장음표시 사용
171쪽
pueri hujus fit pater' Res ndit ista &c. Horree
animus reliqua ex scribere, cum iis; quae in pr cedenti historia sequuntur,convenientia. , Mali itaque est ominis, ii puer aperto incedat Capite. Praesertim autem, a septimo anno ad decimum tertium usque, diligenter & assiaue monendi sunt, ne nudo capite incedant. Nam ab anno decimo tertio, ad extremum usq; Vitae exitum, id omnino est prohibitum. ingui gε- 'A' teneris etiam unguiculis Cingulum lum-s e debent. bis stibnectere assuefaciendi sunt: ideo pueruli togulae, cingulum a tergo piae mulieres assuere solent, ut hac ratione subinde sui officii admoneatur puer. Cingulum enim cora pudendis discernit, ne cor inter orandum Pudenda intueatur, vel aliquid impudici cogitet. Adde quod quam primum precemi matutinam discit puer, hisce etiam verbis inter alia precari soleat: -Ν π) N X N; Ura Baruch at tali AdonajElohenu,melech haolam, o ser Jisrael bigvurali, Benedictus tuo Deus, qui Israelem robore accingis r quibus Cingulum specialiter designatur. Si itaque cingulo careret, frustra esset haec precatio, in
Nudis ρεὐ- Α' parentibus porro permitti non debet, ut .. φ i ςς' nudis pueri incedant pedibus, periculorum omnim genum vitandorum causa; Mense praesertim Decembri & Januario, quo feles cat ventes discurrunt: facile enim aliquid Vo- inenat
172쪽
. nenati a selibus promanantis calcare possent, quo calcato pedes intumescerent, nec adebfacilis & prompta sanatio foret.. Ubi clare & distincte jam loqui possunt, teneria
flectas aliquot Sacra Scripturae gnomas docenturi ris im-
nus Deus noster Deus unus &similes. Mane
semper & vesperi, Sabbatho & aliis diebus
festis, parentes decenter salutare in hunc seo, me modum assuefiunt: Faustum tibi diem hunc; Faustum tibi sabbathum hoc exopto, ista Ast ubi annum septimum excesserunt, salutationi suae Nomen Dei illos semper addere oportet, ει dicere ; Faustum tibi a Deo diem exuto. Sic enim Boas messores salutavit Oa y-Hael via. α 4. immachem, Deus vobiscum : item, Sic serat Jevaruccha hael, Deus tibi benedicat, i. e. Tu quoque salvus sis. Nomen tamen Dei,nisi in loco puro , & ab omnibus serdibus remoto,eXprimere non audent, ut fusius haec alibi tractabuntur.vasorum etiam domesticorum, instrumentorum, & supellectilis variae Nomina Ebraica, puerulos suos docent paren- tes, ut Ebraeosermoni mature hac ratione assiescatit. Unde fit, ut infinitas voces Ebraicas patrio & vernaculo cuivis sermoni in misceant, ne ab omnibus sine discrimine fa- ' cile intelligi queant. Sed pura puta Ebraica. Dialecto nuspiam hodie in toto terrarum
173쪽
orbe loquuntur: Rabbinorum tantum doctissimi, &literarum studiis exculti, si usus venerit, bene Ebraice & ψqui, & scribere possunt. Mature etiam & diligenter cavetur, ne quid cum Christianis commercii habeant, ne cum illorum pueris lusitent, edant, bibant, vel quicquam omnino ipsis communitatis & societatis cum illis intercedat. Parentes enim tam horrendam, & abominandam depingunt ilialis Christianorum conversationem, ut, ab ipsis veluti cunabulis, inexpiabile contra Christianos odium concipiant.
cumcidere, redimere, docere Legem, exproficere de uxore, ct docere opificium aliquod.
