canillacius, qui missioni praeelh P. Gulielmus L Euescus, P. Carolus Gobi- nus, Claudius Colonius,&Stephanus Uialdus Laici coadiutores qui superiori anno M. Dc. ix. ad pedum summi Pontificis A M. ostula admissi sunt, qui cum iv. Non. Maij discessissent, vii. ' '' Idus Septembris appulerunt Constantinopolin, ex quo tempore suo maximi Pontificis, & Christianissimi Regis auspici j qin his siluescentis barbariae dumetis non poenitendos fructus collegerunt. Intercessit egregiis, ut solet laboribus persccutionis turbo, quem non modo Schismatici, Haeretici & Iudaei,
sed squod indignius est)Christiani, & ij quidem Ecclesiastici,
concitarunt. quod cum Rex accepisset, accuratissimis litteris egit apud Turcarum Principem, nequis religiosis Patribus pro hominum salute desudantibus molestus esset. In quo genero-ssiimus Baro Sal lignacius, per quatuor annos, quibus hanc Orientis legationem administrauit, nullum in nos ossicium nru *gr
centiae, caritatas, magnan Imitatis S munificentiae praeter-io
misit: nam sollicite curauit apud Apoliolicam sedem,& Christianissimum Regem, ut hanc Chrisii segetem inter saxa &solitudine primum pubescentem, inter omnium superstitio-- D ,' uii
42쪽
so HENRICO MAGMonum atque haereseωn vepres quasi nidulum affram irrigaret,
sustentaret, propagaret. In tam pium opus conspirat D. Br D. M ueus U. C. quilicet Romae Versetur, Omnibus tamen studij δ & suarum virtutum fama quae recentibus illic spirat impressa monumentis, nostros tutatus est, & tutatur. Ex
quo aeternam, & nobis, & omnibus Christianis , qui notastrorum laboribus perfruuntur, inibit gratiam. Pari ampli
ficandae Religionis studio, sub finem anni voluentis M. Dc. x. o. '' alteram destinabat misisionem in Canadensem regionem,quae Franciae respondet ad Occidetalem plagam porrecta, ut miseram gentem, etiam tum densissimis Paganorum tenebris imia mersa noua Euangelij luce recrearet, & in regno sathanae crucis vexillum erigeret. Gloriosum plane consilium, quod exitum sortietur seu, cum Regi ,& tuae Maiestati vissem suerit. magnam apud Deum ex nobilisiimo facinore accepturi estis mercedem cuius felicitas latius in tota Franciam derivabitur, quin ipsi mortui manes diuini operis conscientia non mediocriter lublevabuntur. Haec illustrissimarum virtutum decora magnam Christianissimo Regi laudem conciliant,&maiestatem imperi j proprijs augent ornamentis.Sunt vero &aliae vim tutes, quae licet omnibus Christianis communes sint,regia tamen persona nescio quo pacto honestabantur, eamque vicis
me istis 31. Talis est in rebus diuinis pietas, qua plerumque animus liquescere,& intimo iucunditatis affectu perfundi solet. Fuit illa in Henrico nostro insignis, & nullis quide fucata coloribus, sed insenuo candore efforescens, Deum mane & vespere studiosissi me orabat, omni abstinebat iureiurando, sacram exomologesin & synaxin magno cum animi sensu frequentabat, & in utroque dolorem, quem ex vitae erratis percupiebat, profusis lacrymis saepius testabatur. morum emendationem forti animo proponebat, & in dies ijs,quas de seipso referebat, victorijs fiebat illustrior. Visus est sepe cum Eucna iristiam sumeret, aut concionem audiret, aut denique inter familiaria colloquia de rebus futurae vitae sermonem misceret,
suauiter collacrymari. Rei diuinae quotidie pie casteque inter
43쪽
erat, & sancta curiositate ductus singula augustissimi sacram timysteriainterrogando discutiebat,semper orans de genibus
