장음표시 사용
101쪽
8 et Quaest. IV. De comparatione Peceatori ad in Direm.
'urim post annum e de non nugis esti enebrosa domus , si lucerna pluribus velaminibus operta sit , ouam si
uno tantii in velamine totum lume intercludente . Privatio tamen no
'simplex, quae consistit potius in corrumpi, quia retinet aliquid de habitu opposito; qualis eis aegritii do, quae privat quidem debila commentu ratione humorum . i ed aliquid eius relinquit, alias non remaneret animal vlia vum . qualis et lain est turpitudo, recipere potest magis , de minus et Muliarum enim refert ad agritudinem, vel tiarpituἀinem , utrum plus , vel minis1 adisbita commensuratione humorum , vel membrorum reredatur ; unde unus dicitur magis , vel minus aeger , magis, vel minus turpis: a qui Vlti , de peccata sunt privationes hoc secundo modo: Sie eaum in eis privarur debita eorumensuratio rationis , ut non totaliter ordo rationis tollatur ealioquin malum, si sit integrum, destruit seipsum ; ergo poteli unus magis ab ordine rationis recedere, de sic gravius peccare; alter minus recedere, de peccare inmus graviter ἔ ergo non omnia peccata sunt paria. VIII. Nec per hoc tamen putes, aliquid bonitatis in actu peccaminoso remanere. Mens enim S. Thomae soluin est, qu bd quemadmodum aegritudo , licet totam destruat sanitatem , nihilque ejus in parie aegrotante relinquat; quia lamen relinquit vitam,
quae est radix sanitatis, dicitur privatio in fieri, seu corrumpi, capax suscipiendi magis , & minus: ita peccatum lichi tollat totam bonitatem ab actu ; quia tamen totaliter non destruit, sed aliquid relinquit de radicali , de aptitudin.ili inclinatione ad bonum honestum , ut docet infra g. 8 . a. 2.cri de Mato a. ix. solumque apponit impedimentum , ne pertingat ad terminum; ideo est privatio capax suscipiendi magis, de minus. Videatur S. Doei. locis mox citatis . IX. Confirmantur, de simul expli camur dicta, ex iis, quae docet /na.dis. 42. q. h. a. Et si bonitatis in indivisibili sit, de negatio iii se non dicatur secundum magi, , & minus . tamen quantum ad suam causam intenditur, dc remittitur e Sia
eut d/ratur magis eaeus , cui ex toto erutus
es oeulus, quam qui ex aliquo humore ad pupillam concurrente visum amittit ἐquamvis uterque eaeus δει . Et per hunc modum etiam inaqualitas dieitur feeun- dism magis , minara , quia dolantia ab aequalιtate, qua aqualitatem tollit, potest esse major , Ur minor a cis per hunc etiam modum, feruet iam majorem, vel mi norem distantiam a bonis ate , potest acturdiei magis , vel minis r malus. Et rde. simplicitὸν concedendum es , unum peccatum alio gra Diux esse . Ex duplici au- Iem capite hoc contin ere posse docet. Uno modo ex parte peccati in se , prout actus discordat a regula rationis. mare Augustinus dieit, quυd peccatum-d1ertur, isqvantism discordat a lege aserna , cujus exprino es ipsa lex naturalis. Quanto ergo aliquis actus magis abducit a sine humana vita, tanta in se gravi ut pereatum est: sive hoe contingat ex materra , cirea quam peccatur s De ex corruptrone plurium . vel pau- earum eirere anxiarum . Alio modo ex parte peccantis. Et ex hac parte pee. eatum est graviur, vel propter majorem eontemtum, vel etiam propter majorem Iibidinem s quorum primum resticis aver Anem , 1' ferundum eonversonem pec
eati. Notat tamen S. Doct. quod ista gravitas ex parte peccantis, aeridentalis es merato , fecundis m quod in genere suo consideratur et quia illud, quod ex genere suo est iretur , potes esse gravius , cum ex majori tibidine , vel contemtu fit. F. III. Joviniani Fundamenta . N. D suum firmandum errorem. αλ pluribus movebatur Iovinia. nus. Primb. mia Matth. 23. v. 34.
i. st 46. duo distinguuntur genera hominum et unum bonorum, qui ad
102쪽
vitam aeternam ingredientur ; aliud malorum , cui in aeternum snem mutentur, nullo discrimine secto, sint ne alii magis mali, alii minus. XI. Secundo . omnium peccatorum in inferno una est possia, secundum illud Isaiae M. Congregabuntur incongregatione unius fascis ru latum ,πelaudentur ibi in carcere; ergo etiam una est gravitas peccatorum.
