장음표시 사용
81쪽
Quas. m. De Peccato Mortali, ct Veniali.
eatum mortiae ex genera : puta, elim . iactaeis ordinas Oerbum otiosum ad adulterium committendum. Simiaiter etiam
ex parte agentis conι rvit, quὸd aliquod pereatum, quod ex suo genere es mo
sale , H veniale ; propter hoe scrIιcet, quὸdactus est imperfectus, ides , non deis uberatus ratione , qua es principium mali actus et Aut supra dictum ea qu. 4. a. Io. de subitis mοιιbus insidet
XII. Sed dices . Amor regulatus per cognitionem plenam , & claram , he ut est amor Patriae, & amor regu latus per cognitionem semiplenam , &imperfectam , sicut est amor viae non differunt essentialiter; ergo motus peccaminosus procedens ex cognitionPplena, & procedens ex cognitione seismi plena , ερ indeliberata non differunt
XIII. Respondeo, aliter se habere cognitionem obiecti ad amorem , aliter ad peccatum. Cognitio enim se habet ut pura conditio , seu , si velis, ut principium purE effectivum, non varians formaliter objectum e unde sive clara sit, sive obscura, amor eiul-dem obiecti manet idem specie . At cognitio plena , vel semiplena variat
voluntarium , & consequenter obiectum in ratione voliti . mare objectum pravum semiplene cognitu .u- , constituit peccatum specie diversum ab eodem, ut plene, & deliberate v litum, ut ultimum finem. XIV. Ad secundam instantiam res pondet D. Tho. in . de Malo a. r. ad rq. Quod magis, or minas quando
consequuntur rationes diversas, dive
Meant speeiem . Et ita es in propo es . Nam diligere aliquid, ut finem c quod fit in peccato mortaliὶ ω eut id, quod est ad fin/m quod fit in peccato veniali non habet eamdem rationem dileissionis-- Ex quibus patet, quod cum
comparat peccatum veniale ad mortale , sicut impersectum ad persectum. velut puerum ad virum ; solum intendit, quod sicut per additionem majoris quantitatis, homo de puero fit viri ita per additionem dem itatis , peeis
catum de veniali fit mortale. Non t men intendit . qu bd sicut additio no. vae quantitatis non facit, virum esse diversae syeciei a pueror ita nec adis ditio delarmitatis constituentis peccatum mortale, non iaciat veniale distinis
gui specie a mortali. Nec iuvat, 'ubdcomparet veniale ad mortale, sicut imperfectum ad persectum . Nam , ut supra diximus, eum eodem q. 88. a. r. ad r. veniale est in genere peccati imperfectum , sicut aceidens in gemnere entis est impersectum respectu substantiae: eertum est autem, accidens genere ii substantia distingui.
od vero I. a. q. h. s. I. doceat, eineatum mortale, & veniale non differre specie, non est ad rem . Nam ibi
non negat absoluth , peccatum morta-
lum negat, differre specie ratione reatus . verba ejus sunt et disseremia v nialis , ω mortalis peccati , veI qu eumque alia disseremia , qua Iumitur penes rearum , non potes esse disserentia constituen/ diversitatem speeiei. Et hoc ideo; quia pαna est prater inιentionem
peccantis : unde per aeeidem se habet ad peccatum ex parte ipsius pereantis.
Non negat tamen, diaerre specie tria ratione peccati penes inordinationem: imo exemplo morbi id assimnat . Sicut enim morbus perveniens usque ad de
structionem principii vitae , diversae speciei est , morbo deordinante humores, salvo principio vitae: ita ino dinatio , quae pervenit usque ad dein uctionem ultimi finis, qui est principium vitae moralis, in qua consistit peccatum mortale, erit specie diversa ab inordinatione solum circa media . . salvo ordine ad ultimum finem , in qua consstit peccatum veniale.
82쪽
Varia de Peceato Ueniali relath
ad Mortale discutiuntur. . I. An Pueatum Veniale sit Digninis ad Mortale y I. hoc agit D. Tho. hae oml 3 88. a. 3. ubi supponit, dic
positionem aliam esse directam , Quae directh movet ad effectum ;sicut calor disponit ad calefaciendum et aliam in directam . quae indirecth m
vel, removendo prohibens ; sicut rem veris columnam , quae sustentat lapidem, disponit ad easum lapidis .