nisi sacrae ceremoniae aliud suaderet. Ferebatur D. Delphinus duobus aulicis inter acrosancta mysteria imperasse, ut ambo. 'genua flecterent, cum altero tantum niterentur, Plane, inquit, pueros habemus Christianae pietatis magistros. Contigit semel, ut sabatho sancto Eccleuain frequetare non posset, quod eum febris lectulo assixisset: curauit per Consessarium P.Cottonum Diuini ossicij prophetias enarrari; quas audiuit incredubili voluptate perfusus. Uerum pietatis inruus est Diuinae per omnia obsequi voluntati: quod ubique regia magnanimitate praescitit: idq; vel ex eo colligi potest 1, Cum Maiestati tuae pamtus appeteret, coni jciebat Medicus fore, ut filiolus nasceretur, ita omnia signa mirifice congruebant. Tum ille; Rem,inauit, Diuinae prouidentiae committo: faciet quicquid ad nositram salutem expedit: ego siue marem, siue feminam sobolem dederit, lubenter accipiam, et sane in eo atque in multis cuni morbi,cum valetudinis occasionibus, aequabili se animo esse ostendit, quem facile, quocunque Diuina vergeret voluntas, inclinaret.
3 . Venio ad eam partem, quae nihil minus habet admi rationis, quam aut.eius pietas, aut cetera animi corporisque ornamenta, quae superius tractauimus, Vel Potius attigimus. Haec regnum continet Henrici Magni, multis ubique mir
culis illustre ; quid enim mirabilius, quam regem fieri ijs
omnibus titulis quibus ad regna aditus patere solet ' Et certe singula quae sunt in ceteris in eum confluxerunt uniuersa; ius Enguinis, vis armorum, incredibilis amicorum inimicorumque, quas in electione consensus; is denique, qui praeter rerum ordmemaspirauit,cadestium fauor.Tria quidem per se ita. Frspicua sunt, ut nullis egeant argumentis. postremum quoque nihil relinquet dubitationis, si rerum temporumque ratio, &.taniliarum Franciae habeatur. Natus est A. M. D. LIII. Quis . tum. Regem Galliae futurum dixisset, cum Henricus D. LIII. Sscundus, qui Henricum nostrum de facto sonte susceperat, 'iaquaruor filiorum sobole auctus oreret 'Quis natum infante
44쪽
HENRICO MAGNO regno Franciae des matum, & Diuinae prouidentiae oculis iam designatum cogitasset, ut post annum trigesimum sextum. beatur praeter rerum cursum, suum auspicaretur imperium 3 Certe, scAzz quis Samuel praedixisset, rem nouam & inexpectatam praesagire visus fuisset, quaecum contigit eis admirabilior facta, qu3d supra omniu mortaliu fidem & cogitatione, supra commune rerum statum inchoata est,& perfecta diuinitus. Mirabilis platane Hebraeorum ex AEgypto cum potentissima manu excessus, mirabilis promissi regni posscssio propter inopinatas rationes. quibus & seruitutis iugum excuserunt, & post actam in soli tudinibus vitam, post innumerabiles pugnas stragesque commissas, Palestinae populos regesque debellarunt. Sed quid ad mirabilius, quam tres Galliae Reges immaturo funere ereptos, diadema & sceptrum imperil Nauarrorum Principi det lisse, eo ipso tempore, quo in angustum coniectae erant eius copiae, &quiduis potius, quam hanc rerum mutationem suc icaretur. Atque ut erat haec Dei, non hominum electio, cae-estibus prodigbs non caruit,quorum unum ante Henrici Terti j mortem contigit: Borbomj propter Molinas tacta sunt saeti sacelli vitra, aureis in caeruleo colore intermicantibus lilijs admirabili varietate perspersa. interiecta erat trabula purpurea ut in Borboniorum insignibus pingi solet, quam mirum dictu repentini ictus fulminis saluis omnibus solam discussit,ita, ut Borboniorum arma cumGallorum Regum armis iam nullo discriminata obice coirent ; quod nimirum Principem Bor bonium ad Gallici imperi j clauum vocari portendcbat. Ego non modo auritus sed & oculatus testis fulminis vidi vestigia. , cum Molinis, ad collegium illic constituendum, iter facerem& Regi non sine ipsius delectatione, rem totam narraui. Significabat plane diuulsa trabula dissicultates omnes, quae Henricuregno arcerent, sublatum iri de cano: quod multis statim pa-
tuit experimentis. Quae vero Vis caelestis aut maior unquam.
