장음표시 사용
111쪽
ya cursis V De sibjecto mecatorum .
tur . Ratione ergo primi non solii nigravius est peccatum , quod directe in Deum committitur ; sed etiam tanto gravius est peccatum aluid . quan-th persona . in quam peccatur est Deci conitinctior et sive ratione sanctitatis ut iiisti . sive ratione consecrationis& ossicii, ut Sacei doles: Et ideo iniuria tali persona illata magis redundat in Deum , secundum illud Zachar
a. Qui vos tetigerit , tangit pupillam oculi mei. - Ratione secundi: T.t ut AHquir gravius pereat, quantis aliquis magis in eoo iunctam personam, sive natuνMi nec tudine , seu beneficiis , seu quacumque coniunctione peeeaverit rIdeoque magis peccat, dum in seipsum peccat , deinde dum in personam sibi magis conjunctam et quia se videtur magis peccare in seipsum, & ordinem
caritatis violare. - Ratione auten tertii et Tant. gravises peeeatur . quan ro pereatum plιιres tangit. Et laeeo periscatum , quod sit in personam publieam, puta Regem , vel Principem , qui gerit
personam totius multitudinis, est gravius, quam pereat m , quod eommittitur eo era unam personam privatam . Unde
spretaliter dicitur Exodi ar. Princi phpopuli tui non maledices . Et simili-eeν injuxis , qua sit alleui famosa per-
XXUIII Advertendum tamen censeo pri in o. Qiiod dum S. Doct. dicit: Ωisibi Persona iνι quam pereatur est quoiammodo obledrum pereati ; non in . tendit, personam esse purum terminum , & extrinsech comparari ad oec-.caluiri in esse moralis offensae r sed esse oblectram . seu formam intrinsece in esse morali eravificantem offensam . Unde ex eodem S. Praeceotore, suo loco , ostendemus, Deum offensum per peccatum mortale infinite gravificare
ostensam, quia Deus est dignitatis insiti ita .
XXIX. Secundd. Advertendit m pu-
o, quod habenda est ratio qualitati inon solum personae , in quam pecca
tur, sed etiam peccati, quod committitur . Quaedam enim sunt peccarata, quae, per se loquendo , non aSarava tur eκ conditioni personae , in quam committuntur; eo qu6d ad ea conditio personae si impertinens. Elus mois di sunt furta . quae eiusdem gravitali Stant . sive quis furetur nordii , sive ignobili. sive Clei ico, sive laico sive maano, sive parvo, nisi sorte per accidens , velit i, si surripiendo pauperi,
mi ius nocumentum ei inserat: uel, surripiendo Principi. magno damno esset communitati . N.im in hoc casu gravius esset furari pauperi . qu m diviti , Principi. quam priva 'O. - Slint etiam quaedam conditiones personae , quae respectit aliquorum peccatorum sunt aggravantes; respectu ver A alio. rum non sunt . Nam conditio Personae consanquineae aueel peccat una luxuriae cum ea. vel in eam commilis ;non tamen auget prodigalitatis , quo quis in eam sua bona prodigit . Simiis liter paupertas personae aggravat peccatum immiserico idiae ; quae Aravior foret in pauperem , qu na in divitem;
non tamen a Paravat peccatum irreuerentiae , a iit inhonorationis: cum non
mi ius peccatum sit, inhonorare pauperem , quam divitem , caeteris Pari
XXX. Advertendum censeo tertio cum S Tho. hoc a. o. ad x. Q D d li- te Noc ι1Nentum, quod quis ' Ἀ/ ipsi infert in. his . qua sub uni dominio propria voluntatis. . sicut in rebus possessi . habeat minui de petrato , quam s at
i ri inferat υν, quia proprra voluntate is boe arie r attamen In his , qua non
'hduntur dominio voluntatis . sicut fiant natisν εμα. se spirituaΠa bona, est gravius p cc. t tum , noeumentum sibi infeννε ρgeamus enim pereat, qui Oecidit seipsum , quam qui ore dit alterum . Nullo auiatem fine , etiam hono, licitum esse occidere seipsum. . ostendi miis Tom. praeed Quast. 3. de M. human. moralis Dubα7. 6 3. XXXI. Secundum resolvit S. Doct
112쪽
eatum . Quo,dam es ex subreptione promeniens proptir εnfirmitatem humana naiatura e se tale p ecatum minus imputa. tur et , qur ea maior in virtute . E quod minisi negligit huiusmodi peeeata reprimere i qua tamen omnino μι te u-gere νnfirmitas humana non sinit . XXXII Alia veth pereata sunt ex deliseratione pro edentia . Et ina pee. eata tanto magis alicui imputantur, quanto maior est . Et hae potest esse pr picr quatuor . Primo quidem . Ωt ia facia ius possunt resinere peccato mι orer , puta qui excedunt in scientia , Ur vir. tute . Unde Dυ minus dicit Lura ra. quΛd servus sciens voluntatem Domini sui,& non faciens , plagis vapulabit multis . Secura a. Propter ingratitudinem rquia omne bonum , quo aliquis magnia fatur . est Dei beneficium , eui homo sit ingratur peceanda. Et quantum ad hoc qualibet maioritat, etiam in temporalibus honis, peeeatum aggravat secumdlim illud Sap. 6. Porentes potenter torinen a patientur. Tertib. Propter specialem repugnantiam actus pereati ad