nere suo veniale non disponit per se,& directe ad peccatum , quod ex g nere suo est mortale a potest tameth per quamdam consequentiam directhdisponere ad peccatum, quod sit mo tale eκ parie agentis . Utraque par traditur a D. Tho. laudato. Et prior ratione eiusdem probatur. D poneredi ree E, est movere ad sormam similem seeundum speciem et sed actus peceati ex suo genere venialis , non est similis secundum speciem cum actu pe cati ex genere mortali. cum differant secundum speciem ; ergo directh Sic. Secunda veris pars probatur rati ne eiusdem . Nam ex frequentatione venialium augetur dispost io, & pr nitas ad peccandum in illo genereis . in tantum , ut ea augmentat, crescat adeo libido rei consequendae, ut tandem finis ultimus in ea constituat ut et hoc est, ut propter eam paratus sit homo peccare mortaliter , & ex amore
illius Deum, ejusque legem deserere. Sic dum quis vanis colloquiis , aut
ludo assuescit , multumque eis oble. clatura iacit E evenit, ut propter Uanam illam voluptatem Sacrum praetermittat in die sesto vel ut a vanis colloquiis ad detractiones gradum saeiat. Haee est e sequentia , qua ex
repetitione venialium trahitur agens ad peccandum mortaliter e trahitur, inquam , non necessitate, sed libera v
luntate. Unde D. Tho. in 1. ds. 14.3. a. 6. ait et Quant. enim magireonsuestit in alisaeo opere, tantis magis
sibi plaere illud ; quia signum habituso delinario veris, ut in x. Ethie. diaeitur. me tamen non de neeusitate eo tingit et quantumcumque enim exerescas pronitas ad pereandum , per plerationem venialium , semper tamen manet liber. ras in voluntate, ne in terratum mor raIe delabatur.
III. Di eo secund5 . Peccatum v niale ex genere potest indirecte , &removendo prohibens,disponere ad pe
catum mortale ex genere . Ita D. Tho.
hic, nempe , φ. 88. a. 3. Qsi enim si ernit modica, paulatim decidet Eeiac V. I p. v. I. Et ratio est: nam qui
assuescit in minoribus non subiicereis voluntatem suam divitio ordini, pa Iatim disponitur ad hoc, ut non suisbjieiat eam ordini finis ultimi et rem vel enim subjectionem voluntatis sub Deo , qui prohibetur inordinatio . Rursus: peceata venialia, etiam illa, quae ex genere suo sunt talia, minuisunt servorem earitatis, & obicem p nunt divinis inspirationibus, & auxiliis , per quae homo roboratur contra tentationes peccatorum mortalium ἰergo in directh disponuiit ad mortale. IV. Collige tamen, peccatum venia
te ex imperiectione actus directh dinponere ad mortale eiusdem generis, sive obiectit parvum enim furtum directE disponit ad furtum magnum;& consentire parvae concupiscentiae, disponit ad luxuriam completam. V. Sed dices prim6. Peccatum veniale, & mortale sunt quasi duae species dividentes genus peceati, & proinde oppositae: sed unum oppositum non disponit ad aliud ; ergo &c.
VI. Respoodeo eum S: Thoma hoc
. 1. ad x. peccatum veniale, & moro
tale non dividere genus peccati ex aequo, & tanquam duas species oppositas
83쪽
sitas; sed tam uani persectum , & i perseetum, sicut substantia , & accidens dividunt ens . Unde sicut a cidens potest disponere ad substantiam , ita peccatum veniale ad mortale: utrumque enim simile est in genere e retrumque impor: desectum debiti ordinis . Ite/t alii ν , ωaIiter , ut docet idem S. Doct. ibi ad MVII. Dices secundo . Nedum veniale peccatum potest disponere ad mortale, sed etiam quolibet opus bonum ; dicente Augustino in Regulas Epist. ro'. modo xe r. in Superbia bonis operibus insidiatur , ut pereant; ergo vel omnia opera bona erunt peccata venialia; vel quod disponit ad moris tale, non est peccatum veniale. VII . Respondet D. Thom. citatus ad 3. neg. absolute ant. Et si enim superbia interdum sumat occasionem peccandi , etiam mortaliter , ex bonis operibus , saciatque ea materiam , seu o casionem peccati; hoc tamen est omnino per accidens ; cum bona opera per se , & ex natura sua disponant potius ad eoni Rinionem hominis eum Deo. Venialia autem ex natura su directh, vel indirecte ad mortale dis ponunt: opui bonum inquit S. Doct. inon est per se disposito si mortale pe catum a potes tamen esse materia, veIoreasio pereati mora alis per aceidens: sed pereatam veniate per se disponis ad mom
observat D. Tho. hac φ. 88.σ. q. peccatum veniale fieri mortale , posse triplieiter intelligi. omodo sie, qu)d idem naut num ro pri-mb H peeeatum venirie , ela postea moriata Ie . Et de hoe resolvit ita: Sed huesse non potest . Quia peccatum prineipa-nire eonsistit in actu voluntatis, fiat irquilibet actus moralis: Mnde non die tar orsus ficus mora ruer , si miamas
mutetur , quamvis etiam actioseeunδ iis naturam fit eomi a s si autem volumias non mutetur , non potest ese . quis a de oeniali fiat morta Ie . Idem doceti . de Malo a. 4. & in L. dis. 14. q. s.