XII. Τertio. Omnia peccata moris talia vocantur crimina, & delicia ; er- omnia sunt paria. omnia itidem capacia sunt indulgentiae. XI H. . Genus aequaliter participatur in suis speciebus: sed peccatum est genus ad omnes species peccati ; ergo aequaliter participatur tac. XIV. infinio. Peccatum mortale est mors animae e. sed mors corporis non admittit magis, & minus, cum omnes sint aequaliter mortui; ergo &c. X v. Sexto. Nullum infinitum maia
ius est alio infinitor sed quodlibet
mortale est infinitum, quia contra bonum infinitum; ergo εἰ c. . XVI. Septim d. Isidorus lιν. S. Uriaginum e. s. scribit: iniod illa tamiameens est , furatus fuerit ,
quam qui aurum et qui mergum oceiderit, quam qui equum.
XVII. Respondetur ad singula. Ad primum dico, Christum voluisse solum distinguere bonos, vita aeterna donandos malis aeterno igni addicendis; non autem distinguere ibi magis b nos 1 miniis bonis, nec magis malosa minus malis. Hoc enim ex aliis Scripturae textibus colligitur ; nempe, unumquemque iudicandum. , & ineris
cedem recepturum secundum sua meis rita , Matth. I 6. 17. Tune reddet umeti eue secundam opera ejus . I. ad Cor. 3. v. g. Unusquisque autem propriam me e Iem aeeipiet , fecundis m suum Iahorem . XVIII. Ad secundum dico: Damnatorum unam fore poenam , quantum
ad substantiam, & durationem; quia omnes , sive parvuli non baptizati, si ve adulti in aeternum visione Dei privabuntur ἔ adulti autem torquebuntur igne, aeternaque eombustione: non veis rh sore unam quoad quantitatem, de intensionem , loquendo de poena senius; sed gravius igne punientur, qui gravius peccaverunt. Neque obstat loeus Isaiae allatus: ibi enim, s. Ilieronymo teste in dictum eaput, significatur, omnes, etiam Reges, ac Principes r Qu.
Dum non servaverunt gradum , eongre
gabit Dominus in die judicii, quasi in uno fasce pariter colligator , mittes in laetim inferni I ut in illis quoquo
impleatur, quod de impiis scriptum est rLacum aperuit, & effodit eum , & incidit in foveam quam secit. Hoc tamen non tollit, quin ibi iuxta inaequalitatem demeritorum sint poenis inaequalibus visitandi: nam nec ejusdem fascis omnia ligna aequaliter aris dent, sed prout sunt disposita. Unde D. Thom. Qit. de Malo a. '. ad 3. I, supplicio sinquit damnatorum essaliquid eommune omnibus , quod respondet contemtui Dei , puta , earentia visio
quant m ad boe dieuntur eongregari eomgregatione unius fastis. Es etiam alia
quid , in quo disserunt , seeundum quod
quidam magis torquentur, quam alii e G quantam ad boe , Matth. 23. dicuntia
VIX. Ad tertium respondet S. Augustinus Nectario scribens Ep. to4. oltua134. c. 4. neg. conseq. Nam tinquiti Si propterea sunt paria , quia utraque delicta sunt s mures , ω elephanti pr- res erunt , quia utraque sunt animalia musca , ω aquila , quia utraque fundi volatilia. Qithd vero omnia capacia
sint indulgentiae, ait idem S. Doctor. est propter abundantem Dei miserationem , quae de scelere immanissimo , atque impio recte poenitentibus Christiano jure debetur ; non propter pece
XX. Ad quartum dico, qudd tenus ita aequaliter participatur in suis
speciebus, ut omnes aequaliter habeant rationem generis; non sc tamen, ut
omnes in persectione specifica sint ae-L 1 qua
103쪽
84 Quaest. IV. De comparatione Peceator. ad invicem
quales, cum species sim sicut numem . Unde D. Tho. a. de M il O a. p. ad 16. Omnia linquit ν ammatia sunt
aqua iter animal/a s non ramis sunt aquatia anim ιlta . sed unum animal es
eer non oportet , quod omnia peleat
propter hoc sint parra . XXI. Ad quintum respondet D. Th. citato loco ad a. dist. nia . Est mors animae causaliter , cone. mai. Essentialiter, nego mai. Mors anima inquit es privatio graιia , per quam an/ma Deo umebatur et privatio autem gra
νιa non ea essentialiteν ipsa culpa , sed effectus culpa, s pana is ut supra diaetum, Unie pereatum drritur arares anima , non essentialitre, sed se. Nive I essentialiter ωνὸ peeeatum est actur deformis, veἰ inordinatus.