maenitudinem pirsona et sicut AE Prineos iustitiam violet , qui ponitur iustitiaeustos et cis si Sacerdos fornicetur , qui
easitatem vovit. Quartὸ . Propter exemplum , sive scandalum . uuia ut Gregoriuι dieit in Pistorali sparι. r. c. 2. In exemplum culpa vehementer ex lenditur, quando pro reverentia gradus peccator honoratur et AI plurium etiam notitiam perveniunt peeeata Magnorum , O magis hominet ea indignὸ ferunt . Haec D. Thomas . Ex quibus , sicut& ex antedictis, regulae pro dignoscenda peccatorum gravitate confici pote. runt
Essentiam, distinctionem, &ton
parationem peccatorum ad invicem , eorumque inaequalitatem in gravitate , & malitia examinavimus. Nunc cum D. Thom. hac r. a. u. 74. de eorumdem subiecto quin stione in instituemiis: in quibus, ne ee. potentiis intrinsech resideant, eas inficiendo
DUBIUM I. An non solym in voluntate , sed
etiam in a iis Potentiis . 1 Uoluntate motis, sit sor maliter, Mintrinsech: Peccatum
I. Ertum primo est ex D. Tho. hoc art. I. voluntatem esse subiectum peccati. Nam peceatum per actum immanentem pertacitur , nempe , per appetere , & e gnoscere et sed actas immanentes , ut distinct. ab actibus transeuntibus in externam materiam , habent hoc, quod maneant, ut in subiecto, in eo, aquci producun ur ; ergo citru praecipuunia actuum peccatorum, sicut & virtutum , principium sit voluntas sequitur , quod voluntas etiam sit praecipuum peccatorum subiectum . Addo quis cum proprium sit actuum moralium , qudd sint voluntarii , & voluntas sit principium actuum voluntariorum a s sive bonorum . sive malorum, sequitur, qu hd etiam sit eorumdem subjectum . Quod in dubium vertitur est et an sie sola voluntas sit proprium . Mintrinsecum omnium peccarorum s biectum; ut nullum, peccatum in aliis potentiis, etiam ut ab ea motis, in
113쪽
94 cursio V, De subiecto Peccatorum .
Porro cum potentiae, quae a voluntate moveri possint, & quarum actus ab ea imperari contingit, sint in duplici genere et aliae enim fiant existernae , quae sunt principia actuum externorum , ut membra corporis , inquihus eli vis motiva; ul in manu ad ercutiendum , in pede ad ambulaniauin et aliae vero internae . quales . sunt omnes sensus interni , sive cognosci.
tivi, sive appetitivi. III. Certum secundo est ex eodem
S. Tho. hu a. a. ad 3. polentias . seu membra exteriora , non posse esse subjectum intrinsecum peccati. Nam membra corporis non sunt primipta acturam , sed solam organa et unde , ω eomis
paramur ad animam moventem , sicut Iemur, qui urtur , non agit. Potentia autem appetitiva interiorer eo a
rantur ad rationem exasi Iibera ; quia
agunt quodammodo , utimur . . . . Et preterea actus exteriorum membrorum sunt actiones in externam materiam
transeuntes : sis ut patet de pereisAna in pereato homicidii . Et propterea non es similis ratis . Qia apropter ,
ut aliquid sit subiectum peccati , non
sussicit, ut moveatur, vel imperetur ii voluntate, & sit aliquo modo v Iuniarium: sed ulterius requiritur, quod non moveatur per modum puri
organi, seu in strii menii , sed quod se
moveatur, & agatur , ut etiam agat,& moveat. IU. Ne tamen putes, intentionem D. Tho. esse, qudd actus exteriores non sint peccata thoe enim est con . Ira omnem sensum , & contra ipsius-met S Doctoris mentem hac q. a. 8. ad i. expieilam , & nos superius sti. 3. de κ' ιtiman. Μονal. Diab. X. actus externos hon talis , S malitiae capaees elis. oliendimus sed in um velle, quod actus exieini. licet sint peccata , Peccarum tamen illis non tribuitur, nec ut principiis. quae possint ex semoveri, nec ut subiectis, quibus inhaereat peccatum; sed ut puris organis, & instrumentis. Quia, ut ait q. r. de Malo a. 6. Nunquam contingit,
quod membrum einerius operetin , ns motum , vel a ratione , vel satiem aue imaginatione , vel sensu , appetitu sensitiυo: unde pereatum nun)uam dieiis tur esse in membris exterioribur , puta manu , vel pede . Sed sensualitas quam doque movetur absque imperio rationis , Θ Doluntatis et O tune pereatum dieiis tur esse in sensual/tate . Et hoc agimus i ' praesenti Dubio : an sola volu ras sit intrinsecum , & immediatum: subiectu in omnium peccatorum an vero aliqua lint, tamquam in subjecto, insensualitate. . I I. RUOIutiones Dubii.
