장음표시 사용
351쪽
Rursum Deut. ig. 8. π xy Dies feriatus erit Domino. Hinc concludunt Sapientes ipsorum, Diem feriatum esse dividendu, 'ν' vxr mediam ejus partem debere esse Domini, D; mira & mediam ipsorum; quia in priori Ioco dicitur Hobis, h.e. cibo & potu esse consumendum; in posteriori Sic scilicet matutino tempore frequentandae sunt Synagogae & Scholae, orandum, discendum,& in. Lege legendum; hinc ad prandium se conferendum; a prandio sub vesperam iterum .precandum, a precibus ad coenam eundum, ibique in noctem usque bibendum,&c. Haec omnia breviter & summatim inlue. u. Libello Timoris comprehenduntur, ubi docetur, qua ratione ad pietatem sese comis ponere debeat Judaeus, rhythmis Germani-ο ' cis aJudaeis ipsis in hunc sensum conscriptis: Retuia ad Sabbathum te para, Sabbainina. Et ab omni opere tuo cessa: Laudabile eis.s Usse ad Sabbathum necessaria
Etiamsi ancillarum o servorum magnum numerum habueris,
omnia pracepta Sabbathi aquat observatio, Esto bono animo, te, divitem esse existimator Pretiosis vestibus o elegantibus pannisi . duitor, Sabbathum enim Jonsa appellatur. Optima quas adSabbathi celebratione emit Et
352쪽
Et omnia illius pracepta diligenter obserrato:
melicus ad Sabbathum accederCarnes, pisces O vinum generosum appone 'Pulchre lectussernatur, Egregie mensa in atur. Lixipio caput probe purgato, Nihil apud regestato: Cultellum tuum probe acuito, cibos honese carpito, Unguium resegmina in ignem projicito, Vinum ad consecrationem auro contra carum putato, Manus 9pedes mundissime habeto. Nam revera praeceptum hoc parvi non esse m menti scito, Uο quos bono animo, Et omnibus qua ad corporis delectationem faciunt utitoris
Larum te ostende ct alacrem, Non secus ac fi tibi omnia exanimi sententia cederent,
omnem maerorem θtristitiamprocul abjice: Mensa ossamna sint parara, Munde ct eleganter composet Carnem visam ab igne remove, Syphos omnes ablue, Nullius memento damni vetjacturarmam praestanti mapoteris emito, Cum uxore tua ct filis tuis latare, Tribu3 epulis mensam iUrge,
353쪽
Ner,nisi qua ad hilaritate facian loquere,cte. Est & illis Benedictionum ad mensam consecrandam libellus, lan Birchos hammaesen dictus ) in quo omnis generis consecrationes in singulos totius anni dies festos, rythmis Hebraicis & Germanicis conscriptae, exstant. Inter caeteras preceS quaedam ibi legitur, cujus initium est, mre nui. e. Quam amabilis eis quies tua, ctc. in qua haec habentur: Vestibia latitiam se hilaritatem designantibia
induitor. Lucernam, ut bene ardeat, consecrato, ab omni opere recede, ' Omnia opera tua die Veneris absolve,
omnigenis indulge voluptatibus, Pisicibus, Capis ct coturnicibus, Cura ut re erisi instructus: Varias conquire delicias, Galli 3 altiles multas s Cupedia Uinum aromatit parvi nefacito,ctc. Item; iIeniter incede: Lenitatem enim ct somnum m tutinum diuturniorem lexpracepit. Item;
B ina ct serica vestes magni sunt pretii,
Et qui illis induuntur honorati, sabbathi ditisancta est, , beatum qui illam exacte observarepotessi Nulla animum vestrum cura excrucient,
354쪽
yuamvis aranea in loculis vestris nidificent, Hilares estote, O praesenti animo, uamvis in maximo are alieno: Prauantissimu pinum, carnes oepisses compara, Et tribus illis mensam appa 3
ampla sic tibi praemia, Bic ct illic seunt reposta.
Item: Vos mulieres candelas diligenter accendite, Et ad tempus udiose attendite: Prasentissimam inde utilitatem reportabitis, suum puero gravida eritis: Placentas lautias confeceritis, Faciliore utemini utero, o parturientes ridebi
Ne vero haec aliquis fabulas Sc figmenta inmHae, poetica esse existimet, jucundas aliquot hin Libu γ' storias e Talmude proferam, quibus egrogiς sis & manifeste, nec sine miraculis, VoluptaS & bathina Deliciae, summus Sabbathi honor esse, pro- probantur.