X. Dico ergo primo . Actus, qui ab
initio est peccatum veniale , potest ita continuari, ut in progressu fiat. peccatum mortale , manens idem in esse naturae , non tamen manens idem in genere moris. Prior pars supponit D. Thom. & constat: quia potest aliquis miliis inchoari cum advertentia, & deliberatione imperseela, qui cum pleno iudicio continuetur ; ergos versetur circa materiam notabiliter malam, is, qui prius erat peccatum veniale, postea erit mortale, manens idem secundum esse naturae. Secunda verδ probata manet rati ne D. Thom. Non enim dicitur unus actus numero secundum esse morale,
si voluntas aliquo modo mutetur ; quia peccatum , sicut & quilibet actus --ralis , in ratione voluntarii consstit et sed non potest fieri de veniali mort te, nisi voluntas mutetur; ergo sem per est alius actus numero secundus Iesse morale, quando de veniali fit mortale. Eo vel maximE, 'itia sere in infinitum distant : mortale eniri debitum ordinem ad finem ultimum evertit, Quem veniale salvat. XI. Seci dices. Peccatum veniale,& mortale ex D. Thom. se habent sicut morbus curabilis, & incurabili se sed idem morbus initio curabilis, po test fieri incurabilis; ergo &c. Respondeo cum D. Thom. hacq. 88.
es actus, sed dispositio quadam perma
nens s unde eadem manens potest muta
Vi et sed peccatum veniale est actus tra Fens , qui resumi non potes. Eodem modo respondet in . de Malo a. 3. adiae. ubi addit . similitudo attenditur solum quantum ad hie, quos situr
anguor en deordinatio natura e ita te earum , es deordinatio actus.
84쪽
Intelligi , ut id , quod est veni
te ex genere , fiat mortale: hoe quidem usibile est , inquantiam constituitur in eo sinis ; vel inquantam refertur ad mortale peccatum , scut aι sinen . .
Unde XII. Dico secundo. Fieri potest,qubd peccatum, ex suo genere veniale, fiat mortale. Non sic tamen,' ut veniale, ex genere, ponatur in esse, &postea idem manens fiat mortale, sed quod id , quod est veniale ex genereis , tali modo fiat; ut quamvis ex sua specie solum habeat , ut si veniale, hac & nunc tamen habet, ut sit mortale . Sic verbum iocosum ex sua specie habet, ut sit veniale: si tam ei quis in eo ultimum sibi finem constituat; vel proferar, ordinando illud ad inducendam mulierem ad adulterium, in tali circumstantia est mortale. XIII. Τertio modo spergit S. Th. Potest intelligi, ita quod multa peccata
veniaIta eonstituant unum peccatum
mortale . Ouod si sie intelligatur , quo/ex mutiis pereatis venialibus integralia ter eonstituatur unum pereatum morta
Ie . falsum est . . . . Si vero intelligatur , quoa multa peeeata venialia faeiunt unum mora ala dispositioὸ , sic verum es , sicut supra Uensum es. Ita D. Thom. Cum quo XIV. Dico tertio. Peccata venialia, quantumcumque multiplicentur, numquam possunt integraliter coustituete unum peccatum mortale: ita ut
ei aequivaleant , vel quantum ad mali iam , yel quantum ad reatum , posisunt quidem facere unum mortale dispositive. Haec secunda pars constat ex s. praecedente. Prior vero traditur, S. Doctore, nedum hic , sed Qu. 7.
de Malo a. 3. & in 1. dist. 14. qu. 3. a. 6. eamque probat sic et Non enim, omnia percata venialia de mundo pose sunt babeνe tantum de reatu , quantum tinum pereatum mortale . Sod patet
primo ex parte durationis: quia peccatum mortale habet reatum poenae aeternae , veniale autem solum poenae temporalis: temporalia autem, quan- Tom. VIII. tumeumque multiplicentur, non possunt aequiparari aeterno. Secundo ex parte poenae damni: quia mortale meretur carentiam visionis divinae, eui nulla alia poena compar ri potest . ut Chrysos. dicis Homil. x . in Matis. Veniale autem non mereturialem poenam.
Terti 5 ex parte poenae sensus, quoad remorsum conscientiae ; qui improportionabiliter maior est ex peccato mortali , quam ex veniali: Licet se
ιδ quantam ad poenam ignis non sint imis proportionabales poena . Hae rationes ,
quas hic adducit S. Thomas, sunt 1 posteriori, & consequentes diversitatem inordinationis, qua essentialiter.& , priori distinguuntur peccatum mortale, & veniale. XV. Rationem ergo 1 priori tradit
S. Doct. de Malo a. 3. his verbis rQ andorumque ex multis aggregatis sit
unum , oportet.esse eamdem rationem quantitatis utrobique . Sis autem ex muiatis parvis Iimis δε una tinea s Mi v
rὸ es alia ratio quantitatis, ex multis non sit unum : non enim ex multis numeris sit una linea , nee δ converso.