movenS Omnium peccatorum g non tamen est omnium immediatum subjectum . Prior pars certa est. Tum quia
S. August. t. de Duabur animabut e. I .
ait: Nonnisi voluntate peeeatur. Quod exponens S. Thomas hu a. a. ad. L. Non peeeatur tinquit nisi Doluntate, sicut primo movente. Et ratio est et quia nullus actus est peccaminosus, etiamsi alterius potentiae actus sit , nisi sit
voluntarius, & voluntate satiem imia peratus I ergo &c.
eodeni hoc a. 1. Tum in arg. Sed eonistra . ubi ait: Pereatum virtuti contra latur , eontraria autem sunt eirea idem ἔθου alia erra1n vires anima . praeter νε- tu utatem . funi ruri cta virtutum, ut supra dictum ea; ergo non sola Poluntas in I, rictum pereati s videamur quae diximus Tr.ict. de Rrt. I. Dub. 3. ubi villules aliqua et in appetii usensitivo collocavimus Tum in corpore art. hoc idem probat hoc di iachirsu : Omne, quod est principium mistantarii actus , est subjectum peccati : fe actus voluntarii dicuntur non forum illi , qus eiiciuntur ιν voluntate , sed eistiam illi, qui . voluntate imperantur,
114쪽
isi supνa dinum est y ergo non sola νο in aliis potentiis a voluntate, ut inta potest esse percoli, sed ο-- subiecto proximo , esse possit.
ne, illa potentia, posunt moveri VII. Dico secundo. In sens lita ad suos actους, tret ab rix reprimi per te, max in E in appetitu sensitivo ho emitiis at ea/em etiam potentia minis , potest esse peccatum. ut in su- fuist fui,i si υτ bi tuum moratium bono- bjecto proximo. Ita S. Tho. hre q.
au . hab=tur . . ous S. Doctor Si en m non omne peccatum est i probit . in iliis potentiis, praeter vin voluntate . ut in subiecto proximo . sed sunt ii em.ese posse non sis tum actus, aliqua sunt in potentiis, ut a volu sed Se trabitus inlioS. tale motis ; maxime erit in adpetitu Hoc idem iri in.it Q. et s. de 'rit. sensi ivo et hic enim a voluntate agi a. 3. al 3. dicet S οῦ omne peccatum di- lur . & simul se agit; ideoque aliquam eitur esse in voluntate, non sicut i speciem libertatis participat. Sicut eris subiecto , sed sicut in causa: quia si go habitus moderativi passionum apis peceatism re u rrtur, qMd sit volunta- pelitus sensitivi , ut virtutes tempsjium. Idem docet in a. dist. 14. q. rantiae, sortitudinis , aliaeque similes.
3. a. a. ad 1. Et A. A. q. o. a. 1. earumque ac tus in appetitu sensitivo
ubi ait: Infiteritas, si ut cla sides, est proxime subiectantur, ut supra osten
quidem in intellectis , sicut ro proximo climus et ita vilia intemperantiae , puis subjecto ; in voluntate autem, sicut in fili animitatis &c. illis opposita , e proximo motivo. Et bae modo dicitur, rumque ad us, in an petitu sensitivo, omne pereatum else in voluntate . Od ut in proximo subjecto, statui debeia magis explicans in A. as. 4 r. q. 2. bunt; cum contraria sint circa idem. a. .. ait: a quid esse in voluntate, po- Probat autem S. Tho. sic et Reeatunst.s inιe ligi duplieiser . Vet ita , 'd potes inveniri in qualibet potentia , evis D in ea , sicut in ea usa et cis sic jus actus poten esse voluntaritis , Θ ino patet omne pereatum in voluntate es , dinatur, in quo consistit ratio pereati rinquantum omne pereatum , O volun- atqui actus sensualitatis potes in v rarium est. O ita , quod β in ea. sicut luntarius, inquantam sensualitas fidest in subiecto : ω tune di singuenήum es s appetitur sensitivus ὸ nata est a volum quia subiectum peeeati potest aee p , late moveri, 3e inordinatus, inquan- v I proximum, ' et primum. Proximum tum poteth et non obedire ; ergo reis subsectum peeeati est illa potentia, qua linquitur, quod in sensual itate possit actum ρεeeari elieit : ω sie in divero esse aeccatum . potentiis eantingit esse pereatum , ω non VIII. Dico tertio . In sensualitate
Dium in υoIuntate. Prrmum autem su- non potest esse peccatum moriale ,
Mectum peerati est, ex quo inis homi- quatenus est actus in sensualitate sini peerat ν susceptibilitar : ω quia bo- stens . Ita S. ThO. hac q. 74. a. 4. Et mo non est fusceptibilis culpa , nisi fe- rationem dat: quia in ea sola poten-cundi m quod es dominus Doriam actu- tia potest esse peccatum mortale, qiraeum ἡ ω hoesibi eo etit, seeunssem quos potest causare denrdinatione in ab ulis est voluntatem habent; ideo primum su- timo fine : quia peccatum mortale Mea .m necati voluntas es inae be- involvit deordinationem corrumpenne notanda sunt. Etenim mire expo- tem principium spiritualis vitae quod nunt, S. Doctoris mentem non esse ut iam d;ximus γ est uti inius finis; solum, qaod actus quidem peccati sicut prinei pium corporalis vitae est esse possit in aliis polentiis, pecca- animar sed causare deord i nationem. . tum tamen in sola voluntate resideat; ab ultimo fine non est proprium sen- ut Scomiae autumant: sed qubd tam sua litatis , sed rationis . cuius solius est
actus peccati, quam peccatiun iρsinu ordinare in ultimum finem ἱ ergo&c.
