장음표시 사용
121쪽
iodi cursio V. De subjecto Peceatorum.
Mi non iuerabitur eum vitio eontinem
tia ; Nune autem quamdiu concupiseitearo advertar spiritum , sat es nobis, non consentire malis, qua sentimus io nobis
VI l. Hinc Ecclesiastici rg. v. 3o. dieitur : Pos eoneupiscentias ιuas non eas. Ubi cum praecipiatur, non quidem, ne ullos nabeamus, aut sentiamus in nobis 'concupiscentiae motus;
sed dumtaxat, ne eos sequamur, illis consentiendo: aperth supponitur , eon se tales motus absque ulla culpa in nobis insurgere; alioquin praeciperemur potius, non habere illos, quam illos noli sequi, si eos habere nor possemus sine peccato. Hoc animadvertens S. Augustinus l. s. contra Iulian. e. 3. Frustea dictum est rPost coneu piscentias tuas non eas ; si
iam quisque reus est , tumultu an rei, ad maIa trabere nitentes, senis sit eas, nee ear sequitur . Proptere Paulus ad Rom. 6. v. ia. ait: Non ergo regnet pereatum in vestro mortalieorpore , ut obediatis eoncupiscentiis sitis.
Ubi idem S. August. I. 1. Oper. imis pers. e. 116. Iulianum se interrogat: Tu die nobis: eur non ait: non sit peeeatum in vesro mortali eorpore, sed alte non regnet ρ Nisi auia ista eoneum piscentia, qua non potest nisi esse in ea ne mortaIi , in eis regnat, qui desideriis ejus ad mala perpetranda consentiunt. . . in eis autem qui, Deo donante, faciunt, quod praceptum est , idest, commota, atque instanti, non obeaiunt, nee et aris a exhibent membra , inest quidem , sed non regnat. Probatur avrem inesse , dum eoncupiseuntur mala et O probatur non regnare, dum iustitia delectatione vim
VIII. Hoc idem Paulus eonfirmat
Roman. s. Cum enim e. . de motibus in voluntariis concupiscentiae disi seruisset , v. t. se infert et Nihia ergo nune damnationis est iis, qui sunt in Christo Iesu , qui non fecundum earnem ambuIant: ubi damnationis nomine, vel poenam peccato debitam , vel m. tius ipium peccatum intelligit. QMasidiceret. inquit August. Ser m. ii.od bis x. Et si habent demeria earnit, quia
bus non consentiunt, etsi lex in memis bria esνum repugnet Iegi mentis eorum, eaptivare vulι mentem . tamen quia
per gratiam Baptismatis, ε' Iavaera reis generatianir solutus est . ipse reatur, cum quo eras natur, quidquid antea
eousensisti malaeoncorscentia , sive tu Inet flagitio , sive quoliber facinore. . . Omnia deleta fiant in illo fonte , quo fervus inι rasi . unde liber exsi : Ω aeuo hae ita sunt ; Nulla nunc condemnatio est his , qui sunt in Christo
Iesu. Nulla est nune, antea fuit cre. Et serm. is s. t alias 6. de verb. Apost. eap. r. ad illa Pauli verba
Rom. T. v. II. Iam non ego operον iia
Iud , sed quod habitat in me pereatum Rait: Quia non mente operabatur eonse tiendo , sed earne eoneviseenaeo . Hoc enim pereatε nomine appellat , unde soriuntur euncta peceata , iden, ex earnalieoneviseentia . . . Huie ergo illi ita δε-
IZctationi si resistamus , si non eo e
riamus, s membra velut arma non miansremus, non regnat percatum in no sνo mortaIi corpore. Pereatum enim a
pulcherrimum ejusdem S. Doctoris eis
xemplum I. 1. de Genes. eontra Mania ebaor es. I . ubi docens, non aliter
agi in nobis, dum ad peccandum iniscitamur , quam actum suit in primis
Parentibus et obiectum , vel quodcumque externum alliciens comparat serinpenti; concupiscentiam , quae ab obiecto movetur , Ila vae; & voluntatem dum consentit concupiscentiae , Ada. mo e & sicut Heva sola mota non consentiente Adamo, peccatum in nobis non fuisset; ita sola concupiscentia excitata , renitente voluntate, peceatum in nobis non est. Verba eius sunt : Etiam nune in unoquoque nostrum nihil aliud agitur , eam ad peeeatum is quisque delabitur , quam tune actum es in illis tribuι , Serpente, Mulιere in ,
122쪽
do qua suggesto cis re facta fuerit , si
cupiditas nostra non movebatur ad peeia causum , ex eludetur SHνpentis astutia;
s autem mota fuerit . quasi mulieri iam peris .sum erit . Sed aliquan to ratio via
non labimur ira p ecatum , sed eum alι- quanta Itia ιtione coronamur Si autem
ratio eonsentiat , ela quos libido eommoveνit , faciendum esse decernar ; ab amni vita beata . tam uam de Paradiso, exp/Ilitur Bomo . Iam enim pereatum imputatur , etiamsi non subsequatur factum et quoniam res tenetur in eo emsone eo eientra . Pulcherrima , & apti si sim et sanE comparatio lX. Omnia confirmat S. Iacnbus e. t. Da Epist v. x 4. 6r x s. dicens: Unυμ
qui quμ vero sentatur 2 eoncupiscentia
sua abstractus , Θε/Laus t hoc fit cum concupiscentia excitat in homine pravos motus Deinde eo neupiscentia eismconceperit. parit pereat iam. Prius ergo