Quamprimum itaque puer potest loqui, ad literas noscendas, & addiscendas a Patre paulatim ab an. 3.vel 4.est applicandus: anno quinto vel aliquando sexto aut septimo, pro ratione virium, & captu uniuscujusque in Scholam adducitur. in libro Colbo Num . q. scribitur, olim hanc fuisse consuetudinem- fuisse observatam Hierosolymis,& adhuc hodie quibusda in locis laudabiliter observari: Quβndo, inquit, quis Filium suu udio Legis consecrat, pingebant ipsi superpergameno vel tabest aliqua elementa literarum, quibus etiam mel istinebant
174쪽
ηebant, deinde eum bene latum, mundis vestibus indutum, placentis ex melle o lacte confectis, ut Ofluctibus ac tragematis instructum, tradebant alicui Rabbino, qui eum deducat in Scholam: hic eum ora pallii sui vertum ad Praceptorem ducebat, a quo literas cogno 're disiebat, illectin Daritate delicia- rum istarum, Osic reducebatur ad matrem Dam.
ubi jam Legem disiere debebat quod quinto fit
aetatis anno ) asicabantur a Lepitico,in quo Lex Satar tum is oblationum continetur. Pro felicibus avssiciis lautum instruebant conpipium, O se cum 4micis exhil rabant : quia Urinde hoc istin pictb tur, ac s eum adduxissent ad montem Sina, Quod fructus & tragemata descia ipsi dabant, 'bat in memoriam deliciarum, quibus saerita nu- triti fuerunt in deserto, Manna videlicet, est tra, ct coturnicibus. v d ex melle & lacte confectis placentis alliciebantur, sebat ad imitationem ejus quod dicitur; Et sugere fecit eum mel muti a. d.
ae petra: item ; Mel & lac sub Iingua tua. Quod cant. 4. M. a Levitico initium faciebant idis, quia aquum sit er Deo gratum, ut pueri, qui adhuc papi punio immaculati ,studeant in ea Legis parte,qua de puriscationibus agit, imo hoc ipses imputari a Deo, ain oblationem Us obtulissent. Quὸd Rabbinus ille ora pallii sui eum obtexi faciebant, uinc a teneris disieret humilitatem, verecundiam, se timorem Dei. Quod melle inungebant literas in tabella pictas, quod delingere jubebantur,festat, ut verba legis mellis inflar dulcia essent ei, &c
175쪽
Et moX: Postea pater egus imposuit ei mann Oadduxit eum adsingulos seniores, ut isti quot ei is nedicerent O bene precarentur, quo dignus flat Lege , Matrimonio ct operibus bonis Scc. Huic simile quid habet,quod Matth. I9. rhlegitur de quibusdam, qui puerulos ad Christum attule-Tunt, ut eis manus imponeret & benediceret. In libro mi IM ' a P Schevile aemunali scribitur: Quamprimam puer in Scholam deducitur, illi crustula,sa charo se melle condsta, a matre,cun hapscemodi verbis sunt danda; Ut crustulu hoc dulce est ori tuo: sc etiam micis stat Lex cordi tuo, instar fuccbari linguae tuae Uar mellis labiis tuis oec. Cape futili ct frivola garrulitate tempus in Schola terere,' pura puta Legis verba disce loqui, sola Lex ex ore tuo prodeat: sic enim Divina Μ satis gloria capiti ruo in debit, tes perpetuo comitabitur. Detu uam Bamore suo ct favore complectitur eos, qui nihil nisi bonu, quod1 ex ve=bo Dei depromptum sit,proferuntiam Echarab- Hinc scribunt ii, qui Sapientum nomen se studio quaesiverunt, in Hierosolymorum desolatione,quum hostes Sacerdotes & Levitas omnes Judaea expuli sient, non tamen una cum ipsis recessse Majestatem divinam ;quum Synedrium magnum, hoc est, Sen