115쪽
Quaestis V. De subjecto Peeeatori .
Dixi tamen sistendo in sensualitate:
id est, cum motus sensualitatis ita suboriuntur ; ut lichi nonnulla rationis , non satis ben E ad vigilantis, adsit negligentia, eos tamen ratio nec plendadvertit, nec plene advertere poluit.
Qudd si eos plene advertit . vel ad invertere potuit , & non comprimit ;imh in eis oblectatur , aut voluntaria complacentia eas progredi s nil ; tune
peccatum mortale erit, non tamen in
vi appetitiva sensitivi , sed in ratione,& voluntate. Unde D. Tho. hic ad i. Actus linquiti sensualitatis potest concurrere ad percatum morta Ie r sed tamen actus pereati mortalis non habet, quod
sit peccatum mortale ex eo , qu)d es sem. Dalitatis; sed ex eo , quos est rationis , euius est ordinare in finem. Et ideo per.
catum mortale non attribuitur sensualitati , sed rationi . . IX. Dico quar id. Peccatum potest esse in ratione, seu intellectu . Ita S. Doct. hic art. s. caesii tamen observat , rationem habere duo ossici M. Unum secundum se , & in comparatioue ad proprium objectum ; & hoc
est cognoscere aliquod verum e alterum in comparatione ad alias potentias , quarum actus debet diri serra. Ex parte autem utriusque ossicii contingit, esse peccatum in ratione. Ex parte quidem primi: Inquantism errat
in cognitione veri : quod quidem tune imputatur ei ad peceatum, quando babet ignorantiam, veι errorem eirea id ,
quo/ potes , ae debet scire. Ex parte
vero secundi: Quando inordinatos acturinferiorum virium , vel imperat , vel etiam post deliberationem non coercra,
scut potest , ac debet. X Hinc noto: quod esto ignorantia , quae est desectus rationis, & cognitionis, sicut & error, quindo est
in voluntarius , nempe, esus, quod quo iam scire non potuit, non imputetur, nec sit peccatum; defeetiis tamen rationis voluntarius, nemPe, ejus,
quod quis potest , ac debet scire , non omnino excusat, sed est peccatum rsicut esset ignorantia , aut error circa
existentiam Dei, de quibus supra. Et
D. Tho m. hoc a. s. ad i. Et hae linquit quando es defectus cognitionis eius , quod quis non potes seire . Tune enim talis defectus rationis non es pecearum , sed excusat . peceato: sicut pater in bis, qua per furiosos, commiItuntis. Si veis G sit defectias rationis eirea id , quod homo potest, ae debet seire ; non omnino homo excusarur a peecato , sed ipse defectus imputatur ei ad peteatum. Deinfectus autem , qui es solism νn dirigenis do alias vires, semper imputatur ei ad pereatum ; quia huic defectui oecurrere potes per proprium actum. XI. Noto etiam rationem esse quidem capacem peccati, sed non sine ordine ad voluntatem. Et hoc quia, ut saepe dictum est, nullum est peccatum, nisi voluntarium , & rursus, nisi liberum. Unde oportet, quod actus, ut capax peccati sit, ordinem dicat ad eam potentiam , quae ex se voluntaria, ac libera, aliis voluntarietatem,& libertatem participat: & haec est voluntas. in apropter infidelitas , h. peis resis, iudicium temerarium, suspicio non sundata , imprudentia , quae rationis desectus, & in ratione sunt; ut sint peccata, debent ordinem dicere
ad voluntatem . - Esto autem ratio praecedat voluntatem; non tamen Omis nis actus rationis praecedit omnem actum voluntatis ut videri potest hae
Similiter: esto omne peccatum perti neat quodammodo ad rationem , inquantum omnis actus liber pendet a
iudicio rationis ; non tamen omne peccatum subiectatur in ratione: solum
ergo illud peccatum in ratione subjectatur, quod est desectus voluntarius rationis. amvis autem omne pec- earum ex aliquo desectu rationis proveniat; non tamen est semper ipse de- seelus rationis , sed aliquando alicuius alterius potentiae. Nam odium, desiperatio , adulterium , & alia hujusm di important quidem, vel praesupponunt aliquem desectum in rationeis; non taut tamen ipse desectus rationis,
116쪽
ω voluntatis; ideoque rationem non habent pro subjecto. s. III.