est concus istentii in tentare ; & hac nondum est peccatum et deinde concipere delectation 'm, per consensum aliquem rationis . sicut mulier concipit ex accerii viri et ex hoc sequitur partus , nempe , peccatum . Super quae S. Au ust. lib. 6. contra Iul. cap. I s. P cto i inquit in ινι veνbis partura pariente disternitur. Pariens enim est eoucupistentia , partus peccatum. Sed conrupiscentia non parit , nisi eo neverit, nem eonesit , nisi i Ilexerit ; boe essad malum perpetrandum obtinuerit vo-Iuntatis asse iam . Ωubd ergo adversas eam dimicatur , hoe agitur , ne rencia piat , pariatque pereatum . Et I. r. de Civit. Dei eap. idem confiimans , ait: Si iIIa eoaeviseenrialis inobedientia , qua adhue in membris moribunos habitat , prater nostea voluntatis legem , quasi lege sua movetur ; quanto magis absque eulpa est in eo ore non consen
tientia , si absque euua es in coFore
dormientis. Mitto innumera alia Sa cti Augustini loca , quibus constanter asserit, concupiscen Dae motus non ense peccata ; nisi consensio voluntatis accesserit: se consequenter mo us ei uiadem prim6 primos omnem deliberationem rationis, & voluntatis actum praevenientes, nullo modo esse pecca ta. Loca enim allata sufficienter demonstrant , quam impudenter Calvinus , supra relatus, Auetustino imposue rit , sui erroris esse Patronum. XI. Hanc eamdem esse S. Thomae sententiam , constat pri md ex hac a. x. qu. 8 . art. 3. ad 3. ubi respondens obiecticini petitae ex S. August. lab. I9.
de Crmi. Dei eap. 4. nen peet Nonnuia Ium pereatum est , cum caro conrupiscicadvers s spiris iam , a t et Dicendum , quod eone viseentia earnis contra spiriis tum , quando ratio ea actualiter resistit, non es pereatum , sed materia exereenda virtutis Quam veritatem confirmavit Trident. Synodus Ses. s. Can. I. dum ait r Minere aurem in baptiacatis concupiscimiam , vel fomitem . hae S. D nodus fatetur, sentit . qua cymas agonem relicta sit , nocere non eo
sentientibus , cla' υἰriliter per Chrisi I fu gratiam repugnantibus non valet ἀEt hoc cohaerenter ad Articulos Leone X. in Luthero praedamnatos, quorum secundus erat: In puero pia
Baptismum negare remaneus peccaιum s
nullum adra actuale pereatum , mor tur exeuntem a corpore animam ab imaressu Coeli .
ubi de pollutione . quae contingit in somnis, ait et qubd lacundum se non
habet rationem pereati . Omne enim pee ea tum pendet ex Uudieio rationis s quia etiam primus motus sensualitatis no
habeι quod sit pereatum , nisi inquant m iudicia rationis reprimi potest : ideo oblato iudieio rationis toltiιur ra tio peccati . XIII. Item Qu. 3. de Milo a. 3.
123쪽
cursis V. De subjecto metatorum.
insurgat ex aliqua transmutatione eorporali , ratione actualiter resente, quod es in arbitrio voluntatis , nullum est ibi pereatum. Rursus Qu. 7. de Malo a. 6. ad 6. Quando motus illicitu, est infensualtra te, tripliciter se potest ad intim habere ratio . Uno modo Hur resistens stane nullum es peceatum , sed sameritum eorona . Et i a responsi ad X. concludit : Quia ergo peeratum est in se ualitate , secundkm quod potest obedire rationi , primus motus se ualuaris , qui est ex dispositione corporali , nones peccatum s hunc appellant alaqui
XIV. Ra io autem praecipua est: quia omne peccatum debet esse, aliquo saltem modo , voluntarium , de libertim. Nam, ut ex Augustino diximus, nemo nisi voluntate peccat , & nemo peccat in eo, quod vitare non potest: sed motus primo primi naturaliter inis surgentes in voluntarii sunt, cum Omnem rationis advertentiam , & voluntatem praeveniant, insuper ita insurgunt, ut vitari non possint; ergo&c. XV. Confirmatur . Lex Dei nor
obligat ad impossibilia : sed iuxta legem ordinariam impossibile est, motus yrimo primos concupiscentiae aliquando non experiri ; cum nobis , nec coisgitantibus, i md dormientibus. ex nulla causa voluntaria praecedente. sr quenter insurgant; ergo nulla est leκ , quae eos prohibeat. XUI. Neque dicas et motus illos, est 6 in seipsis in voluntarios , esse tamen voluntarios voluntale capitis , Adami nempe , utpote ei sectus , &poenae peccati originitis. XUII. Nim contra est . Etenim
esto effectus , & poena peccati originalis . saltem in non renatis snt; ut
tamen nobis ad peccatum impulentur, debet nostrae voluntatis accedere consensus: nam elio ad peccatum originale , quod est peccatum naturae , conistrahendum lassiciat voluntas capitis ;ad peccatum tamen personale committendum requiritur voluntas prcraria
personae . Ita D. Tho. in a. disi. 3 o.