aut illustrior fuit, quam cum in maternum Ecclesiae sinum re- dijt maximus natu filius, qui antea sanctissimae Matri erat infestus t Quod numen plenius unquam aspirauit, quam cum
45쪽
IusTA ANNIvER1ARIA. s tot tantaeque dissicultates, quae legitimum Principem imperqaditu intercludebant, tam repent tam diuinitus sunt conuulis sce ρ Quis caelestium fauor serenior affulsit, quam cum regium Caput ex tot consceleratorum hominum coniurationibus, ex tot vitae discriminibus tam seliciter est expeditum Z Quid quod uno tempore contra haeresin bellum Se infinitam malo rum Iliadem, fides, otium & omnes sim v, beatitates constus
31. Inter ceteras autem dissicultates nulla ad inimicoruCaussam aut firmandam, aut praeteXendam potentior videbatur quam dissensio religionum; neque enim primogenitus rix s
Ecclesiae filius elle poterat, qui non ellet filius,neque Rex Cri- - .stianissimus, qui verus non esset Christianus . ex quo tantum aberat a mortali imperio, quantum a caelesti regno. Et cum procrastinaretur donec Catholico ritu excoleretur, & pleniorem afflatum hauriret caelitus, inualescebat hominum suspicio, quae tergiversari eum diceret, ut nunquam ab ea religione quam ab infantia cum lacte imbiberat, discederet. hoc uno fundamento tria innitebantur hominum genera. Alij enim iusto quodam mouebantur metu,ne, cum euectus esset ad im-l erium, auctoritate atque potetia armatus Religionis Cathoicae statum in Gallia penitus conuelleret. Alij Diuino amore instineti, omnibus neruis suam tenebantur religionem,& im minentibus praeter modum periculis occurrebat. Intermisicebant se stipectoribus terti j quidam homines religiosi ut videbatur.ὶ quos tame priuatae rationes fortassi: plus quam Religio moueret, &caelesti velo amicti terra quaei itarent. Sed afflictis Galliae rebus pro sua prouidentia consuluit princeps mundi Deus, de admirabili quadam iustitiae simul & misericordiaetea perie; uniuersis fecit medicinam . Atq; ut primis faceret satis, Regi ur Catholicam fidem amplexaretur, mentem & voluntate injecit. Itaque omnes sespiciosi metus,quq antea inoleverant. labes discussit.Secundis indulsit plenius, cum Rege non modo
Catholicum, sed Catholicae Religionis studiosissimum effecit. Et quia hic ordo flagrati incitatus studio,quo fidem simul
S patriam prosequebatur,ta utroque tuendo laborauerat con- , E ten
46쪽
3 HENRIco MAGNO tentius; & patrijs sedibus extorris pondus diei&aestum tollarauerat, placuit Diuinae providontiae non obscuris lenimentis
eius pcrmulcere cruciatum, cum cor Regis, non tantum umisid& mortui, in amoris pignus singulare concessit,& eum qui antea fuerat infensior,nobis patronum, defensorem , patrem denique reddidit. Res est plane quam nulla ratio humana miraculo eximere quelat, etiam apud eos qui miraculis iam nullum locum reliquerunt. Restabat tertium genus hominum quibus caelestis prouidentia Regem dedit eum, in quem sua arma conuerterant; sed clementissimum Regem, qui victos maluit spectatores habere suorum triumphorum, quam Caiaptiuos iure bellorum, & victimas ultioni caedique destina