oppositiones eontra Dicta. XII. Ontra primam assertionem. opponitur prim5. omne peccatum pro sormali malitiae et in voluntate ; ergo non potest esse in appetitu seu sitivo: alias idem numero acincide iis et set intrinsecd in duobus subje
Est in voluntate , ut in subiecto primo , S ut in radice, eo. ant. Ut in subjecto proximo , & immediato, negri an I.& eodem modo dii . consequ. Malitia ergo, quae principaliter , & prim bestin voluntate , ut in radice, participati vh deminus principaliter est in appetitu sensitivo , Se etiam in intellectu . ut in subjecto proximo , & immediato . Unde S. Thom. 1. de misia a. a. ad x. ait et Peleatum dieitti esse voluntas ἡ non quod tota essentia pereati sit in actu vol tatis sed quia totum peccatum consistit in voluntare, Aut in radrce .
Neque novum debet videri, qudd
idem numero accidens , praesertim mO
rale, sit in duplici subiecto in adaeqtia. to ; uno mediato. & primo; altero
immediato , Se proximo et cum idem numero numerus ternarius sit in tribus
hominibus; & una numero figura domus in lapidibus, lignis &c. sit tamquam in subjectis partialibus. Dici etiam potest, Omne peccatum esse in Voluntate scirinaliter ; non quod in ea sola sit deformitas actus , quae nil aliud est, quam discordantia a debita regula rationis, vel legis Dei et sed quia, quod deformitas, quae est in actu appetitus sensitivi, imputetur
homini ad culpam, est a voluntate. Iia D. Thom. λ 1. de Malo a. 1. in
discordans a ratione imputetur homi- Tom. VIII.
ni ad eulpam , est a voluntate ; quia ab ea habet, ut sit voluntaria , & proinde eulpabilis: sed in hoc sormaliter consistit malitia peccati; ergo hare in
XU. Confirm. Discordantia actus a debita rationis regula non solum est in appetitu sensitivo, & in intellectu,
sed etiam in actu potentiae exterioris a sed non proinde dicimus , peccatum intrinsech subjectari in actu externo; quia discordantia actus potentiae exterioris non imputatur ad culpam , nisi ratione voluntatis . Homicidium enim in somno patratum est actus discordansa debita regula; & tamen quia non est 1 voluntate , non imputatur ad culpam, nec moraliter peccatum est; ergo similiter cum actus appetitus senis siti. i, est 5 1 debita regula discordent, non imputentur ad culpam, nisi a voluntate sint. Unde motus prim5 priis
mi , quia omnem voluntatem praeveniunt, discordes quidem sunt a debi
ta regula, non tamen peccata sunt.
XUI. Urgetur magis. Qilae sola attributione , & analogia unius ad alia terum dicuntur talia, non denomiianantur talia intrinsece ; sed solii me xtrinsech a forma , quae est in principali analogato : ut patet in urina.&medicina , quae dicuntur sana , nota sanitate sibi inhaerente, sed a sanitate animalis , quam significant, vel cauissant : sed ex D. Thom. I. 1. 2Q. a. 3. ad 3. actus exterior denominaiatur bonus, aut malus per attributio.