qu. r. a. E. his verbis: Oportet, quia secundam hoe , quod aliquid rationem . eulpa habet, ferundism hoe ratro voluntarii in ipso reperratur. Sιcut autem est quoddam bonum , quod respieit naturam , ε' quoddam , quod respieit pers
nam : ita etiam es quadam ruspa natura , ω quadam persona r uode ad eun pam persona requiritur voluntas persona δμut patet in culpa actuali , qua peractum persona eommittitur ι ad culpam vero natura i qualis est originalis nou requiriιυν , nisi voluntas νn natura illa.
Cum igitur motus prim' primi, ex rebellione concupiscentiae procedentes, non sint voluntarii voluntate personae test5 sint voluntarii voluntate naturae in Adamo non erunt peccata actualia personae , quae nos reos damnationis constituant. Alias phraenes s , insania , caecitas corporalis , aliaeque humani generis miseriae , quae sunt effectus ,& poenae peccati originalis, essent pec eata. Unde si homo a nativitate cricus volens canem abigere , hominem aviter percuteret, ignorans in vinciis
si liter, hominem ibi esse, mortaliter
XUIII. Probatur etiam. Nam fidei doctrina est, actum coniugalem posse fieri absque peccato ; dicente Paulo
I. Cor. I. v. 18. Si nupserit virgo, non pereavit. Et r. ad Timoth. s. U. 24.
l. ergo iuniores nubise , filios proere
re cre. Imo actus matrimonialis est in
praecepto I. Cor. 7. v. b. Uxori vir debitum reddat. Nullum autem peccatum est in praecepto : sed actus conis iugii sinE mo: u concupiscentiae fieri
nequit; ergo non omnis motus concuis piscentiae est peccatum . Et rationem dat D. Tho. q. 4r. Supplem. a. 3. ad 3. ii a Turpitu o illa concupiscentia, qua
actum matrimonialem semper eoncomi
tatur, non es turpitudo culpae . sed poena , ex peccato primo proveniens , ut selia ieet inferiores vires, oe membra eorδονιι non obediant rationi.
124쪽
XIX. Biiciunt primb. Motus concupiscentiae primo primi,& in voluntarii prohibentur Exodi xo.
de ei mo Deealogi praecepto: Non eon eupisces: sed quod prohibetur , est peccatum ἰ ergo &c. Maiorem probant. Diversa enim materia est dedimi praecepti , materia sexti: Non maehaberis ;& septimi : Non furtum faeies: sed in his prohibentur motus concupiscentiae deliberati , & confirmati; ergo in De cimo prohibentur motus pri md primi,& in voluntarii. Ita discurrit Gomarus citato loco superius.
Ad prob. dist. min. Αelus deliberati opere consummati, conc. min. Corde tantum concepti, neg. min Differentia ergo inter sextum, & septimum praecepta : Non Meebaberia i Non furtum faeies; de nonum , ac decimum ἔ Noneone ut alienam, sive uxorem . sve rem , non stat in eo ; quod in priori bus prohibeantur motus concupiscentiae voluntarii, & deliberati, in posteriori biis vero motus etiam primi,& prorsiis indeliberati : sed in eo , qudd licet in omnibus prohibeantur motus deliberati, & voluntarii; i prioribus tamen prohibentur , ut opere consummati , in postremis vero etiam ut corde sol 4m eoncepti: ne populus ille , cui lex dabatur , salso existimaret, sibi quidem prohibitam esse externam machiam , & furtum , non autem desiderium , & concit piscentiam deliberatam maecandi, & furandi. Hoc autem necessarium fuit distinctis prae-eeetis exprimere I suturi enim erant qui dicerent, eoncupiscentiam , & flagitia interna , solo corde concepta . non esse peccatae quales tempore Christi erant Pharisaei. Contra quos Matth.
. v. 17. 18. ait : audistis , quia dictum est antiquis : Non mςe haberis . Ego autem dico vobis, quia omnis , qui via Tom. I.