Peccatum autem veniale non babet eamdem rationem magnitudinis eum mor
tali . Naam quantitas pereati mortalis es per aversionem a fine ultimo , quantitas autem peeeati veniaIis est focundi m aliquam deordinationem eire ea, qua sunt ad finem . Qitia ergo deordinatio a fine ultimo, quam essenti liter dicit peccatum mortale , est diversae rationis a deordinatione, quam dicit peccatum veniale; illa enim estri fine ultimo , ista solum circa meis diaet quantumcumque multiplicentur
peccata venialia , nunquam perii gent , ut unum peccatum mortale constituant . Sicut quantumcumque multiplicentur numeri, nunquam fiet una linea et & quantumcumque multi plicentur homines , nunquam fiet uisnus Angelus. XVI. Confirmatur ex eodem Sanis isto Thoma in a. dis. 4. qu. 3. a. s.
Macula peccati mortalis in infinitum
85쪽
distat ab ea, quae est peeeati venialis rCam pereatrum mortale privet infinitum bonum , quod est bonum inereatum I perveniati autem peccatum tοIlatur aliquod causatum , uι fervor caritatis r distantia autem privationum mensuratur eκ
his, qua privantur: atqui infinita distantia non est pertransibilis; ergo&c. XVII. Tandem e generalis est Ecclesiae doctrina, quod peccata venia- Iia, sive pauca sint, sive multa, non sint necessarib in consessione aperienda r atqui si multa venialia possent
unum mortale constituere , tenerenis
tur homines ea aperire ; cum Eccle-sae etiam doctrina sit , omnia mortalia esse aperienda ; vel saltem, ea reticendo, exponerent salutem suam periculo e maxime quia incertum est , quot venialia requirantur ad constituendum peccatum mortale; ergo tensus Ecclesiae est , qudd multa venialia nunquam fiunt unum mortale. XVIII. Sed dices. S. Augusti misTras. xx. in Ioann. dicit: Peeeata minima , idest venialia , si negligan-xur , oecidunt f ergo sunt mortale peccatum , quod spiritualiter occidit animam. Et Epi'. rog. modo 16 . ad Selmeianum, loquens de peccatis, quae quamvis parνa, 3amen erebra obrepunt, ait : Qua si collecta contra nos fuerint. Da nos gravabunt, oppriment, Acut unum grande peeratum se. XIX. Respondetur tamen, Augustinum docere secundam partem nostri afferti: nempe, multa peccata minuista occidere hominem dispositi vh; quia disponunt hominem sua frequentia ad
peccandum mortaliter in ea materia, an qua assuetus est peccare venialiter. Ita D. Tho. hae q. 88. a. q. ad 1.& λ . de Malo a. 3. ad r. Et ratio est i quia . ut supra diximus eX D. Tho.
plicatione actuum generantur habitus,& crescit aviditas, & delectatio peccandi ; ita ut quis eo deveniat , qu velit etiam mortaliter peccare, juxta
illud B. Gregorii l. ro. Moral. c. I q. moeb et t. Si enim curare par negligimur, issensa iliter seducti, audenter
Et hane fuisse S. Augustini mentem, declarat ipse in Ps. s . comparans p cineata rhamno, qui spinarum genus est , dicens: Rbamnus primὸ berba es, ε eum herba est , mollis, tr puIehra est ribi sunt tamen spina postea processura.
Et in Psalm. r 3ο. eadem comparat spinarum radicibus, dicens: Etenim, fratres , o spina non pungunt in radicibus . Erue spinas de terra , eontrectaradiser ipsarum , cla vide .sisentis dolorem . Tamen illud , unde dolorem fontis in rupe ete , de illa radice prorest.
XX. Si dicas. Dispositio potest fieri habitus; ergo si peccatum veniale est dispositio ad mortale, poterit fieri mortale. XXI. Respondeo eum D. Thom. hoe
a. q. ad 4. ant. esse Uerum , quando
dispositio. & hibitus disserunt se ut imperfectium , & persectum in eadem
specie : Sicut imperfecta scientia , dum perficitur . sit habitur. Sed veniale pereatum est dispositio attertur generis, Aut aetiqeny ad formam substantialem , in
XXII. Sed quid dicendum demulis is parvis surtis, quae cum sigillatim
snt peceata venialia, constituunt tamen peccatum mortale
'Respondeo. quδd qui permulta parva surta intendit ditescere . in singulis furtis peccat mortaliter: quia est 5 in se, & seorsim parva sint, & V ni alia; ut coniuncta tamen invicem in eo, qui fingulis illis intendit auferreis
remm .aenam . evadunt singula peccata mortalia: unue nunquam ex peccatis venialibus constituitur unum peccatum mortale.