nem ad interiorem, sicut medicina , &urina denominantur sana a sanitate a animalis; ergo actus exterior denomiis natur bonus. vel malus solam extrinis sece , bonitate, vel malitia actus vovi
XVII. Ad Replicam. dist. cons. Ut 1 caiisa pure formali extrinsech deis
nominanie , nego cons. Ur a causa veluti effectiva, dante appetitui sensitivo peccari susceptibilitatem , co. cons Ita
D. Thom. in 1. ds. 42. a. 1. Dum enim appetitus sensitivus ex vo
luntate participat aliquale domini uin
117쪽
supra suum actum . fit susceptibilis tidia inferiores sunt moventes, ad simiIia
peccati. Nam ut docet S. Tho m. in ludinem υο/untatis: unde inquantiam a. dist. 14. q. 3. a. 2. Deformitas euius pari reipant aliqualiter voluntatem , pose
Iibeι actus illi potentia attribuitur, ut sunt ese subjectum pereati. subiecto . qua a ct ιι principium est. Et XX. Oii ponitur secundue contra ideo eam sensualitas sit prin ipium ho- eamdem. Ve itas , sicut & salsitas, foris rum actuum , eonvenienter in ea pecca . maliter in idio intellectu relidet , eigorum esse dieitur. ut in subiecto . a paritate rationis bonitas. & malitia XUIII Ad Confirm. iam suae rius moralis in sola voluntate subiectatur. inter actus potenti rum externarum, XX l. Resp. diit. ant. In solo intel& appetitus discit men dedimus: quia lectu , primo , & per se , conc. ant. In actus membrorum externorum sunt in- solo intellectu exclusi vh. ne sto an . de capaces libertatis, & dominii et mem- consequ. Imo sicut veritas, di falsitas bra enim exteriora, cum se habeant primo quidem,& per se sunt in solo ut pura organa, ita 1 voluntate agi in- intellectu ; participative formaliteretur, ut non se agant . nec ei resiste- sunt etiam in cogitativa, quatenus re, aut eam incitare possint. Adtus haec conficit propolitiones, & discit r- autem sensitivi appetitus, dum ad ra- sus circa singularia ; in vocibus au-tionem comparantur, quemdam mo- tem .& rebus solum extrinsece ,& de- dum imperfectae libertatis induunt s& nominative a veritate, vel salsitate ext- ita aguntur, ut etiam agant: & ideo stente in menter ita bonitas, & ma-
illi non sunt subiectum intrinsece susce- litia prim b quidem, de per se est in ptivum cui p. ae, bene tamen illi, sal- actu voluntatis; participative tamentem venialis . intrinsech in actu appetitus sensitivi ;XlX. Ad id, quod urgetur, nego de nona nati vh au em extrinsece in
absolute min. Neque D. Thoinas con- membris exterio i ibus. De hoc videa-trarius est. Nam nomine actus exteriori, tur D. Thom. t. nrri. a. s. ω I I.
intelligit ibi, non quemcumque actum , ubi docet, quomodo veritas , dc fa Nqui non sit voluntatis; sed solum a- sitas sit in seni u . Gus membrorum externotum et qui qui- XXII. Opponitur prim5 contra sedem dicuntur mali, non malitia ipsis eundum assertum Sensualitas nobis, Minhaerente, sed malitia actus volunta- pecoribus communis est: sed in peco-tis eos extrinsech denominante; sicut ribus peccatum non est , cium in suis urina , & medicina dicitur sana a sa- actibus neci iudis, nec vituperii capanitate animilis. Caeterum quoad ac tus ei a sint; ergo &c. appetitus sensitivi, eos esse subiectum XXIV. Respondeo eum D. Thom. intrinsece susceptivum malitiae, ex parin in 1. dist. 14. q. 3. . . ad L. Sc 1. . ticipatione tamen voluntalis, constan. q. 4. a. 3. ad x. Ω sed aliqua Pire ter docet citatis locis, 3c in x. dist. sensitiva parsis , es t eommum x notas ,
Unde ratio boni, vel mali moralis quam eκeellentiam , ex hoe, quod rariois respectu actuum voluntatis, & appe--ni junguntur: sicut nos pra aliar ani litus sensitivi analogantur potius ana 'mat has babemus in parte sensitiva eologia proportionalitatis ; qua ratio a na- gitat ἐν am. rem in Ueentiam .... 1 toga intrinseca est cuique analogato , p r hunc modum etiam appetitur fensi scut ratio entis substantiae , & acci- tivus in nobis pra ali=s animatibus bais denti ; quamvis accidens dicatur ens bet quamdam exeritentiam , fellatet , per ordinem ad substantiam. Mare quod natur est Obed re rationi. Et quan S. Thom. is do Ueri t. a. s. cilao tam ad hoe putest eo prine itim actus to ad et L. Membra linquit exterior voluntarii, , per consequenι subjectum Dnt tantism mota . ωπι autem attraia 8eecaui .
118쪽
XXIV. Opponi tur secun db , & r plicatur contra idem . Quhd appetitus in homine natus sit regi a ratione, sequitur, quod peccatum potius sit in ratione, quam in sensu et si enim cariacus, qui a vidente regitur, ac ducitur, in foveam cadat, non est peceatum caeci, sed videntis; ergo cum appetitus sit quasi careus circa divina, s cadat in aliquid illicitum , non erit eccatum eius, sed rationis, quae de-
de Verit. a. s. ad II. conc. cons. Nam
Peeeatum dieitur esse in sensualitate ;non quia ei imputetur, sed quia per
eius actum eommittitur. Imputatur au
tem homini, inquantism actus ille in ejus potestate eonsisti. Nec oportet , ut eccatum imputetur potentiae , seu su-jecto, in quo est , sed homini, qui propria voluntate illud committit. Unis de D. Thom. citato loco ad s. Omne, inquit perearum imputatur homini, im
quanthm habet voluntatem. Et tamen
pereatum dieitur esse aliquo modo in iIIa potentia , etitur actum eontingit esse
XXVI. Sed dices a Mullus peeeat in eo, quod vitare non potes, ut August. dicit: I. 3. de Lib. arb. e. rg. sed homo non potest vitare, quin actus sensualuatis sit inordinatus r est enim
de per serpentem significatur, ut August.