dὸνδε mulierem ad eo eo Renaum eam , iam maebatur est eam in eorde suo . super quae S. Aug. l. I. de Serm. D mini in Monte e. xx. Sanὸ tinquit eonsiderandum ea, qu)d non dixit Omnis , qui concupiverit mulierem: Da qui viderit mulierem ad concupiscenis dum eam ; ides , hoe fine , dr hoe an
mo adtenderit , ut eam eonrupiscat:
quod iam non est titillari deIectatione earnis, sed plene eonsentire libidini r itant non refranetur illicitur appetitus. sed
si DeuItar data fuerit, fatietuν . Ecce quid, exponente Augultino, Christus ipse prohibitum intellexit praecepto
Non eoneupisces et nimirum , non quem cumque morum concupiscentiae subito
insurgentem : sed motum deliberatum ,& ex animo libidinem satiandi opere, si facultas data fuerit, conceptum . Merith igitur S. Pius U. & Gregorius XIII. inter Propositiones Baii,
hanc, ordine so . proscripserunt: Pνava desideria , quibus ratio non consen iit, ese qua homo invitus patitur, fiantrohibita praeepto : Non concursees . Etane aliam, ordine Motur pravi eoneupiscentia sunt pro statu hominis viariati prohibiti praerepto ς Non concupisces . Unde homo eos sentiem , ε' nomeonsentiens transgreditur praeeptum: Non concupisces; quamvir transgressio ilia
XXI. objicere solent, toneu piscenotiam a D. Paulo passim appellari peccatum Sed quo sensu eam D. Paulus appellet peccatum , abundE ostendimus, Tomo 6. in r. p. Quast. 8. de Pereato origin. Dub. 1. . 3. Qilia nimirum ex peccato est. & ad peccatum inclinat. Ubi etiam ostendimus , quod etsi peccatum formaliter non sit; quia tamen ad peccatum movet, a Deo non causari, nec eius motus, etsi in voluntarii, ac proinde in se non sint peccata , a Deo esse . casae huc revocanda sunt.
XXII. Sed dices : si motus deliberati concupiscentiae, quamvis antecedentibus praeceptis prohibiti, adhuc tamen, per nos, distincto praeceyto pro o ni a.
125쪽
hibentur: cur non etiam motus deliberati irascibilis, qui praecepto no occidendi prohibentur , speciali praecepto prohibentur et non desiiderabis proximi tui mortem ; sicut dicitur: non
concuplices uxorem , aut rem proximi
tui γXXIII. Peto primo ad Adversariis. Nunquid motus in deliberati , rascibilis,& inordinati sunt peccata, de prohibita, aequit, ac motus indeliberati, &primo primi concupiscentia: ρ Certe Omnis motus inordinatus, live irasci bilis, sive concupiscibilis ex eodem corruptionis sonte procedit: cur ergo pro inordinatis motibus irascibilis primo primis, speciale praeceptum non datur
XXIV. Secundo. Respondeo cui S. Thoma hac r. h. Icio. a. s. ad I. discrimen esse : Quod delactatio aduIte. νii , cla utilitas dioitiarum sunt propter seipsa appetibilia ; inquantiim habenι rationem boni delectabilis, vel utilis: ε propter boc oportuit, in eis prohiberi non DIym opus, sed etiam eoncupiscentiam I
O veritas naturaliter amantur eis non desiderantur , nisi Wopter aliud . Et idio non oportuit eirea precatum homieidii,
O DI remmonii prohibere petractim cordis, sed folism operis. XXV. obiiciunt secundo S. Augustinum . Primo. L. de Spiritu Θ tittia c. tillimo, ubi docet, hum solum non concupiscere ad sensum praecepti Non concupisces ; qui nullos patitur motus concupiscentiae , ne quidem involuntarios. Unde dicit, istud Non eo viseesertinere ad vitam immortalem , adane verb mortalem istud: Post eoneu- piscentias tuas non ear; ergo sentit, omnes eiusmodi etiam in voluntarios motus praecepto , Non concupisces, ege prohibitos . Similiter L. t. de Nupt. O conenp. c. 23. ait, eos , qui ad illicita opera non consentiunt, non sacere id , quod scriptum est : Non eoncupisces; et si sa-
iant illud , quod Ecclesiastici I 8. legi
tur : Post eoncupiseentias tuas non eas Et e. 27. addit, molus in voluntarios
esse lege Dei prohibitos, dicens: Si
autem quod nolo , inquit , hoc facio . eoo-fentro legr, quoniam bona , quaa or bocilla non vult, quod ir ego nolo. Non ulι enim, ut eoncupiscam, qua dicit: Non concupisces et Ur ego nolo eoueuis piscere . Uod clarius ex rimit S. m. s. de Verb. Mois. modo Serm. 134. e. s. liis verbis: Sa autem concupiscis quidem, quod lex vetat , eum d1 1t : Non coit clipisces I Servas tamen altiad, quod item Iex icibet: Post concupiscentias tuas non eas; menteis raratis es, camne earnalrs. Et e. 7. in persona elus, qui concupiscit nolens, ait: Non amisplet legem infirmitas mea : sed Iet m audat voluntas mea . Sentit ergo Ailingustinus, praecepi O, Non concupisces, prohiberi motus concupiscentiae invoωluniari OS .
Insuper t. q. eontra Iuliam r. a. dicit, quod concupiscentia inquantum inest, nocet, etsi ei non consent latur. EtLιb. s. c. 3. Cone viseenιia sinquit
carnis, conora quam bonus concupiscit
spiritur , Ur pereatum es , quia in s illi
2 paena peccat 3 est, quia reddita est meritis inobedientis ι ω causa pererates , defectione eo entientis, vel conta
Similia habet L et . de Civit. Dei
c. I . Neque en/m nullum pereatum est , ea , qua lex Deι prohibet, cone V scere . Ex t. 19. c. 4. ait et Neque enim nu IIum
est vitium , eum , sicut dicit Apostolus,
caro concupifert adversis spiritum.