f. III. an peeeatum Mortale fieri possit Veniat. 8XXIII. r. I eo prim h eum D. Tho. O hae q. 88. a. 6. Peccatum mortale non posse fieri veniale, per a ditionem deformitatis pertinentis ad genus
86쪽
genus peccari venialis . Quia per talem
additionem peccatum mortale non diis minuitur, sed potius aggravatur no deformitate adjuncta et unde dum aliquis fornicando profert verba otiosa, vel sornicatur, ut ea proserat; magis aggravat peccatum suum, qi irim diminuat. Esto enim veniale, quod in genere peccati imperfectum est , possit fieri in eo genere persectum per additionem; mortale tamen, quod in genere peccati persectum est , non potest per additionem fieri tin persectum . XXIV. Dico secundo cum eodem. Peccatum mortale ex genere potest fieri veniale, propter imperfectionem actus : puta, si fiat absque plena deliberatione. Cum enim ab hac habeat speciem moralis actus, hac sublata, selvitur species actus moralis. Unde actus indeliberati infidelitatis, odii Dei, & similes, oui ex genere suo sunt peccata mortalia , fiunt venialia :dum sine persecta deliberatione quasi erumpunt: & hoc tam in Fideli, quam in Infideli, ut docet D. Tho. in se M.
q. 8'. a. s. ubi resolvit, motus sensit alitatis in infidelibus, si primi sint,& eis non consentiant , irrationabiliter dici esse peccata mortalia. Si enim sunt peccata venialia tantum in Fideli , multo magis in Infideli et in quo
peccatum non gravatur , sed potius minuitur , propter ignorantiam , se- eundum illud r. Timoth. I. v. 23. Miserie diritam Dei eonseru:us sum , quia ignoνans feci in tueredulitate e Se peccata Fidelium aggravantur, propter Rratiae Sacramenta, secundum illud Hebr. Io. v. 20. lauanto magis putatis dete .riονa mereri supplicia . qui sanguinem testame=iti, in quo sancti fatus es , pol Iutum duxerit λ lia D. Thom. laudato
XXV. Similiter etiam id, quod est
ex suo genere peccatum mortale, interis dum fit veniale, ob levitatem male riae; ut in furto, detractione , & similibus: non tamen in omnibus. Οyaeisdam enim peccata sunt , quae si ex persecta deliberatione committantur ,
ex levitate materiae non excusantur mortali, ut infidelitas , vera , & sor- malis blasphemia, odium Dei, per tuarium, luxuria &e. Quaeres: An circumstantia posside veniali peccato lacere mortale
hae q. 88. a. i. quod circumstant laia, manens circumstantia, non facit peccatum de veniali mortale; sed tune s lum , quando afferens deformitatem alia terius generis , evadit quodammodo differentia specifica moralis actus. Ratio primi est: quia circumstantia, manens circumstantia , est purum accidens actus moralis. Ratio ver , secundi est e uia circumstantia dum affert novam peciem, seu genus deformitatis, transis fert actum de una specie deformitatis ad aliam. Unde si aliquis accedat ad non suam, committit actum deformem deformitate opposita eastitati: si vero ultra hoc aecedat ad eam , quae est alterius uxor, additur deformitas o posita iustitiae: de haec circumstantia constituit novam speciem peccati, quae dicitur adulterium. XXVII. Notat tamen D. Tho. T. de Malo art. 4. se loqui de peccato , quod est ex genere suo veniale ἰ non vero de eo, quod est ex genere suo moris tale, & veniale solum ex levitate Maisteriae , ut in parvo furto; vel eκ ea. rentia persectae deliberationis. In his enim, etsi circumstantia non mutet spe ciem , si tamen levitatem materiae , vel imperfectionem actus tollat, facit, ut peccatum, quod erat quasi per accidens veniale , sit mortale.. Unde D. Tho. sic se explicat loco moκ ciis lato et Id ergo , quod es perearum venia- Ie ex genere , non potest sieri mortale pre
eircumflantiam , qua manet 3n rationeis
eirest antia ir sed Dium per eireumfanistiam , qua transit in aliam neeiem . Sedeontingit quandoque , qu.d aliquid est veniaIe non ex suo genere , scilicet, ex parte objecti , sed magis propter imperisfectionem a s ι quia non pertingit Vin tia ad deliberatum eo erasum rationis , qui complet rationem moralis actust I a tune
87쪽
Quaest. III. De Peceato Mortali, o VeniaIi.
tuM talis eircumstantia , qua es eοmpletiνa moraIis actus, Deit de veniata peceato mortale ἱ puta , deliberatus com sensus superveniens. . IV. An neeatum Heniale ea et Marulam in Anima γXXVIII. YN huius quaesiti resolu-L tione secum ipse pugna.