dicit ri. de Trinit. e. 22. ergo motus
sensualitatis nec potest homini imputari . XXVII. Respondeo eum D. Thom. hac q. 74. a. 3. ad 2. mὸd perpetua
corruptio sensualitatis est intelIigenda quantum ad fomitem, qui numquam totaliter tollitur 1n hae vita. Transit enim pereatum originale reatu , ω re manet actu. Sed talis eorruptio fomitia non impedit, quin bomo rationabiai vo
Iuntate possit reprimere singulos matur inordinatos sensualitatis , si prasentiat ;puta , divertendo euisAtionem ad alia . Sed dum homo rogitationem ad otiud
divertit, potes etiam elaea IIIud ali υἰν
inordinatus motur insurgere : sicut eis aliquis transfert cogitationem suam a deis Iectationibur earnis , volens eoncupisce tia motus vitare , ad spe utionem felemtia ; insurgiι quandoque aliquis moturinanis gloria imprameditatus . Et ideo non potes homo vitare omnes huiusmodἰ motus , propter eorruptionem pradictam .
Sod hoe solum fuscit ad rationem preis eati voluntarii , quὸd possit vitare si gulos. Ex qua doctrina distinguenda est minor argumenti propositi. Non otest vitare omnes, eo . min. Singuia os , nego min. Est , enim in totam iulam eo lectionem motuum inordinat rum, ratione corruptionis, homo notia possit, iaciendo, ne ullus insurgat; potest tamen insurgentes singulos reprimere, faciendo, ne sibi sint voluntarii , & pet catum . xxv IIL opponitur teri id eontra idem. Peceatum post mortem etiam in anima manet: sed sensualitas non manet , quia solus intellectus manet separatus; ergo sensualitas non est suis biectum peccati , quia non manente . subjecto non manet accidens.
h. dist. 14. qu. 3. art. 1. ad 6. Ωuὸd quamvis potentia sensitiva , feeundis finia quorumdam opinionem , per suam essentiam non maneant post mortem I manent tamen in sua radire , felliere, in es nistia anima , a qua potentia fluunt: sie manet peccatum sensualitatis in an ma , secundam quod pereatum uniu3 ρο- tentia in totum redit. Et stu. 23. de Uerit. a. ad a. ait : Duisa pereatorum nota remanent in conferentia , quα eumque vi fuerint commilis .
assertum primo. Ueniale peccatum est dispositio ad mortale r sed dispositio, & habitus sunt in eodem; ergo si veniale peccatum est in sensualitate, in ea quoque esse poterit pecca
min. Ut enim docet S. Tho. hac qu. 74. a. 4. ad 3. Dispositio triplieitor se a habet
119쪽
1ahet ad id, ad quod diDomi. Quan-ἀοqua enim ea idem , ω in codem : Aout scientia inchoata dicitiar esse dispositio ad fetentiam perfectam . uyand que autem es in eodem , fed non νdem : eut eator es dispositio ad formam ignis.
Quandoque veris nee idem , nee in eoisaei a sicut in his , qua habens ordinem ad invicem , ut ex uno perveniatur in
aliud r Hut bonitas imaginationis ea dispositis ad fetentiam , qua es in im
quod ea in sensualitate , potes es difi,sitio ad pereatum mortala , quod es in
Aliter respondet idem S. Doct. Qil. as. de verit. a. s. ad O. uu)d dia. pDκ est dispositio. Una, qua patrens ἀν- ponitu ad reeipiendum formam , s t Ii, dispositio es in eodem eum forma . Alia dispositio est . qua agens disponitur ad agendum ι de hae non est verum , quod sit in eodem eum forma , ad quam disponit. Huiusmodi autem dispositio est veniale , quod in sequalitate es , ad
pereatum mortale, quoi es in νatione. Nam se ualitar est ut agens in pece ro mortali , inquantam inelinat rati nem ad pereandum. Utraque responsio
optima est. XXXII. opponitur secundb eontra idem . Id , quod est materiale in peccato mortali, potest ei se in sensualitate; nec tamen in ea peccatum m nrta.