XX Ul. Respondeo, quaenam fuerit S. Augustini mens in hac materia, abunde constare ex iis , quae 6. praeedente ex ipso ali utimus. Ad id e go, quod Opponitur ex I. de Spiritu, ω Iit t. patet. S. Doctorem non loqui de concupiscentiae actibus prorsus involuntariis , sed voluntariis ; levibus tamen , & quae ad crimina nos
non perducunt. Ait enim et His consismis peccaιum erit hominis ex fide
126쪽
Disem 3, aIἰquanti alleu delectationi illicita consentirer non tantam in illis horrendis facinoribus , ω flagitiis p.rpetransis , verum etiam in 1evioribus; xt veI aurem alleui voci , qua audienda non esset ς veι linguam alleur voti, qua direnda non eset , aeeommodet: veI in ipso eorde aliquid ita rogiter , ut mallet lieitum , quod male deiactat, Oe.
Hoc certE concupiscere non erit invita immortali . Quod opponitur ex I. de Nupt. 6 eeneupi'. e. 23. nobis non obest , imo lavet. Ibi enim dicit: Ipsa quidem
concupistentia iam non est pereatum in regeneratis , quando illi ad illieita vera
non consentitur ἱ atque ut ea perpetrent, a regina mente membra non dantuν rut si non sit , quod feriptum es : Non concupisces ; stat D Item , quod alibi Ie-- gitur e Post concupiscentias tuas non eas . sed quia , modo quodam loquendi , pereatum voeatur . quῖἀ peeeato facta est, pereatum , si vicerit , Deir ; eatur eius vitet ingenerato cre. ubi
vides, quomodo concupiscere, si invo-Iuntarium sit, vocetur ab Augustino peccatum: non quia revera sit, sed quia ex peccato est. & peccatum, si ei non resistatur, facit. Quod vero dicit ibidem e. 17. nobis favet. Nam dum ait, tonsentio legi, quia nolo concupiscere ; indicat, legem solam prohibere velle concupiscere . Ad ea, quae opponuntur ex Serm. s. de Uerb. V. si bene perpendantur , constabit, S. August. non velle, quod lege: Non concupisces, vetetur omnis concupiscentiae motu S , tanquam. res praecepta ; S cuius transgressio lusormaliter , & moraliter peccatum, etsi illi non consentiatur et sed solum , quod qui tales concupiscentiae motus, licet invitus patitur, nondum per venerit ad illum persectionis statum, quo nullos amplius patiatur concupiscentiae motus, & amplius non sit
earne earnaIis, sed totus, nempe ,
mente , & carne spiritalis : quod regulariter soliim in vita immortali continget . Hanc suam fuisse mentem,
prodidit etiam D. xoo. mon Is s. ad Asellaeum e. h. his verbis : In qua
iustria tresistendo desideriis carnis λnondum eo ummata perseveranter pro Arientes , ad ejur eo ummationem quandoque veniemus, ubi pereati eonexpiascentia non eohibenda , atque frananda ,
sed nulla sit . Ηοe enim lex posuit diacendo: Non concupisces ; non quὸd h evaleamus , sed ad quod proficiendo tenia
damus. Itaque praecepto ἔ Non eoneuripifers, dum in hac vita sumus , praecivipimur pugnare contra concupiscentiam , eiusque motus comprimere ; non tamen illam sic vincere, ut non amisplius exurgat: hoc enim non est res praecepta . sed finis praecepti et ad quem, strenuE pugnando in hac vita , tandem iuvante gratia perveniemus. Dum vero I. 4. contra DI. e. v. diiscit, quod concupiscentia, inquantum inest , noeet , si non ei eo entiatur ; noavult, quod noceat, faciendo hominem peccati reum et ait enim , quila nocet , non ad perdendaem de forte Sanctois νώm ; sed minuendo spiritalem delectationem mentis. Dum enim ad onuis
gnandam earnalis eoncupiseentiam voluntatis , belIantis animus oecupatur . . vi
a delectatione intelligibilis pulchritudinis ipsis eertaminibus avocatur Cum autem I. s. contra Iulian. e. 3. dicit,
quod concupiscentia pereatum est; su αmit peccatum objective , quia tendit ad obiectum concupiscibile contra domi ianatum mentis: non verb sumit peccatum sor maliter, de rigorose tale, ut est malum malitia formali, nisi accedat advertentia rationis. & liber conis sensus voluntatis. Et hoc illi satis erat, cium ageret contra Iulianum , qui concupiscentiam, non solum non viis tu perandam , sed laudandam esse, putabat .
Eodem modo sumit pereatum, Moitium in lib. de Cloit. Dei , citatis locis I nempe , pro peccato , & vitio obiective , quatenus est aliquid desectuosum , & vitiosum inclinans ad oblectum rationi dissonum e suo pacto
distinguitur a peccato sormali, & mO-Ο x rati,
127쪽
io8 Quaesis V. De subiecto Peccatorum.
rati, quod nostra consensione perpetratur. Caetera videri poIerunt Tο-6. Depeee. Origin. Q. 8. Dub. 2. β. 3.