re videtur D. Thomas. Nam hac r. L. q. 8'. a. r. statuit et quhd , Propria Ιο-
quendo, pereatum veniale non ea aι ma
eulam in anima. At 3. p. qu. 87. a. a. ad 3. ita scribit et Sicut in eorpore contingit esse maculam dupliciter et uno modo per privationem eiur, quod requia ritur ad deeorem , puta , debiti coloris , aut debita proportionis membrarum et alio modo per superinductionem alicuius imis pedientis decorem , puta , Imi , aut puia
veris et ita etiam anisua inducitur macula et uno modo per pri tionem decoria gratia , per peccatum mortale; alio me do per inclinationem assectus inordinatam
catum veniaIe. Et ideo ad toIIendam maeulam peeeati mortalis requiritυν infino gratia : sed ad tollendam maeulammenialis pereati requiritur aliquis aestis procede/as ex gratia ἔ per quam removea- νυν inordinata adhasso aὰ rem temporalem . mibus fatetur , peccatum veniale inducere maculam in anim , quod hic negat. XXIX. Cae terum si bend expendanis tur verba S. Doctoris, nulla est interea pugna. Nam utrobique admittit, peccatum veniale causare aliquam maculam ; & utrobique neSat , causare maculam, quae sit proprie talis. Macula ergo propriε di ista vocatur e ,
, qua homo ita simpliciter est maculatus , & immundus , ut nullo modo possit dici mundus: quia dicit totais Iem privationem nitoris , & pulchritudinis ex gratia provenientis. Cuin
ergo peccatum veniale non causet laialem privationem; benE dieit S. Tho.
hla , non causare maculam propriδ diis elam . Et in hoc sensu loquuntur eistiam Seripturae, quae Iustos in hac viista dicunt esse immaculatos, & muriis dos; quia carent macula iaciente eos simpliciter immundos. XXX. Praeter hanc autem adest alia macula, non ita proprie talis; quae esto non privet animam decore gratiae, nec eam reddat coram Deo deformem et eam tamen quasi obnubilat,
essicitque minus nitentem, & fulsidam ,
minuens caritatis servorem, ex inordiis
nata adhaesione ad aliquod temporale. Et de hac dicit D. Thom. 3. par. peccatum veniale importare maculam t& Scripturae agnoscunt in Iustis aliquam sordem emundandam . Similis ergo est haec macula illi, quam corporibus benE tersis,ac politis adfert levis alis laetus , se ii afflatus , sive luti, aut pulveris , quae sine ulla externa opci possunt evanescere ; vel ipso nitor veluti eam pellente; vel homine ipso actu proprio eam tergente. Ita & peccati venialis macula , vi, & exercitio
caritatis pelli potest absque ullo superaddito remedio . At peccati mortalis macula similis est ei, quam coris poribus bene tersis , ac politis adfert sordidarum , ac immundarum rerum contactus ; eaque adeti sordidata reia linquit, ut ab ea sorde mundari nequeant sine externi agentis adiutorio. Sic macula peccati mortalis anima tota ita redditur deformis ; ut nisi i ta per gratiam abluatur, & mund tur . pristino natori restitui nequeat.
XXXI. Porro concedendum esse, cincata venialia aliquam maculam imprimere in anima, suadent Scripturae. Proν. xo. V. 9. Quis potes dicere , mundum es eor meum , purus sum a preeato Iob. 1 - ' Iq. Quid est homo, tit -- maeulatus M y Ioann. 13. V. Io. Qui lotus es , non indiget, nisi ut pedes ,
Ia Dei. Ubi sgnificatur, quod ei iam 1 pereatis venialibus lavamur ,& mundamur. - Suadet etiam ratio. Dum enim iustus venialiter peccavi . ni amdiu non est consecutus veniam, diis e itur
88쪽
etiam postquam actus peccati transivit; ergo in eo aliqua macula manet, qua eget ablui, & mundari: munia datio autem a sordibus, & niaculis sit, non proprie 1 poenis. Propterea August. Serm. 4r. de Sanctis seu verius Caesarius Sem. 3 . de veni aliis bus loquens: mibus linquit preeatis
Iuλι oeciae, animam non credams ; ita tamen eam veluti quibusdam pustulis, ela quasi horrenda scabie νeplemia deformem faciunt; ut eam ad amplexus ilia Itu, Sponsi Coelisit, aut via , aut cum grandi eonfusione venire permittant, dr
non habentem maculam , aut rugam ἀ
DUBIUM V. An Pecatum Veniale possit esse Ita aliquo cum solo originali
u. 89. G. 3. quaerit et an homo in statu innocentiae potuerit peccare venialiter . verum quia Tomo 6. in s. de Tentatione , lapsu prinx. Parentum Dub.
. quaestionem hanc quantum Tyronisussicit, resolvimus, nec aliud occurrit hὶe dicendum; idcirco Lectorem
gelus, live bonus , sive malus possit peccare vcnialiter. Angelus in triplici statu considerari potest. Primus est status viae, in quo fuit conditus, dum gratiam simu I cum natura accepit ἀSecundus est status termini, nempe, beatitudo in Angelo bono, & damnatio in Angelo malo. Tertius est status . in quo Angelus nec suit, nec erit, esse tamen potuit et si nimirum creatus sui Isset in puris naturalibus ab que gratia, & omni dono supernaturali ; ut de Homine diximus contra Iansenium Tom. 6. α II.