ReDi 3 C. Neque vero progressus imperi j minus admirationis habuere quam antea ipsum habuit initium. Cosequuta est pax honesta cum exteris; Duae potentissimae urbes, Sc aduersus omnem vim, & loci ingenio & praesidi js circumuallatae, Cale- tum dico & Ambianum, deditionem recerunt, Omnia opida, in quibus Catholici imperabant . in Regis manu posita: restanr, quae ab Haereticis tenentur, potestati regiae mancipanda, cum illi Gallici ingenij generositati, & legi Diuinae obte-perauerint, quae Regibus vult honorem haberi, & in eorum ς' 'P'' regno noua moliri regna nos vetat. Admirabile quoque fuit tuu, o Regina,cum nostro Rege coniugium, cum incredibili: felicitate, Gallicus Imperatoriusque sanguis una coierunt. Si enim, bene moratam coniugem inuenire, instar est magnae o- pulentiae, dici non potest,quibus quantisque opibus cumula tus fuerit noster Hemicus, cum te regiarum Virrutum dote, auro & gemmis preciosiori, locupletissimam duxit uxorem, . quarum tantus erat splendor, ut tibi maritum, Regum omniuncile principem demererentur. Quid Z quod primum matri--- monij annum Delphini felicissimus natalis nobilitauit3 quem y optatissima serie duo fratres & tres nobilissimae sorores exce- - πια perunt, fructus genialis lectuli plane aurei, in quibus,mo 'far uente, semen latet aeternae posteritatis. Quid cum serenissimo Duce Sabaudiae percussum foedus quid .in exteras nationeς
47쪽
IvsTA ANN IvER PARIA. 33 missae legationes 3 inter quas,ut superius attigi, honorificentiL.. sima fuit illa, qua generosissimus Princeps Ni uernensis apud λ 3Paulum V. perfunctus est , ijs etiam admirabilis visa, qui nihil mediocre admirari solent. Sunt ista non solum mira, sed prodigijs paene similia, caelestis monumenta felicitatis. Iam vero quomodo seuerissimo edicto constricti sunt gladiatores Monomachil quomodo aetervae ignominiae nota, quam honoris loco caeca hominum ambitio statuebat, penitus sublata, simulque innumerabiles tragoediae, quas haec gladiorum licentia concitabat, sunt restrictaei Quid in agris & urbibus, in quibus antea castrensis mucro impune volitabat , summam tranquillitatem, & bonorum omnium abundantiam commemorem λ Infinita sane spes erat, quae portenderet fore omnia in dies Catholicae Religioni & Reipub. meliora. incredibile erat optimi Principis desiderium. Nam omnia quae quinquaginta sere annorum spatio bellis ciuilibus apicta, multa ut ferebat lex necessitatis l& praesidia m1serant stabit itatis sui & orname-eta dignitatis, optimis legibus vincire &pristino splendori restituere mirum in modum studebat. Taceo regia aedificia, & ma- Aia Miagnificas operum moles, quas partim Lutetiae, partim ad Be lata ΑΠ ''queum sontem, partim ad Sancti Germani exstruxit. Satius est ista silentio obuoluere quam cursim ostentare, cum praesertim alia sint praestantiora: sed tamen sagacissimum eius ingenium & insignem regni ornatum non obscure demonia