XXII. Ad sextum respondet idem S. Doct. laudato loco ad s. Quod a Bono ins ito aliquis avertitur actu sini-ro : γ ideo pereatum essentialiter siniarum est , IDὸt habeat aliquam habituis amem ad boniam infinitum : Ubi l qtritur de peccato latione malitiae &quatenus est malum hominis: non de eodem in ratione offensae , & quatenus suo m γ' est malum Dei. Sic Gin genere moralis offensae, loco ostendemus. - Neque tamen inferas , Omnia peccata , item in genere offensae , quia infi-latu in . Sidd enim unum infinitum debet de infinito per esseni iam , ii genere entis , & omnibus modis ; non determina IO ,
o obseelo , intensione aelus, & circumitalitiis: quare esto ex parte per-ronae laesae offensa in omnibus peccatis morialibus aeqv xlis sit οῦ quae t inen ex alias enumeratis capitibus sumitur, inaequalis esse potest . Sed dema ιuo mco. Interim audiatur D. Th.
XXIII. Ad septimum respondetur. verius Hidorum ibi non in propria sed in Stoicorum sententia loqui; ait
enim z Omne peccatum uniforme ese asisse: Ille tam nocens Grato e. in aenam autem suerit Isidori sententia, ex tib. 2. Sent. colligi poterat, ubi Cap. r . scribit : Qiiod avius est 3nfirmitate , quim ignorantia quemquam delinquere s graviusqxe - rta , quam 3nfirmitate pereare . Et Cap. IS. agnoscit gravia , & levi peccara, dicens et Non Dium gravia a Iea er Dura sunt cavenda peccata.
an etiam neeata eontra Iur Positivum
resolutio de peccatis ex natura ilia iis , & ideo prohibitis. Nunc de peccatis ideo malis , qui prohibitis lege post iva ; quae dicuntur dumtaxat mala. quia lege aliqua positiva prohibita , specialis vidulurinsurgere dissicultas et quam ause et v mus loquendi modus . qui deprehenditur apud D. Tho. variis in locis. XXV. Nihilominus existimo , Minenti S. Doctoris , S veritati conso mitis , resolutionem prasente in habere locum etiam in iis, quae aure dumtaxat positivo orohibentur. & vocarisbleni mala quia prohibita. Tum quia hoc Articulo generaliter resolvit, non omnia pecc la esse paria; nullam di uinctionem iaciens colum, quae sunt contra lesein naturalem , & eorum, qtiae sunt contra legem solum positi-
minat , inobedientiain etiam illam, quae
104쪽
quae est eontra. idem praeceptum h minis, quandoque eise maius , quandoque elie minia, peccatum; secundum uti Ad mastis, vel miniti elongatur a fine praecipientis ; aut majoris , vel minoris dignitatis sit superior, cuius
praecep iam violatione coli lemnitur . Rursum qu. 163. a. 4. docet, peccatum Hevae. etiam ea ratione, quaerat contra praeceptum positivum de nnix
gultando fructum vetitum , suilla gra- Mius peccato Adimi. Gravius insuper peccare videtur, qui sine licentia, &nece istare comedit carnes in Q i ad ra- gelima, qtiam qui comedit lacticinia :qui celebrat sind vestibus , & vasis Iacris , & in loco non sacro , quam , qui solum sin E lumine celebrat. Et ratio esse potest : quia quae sunt iure positivo tantum Irohibita, contrari xi pomini diversis virtutibus e luna ieiunium violare , contrariatur virtuti abstinentiae : laborare in die sello ab Ecclesia praecepto , celebrare find vestibus , & vasis sacris , virtuti Religionis: peccata autem , quae diversis
specie virtutibus contrariantur, diverissa specie sunt; species autem, se habent sicut numeri, qui inaequales sunt. XXVI. Accedit : qudu etiam i istis invenitur obiectum , quod postquam est prohibitum, maius, aut minus malum est . secundum materiae qualitatem , & quantitatem maiorem, &minorem et gravius enim peccaret , qui die ieiunii carnes , & ova manducaret , aut tres , vel quλtuor resectiones sit meret; quam qui unum tantum ovum comederet: & Sacerdos, qui tot uim officium praetermitteret , quam qui unam tantum horam . Praetei ea: in lirmitas , aut malitia peccantis , & conditio personae , tum eius, quae peccat, itum eius. in quam peccatur - disparitatem peccati inducere poreis. XXVII. Advertendum tamen cenis seo , aliter eontingere iii aequalitatem in peccatis, iure naturae prohibitis; ac in prohibitis iure dum laxat polit: vo . Nam ' illa , cum sint de obieeio sua
pte natura , ct semper malo , quo magis elongantur 1 praecepto , semper
graviora sunt: quia magis semper , ex parte adlus , elongamur a rationis r gula . At ilia . quia non sunt de obiecto ex sua natura malo. sed facto malo ex voluntate praecipientis , mal rem , vel minorem gravitatem acci pt uni; non ex eo praecise , quod magis e longentur a praecepto, sed a sneis , tu intentione praecipientis, qud maior sit persona, cuius praeceptu in violatur; Si quo maior sit peccanti S contem lus ,