III. Certum suppono cum e en S. Doctore, Angelum beatum non posse peccare venialiter. Sicut enim hominem beatum, quia sic intim E Deo clarE viso coniunctum, ut nihil velle possit, nisi ipsum , & in ordine ad
ipsum, peccare non posse ostendimus Tomo pνMedeme Tra a. de intimo fina λx. Dub. s. ita hoc idem de Angelis beatis dicendum est . Sed nec etiam Angeli mali, & damnati venialiter
eceare possunt. Nam hi, ut ait D. Th. oc a. 4. In nihiι moventur, nis in virdino ad finem pereati superbia ipsorum .
Es idea in omnibu3 pereant morialiter, quaeumque propria voluntate agunt .
Nec reseri, quod Daetnones interdum rovocent homines ad risum, ad vera ludicra, & alias levitates, quae solum sunt peccata venialia . - Nam respondet D. Thom. ad 3. Quod omnia
illa , qua videntur esse venialia , Damones procurant, ut homines ad sui familiaritatem attrabanι,-sie deducant eos in peecatum mortale. Unde in omnibus talibus moerialiter peceant, propter
inrem nem sinis . Quaestio igitur reducitur ad hoc: an dum Angeli fuerunt in via, potuerint peccare solii m venialiter : & hoc tam in statu, in quo de facto suerunt ornati gratia, quam si eonditi fuissent in puris naturali
I v. Dico prim5. Angelus, sive is, qui bonus , sive qui malas nunc est , non potuit peccare venialiter in eo flatu, in quo de facto fuit creatus cum gratia. Probat D. Tho. pri md sic : --,ον es perfectio augeli, quam perfectio
Bominis in primo natu: sed ha-a ixta pνimo natu non potuit pereare venialia ter '. ergo mutiis mina x Angelus . Si enim status innocentiae requirebat absentiam
cuiusvis mali, quamdiu illa innocentia perseverabat. magis id requirebat status gratiae, in quo Angelus suit
Creatus, quamdiu ea gratia permanebat
V. Probat seeundd ratione speei Ii . In eo solum contingere potest pe catum veniale, in quo potest contin-
89쪽
pere deordinatio cirea ea, quae sunt adlinem , salvato ordine ad finem: sed in Angelo non potest contingere ino dinatio circa ea, quae sunt ad finem, quin si inordinatio etiam circa finem; ergo &c. Min. prob. Angelus sicut non est distursvus a principiis ad conclu- fiones , ut sciliret procedaι ὰ primipiis
in conet Anes , seorsim utrumque intellia gens , sicut in nobis eontingit ; sed qua
de eumque eonsiderat conclusiones, eon
derat eas , prout sunt in prineipiti l ut in Tract. de Angelis QS4. Dub. 6. F. 3. ostendimus) ideoque errare non pqi est circa conclusiones, quin erret etiam circa principiar ita in appetendo non eligit media seorsim a fine , sed non fertur in ea , qua sunt ad finem , nisi fo cundism quod funt sub ordine sinu ; ergo &c. Ex natura sua habent, quod nos usit in eis esse deordinatio circa ea,
qua sunt ad sinem , nisi μυι sit deoν-dinatio eirea finem ipsum , quod es per
VI. Dico secundd. Si Angelus creatus suisset in puris naturalibus, probabilius censeo , qu6d nec potuisset peccare venialiter. Hoc mihi suadet eadem D. Τho. ratio. In tantum enim Angelus non potuit peccare venialiter in natu, quo conditus fuit in gratia; quia cum non sit discursivus , se ut non attingit conclusiones, nisi in principiis , ita nec ea , quae sunt ad finem , nisi in ordine ad finem: & ideo sicut errare nequit circa conclusiones , quin erret circa principia; ita nequit deordinare circa media , quin deordineta fine: sed hoc habet Angelus non ex gratia , sed ex natura sua sinquit D. T. ergo si conditus suisset in s uris naturalibus, hoe idem haberet; ut scilinet non posset deordinare circa media , quin deordinaret a fine, & quin moris taliter peccaret. g. II. RUOIvitiis Dubium,sesimul statuis uν ,
Nominem pervenientem ad Usum Rationis teneri sub Morta-u se conoertere in
VII. Ico. Peccatum veniale cumo solo originali esse non potest. Ita D. Thom. hac qu. 89. a. 6. Et probat si e . Antequam homo perveniat ad usum rationis , excusatur ab omni peccato, tum mortali, tum veniali ; si sorte committat aliquid , quod
ex genere suo est tale et cum nemo peccare possit, non habens aliquem ti- sum. rationis. At vero cum usum rationis habere caeperit, & nroinde capax esse peccandi, primum , quod cogitandum ei occurrit, est, deli rare de selyso, an se, suaque omnia velit in deditum finem reserre. mod si sa-ciat, per gratiam consequetur remi iasionem originalis peccati: Si veris non ordinet seipsiam ad debitum finem , δε-
eiandam quὸd in illa arate est eapax diseretionis , peccabit mortaliter, non faeiens quod in se est. Hoc idem docet
ad 8. ubi haec habet: Non es ptisibile,
quod ali is decedas eum orig3nali peeis eato , ω veniali absque mortali: quia
ante usum rationis puer me atur a pec
eato mortali , ita ut etiamsi eommittat actum , qui Ze genere suo sit pereatum
mortale, non ineurrit realiam mortalis peceari s eo quod nondaem habet usum rationis r unde mult. magis exeusatur. reatu pereati venialit . uvia quod exiseusat majus pereatum , et tam exeusat minus. Sed postquam habet usum ratioianit , peerat mortaliter , si non facit, quod in se es ad quaerendum suam fatutem.
