장음표시 사용
71쪽
Σ Otiis. III. De Peccato Mortali, o Veniali.
XUI. Sed eontra . Plora enim esse peccata, praeter infidelitatem , eaqu amputari ad mortem, contra Lutherum, constat ex Scripturis ; praesertim Jacobi 2. v. 4. ubi dicitur, fidem v ne operibus mortuam esse: Quid proderit fratros mei, si fidem quia dieat fe
uid poterit fides salvara eum λ Atqui si halianti fidem peccata non imputa xentur, etiamsi opera non haberet caritatis , sed effet omnibus criminibus irretitus, adulter, fornicarius, fur &C. adhue fides possiet salvare eum, qui iaceret, ut omnia peccata essent illi venialia I ergo &c. Ulterius: alia peccata enumerat Paulus , praeter infidelitatem , quae erunt hominibus ad
mortem aeternam r. Corint. 6. v. 9
α Io. Nolite errare t inquit forniearii, neque Idiair servienter, ne
sue aduIteri, neque molles ... Regnum
Dei possidebunt. Ubi, praeter infideli Ialem , quae Idolorum servitus est , alia peccata a Regno Coelorum excludentia recenset. Ne autem Fideles eλtibi non imputari, dum per fidem unum sunt cum Christo , existimarent, subiungit v. t 8. FnDe fornicasionem . Omne preeatum . quodcumqui fecerit homo , extra eo pus es: qui au-ιem fornieatur , in corpus suum peccat. Quomodo autem alia peccata extra
corpus sint, sola sornicatio in corpus suum peccet , varie exponit S. Thomas in I. ad Cor. e. 6. Dct. 3.
XUII. Contra Calvinum vero sieprimo urgeo. Adamus E numero Praeindestinatorum fuit, ut contra Tatianos ostendimus T. q. q. 6. Dub. 4. & tamen comestio ligni vetiti suit illi imputata ad pecc tum mortale: eadem ratione Davidi imputatum fuit adulterium , & homicidium: Mariae Magdatanae, quae suit in Civitate peccatrix, plura peccata; & D. Petro trina negatio, qui tamen erant de numero Ele. ciorum. Secundo. Si reprobis nullum peccatum remittitur, &Praedestinatis nullum imputatur; ergo in utrisque
superfluus est Baptismus, & poeniten
tiar illis, quia peccatum non remi titur; istis , quia peccatum non imputatur. Tertio. Tam Praedestinatus, quam reprobus possiet se tradere omni iniquitati, si uterque certus esset; ille, ea sibi non fore imputanda , iste, sibi non fore dimittenda. Ex quo sequeretur etiam, Deum fore aeceptatorem personarum . imo & injustum . arto. In eodem genere peccati non invius peccant renati, & Praedestinati, quam Infideles , & reprobi, sed
gravius, ut docet D. Thom. I. 1. q. s. a. 1 . partim , quia majori lumine,& cognitione donati, iuxta illud Lucae I 1. v. 47. & 48. Ille autem seruus . qui cognovat voluntatem Domini fui, non praeparaυiι, 6' non feeit secundam voluntatem ejus, vapulabit multis. Qui autem non cognovit , ω ferit digna plagis, vapulabit paueis. Partim, quia
maioribus beneficiis cumulati, magis ingrati existunt . Unde eo major sitit divina indignatio contra peccata po puli Iudaici; quia maioribus beneficiis auctus, ingratus suit, ut Scriptura passim testa iur. Tantum is itur abest, quod Fidelibus, ae Praedestinatis peccata a Deq non imputentur, quod potius magis eis imputantur.
XVIII. Alvinus, aliique Hetero.
textibus errorem suum confirmare, &velut quadam mole nos obruere conantur . Eos tamen monet Hieronymus I. adv. Luciferianos in fine. Ne si blandiantur , si de Scripturarum eapitulirvidoni υν sibi a se nare,quod diiunt , quumor Diabolus de Seripturis aIiqua sis loquutur, Ur Scriptura non in legendo consistant, sed in inteIligendo. Hoc autem
ita esse in casu praesenti, sequentibus apparebit. XIX. Primum ergo testimonium . quod objiciunt, sumitur ex Elechiel.