vel libido. XXVIII. Hic via conciliari posse acrediderim S. Thomae dicta , qui in uno loco videtur admittere inaequalitem in peccatis contra praecepta P sitiva; & in alio videtur negare. Hoc autem deduco ex iis, quae docet ii 3. Contragonι es cap. I 3ς. ubi postis quam docuit, qudd in iis, quorum persectio, & bonum in quadam comis mensuratione consilit; ut bonum sanitatis in commensuratione humorum , bonum pulchritudinis in proportione partium , & veritas in commensura. Done intellectus , vel sermonis ad rem et quanto magis a tali commensurati ne receditur, tanto gravius deficitur iunde uuant 3 maior est rua qualitas a humoribus , tantis est maior infirmitas ρ .ce quantis est maior inordinatio in membris, tanto est maior turpitudo e cr quani magis a veritate rereditur, tanto essmaior fallas : non enim es tam mais
tria falsitas actimamis tria esse qui que , sicut eius , qui Uimat tria esse ee tum . Transiens. autem ad transgres
sionem praecepti positivi , pura judi-
eis praecipientis, ne quis transgrediatur tales terminos, ait : Non es a tem simile , virtutem transgredi , ω teris minos a Iusice positos transire . Nam virtus ea fecundum se bonum e undo virtutem transgredi es fecun ym fe malum . Et ideo oportet ., quod magis a virtute reeederem majus malum . Transegoedi autem terminum a Iudire situm ,
non es fecuniym se malum , sed peraecidenι , inquant m scilices es prebia
105쪽
86 Quaeso IV. De comparatione Peccator. ad invicem .
. XXIX. Ex obiecto igitur, secundum se , non debet sumi inaequalitas peccati ; quia non est secundum se malum . Verum quia est malum , quatenus pro
tentione praecipientis elongatur. tant bgravias peccat. Unde Q. a. de Mais a.
ad 4. ubi postquam dixit , qu bd qui transgreditur lineam sibi a Iudice
praescriptam , quia non se continet infra terminum ubi praestitutum , peceat peccato omissionis, subdit: Si autem praeiperetur ei directὸ , quὸd non ambularet , manifestum est, quῖd quantis plus ambulando procederet , tantis gravia spuniretur ; quia plus elongaretur , fine praecipientis. XXX. Qidd verb ex parte peccanistis possit gravius frangi praeceptum positivum , docet in a. dist. 41. q. 2. a. s. . ad 3. his verbis: Aliquid est iis sis malum , cis aliquid malum est tantum , quia prohibitum . In illis ergo, qua fune mala , quia probibita tantam , non diuefert, utrum parum , veι multum a pracepto elongetur, ex parte ipsius actus r uamvis disserat ex parte agentis, serumddm qu)d maiori, vel minori eontemtu Mes facere. Huiur ratre est , quia tu bii tota ratio malitia en ex hoe, quὸd nomservat praceptum et O rta ratio bonitati, es in eo , quὸd insitutum ea per praeoptum e cr ideὸ .si bae tollitur , nil bo. nitatis manet. Uult ergo D. Thom.
in peccatis contra ius positivum non esse inaequalitatem , si attendatur solum ius positivum; non vero si attendantur aliae causae, ic circumstantiae.
de quibus infra Unde sumatur Inaequalitas
. I. an sumatur ex Obiecto rI. Ico . Gravitas peccatorum va-
S. Thom. q. 73. a. 3. Et probat sic. Gravitas peccatorum eκ eo proportionaliter dinere debet, ex quo una aegritudo corporis est gravior altera et sed tanto gravior est aegritudo, quan id deordinatio est in alii ori principio: Stetit agritudo , qua provenit in corpore humano ex eorde, quod es primcipium vita , vel ex aliquo , quod appropinquat cordi, periculosior es s ergo eistiam peccatum , quod circa nobilius rincipium vitae moralis inordinat E se abet, gravius erit. Atqui obiectum actus humani, cum simul habeat rationem finis , est principium actus moralis ; quanto igitur contra nobilius objectum agitur, tantb. per se loquendo, peccatum est gravius. Dico per ρ .
Negandum enim non est . peccatum
ex sua specie, &obiecto gravius, ex imperfectione, ac indeliberatione actus, vel alia circumstanti 1 , esse hὶc, & nunc levius . Sic odium proximi, & Dei. etiam insurgens ex subreptione, &indeliberatione, est veniale: similiter derractio, & surtum in materia levi. II. Ex .hae doctrina infert D. Thom.
quod quia et Res exteriores ordinanturas hominem , sicut ad finem , homo auistem ordinatur ulterias an Deum , Aut in finem . . . Peccatum , quod est eirea .
ipsam subsantiam bominis , sicut homi- eisium , est gravius peccato, quod scirea res exteriores , sicut furtum : o adhue es graυius pereatum, quod immediatὸ eontra Deum committitur. Metit infidelitas , blasphemia , cr bufuse
modi. Et in ordine quorumlibet borum peecatorum unum peccatum es graviue alter
106쪽
aliere, ferundam est eirea aliquid rineipaliur, vel minus principati . . I I.