- tum Hierosolγmitanum ejicerent eXterminarent, nec tum adhuc Majestatem divinam sedibus suis expulsam esse: sed ubi pue- Tos ex schola abegerunt, tunc Majestatem divinam simul cum illis in exilium actam &depul-
176쪽
depulsam suisse, uti praedixerat Ieremias,
quum diceret: Parvuli ejus ducti seunt in captivi- MMen. i. ratem ante faciem tribulantis, Et egressus est a stia Sion omnis decor ejus. Omnis decor ejus, i. e. Praesentia Majestatis divina, in qua omnis urbis Sio ex-
cestentia o praestantia sta fuit. Itaque quando pueri ad pedes Rabbini sedent, verba Legis di scunt, & ore suo ni h il aliud quam Verbum i Dei sonant, cum illis Divina habitat Majestas,& spiritu ab illorum ore prodeunte re Creatur: Purus enim adhuc ille est, & sa eius, siquidem nondum admissa puerospeccata remordent, anno enim decimo tertio demum puer maen Barmitetvali Filiivi praecepti appellatur, quod praeceptorum divin . xum observatione obligatus teneatur, & priamum peccati reus esse incipiat, si illa non observet). Rabbi Samuel filius Nachmani dixit ex sentenitit Rabbi Dchanan, m n Plan is Tiam. Roa nisu tir et austra m)t Qui legem ct verbum Dei filium suum docet, dignus in qui in Academia ' 'cessi sedeat in conssectu Domini, ut ait Propheta Jeremias: n Ir Tn zκ i. e. Si conpertaris, faciam sedere te , ct in conspectu meo stabis, hoc est, Sistius tuus Legem disiat, in Academiam cessem a mittam illum,o vita aeterna panticipemfaciam. Sic dicunt: Nis D pnn d lyn ivirari rea Mi rapui., 7 'o kno Mundus non subsistit, nis propter halitum oris puerorum Graus Eabbani h .e. Scholasticorum
177쪽
Illi verb, qui legem filium suum non docet,
eumoue illiberaliter educat, multo satius est caecum fieri, quam lucis usura frui, ne filii ignominiam videre cogatur, uti de Patriam sen. 27. I. Cha Isaaco legitur, Caligaverunt oculi ejus, sepidere non poterat. Hic Rabbi Eliezer filius Ber. rabba Azarix dicit, Ideo Isaaci oculos caligasse, ne im- sin Μ- pudicos o immodestos filii sui Vari mores videret. In Ebraeorum quoq; Homitiis legitur, Abrahamum quinquennio fata pravertisse, ne nepotem Uavum impia is scelerata indolis Pecimen dare videret. Hodie ditiores, quibus media suppetunt, utphirimum domi suae Rabbinum, vel Praeceptorem aliquem filiis suis instituendis uinquem habent. Annos nati quini Pentateuchu, sed ex nei Legem sola auditione, & set pius iterata repetitione,& legere, & intorpretari discunt, nullis pro ius adhibitis praeceptis Grammaticis, eX usu legentes, loquentes, scribentes, eXponenteSe aut, qui volet, decimo demum circiter anno ad Grammaticae studium accedit, posteaquam jam usum linguae habet. Paucissimos Iudaei non inter Judaeos reperire est, qui Grammaticam
δε --- intelligant, ne quidum Rabbini ipsi. Ubi in
Pentateucho exponendo eo usque progressus est puer, ut eum vernacule eXponere queat, adjungunt aliquem Commentatorem , veluti R. Salomonem aut alium, & Ri
tuale aliquod, qui libri sine punctis vocalibus scripti sunt, & stylum habent a stylo Biblico
178쪽
nonnihil diversum. Hos etiam ex nuda&continua praxi & exercitatione legere diascunt & intelligere Filias seu puellas, scribunt, non teneri de
Lege discenda, ut pueros, neque etiam matribus hujus rei curam incumbere 3 quia Q. Lex dicit ue Et docete ea filios ves F. Item, Et Deus. H. I'.