Si autem faciat, gratiam eonferuetur , per quam immunis erit ab Miginala peceato. Idem docet in x. dist. 42. q. 1. a. s. ad T. Qu. s. de MaIo a. s. ad 8... 24. de Uerit. a. et x. ad L. & alibi
passim et adeo ut bene dixerit Gonet,
90쪽
vix fieri posse, ut verus S. Tho. discipulus ab hac timentia recedat.
iusdem S. D. quam indicat hac Sy. a. 6. ad 3. & in I. de Malo a. Io. ad s. Datum eli homini praeceptum convertendi se ad Deum , eumque luper omnia diligendi: ut ex illo Zachariae x. v. 3. Convertimini ad me , ego eonvertar ad vos r & Matth. 22. v. 37. Diliges Dominum Deum tuistim ex toto eorde tuo. Quod praeceptum,
cum sit assirmativum , non obligat semper pro sem aer , sed pro aliquo determinato tempore, ut concors seri Theologorum sententia. Atqui non potest aliud tempus magis pi oportionatum , & conveniens observantiae , &obli flationis talis praecepti assignari, quam illud instans morale, quo homo primo incipit ratione uti; ergo
Sc. Min. prob. prim d. In primo instanti ustis rationis lex naturalis , mediante syn. eresi, intimatur homini ;adeo ut tunc teneatur deliberare de
se ipso, ad quem finem se, suasque
operationes dirigere velit : in illo enim primo instanti ingreditur moraliter Mundum. & viam inchoat rationalis v tae. Unde sicut qui inchoat aliquod longum iter, ex dictamine rectae rationis, & prudentiae tenetur
initio illius aliquem sibi terminum praefigere: ita, & homo in primo
illo vitae moralis initio tenetur certam , ac fixam onerandi regulam. &scopum sibi praefigere, quo se, sua D sue operationes dirigat. Sicut enim in speculabilibus prima principia sunt, quae statim naturaliter occurunt a prehensioni : ita in operabilibus id , quod primo movet intentionem est ultimus finis. Audiatur S. D. Q 7. de
Malo a. Io. ad s. dicens et Lic t praeepta a mattva , eommuniter loquendo, non obligent ad semper a tamen ad boeest bomo naturali lege obligatur, ut primo sit folliritus de sua salute , feeiandum illud Matth. 6. Primum quae lite Regnum Dei : ultimus enim suis natura. liter ea dis in appetitti , sicut prima in
eipia natura Iiter primo eadunt in appreis sensione . Sie enim omnia desideria pra-
supponunt desiderium ultimi sinis
eut omnes speculationes praesupponunt speculationem primorum prιncipiorum . Haec D. Tho.
IX. Hinc praeceptum diligendi Deum vocatur a Christo Matth. 21. U. 38. Maximum , ε' primum mandatum ὴ quia extera omnia illud supponunt ,& in eo radicantur. Est etiam omnium praeceptorum, & totius legis sinis, teste Paulo r. ad Timoth. I. V. s. Finis pracepti es caritas. Finis auistem est intentione prior , utpote pro- ter quem caetera diliguntur. Oportet
ergo, ut statim ac homo incipit uti ratione , & de se ipso disponere, ad suum ultimum finem se se convertat; Se si non faciat, incu dinat E se gerat,& peccet. X. Minor principalis probatur secundo. Certum est, praeceptum se convertendi per dile stionem ad Deum, aliquando obligare : sed nullum tem pus aptius videtur , quo obliget, sicut primum instans, quo homo incipit uti ratione ; ergo&c. Min. probatur. Cum enim ab Innocentio XI. damnatae sint sequentes propositiones et Prima nu. s.
Au pereet mortaliter , qui actum dilectionis Dei semel tantiam in vita elia
ceret, eondemnare non audemur. Secunda
num. 6. Probabile es , ne singulis quidem rigorοιδ quinquenniis per se obliga re praereptum earitatis eraa Deum. Et tertia num. . Tune solum obligat, quando tenemur ius esνi. ω non habemus
aliam viam , qtia iustifari possumus e certo tenendum est , aliis vitae temporibus eiusmodi praeceptum obligare . Ab hisce autem primum instans
usus rationis excludendum non esse , se ostendo. Tunc tenemur converti ad Deum, quando egemus, ut Deus convertatur ad nos , secundum praelaudatum Zachariae oraculum et Convertiamini ad me , O ego eonvertar ad vos.
inia ratione dicunt aliqui , hominem hoc praecepto teneri in fine τitae i asii