An Graυ tas Pereatorum pensetin o DLanitate M Nutum , quibus opponuntur
aliquoia peccatu in opponitur dupliciter . Uno modo principaliter, de diis recte ', qualido scilicet peccatum, &vimus versamur circa idem obierium et quia contraria sunt circa idem. Alio
modo quasi indirecte , secundum quamdam extentionem virtutis cohibentis peccatum et Zιanto enim fuerit virtua maior , tant, magis elongat hominem alereato e iι a quod nun 'thm ipsum peccatum , sed etiam indueentra ad me e tum εοhibet. Cum eodem ergo S. D
IV. D co prim5 . Peccatum, quod principaliter. & directe opponitur vi tuti praeitantiori, est alias gravius et de Proinde gravitas peccatorum pensatur ex dignitate virtutis, cui directe, stim mediate opponitur Prob. Peccatum, quod opponitur directe virtuti nobiliori , opponitur quoque Oniecto nOhiliori, a quo illa syeciem . ac nobili. tatem sumit: sed ab obiecto , a quo vi
tu, accipit suam di Snitatem, peccatum illi contrarium accipit suam gravita tem et unde a Deo, a quo amor Dei
accipit dignitatem, & praestantiam super actus Omnium virtutum ἱ odium Dei, quod est ei directh contrarium, at cipit gravitatem super omnia peccata ; ergo dcci inamobrem concludit
S. Doci. oportet, quod maxima virtuti directὸ contrarietur maκimum pereatum ,
quasi maximὸ ab eodem distans in eodema --re. Eκ quo sequitur , peccata , quae opponuntur virtutibus, quae sunt cuc i Deum , quales sunt Theologi eae, religio, & poenitentia, esse omnium fra isma .
V. Adverte tamen et qu)d ut peccatum eκ oppositione cum virtute prae stantissima evadat 3 avissimum, debet ei opponi directe iecundum obiectum , & actum eius primarium ; non veri solam quoad obiectum. & actum s
cundamum . iniare odium proximi, quia non conIrariatur caritati, ut te dii in obiectum primarium, nempe, Deum, sed ut sertur in obiectum seiacundarium , nempe . proκimum ; non est peccatum gravissi num , neque grais vias infidelitate, vel desperationeis; quamvis caritas piaestantior st fide,& spe . Ut enim ait D. Thom. hoc a. q. ad 3. Caritas non est qMisumque amor, sed amore Dei. Unde non opponiarur ei quodcumque odium direm , se odium Dei, quod es grav/ssimum peceatorum. Et x. E. q. 39. a. a. ubi do
cet, qudd schisma, licet opponatur ea ritati, est minus peccatum, qurim i fidelitas 3. ait: Quod earitas habes ἀωο objecta r unum principale, sciliere, bonitatem divinam ; is aliud secundarium , scilicet, bonum proximi. Sehismaatitem , cr alia peccata , qua sunt in proximum , opponuntur caritati quantam ad feeundarium bonum , quod est minas . quam objectum Dei , quod es Deus: d/ο ina peerata sunt minora , quam infidelitas. Sed odium Dei , quod on
nitur caritati quantum ad prineipalo objectum, non es minus. Tamen inteν pereata , qua sunt in proximum , perea-aam febUmatis bidetur esse marimum. quia est eontra spirituale bonum muli tudinis .
. VI. Adverte secundb: quod pecea. tum oppositum in seriori virtuti, sine ludat etiam oppositionem cum suis periori virtute, potest superare pecocatum . quod maiori virtuti opponitur . . apropter adulterium gravius peccatum est, quam furtum ς qui . licet eastitas, cui o ponitur adulterium , si virtus inserιor iustitia , cui
opponitur surtum; in adulterio tamen simul eum Oppositione ad castitatem caliditur oppositio ad iustitiam. VII. Adverte tertih et peccatum veniale quamvis nobiliori virtuti oppo-
107쪽
88 Quaest. IV. De comparatisne Pereatori ad invisem.
natur, non esse eensendum gravius peccato in D t. li, virtuti minus nobili opposito. inita cum D. Thomas comis
parat peccata inter se , & docet, eae ise maiora, quae nobiliori virtuti opponuntur; loquitur, supposito, quod eodem modo procedant. Cum autem peccatum mortale , ερ veniale diverso modo procedant: nam mortale ponit inordinationem circa finem; veniale vero solam circa media : quamvis peccatum veniale contrarietur nobiliori virtuti, non ideo erit gravius mortali. Sicili opinio , quamvis sit de nobiliori obiecto, non propterea erit nobilior scientia; quamvis haec circa inserius objectum versetur.