discite ori u gen. mascul ea r Haec nentia μην-s L pe dicta loquuntur de Filiis, non de Filiabus. Mulieri etiam non permittitur doceret puellas ; vitandae suspicionis causa, quia patres liberorum saepe solent Scholas visitare.Quod si tamen foemina sponte sua discat Legem,ei
etiam propositam esse mercedem a Deo, quamviS non tantam, quanta Viro. Semper
enim majorem esse mercedem ejus,qui manu aliquid facit, quam qui injus ius iaci Postquam puer decimum annum Leis gemq; & Pentateuchum mediocriter didicit, ad Mischnam seu δμωρωσως accedere,
GImudi operam navare debet,a cujus textu, ut qui omnium Judaicarum traditionum Sc constitutionum,omnisque Juris & Divini &Humani fundamentum contineat, recedere
nefas , neque tamen interim studium Legia odeserere. 4 iAnno decimo tertiν complito, die uno, o M. Ar xn II Barmitetvah, i. e. Filiinpracepra pri- τ ὰ miim appellatur, hoc est, Lex obedientiae illi iiD-m .h- indicitur : & tum demum oporter illum servarisnem
179쪽
coringi- sexcenta de tredecim praecepta , quae in se summam& argumentum totius legis Mosaicae, Sc Judaicae Religionis complectuntur, observare: tum etiam demum reus,& poenae tum divinae tum humanae obnoxius fit, si illa transgrediatur. Hactenus enim ex lectione Legis ab anno ad ro. dc ex Misclina seu Ac ρω ni tantum proficere potuit, saltem debuit, ut sciat, quaenam sint secundum Le gem vel facienda, vel omi tenda: ea etiam est ingenii judicii firmitate ac robore, ut cupiditatibus malis resistere possit,& bonum persequi&lecti. Cabalistae id inde pro bant, quia vox , laΠΝ sba b Amor) in numeris continet I s. ad indicandum, filium I 3. . . annorum,accipere dc observare pretcepta Dei ex amore eorum. Tunc etiam fit quasi 'A' QCreatura nova, quod iterum probant 3. 2I, eX eo quod dicitur, Populum )r su istum creavi Rubi, Iaudem meam enarrabunt: quia enim at Diri numeris facit I3. per Gematriam, ideo tacite indicatur, filios IJ. annorum esse populum illum a Deo creatum ad suam laudem, quod eo anno praeter , I Concupiscentiam in alam, quae eo u sque in illis dominatur, per . cognitionem Legis quoque accipiant a I Ix Concupiscentiam bonam, quae alteri resistit, Quae vero ante decimum tertium annum peccata admittuntur, patri ina puta imur, ic ab illo Poena reposcitur. Propterea auno aetatiS deeimo
180쪽
decimo tertio expleto, Mi an, h. e. dece*Judaeos pater advocat , illosque contestans, moniά tum ait ; Filium hunc suum ex Ephebis excessisse, Praeceptis institutum, Talmudicas lectiones, decisiones, & consuetudines de peniculamentis & phylacteriis de quibus postea fetmentio) probe didicisse , Benedictiones &preces quotidianas bene recitare posse, &c. Proinde se liberum porro & immunem este velle, filiique peccata a se excutere. Filium enim suum inposterum n xu a Bur micvarii. e. Legis praeceptis subjectum,& ipsummet peccata sua deinceps ferre debere. Haec ubi aJudaeis adstantibus sancita, confirmataque sunt, precem pater concipit, qua Deo gratias agit singulares,quodstu sui paena levatus liberatu hm: in vota postea estiunditur, ct a Deo supplexperit, ut filius suu in longos annos, bonas opera ado tisat. Hoc etiam tempore fit majorennis,&parentum & tutorum potestate liber,ipsemet suarum rerum Dominus, in temporalibus ac spiritualibus, ut quicquid agit, nes0tiatur, contrahit, validum sit & ratum. Anno decimo quinto Gemaram,hoc est,Τem in Isitus Talmudici complementum, rerumque G mη dubiarum, quae in textu occurrunt, subtiles& acutas decisiones & disputationes aggrediuntur, &it, illis argutum illud sui ingenii