3 . At so Restina Christianissima j quid consolationis tibi, & uniuersae Galliae futuru putem, dum singula tui coniugis ornamenta percurro, virtutes pura & susceptum Catholicae religionis institutum, dc regnum, & ingenij dotes atque diuitias partim naturales, partim etiam supra naturam concessas diuinitiis, quarum nonnullas dixi, multas tacui, neque enim omnia percensere possum, & uni epistolae committere quae pluribus consignanda sunt libris: nisi forte ingeniosissimum illum artificem imitarer, qui tota i Homeri Iliadem in unius nucis cortice exarauit, sed quod inquam solatium ex luctu tuus percipiet Uimus, cum funestam illius iacturam cogitabit, E i in
48쪽
in quem tot illustrium virtutum notae, tot lumina, tot decora, tot caeIi spes opesque uno veluti consensu confluxerant, nunc autem cum eo sepultae iacent uniueris' Eliciet tamen haec narratio squanquam miserum est consolationis genus J suavem tui secratisiimi coniugis recordationem . ob sciet oculis vivam & spirantem factorum imaginem quae a me quoquomodo sunt huius orationis expressa coloribus Tu illam intuebere,iu s pius ad eius aspectum ingemisces, S luetu atque gemitu tuos solabere cruciatus. quod amantisiimis coniugibus contingere solet,quae dum maritorum effigies mortuorum contemplantur fletu & suspirijs suos satiant do rores. Vel eos etiam imitabere qui cum in theatris praeclara illa lustrisiimorum virorum facinora,deinde mortes etiam audiut&funera,collacrymantur suauiter, & quo flent uberius,eo magis intimis assiciuntursensibus atque ex fletu suas hauriunt v Iuptates. Videbis in hac tabula viunm Regem quem requiris, viva enim eius est & immortalis imago, diuinis animata coloribus, quaecu mortui cadauere sepeliri & corrumpi nullo modo potest,atque ea longe illustrior est quae quadraginta dierum
spatio, in aula regia, in lectulo funebri collocata, deinde curru bellico, in regali exequiarum pompa delata est. haec animi, nocorporis speciem exhibet, haec vitam restituit mortuo. haec iacturam resarsit praesentiae haec in mediis aerumnis latiu praebet non contemnendum Quod si acerbissimi casus in hac tua orbitate memoria, tibi & Franciae atque uniuersae Europae gemitus exprimit miserabiles, nimirum eius quem lugemus im-e.--. mortalitas, nomen & egregia facinora commemorata solatiuisistis νε- a serre tibi, Franciae Europaeq; deber. Caledis Iuli j in D. D -ν nysij templo quod Regum nostrorum sepulcris est destinatu, paludatus praeco poli glebam mortuo iniecta, ter lamentabili
voce proclamavi REX VIXIT PRO EI V. ANIMΛ GRΑΤ s.
Non dubito auri circumstantium omnium pectora effoderit; ut si contentiori sono omnium Gallorum auresperculisset, potuerit inueteratum vulnus ad necem usqr refricare :quod duobus ex Caroli Octaui praetoria cohorte viris moerore mortui accidisse fertur, qui cu magisterij virga frangeretur,repentino doloru
49쪽
Ius et A ANNIVERSARIA. T dolore exanimati sunt Sed timestam vocem liniuit illa, quam
eodem temporis vestigio idem praeco ter, ut antea secerat, misit, VIVAT REX LUDOVI CVS DECIM Vs TERTIV s. Vivat sene. vivat caelo & terris carissimus. Utinam illi longa annorum serie si cula decurrant, sed audiat inter communis lς-titiae voces lubenter acclamari, VIVAT REX HENRICv.