eatorum non pensatur ex dignitate virtutis , cui in directe solum , & per
quamdam extensonem opponuntur . Tt ratio est ex S. Thoma et Nam quan-ιὸ aIiqua virtur fuerit maior , tant etiam minora pereata eοbibet: Hur etiam sanitas, quanto fuerit major, tantis etiam minores EUcrepantias exeludit . Unde
virtus praestantissima non solum op-Φonitur illi peccato. quod ipsi directe est contrarium ; sed etiam , ex parte eatis . Opponitur aliis minoribus, quae id illud disponunt. . III. an Pereata Carnalia sint minoris Culpa , quὰm Spiritualia '
I. D. Thom. praeced. g. 7 a. a. a.
Ea dicuntur, quae perficiuntur in deIectatione spiritu a Ii, ut superbia; ea Vero, quae perficiuntur in delectatio.
ne carnali, vocantur peccata carnalia: sciit gula, quae perficitur in delectactione ciborum , & luxuria , quae Perficitur in delectatione venere i u II . Unde & Apostolus dicit x. ad Cor. 7.
Emundemus nos ab omni inquinamento
Addit tamen: Mod non es7 μ intellia
tur a S. Doctore prim b. Qtii a peccata spiritualia pertinent ad spiritu nia, cuius est converti ad Deum , & a Deo averti; ideoque plus habent de averis
sone , ex oua procedit ratio culpae et peccata vero carnalia consummantur in delectatione camalis appetitus . ad quem principaliter pertinet ad bonum corporale converti; & ideo minus h het de aversione ; ergo maioris gravitatis est peccatum spirituale , quan carnale . - Secundo. Quia carnalia
directε offendunt solum corpuη proprium : spiritualia vero Deum , & pro ximum ; qui secundum ordinem eariis talis magis diligendi sunt . quam coropus proprium. - Tertio . mia quanto maius est impulsivum ad peccandum, tantb minus peccat is , qui impellitur: sed ad peccata carnalia homo h bet maius impulsivum , propter concupiscentiam , quam ad spiritualia; AEGgo &c. XI. Secunda pars probatur. mia peccatum carnale potest tali circum nantia vestiri , ut in gravitatem suis peret peccatum spirituale . ma rati ne peccatum adulterii gravius est sur. to ; quia adulterium esto per se per
tineat ad luxuriam , suae est peccatum carnale, surtum vero ad avaritiam, quae est peceatum spirituale ; cuit tamen contineat injustitiam, & ava.
rii iam , S eo maiorem , quo homini carior est uxor, qu in res possessia ;ideo gravius est adulterium , quam furistum. Ita D. Tho. hoc art. s. ad x. XII. Duo tamen Observanda proponit. Unum ex Gregorio lib. 33. Mora . cap. Ir. Nempe, qilod peccata carn
lia, est 5 sint minoris culpae , sunt tamen maioris infamiae, quam spiritualia et cum enim sint circa delectatio
108쪽
nes tommunes eum brutis, hominem ningis deprimunt infra suam nobili ia-tem . Et ratio est et quia minu, participant de ratione, iecundum quam ele Atur homo supra bruta ; ideoque peccata concupiscibilis sunt turpiora: peccata vero irascibilis, in quibus magis narticipatur de ratione, sunt graviora: de propterea de his magis erubescit , quam de aliis. - Αlterum e
peccata carnalia esse magis lenacia,
& maioris adhaesionis, quam spiritualia ; a quibus dissiculter eripi potest , qui se illis inquinavit . Ita S. DOct. hoc I. 3. & ad a. . I U.
XIII. Atili peccati s inquit S. Tho. hic a. 6. Potest aeeipi du- pDκ . Una , qua est per se, ω propri
causa peccati , ea ipsa voluntaspeeeandi et eomparatur enim ad actura . peeeari , sicut arbor ad fructum ...6 bujusmodi ea a quanto fuerit masor ,
lant. peccatum erit gravius . Quanto enim voluntas fuerit majον ad perranis dum . tantὸ homo gravias pereat. Pro
pterea dieit ibi ad 1. Quod si sub eoncupiscentia ineluἀatur etiam ipse motus voluntatis ; se , ubi ea maior eonevi. stentia , est maius peceatum . Si vero concupiscentia dicatur passo quaedam , uae est motus concupiscibilis praece-ens motum rationis et Sic major conia eupistentia praeedem iudicium rationis, O motum Doruntatis, diminuit peeea tum : quia qui maiori concupiscentra stimulatus perrat, eadit ex graviori tentatione ; unde minus ei imputatuν . Si verb eoneupistentia sie fumta sequatur iudieium rationis , ω motum voluntaiatis ; sic , ubi est maior concupiseentia , est maius peccatum . Insurgit enim inter dum maior concupiscentia motus ex hoe , quod voluntas efana1ὸ tendit in suum objectum .