XXVII. Objicitur tertio. S. Τhomas videtur velle, qu bd motus primi, primi concupiscentiae sint saltem peccata venialia. Nam hac qu. 74. a. s.
ad 3. generaliter scribit, quθὸ intus
squalitatis rationem praveniens, es peccatum veniale. Rurias in x. dis. 11. q. I. a. x. distinguit ten Iationem caris
nis 1 tentatione Mundi , & Diaboli; quod , quae est a carne, es peccatum in
, qui tentatur ; quae vero est a Mundo , & Diabolo, non est peccatum- , Nis peν delectationem consensus o quia
tunc tentatur incipit eooperari tentanti.
Qiod repetit 3. p. q. 4r. I. 3. afferens , Christum voluisse tentari , Diabolo, non , earne ; quia Tentario , qua est ab hoste , potes esse sinὸ pereato. Tentatio autem, qua est a carne ,
non potess esse sine peccato LXXVIII. Confirmatur. Nam R. T. de Mais a. 6. ad 8. docet qudd homo potest vitare singulos motus senia sua litatis , qui ex apprehensione Ortia
untur , etsi non possit vitare omnes quia dum avertit euiιationem suam ab Mnε , ineurrit in a/iud , ex qαο potest
XXIX. Respondeo , S. Thomam in loco adducto ex hac r. a. loqui de illo motu , qui etsi praeveniat ratio. nem , seu rationis plenum, ac persectum iudicium ; non sic tamen praevenit impersectam ejus advertentiam et quia a ratione praeveniri, & impediri potuisset , si ipsa benE vigilant..
Et propterea concedit, eum motui esse actum bwmanum , sed imperfectum Aquod de mota, prorsus praeveniente rationem , non dixisset. XXX. Ad id, quod affertur eκ Sent. de ex 3. pia Dico , S. D Orem . statuere discrimem inter tentationem,
quae est a carne, & eam , quae est Mundo , vel Diabolo,non quod illi semper , & in moribus primo primis. sit peccatum et sed in hoc, qudd ten-
-tio, quae est 1 Mundo , vel Diab
Io, quia tota est ab extrinseco, non est peccatum in eo, qui tentatur, nisi accedat delectationis consensus ', quia. tunc incipit cooperari tentanii. Tenis Iatio vero, quae est a carne , qui est a principio intrinseco, potest esse peccatum , etiam praevie ad consensum a quia plerumque supponitur potuisse vitari, si ratio bene vigilasset, & sen sua litatem melius gubernant: ex quo insertur aliquis tacitus , & impersectus consensus, quo permissa est exuringere. Quapropter loco citato ex 3. p. u. 41. art. I. ad 3. post prae laudata verba, reddens rationem, quare tentatio carnis nequeat esse sine peccato, subdit : uuia hujusmodι ι entatio fit per delectationem , cr eoneviseentiam. Esi ut Eurus. dieiι lib. 1ς. de Civitia Dei cap. 4.ὶ nonnullum pereatum est ,
quando caro concupiscit advertist spiri- . tum. Et in x. dist. 22. q. I. a. L. cι-tato ad s. postquam dixit, qudd motus. concupisti bilis consurgens ex qualitate organt , sinὸ aliqua imagine , & hie est pure naturalis, nec rationem peccati habens ; subjungit et Atius motua eonrupiscibilis es , qui insitati ex apprehensione deIectabilνs s , ex parte ilis Ia appetitus concupiscibilis babet quanindam libertatem, ad mintis in homine , feeunciam quod potes obedire imperio rationis prohibentis: sie in eonrupiseiabili potest esse peceatum. Illum erso solum concupiscentiae motum sentite me
aliqualiter peccatum , cui aliquid libertatis inest, de consequenter, qui non est prim6 prunus.. XXXI. Ad confirm. nego S. Th mam ibi velle, quod homo, aut sim .plieiter, aut semper possit evitare sinis gulos eiusnodi motus, essiciendo , ne oriantur; sed λlum eos , quos ratiootest praevenire, 6c impedire. Deis is docet, hominem posse impedire sngulos, etsi, pro oler corruptione semitis, non possit impedire omnes . Duo ergo illo. in loco docet S. Praeisceptoria Unum ἱ quod motus inordinati , qui non subjacent imperio ra-uonis, quales sunt, qui ex naturali
128쪽
eorporis dispositione excitantur , &vocantur motus prim h primi , nullo modo peccatum sunt et & hos ratio nullo modo vitare potest ; Alterui quod motus inordinati, qui lubiacent imperio rationis, quales sunt illi . qui ex aliqua apprehensione excitantur , si eis it xtim non resistatur, peccatum sunt, veniale saltem et quia ratio lichinon possit vitare omnes, potest tamen vitare singulos . Semper tamen apud D. Tliom. fixum manet, quM motus
Irimo primi, qui non sunt in sensua. itate , secundum quod potest obedire