Legimus in Talmude in tractatu de Sab- cap. Is.fl. batho: Dixit Rabbi Ch a ; apud Ianium aliquan--ορι udo in Dpropernoctari, sunt qui dicant, non in C pro, sed in Iud ia pernobasse ). appostafuit lanio illi mensa aurea sedecim hominum onus, de qua pendebant sedecim catena argentea, meris argenteis va- si,ut puta scutestis, cochlearibus,Orbibus, syphis plena, Marissimis dapibus omne genus, praestantissimis okseniis, bellariui ct tragematibia onusta. Quum illi
355쪽
mensa hac apponeretur, sic orsus Deum laudavit Psum. 24. ΠΝ s 3 Dei e t terra,ct quicquid estsuper
terra : quum vero mensa auferretur, iterum Deum Iaudans in hac verba erumpebat: γῆ n'nae Dinori
nata. iis. 'aa, ira x ma Caelum Dei est, terram autem siliis hominum dedit. Tum sic eum compellavi: Ni Magister, quo modo tantas congessi divitias, ct; ' quibusnam in vita tua bonis operibus vacastist Re-Pondit paterfamilias, nempe Ianius ille, Hactenus lanius fui, quando in manus meas pecvi altile O , saginatum incidit, illud in Sabbathum reservavi, ut bonis carnibus Sabbathum celebrarem O honesta-Hinc divitia illa, quas largitus est mihi Deus,
eo quὸd Sabbathum hoc honore prosequutin fuerim. Quibus auditis,respondi, 'li 'Πυ z pnn I a B nedicti tDeus qui hac tibi est impertitus,tantisi te diνitiis dignatus est.Hic fuit hujus lanii evetus. Eadem praeterea pagina legitur ,fuse alia
quando virum quendam, cui nomen erat syosephonao p u Sabbathicolae, quem nulla annona cari tm remorabatur, fi movi quicquam eximii in inmcello vaniret; pisces praesertim immenseo prasinare solebat pretio, nec auro ullo caros credebat. Fuit aurem huic Psepho vicinus ditissimus, quisubindelia Ium sannis excipiens Hebat; quid tibi, quase, prodest cultus iste quo Sabbathum prosequeris e non ditior es propterea', Non tam religiose Sabbathum colo ego, divitiis tamen te longe supero Sed parviscit hac hsephus, nec illis animum applicuit, Deum . θη fecerat 3mpensas,pensaturum confisu. Eodem rei πε
356쪽
tempore Dirini os strologi divitem illam accedet res, Bone vir, inquiunt, quid tibi tanta prosunt diavitia, qui in bonum piscem pecuniam nullam audeas insumere ' Ex stellarum postione vidimus sol tavrharandes divitias tuas in sesiphi Sabbathicola mantvi deventuras, qui nulla parcit pecunia, ut laute ct opipare Sabbatho vivat. lirologorum oratio nou segniter diritu istius auribus illapsa est: Abiit itas, ct facultates bonaisua direndit,pecuniah ex ve
ditione corrasa gemmas ct uniones coemit, coemtas
in pilei fuistiram congessi, o peregre proficisci decrevit , ne Psephus facultarum suarum potiretur. Mari ergo se credens, quum medii erretur aquis,ctoria esset tempestas, insana ct stridens procella ita navem concussit, ut asub persone parum abfuerit,pideum vero divitis illius capite decusii , ct procul in mare dejecit. Ad irprasto ingens piscis, qui pileum cum pretiosa istaspira abso fit. Paulo post die V neris ingens in macellopiscis venalis prostabat. Singulos accedentes, is piscem emere gestientes, pretii amplitudo deterrebat. Prateriit tandem Iosephus Sabbathicola, qui quovis pretio pisces mercari sol bat, visums cupidus o laetus in sacrosancti Sabbathi honorem emit. ouum domum detulisset , Odi cui si inventa est istira unionibus contexta, quam dipes ille perdiderat: Et ita astrologorum praedictionem exitus peram esse comprobavit. Sic inserata auctus latitia derepente dives factus est: Pira enim illa integri regni pretium aquare credita est. Tunc
ys bum illum senex quidam, altis ima praeditus
357쪽
prudentia, accedens , ita alloquum ess , ' In y sa Qui multum Sabbatho dat mutuum, illi multum a Sabbatho restituitur; Qui Vel paucis, pro tenui facultate, Sabbathum colit, quadruplum a Deo recuperat, &c.