pruntur quasi extrinsecὸ , or remοιὶ oin his causis est distinguendum . ΩM
dam enim bartim indueunt voluntatem
prium obiectum voluntatire ex taueausa augetur pereaιum . Gravias enim perraι , mirus νυIuntas ex intentione pejoris sinis inelinatur ad peccandumta. Alia vero causa sunt , qua ineImantvuIuntatem ad perea ndum, prater natu
ram , 2 ordinem iAsius voluntatis; qua nata es moveri libeνδ eκ seipsa feriandam iudicium rationis . Unde ea a , qua diminuunt iudieium rationis, Aut ignoranIta ἡ μι qua diminuunt libeνω-mbolum voluntaria, sicut infirmis as, in Dio entia , aut metus, aut aliquid buis, modi, diminuunt petratum , Aut cr
diminuunt voluntarium : intantam quod, s actus sit omnino involuntarius , noα habet rationem merati . Haec D. Th
mas adeo elar E , ut nihil addere pro explicatione opus sit. . v.
per circumstantiam. Unumquodque enim natum est augeri per id , ex quo eausatur: sed per circumstantiam, non sie ut oportuit ob Iervatam , causari potest peccatum ; sic enim receditur ab ordine rationis I ergo &c.
cum stantia potest aggravare peccatum tripliciter et Uno quidem modo , inquan tum erreumstantia tran fert in aliud genus pereati : Hut pereatum fornieatiorini e conssit in boe , quὸd homo aecedit ad non suam et si autem addatur haeeireumfantra, ut illa , ad quam aeeeindit , sit alterius uxor , transfertur in aliud genur peccati, scilicet, in iniuniatiam , inquant m homo usurpat rem alteriur . Et fecundam hoc adulterium es gravius peccmum , quam fornieatio .
109쪽
9o Quaest. IV. De comparatione Peccator. ad invicem .
XVII. Aliquando ver eireum stantia non aggravat peccatum , qua
ti : sicut si prodigus det , qtiando non deinbet , ω eui non debet, multiplieror pee- eat eodem genere pereati, quam si sol mdet, eui non debet ἱ se en boe ipsa me-eatum sit gravius et Hur etiam agritudo es gra Dior, qua plures parrex corporis infit . . . . XUIII. Teetio modo eleeumstanti aggravat pereatum ex eo , quod auget d formitatem proveniensem ex alia eircum santia : Aut aeeipere a Iienum eonstituit
pereatum furti ; si autem addatur bae
cireum Iamia, ut multiam aeeiprat de atieno , erit peeeatum gravius et quamvis aeripere multum , vel parum de se non dieat rationem boni vel maIi. Pluisaea de ei reum stantiis diximus Tom. praeed. de Actuum Humanorum Moraliare 3. Dub. i. f. a.
M Gravitas pereati augeatur feeundam majus metimentum
1 hoe a. 8. nocumentum se habere potest ad peccatum: Quandoque enim nocumentum , quod provenit
ex peccato , est pravistim , or intentum: Aeut ehm aliquis aliquid operatur animo nocendi alteri , ut homterda , vel fur. Et tune idicit S. Doct. dire 3ὸ qua ritar nocumenti adauget gravitatem peccati . Et rationem dat: quia tunc nocumentum est per se obiectum voluntatis eius, qui peccat. Distin uilur autem pravifum , & intentum et qu5d intentum dicitur id, quod homo per se, & direete appetit: praevisum vero generaliter dicitur id, quod quisquam praevidet ; sive inierim directe illud appetat, sive solum indirecte, & interpretati vh : quia semper, aut plerumque coniunctum et . quod directe appe
tit , Iic t ipsum non directe appetat ,
sed potius opter non evenire. III nc prosequitur S. D .
XX. Quandoque autem norumentum
est pravisum , sed non intentum et sicut
eis m a Irquis transiens per agrum , ut rompendiosias vadat ad synieandum , rnfert nocumentum his , qua fun3 feminata in raro fetenter , licλι non animo noeendi. Ei de hoc dicit: Et sie et am quantiatas noeumenti aggra v./r pereatum , sed indirect8 . Et rationem dar: quia scilicet, ex voluntate multum ineIrnaιἄas peeranium procedri, quoi ahquis non prater rita ι faeere damnum sibi , Det alii , quod simplieit ν non vellet. XXI. Neque inseras , hinc sequi gravius in re peccatum hominis inducentis mulierem ad sornicandum , quam peccatum homicidii: quia inducens mulierem ad fornicandum , quantum est de se , eam privat vita gratiae, quod est marus nocumentum , qu suprivare hominem vita naturali, quod iacit homicida. --Nam . ut respondeID. Thom. bee a. 8. ad 3. hoc non seruitur propter duo: Primo quidem . quia
itida intendit d/re 1ὸ meumentum proximi . fornicator autem , qui provo.