rationi, nullo modo esse peccatum ἀXXXII. Ex dictis sequitur , nolia omnem tentationem etiam carnis esse peccatum; sive eam, ad quam ex dispositione naturali corporis excitamur live quam in nobis excitat concupiscentia ἰ nisi motus fiant aliquo modo saltem impersecte voluntarii et vel qui eos patitur, potens , ac debens reprimere, vel ab obiecto, se ii causa excita me se avertere , id negligat . Dixi potens . Saepe enim in hominis potestate non est , ut ex repentino ad-0ectu, auditu, rei delectabilis contaiactu , vel etiam ex in te ina corporis vitiati dispositione , nullus in sensualitate motus non exurgat. Dixi etiam debens. mia interdum est in hominis potestate causas le occasiones , eκ
quibus oriuntur avertere & tamen
non tenetur: ut cum iusta ratio subest eas non tollendi et ut in coniugatis, in iis , qui consessionibus audiendis occupantur , vel alteri rei justae , ac licitae, vel ex necessitate, vel prosectane vacant α
Nonnulla inlaesita ex D. Thoma
expediunturia . I. De Morosa Desectatione,
AD peccandum mortaliter requia
ri consensum , vidimus super ista
& insuper advertentia in , ibidem β. 3. quae ad memoriam revocanda sunt Nunc ad praesens. I. QIaeritur pri inde An peccatum, morosae delectationis sit in ratione 3 Delectatio dicitur morosa non a mora temporis; cum peccatum, etiam mortale , uno quasi temporis momento perfici possit: sed , mora seu deliberatione rationis, quatenus , post advertentiam, non curat ratio eam repellere ; sed vel expresse in ea sibi complacet, vel dissimulanter agit, eanta non eohibendo, sicut potest . ac de bet: sicut ille dicitur in mora, pe ruem stat, ne iaciat ossicium suum , ve qui non tacit, quando potest , acidebet. Ita S. Thomas hac g. 74. ari 6. ad 3. Delectatio linquit dicitur moro
D , mn ex mora ιemporis; sed eκ eo , quod ratio deliberans, circa eam immoratur , nee tamen eam revellit tenens, νοisens libenter, qua statim , ut attigerunι anιmum , respui debuerunt, ut Augustinus dieit xx. de Trinit. e. 21α Quare delectatio morosa tunc est, quando quis suggestione, vel cogitationet alicujus peccati advertentet oblectatur, etiamsi in ipsum peccati opus non consentiat. Unde totius pr reia sus , qui in peccatis contingit tali
II. a invis autem peccatum delectationis morosae frequentius accidat circa. cogitationes venereorum, & eαhia,
129쪽
1io Quaestio V. De subjecto Peccatorum o
his delectatio morosa nomen accepisse videatur; non tamen in horum sola cogitatione evenit: sed etiam in v luntaria cuiuslibet alterius peccati conitatione, Se defectatione; ut furti. homicidii, tu aliorum. His praemissis
tionis morosae est in ratione, qualenus post advertentiam non reprimit illicitum passionis motum . Ita S. Thom. hac g. 74. ratione se probo. In eo est Ieccatum,
quiγd prim5 deficit in moderationeis I assionum; vel positivd imperando ilicitas, sicut cum ex deliberatione, Provocat motum irae, vel concupiscentiae ; vel privati vh, cum non reprimit illicitum passionis motum, quem advertit, sed circa ipsum immoratur: sed passiones dirigere , ac moderari pertinet ad Cationem , quae est directiva actuum humanorum non solum eκ-teriorum , sed etiam interiorum passi num; ergo desectus in illis moderandis rationi attribuitur: sicut Nauclero, cui incumbit gubernatio navis, tribuitur navis submersio. Sic igitur si ratio postquam advertit, molum aliquem passionis esse inordinatum , euai, ut potest, ac debet, non reprimit, aut expellit, sed voluntarie circa ipsum immoratur i peccat peccato morosae delectationis.
appetitu . cum iit actus ab eo elicitus: quomodo igitur deletilatio morosa poterit esse in ratione λPraevidit hane instantiam S. Thom. hae ; & propterea in cesponc ad i. docet: qudd dela ratio quidem est in vi appetisiva , sicut in proximo prineipio ;fed in ratione es , sicut in primo mori. Ῥο. Quibus indicat, se non ponere peccatum morosae delectationis in ratione , sciat in principio immediato. de proximo, & proinde ut in subiecto ; sed , ut in primo motivo , S: directivo:& secundum hunc modum esse in ratione. Quare ibi ad 1. dicit r uubd
rario actum proprium elisitum habet ciria
a proprium objectum ι sed dire 7ιonem
habet eirea omnia obismet inferurum viarium . qua per rationem dirigi possunt. Et seeundiam boe et tam delectatio eireassensibilia objecta pertinet ad rationem .
morosam . quantum ad formale, quod facit, ipsa in esse morosam, hoc est, ipsam morosi talem , esse in ratione; eo mois do , quo negligentia , & privatio est in aliquo: delectationem vero appetitus sentitivi, vel complacentiam voluntatis non esse in ratione. . II. De meeato Consensus in actum. VI. . Uia, ut docet S. Τhom. in a. dist. 14. q. 3. a. 4. Si pos
νioris , adhue delectatio illa s de re ilia licita placeat, morosa detectatio ἡῖei
tur ; ε' tune erit in delectationem eonis
sensus. Ideo statim de peccato consenissus quaesita ponit idem S. Doct.