Aliam quoque in Τataude, tractatu de Jejuniis, legimus historiam, de quodam Rabbi
Honsiquisingulis diebus Veneris servossuos in maceia Ium missos omnia olera emere jubebat, qua olutores
vendere non possent , emtapostea in pro uentem jaciebat. Quaerunt iras Rabbini in Gemara, complemento scilicet & expositione textus Taumudici) Cur pauperibus Israetitis non distribu ret' N. Si pauperibus olera emta dedisset, eadem semperste capti, nullum olus in diem Sabbathiemissent. Iras si alio tempore forte contigisset, ut oli
rores omnia olera sua vendidissent, nec pauperes quicquam sibi comparassent, non eo quo decet honore Sabbathum ab illis cultum fuisset. Cur ergo pecudibus olera ista apponi non cura viri Praestitisset quippe ita insimi, quam omnino perdi. N. Noluιtea, qua homines comedere , ct ex quibus utilitatem percipere poterant, pecudibuι objiίere : potuissent enim homines ex aquis adhuc educere o illis i. Cur omnia emi curabat e ut eo lubentius olitores sngulis diebus Veneris olera flua in macellam assem
rent ; si enim semel aras iterum nihil omnino venis dii sent , postea domi reman ssent, nec quicquam endere potuissent pauperes, quod Sabbatho com derent scs iterum debito honore non a sectu ist
358쪽
Sabbathum. Hoc pacto Rabbi Hone pro virili effecit, ut Sabbathum etiam a pauperibuS,Vel cum tenui olusculo, rite celebraretur. Insuper in tractatu de Sabbatho legitur: C .is. δε α xn N,I Mna 6 Panaa nam DR aaynnSi quis Sabbatho animum suum relaxet O sejucun- .ditati det, Sabbatbum cum poluptate O laetitia tranfligat, a Deo illi bareditas fine termino datur, uti scribitur ; Tunc nempe quando Sabbatho ma. 38. i.iq. te oblectabis, deliciasque tuas vocabis, uti superiore versiculo scribitur J delectaberis in I mino, se tollam te super altitudines terra, O cibabo te haereditate Jacobpatris tui; de qua nimirum ribitur; Dilataberis ad Orientem O Occia Gn. 28.r . dentem, oe Septemtrionem O Meridiem. Rabii , Nachman dixit, Qui frontem Sabbatho exponiis git ct genio indulget, nua u ay n , icta illa regnorum servitute liberabitur, sicut scribitur:
Tollam te super altitudines terra. Item: Mentien- Deum. 29. tur inimici tibi, o super excelsa eorum calcabis ;
thum transtigit , petitiones cordis sui a Deo consequitur, uti dicitur ; Delectare in Domino dabit Psal. v. . tibipetitiones cordis tui.
Quandoquidem igitur Judaei inimicO- ,
rum suorum excelsa nondum calcant,nec VOα
torum fioerin & desideriorum compotessunt, nec n Christianis adhuc imperant, '
359쪽
. bathis & diebus festis in precibus suis optant) r, hinc liquet, illos hactenus nondum
sat recte Sabbathum observasse,nec lassicienti laetitia prosequutos esse. Ubi primas Sabbathi epulas laeti sic cel brarunt , a cibo iterum precibus Vacgnt, uti supra meminimus: sed mensa strata manet usq; in diem Sabbathi sub vesperam,& Can delas seu lucernas Sabbathinas accensas r maia, ehri linquunt. Hic acerrime invicem disputant, ii/η πή - quid ad ejusmodi candelas vel faciendum MN V kri' vel intermittendum sit ' Exempli gratia, onliceat pulices vel pediculos venari ' Item, Lectio & Scriptio illis interdicitur, ste hac/ ' occasione candelam ad melius lucendum in. latus inclinare, vel emungere cuipiam forte excidat, qua emunctione Sabbathum violaretur: quia perinde foret, ac si eam accenderet in Sabbatho. Vasa, pocula, scutellas, Ve- l. sti menta,quae sibi invicem sint similia,ut vix discerni queant, non licet explorare ad lucernam Sabbathinam ue eandem ob causam, Mo ne forte, Sabbathi oblitus,lucernam inclinet, vel candelam emungat. Pueri vestimentis diligenter sunt tegendi, ne nudi sint coram his lucernis; Π n nra znrn quia hoc
in contemptum praecepti cederet. Orach eh Quoniam autem Sabbathi ab illis M.t' lura appellari, & esse debet, talentissimis 'Rμφ' in Rabbinis placuit, &Sabbatho norificum
360쪽
stituerunt, ut singuli mariti, praesertim Verbsapientum discipuli Sc excellentes Rabbini,
hac Sabbathi nocte, plus quam caeteriS temporibus, uXorum suarum arva conserant. Quapropter ut itimulos sibi addant, & viros se esse meminerint, alliis ante Sabbathum ve- ci solent. Hinc etiam fit, ut saepissime Sab- 'Ovitae en batho, nuptiae celebrentur, ut eo felicior sit Sabbato concubitus, de majore Sabbathum honore ςώς. Numassiciatur. lnde, qui ea nocte concipiuntur, ut plurimum in praeclaram adolescunt indolem, & in sapientum discipulos evadunt ;inprimis si bonae & puraunterveniant cogitationeS, nec tam coitus Voluptas, quam sacrosancti Sabbathi cultus Sc honor spectetur. Denique,quum Judaeus die Veneris pereis τὸ Anagrinatur, Sc via sive ad diversorium sive do mum major Danna termino qui Sabbathi deambulationi conceditur de quo cap. seq. ), superest, in mediis agris vel in media sylva subsistere debet, & ubicumque fuerit adveniente Sabbatho, locum illum occupare, ibi quiescere, & Sabbathum celebrare, omni furum & latronum periculo, cibi & potus penuria postposita. Verissima quis enim aliter credat hac de re apud eos historia legitur: Tres aliquando Judaei simul iter faciebant die sepher haru- Venerum petente verὸ vestera, ct Sabbatho instante, uti r alter a sc compellat ; Ouidfacto opus esit 'i 'in manifestum venimus periculum, pia latronibus X a -