Ie dicimus e se , quia quod est forma- Ie in peccato mortali, in ea non est: sed quod est formale in peccato veniali , scilicet, privatio ordinis debiti, in sensualitate non est , cuius non est ordinare ; ergo in ea peccatum v niale non est : vel si est, erit etiam
in ea peccatum morIale. XXXIII. Respondeo, neg. min. Ε-sib enim privatio debiti ordinis , seu deordinatio a fine, quae est formale in peccato mortali, non sit in sensit litate ; privatio tamen debiti ordinis, seu deordinatio ei rea media, quae est Drmale in peccato veniali. potest esse in sensualitate. observandum lamen
riale in peerato mortali poris ac pyrripliciter . Uno modo . sicut ob ectum est materia actus, oe sic materia mortalis pereati quandoque es in sequalitate rut etim aliquis consentit in delectatione sensualitatis. Alio modo , sicut actus eriserior es materiaIis respectu interioris actus, qui es formale in peeeato momtali ι eam actur interior, exrerior i tinum pereatum : per hune modum actus sensualitatis poten se habere
materialiter in peccato morta Ir. Tertis modo, materiale in peeeato mortali esseonversio ad bonum commutabile, fietit
ad sinem s formale verb aversio . Lono ineommurabili:,sie id , quod es materiale in peerato mortali non porca ego in sensualitate . Nec sequitur : si perearum mortala non potest ibi esse, qud non sit ibi veniμle. XXXIV. Opponitur contra quam tum assertum. Actio eodem modo dicitur mala, quo libera et sed actus intellectus solum extrinseca denominati ne ab actu voluntatis dicuntur liberi ;ergo solum hoc modo dicuntur mali. XXXV. Respondeo primh. neg ma I.
Aliquid enim potest esse directi peccatum , quod indirecte tantum voluntarium , & liberum cst. Et Peccatum originale est cuique intrinsecum,& proprium, quamvis solum sit tutinulti putant in voltintari uin sistit m eκ- trinsech , voluntate nimii tim Ada Hai. Resp. secundo. neg. min. Nam in actu
practico intellectus, puta, imperii adest intrinsece libertas ex motione volu tatis participata. DU
120쪽
An in Sensualitate possit esse Peeeatum sine ulla dependentia a Uoluntate r seu an omnes Motus
Sensualitatis etiam primo Primi, qui prorsus involuntarie exurgunt contra Rationem,
sint Peccata hs. I. Ereor Protestantium .
therum, Omnes Sectarii. Calvi-λ nus l. 3. Inst. c. 3. 6. 11. Omnes tinquiti hominum eupiditater maia Ias esse docemias s 6 peeeati rear pera
Rimur, non quatenus sunt natura ier, sed quia inorda natar inordinatas aurem ese s quia ex natura eorrupta , o
polluta nihil puri, st Meeri prodire ροι es . Et hanc fuisse S. Augustini
mentem contendit: quamvis invidiaria, qua eum gravare studebant Pelagiani, plus aequo reformidans , a peccati nomine abstinuerit. II. Idem sentit Gomarus in c. I. ad Rom. Tract. de Concupiscentia : ubi arguit Pontificios sita haeretici vocant Catholicos ) quod dicunt, decimo praecepto Non eone raptistes vetari concirpi scentiam sensitivam cum voluntatis consensu et cum ipse velit, eo praecepto velari non solum primos affectuum , & voluntatis motus & appetitus malos; sed etiam primas in elle eius adversus proximi amorem, & bonum cogitationes. Qitia tamen isto. Tum error ex eo procedit, quod existima iit, concupiscentiam ipsam esse
formaliter peccatum , quod reprobavimus Tom. 6. Tract. de Pere. Origin. Qu. 8. Dub. a. unde ibi dicta, huc revocanda sunt . III. Dodiores tamen Catholici omnes constanter docent, prim OS Iam
intellectus , quam appetitus motus
prorsus indeliberatos, ac involuntaωrios peccatum nec esse, nec esse posisse. Istis προ subscribens
ius, seu concupiscentiae motus triplicis esse generis. Aliqui dicuntur primo primi; qui, nempe . Omnem rati nis advertentiam praecedunt, & naturaliter in appetitu sensitivo excita tur . Alii vocantur secundo primi equi fiunt eum aliquati . & semiplen Iadvertentia, & deliberatione : ideoque aliquam libertatem , esto i inperfectam , participant. Alii denique plene deliberati nunc uvantur; quibus , scilicet, posita iam plena rationis advertentia , voluntas consentit . De molibus secundi, & ieriti generis dicam infra. Nunc demo ibus primi generis , qui,
scilicet, omnem rationis advertentiam praeveniunt, sermo erit. . I I. CathoItea assertio.
LR tionis advertentiam praevenien tes, & qui naturaliter in appetitu
excitantur, peccata non sunt, nec moris
talia , nec venialia et adeoque motus pravi sensualitatis, vel concupiscem tiae , qui omnem rationis advertentiam praeveniunt, vel quos in viii palimur, non sunt peccata neque Venialia.
nrat hominem , quae de corde exeunt, ut patet ex Matth. Is . U. I9. & χ . De eorde enim extunt euitatiunes mala, homieidia . . . . Hae sunt, qua coinquinant hominem: sed pravi motus co
cupiscentiae , qui omnino praeve munirationem ,& quos inviti patimur , non exeunt de corde , hoc est, de libera hominis voluntate, & consensit ; ergo coinquinare non possunt. Quae pul