cat mulierem , non rntendit notumentum,
sed delectationem . Secundὸ : quia homi eida es peν se, suseiens eausa eo p ralia mortis: spiritualis autem mortitnullus potest esse alteri ea a per se , sinciens ; quia nullus spiritualiter mois ritur , nisi propria voluntate peceando. emadmcdum enim infra q. 7s. a. 3. de repetii A. h. q. 43. a. I. ad 3. Niabit potest homisi esse suffieiens eausa pre-eati , quod ea spiritualis ruina , nisi
propria voluntas: cr ideo dicta , vel Docta , vel concupita alterius hominis possunt esse DIam causa νmperfecta aliqu lιter iniucens ad ruinam . Si tam euaquis induceret mulierem ad fornicanodum ea animo, ut ei vitam spiritua-lam auferret, poenaeqile aeternae Obis noxiam redderet; tunc gravius pe caret , quam ii eam corporaliter occideret quia mors erus spiritualis , quae
e Il peior, quam coiporalis, esset per se, & directe votita.
110쪽
YXΠ. Neque inseras secund5, qu bd
mulier praevidens, se turpiter amandam , si ornatu culto , & accurato incedat , graviter peccet - Nam si Christianae modestiae limites non praetergrediatur , nec aliquid mali intendat , non peccat: quia latis ornatus honestus , o moderatus , nec de se cau-nt, nec causare natus est talem spiritualem ruinam i sed ex sola malitia eius, qui illam impudich aspicit, ortum habet: unde non est occaso data , sed accepta, propter quam non
tenetur iure suo se privare; si tamen nihil mali intendat, & sequatur Apo
stoli monitum x. ad Tin Oth. 2. v. s. Mulieres in babitu ornato cum v recun
dia , ω sobrietate ornantes se , ω non
eumentum nec est intentum , nec prae visum : Et tune , si per aeeidens se habeat at precatum, non aggravat pec eatum directὸ : sed propter negligentiam eonsiderandi nocumenta, qua consequi posent; imputantur homini ad poenam mala , eveniunt prater ejus intentionem, si dabat operam rei illieira. Et hoc , ob negligentiam , ita ut ad quantitatem negligantiae crescat quantitas poenae , Se culpae . Qudd si omnis abfuerit negligentia, & nocumentum ita per accidens sequatur ex peccato, ut nec piae visum fuerit, nec intentum, nec etiam praevideri potuerit, vel debuerit : nihil additur malitiae . propter nocumentum secutum, nec imputaripo est ad culuam , 5e poenam in foro interno: quamvis sorti in foro exteris no , in quo praesumitur negligentia , nisi conti artium probatum suerit, ei imputari possit.
quatur ex actu pereati, hept non sit 3n-ιentum , nee pravisum directὸ , poeta itim aggravat. Et ratio est : Quia quaeiamisque per se conseqηuntur ad pereatum , pertinent quodammοιο ad ipsam pereati
speetem e puta si aliquis publieὸ forniacetur , sequitur scandalum plurimorum ;quos quamvis ipse nou intendat, nee fortὸ pravideat, directὸ per δοe aura
mas. dd si agatur de nocumento poenali, quod incurrit is, qui peccat ,& tale noeumentiam per areidens se harib ae ad actum pereati, se non sit pra- visum , nee intentum non aggravat pe catum , neque sequitur maiorem gravitaistem peeeati : seut si aliquis evrrens ad oeeiden d m, impingat, e r ladat sibi pedem. - Si vero tale nocumentum per se conlequatur ad actum peccati. Zenon sit praevisum , nec intentum, est
indicium levioris peccati: si vero meistit praevisum , est indicium gravioris peccati. Unde Fidelis sciens, poenas I
serni paratas esse peccatoribu S, gravius peccatum committet voluntarie
peccando ; & proinde gravius punietur , quam Infidelis , qui de istis poenis nihil novit: Sient eontingis eire Fidelem, qui ex boc ipso videtur Merais e graviar, quὸd maiores poenas eontem nit, ut impleat voluntatem pereati : sed gravitas sius norumenti solam eatisatur
ex gravitate tereati . Ita S. Thom. . VII. an Magnitudo personasin quam Petratur, ω Persona, qua peccat, aggra-
docendo , peccatum aggravari secundum conditionem personae . in quam .peccatur: ita ut illud peccatum tantato sit gravius, quanto malor est persona . quae offenditur Quia Persona, quae ossenditur , est quod an modo obje-etum pecca te gravitatem autem pec exii ex objesto attendi, supra ostensum est.
XXVII. Porro persona , in quam peccari potest . est triplex ; nimirum Deus, nos ipsi . & proximus. in id quid enim facimus , propter aliquod
horum iacimus; quamvis etiam horum trium unum altero Oidine M a tur.