QVARΤus, Rex factis& regijs virtutibus immortalis,qui intimum suorum amorem, hositum etiam conciliauit admirationem, qui longa sobolis posteritate, qui omnium iaculorum memoria vigebit. 38. Habes , Regina Christianissima, tria consolationis inricapita a nobis iam explicata . Sequitur totius Tragoediae cat M'strophe. Mors Augustissimi Regis,de qua mihi, quod antea supolistitiis, ut de celetis dicendum est. siquidem & admit elone non caret. Sed Vnde mihi exordium unde etiam epit gus Obversetur ante oculos in ipso orationis limine crudeli simae mortis horribilis effigies, quae minime Christianissimum Regem decebat. video principem optimum serali parricidio perfidiosissime sublatum, animam praeter fatum cum singuine exhalantem, quae dum conor scribere, nescio quo pacto funestissimorum prodigiorum agmen volitat ante oculOS,& m tem timore confundit. Prohi fidem numinum s Rex Cnristia- nisi . mansuetiss.sipientisi a teterrima furia victimatio cultro traijcitur Lutetiae, in urbe regia, in luce imperij, in arce terraru, in medio triumphorum. Percutitur antequam subueniri post sit, suffocatur antequam Vocem emittat, α vita regij sanguinis . undis demeria prius opprimitur quam uxorem, liberos, amicos, populum denique sibi carissimum supremo impertiatur alloquio. Morare perfidiosissime furcifer, quid egisti Z aut quid aucturus es Tune ferrum diriges in Christum Domini λ tu cor illius series qui omnium non modo Christianorum, sed Eth- unicorum, sed extremae Barbariae cor animumque suis sibi virtutibus devinxit Z Quid paras, dementi Lime nebulo λ non v-nius regis, sed volueriae Europae cor Ridem sica trasverberabis. Exuilli animum hominis, seram indusi. Hsus es aut crudelis Rhinoceros ' Cur enim totus eum odiistes quem omnes amant
50쪽
38 HENRICO MAGNO & venerantur Cur ei vitam adimeres, cuius omnes vita sinciare vellent immortalitatemῖ Num vero ex inferorum faucibus crupit conscelleratissimus Daemon ex eorum numero qui infesta rabie instinctis iidunt dentibus, &in caelum profani oris eructant maledictaῖ Is est, credo, qui Poltrotium municipem. Fiab iis, tuum impulit, Vt in Franciscum Guisium generosisiimum, e undemque bellicosissimum principem, Catholicae religionis columen, mortiseras glandes se pi displosione emitteret, que tamen parricidio sublatum, essia numen pietas,erga principem fides,erga communem patriam amor singularis, immortalitati consecrauit. Is ipse est qui superioribus annis in Gallia Nar-D-- bonensi energumenae mulieris ore quod obsederat, insoletius hqr prςdicabat,se pestiferum haereticae peruersitatis semen sparsiste
Lis,hisi per Fraciam, se cum religione Catholica, mentem bonam pu- doremque coni iuuse,vastitate,cesibus incendiis passim operatum. Is nimirum tuum nunc corpus animat, rapit, agitat. Nonne etiam te furialis caterua totum circumsedit' in pectus
irrepsit, inflammavit animum, pulmones distedit, & Iethalebrachiu armauit quod in latus regiu vibrares Sed tanae audebis patrare quod molirisZ Tantu regem cotrucidare, rege Galliae, regu regem etiam in amicoru complexu corrucidaret luce&palam in omnium conspectu , in sella curulii Heu me miserui Uideo currum constitisse. O currus infelix, quid constitisti,&hac via, hoc vestigio, hoc loco tam praecipiti, tam periculo sis Nescis te pretiosissimum pondus gestare, Henricum Magnum
Genium Galliae, Patrem Francorum, lecus regum,mundi miraculum : Ne quaese, ne longiorem moram trahe,in ea prisertim sede in qua latet impurus latro, & horribilis facies calamitatis. Progredere auriga, miser cessator auriga progredere, Insta voce & flagellos Et vos equi generosissimi,currum trahite, Voluite; rapite clementissimum dominum dum potestis ex ' mortis faucibus expeditet fugite,currite, ne per desidiam vestra liceat huic porteto teterrimum virus amaret En ut spectat principem perndus iniidiatoc ut designat oculis ad caedem ut sub odoratur ferox bellua. iam insultabit, iam rapiet spiritum, iam sparget sanguinem quo Regis vita & miserrimam simul Fran-