peccatum consensus iit in ratione superiori pSupponit D. Tho. hoc a. I. & I. p.
q. 79. a. 9. rationem superiorem esse
illam, quae intendit rebus aeternis ; &consultat. & iudicat secundum regu- Iam legis divinae : ra ionem verδ inis seriorem esse illam , qtiae intendit lemiaporalibus rebus, S consultat, ac iudicat acundit m regulam rationis livis
manae; quae sumitur ex rebus creatis , quas homo naturaliter cognoscit. Utraque autem hac regula actus humani regulantur & secundum utramqueis ratio iudicare potest. Uertim cum reingula te is divinae sit superior ; fit
ut iudicium secundum eam formatum sit ultimum , & ultima sententia, per quam iudicium finaliter terminatur. intem admodum enim in speculativis intima sententia de aliqua propositione
datur per resolutionem ad prima prine pia r quamdiu enim remanet aliouod prineipium altius, adhuc per ipsum pο-
tes examinari, de quo quaritur. Unde adhuc
130쪽
adhue est fuspensum iudicium , quasi
nondum data finali sententia : ita eis mregula legis divina sit 'perior s eon eis
quem es , ut ultima sententia , per qu im ind1cium Daliter terminatur , pert neat ad ratiouem superiorem , qua intendit rationibus aternis . Ila S. Tno. hoc art. 7. qui subdit : Cum autem de Iluribtis ore urrit sudicandum , male
autem est ipsa delictitio , qua indueit ad actum. Unde concludit : Et ido οad rationem superiorem propriὸ pertinet eo nos in actum 2 ad ratron m vero inferiorem , qua babet inferius juste νum. pertinet iudicium praambulum , quod est de deI. ctatione . Quamυ s etiam de deis Iectatione fπινιον ratio iudieare postrquia quidquid iudieio subditu inferio vis , subditur etiam iudicio supera oris ;fed non eonvertitur. Ex quibus UILI. Respondetur ad quaesitui . Peccatum consensus in actum pertinet ad rationem superiorem peccatu vero consensus in delectationem per. tinet ad rationem inferiorem. Et ratio est assianaia a D. Tho: quia ferre ut
timum iudicium , proprium est supremi Iudicis : sed ratio suaerior est quasi
ultimus, ac supremus Iudex humanorum actuum; ultimum vero, quod in actibus humanis occurrit, est ipse actus et delectatio autem, quae χd actum inducii , est quoddam prae imbutum ;ereo iudicium de actu pertinet ad rationem superiorem, judicium velo de delectatione, ad rationem inferiorem ;ereo ad illam pertinet consensus in actum , ad istam ver Λ consensus ii delectationem .
August. xx. de Trinit. c. r. intendit ratiunιbus aternis inspiciendis , 6r eon-ΡΙΘndis r se o quandoque consentitur In actum , non consultis rationibus aeternis: non enim semper homo, cogitat de iebus divinis , quando consentit in aliquem actum . ergo pecca. . tum consensus ire aetum non seinperest in ratione superiori
X. Respondet s. Tho. hoc a. γ. ad a. Quod ex boe ipso , quod ratio superior
non dirigit actus humanos fecundism Ieis gem divinam , impediens actum peet ii ι dieitur ipsa eonsntire, sive cogitet
de lege aterna , sive non . Cum enim euitat de lege Dei , actu eam contemisnat s eum vero non eogitat, eam negli git per modum omissionis cujusdam . de omnibus mυdrs consensus in actum peccati proredit ex superiori rationeta . u. ta . Mι augustin. dieit ra. de Trinit.
cap. Ia Non potest peccatum essicaciis ter perpetrandui nente decerni; nisi illa mentis intentio, penes quam sum ma potestas est , membra in Opus in vendi. vel ab opere cohibendi, malae actioni cedat, aut serviat. XI. Si iterum dicas. Consensus est actus appetiit vae virtutis , ut docet
non potest esse in ratione superiori, quae est vis apprehensiva. Respondeo , consensum esse quidem actus appetitivae virtutis elicitive, es se tamen etiam rationis regulati vh. Quia ut docet D. Tho. hic ad x. Conissentire es actus appetitiva virtutis , non absolute , sed consequent ad actum rationis deliberantis , ω jutieantis ; ustfiupra dictum es t qu. et s. a. 3. In hoc
enim terminatur eonfensus, quia volun
tas tendit in id , quod est jam ratione iudieatum. Unde eo enor potes attriabui fir voluntati, , rationi: nempe, voluntati ut elicienti, sed secundum quod a ratione iudicatum est . Et propterea D. Tho. non dicit, qu bd co
sensus sit iudicium ; sed importat --
XII. Nota tamen , quod dum D. Th. dicit , consensum in actum pertinere ad rationem superiorem ἔ non excludit , quin ad eam pertinere etiam pos sit consensus in delectationem . initat inquit hoc a. 7. ad 3. Ratio superior peν eonsiderationem legis aterna , sicut potes diruere , via eohibere actum exteriorem , ita etiam delectationem in- νioυm Sed tax en a/rtequam ad suin