c. I S. v. anima , qua pecca Perit,
72쪽
θ' morlatur: & Paulo Rom. 6. V. 13.Sιipenda apeetati mors. Conseqirens igitur est, omne peccatum esse mortale, di inserens mortem animae. XX. Respondeo, intentum EZechie. Iis esse . ostendere, peccata Patris non puniri in filiis, aut e contra unde subdit et Filius non portabit iniquitatem patris, Θ pater non portabit iniquitatem filii s sed qui peccavit, ipse m
rietur. At quocumque peccato Nein quaquim. Scilicet, qui peccaverit, serviens . idolis, uxolem at erius polintuens , suria, & rapinas exercens,
pauperi injurians, de sim lia : quae peccata mortalia, & quidem gravissima esse , quis non videl Paulus autem loquitur de peccatis, quibus exhibentur membra servire imin unditiae, &iniquitati ad iniquitatem, ut v. 19. are in consequentia vitium est,
dum ex quo aliqua peccata generant mortem , inserunt; ergo omne peccatum generat mortem. XXI. Secundum sumitur ex illo Matth. s. v. I9. ubi Christus ait: Qui e Io solverit unum de mandatis ista minimis, s doetieris sie hominer , minimus vocabitur in Regno Caelorum , id est , nullus voeabitur, ut exponit Calis vinus . Cui consonat illud Iacobi x. v.
Io. Ωu eumque autem totam Iegem ferus De ιt, ossendat autem in uno , factures omnium reus; ergo peccatum quantumcumque minimum, semper est mor
XXII. Respondeo , neg. conseq. Ne que enim Christus dicit , eum sor minimum in Regno Caelorum, qui transgressus suerit aliquod minimu .n mandatum ; sed qui salsa interpretatione corruperit: hoc enim indicantilla verba: Oui solverit, o doeuerit sie: id est ait August. l. r. de Serm. DIm. in Monte c. 8. feeun/km id, quod Di Dit. non fetu dum id , quod invenit, O legis. Sic erit minimus in Regno Coeloium thoe est vilissimus, & abiectii simus in resurrectione, atque adeo excludendus a beatitudine) qui unum
de mandatis istis, in ejus opinione a
minimis, solverit, & salsa interpretatione docuerit alios solvere. Hoc enim significant illa verba: Qui folυ rit unum de mandatis istis mioimis . crdotuerit sie homines. Quod faciebant Seribae , de Pharisaei, contra quos ibi agit Christus. Nam praeceptum de ii micidio, adulterio, & proximi dilectione se interpretabantur, ut dicerent et eκternum quidem homicidium, de adulterium lege prohiberi, non autem iram, & concupiscentiam interi rem , & amicos quidem diligendos es.se, non autem inimicos. Addi etiam potest, mandata miniis
ma illi e non intelligi ea , quae solum obligant sub peccato veniali; sed ea,
quae in opinione Pharisaeorum reputabantur minima, dum eis proprias traditiones, earumque observantiam anteponebant. quos propterea Christus eorrigit. Ita S. Hieronymus in hoc caput.
do obiicitur , non lavet Adversariis. Nam Iacobus ibi loquitur de transgrensione uni iis ex praeceptis Decalogi, quae certE peccatvm mortale est et unde su
dit v. tr. Qui enim dixit non maeba beris, dixit, ω non Oeeides. Uubd si no nmaehaberis, Oerues autem, factus ertr.ι gressor legis. Qui autem legem in uno transgreditur , puta, occidendo, factus est omnium reus; quia unica. . offensa mortalis, cum privet hominem caritate, sufficit ad eum perdendum.
Non autem omnem offensam esse mortalem , indicat idem c. 3. v x. In muntii tinquit Q. ndimus omnes et nec tamen concederet, omnes saetos esse reos omnium praeceptorum. Necesse est ergo dicere, qii bd c. 3 loquitur de par.
vis offensis. Et c. 1. de magnis.
Ioan. 23. v. S. Ubi Christus Petro ait et Sinon lavera te, non habebis par tem mecum: loquebatur autem de abluistione a peceatis, quae nos Vocamus venialia; ergo εe ista natura sita sunt mortalia , cum excludant a Regno Co lorum
73쪽
34 Quaest. Peccato Mortali, o Veniali.
XXV. Respondeo cum D. Thom. in dictum cap. Ioann. Dct x. verba illa reserri posse ad factum, & ad sis natum per illud. Si reserantur ad n gnatum; sensum faciunt, quod nullus habiturus sit partem in Regno Cael rum , nisi emundetur per Christum. Si vero reserantur ad factum ; esto ablutio illa a parvis sordibus, non esset necessaria absoluth ad salutem; erat tamen necessaria, ut praecepta a Christo; vel quia praevidebat , Petrum eκ tali inobedientia viam sibi paraturum ad graviora peccata, quibus habiturus non esset partem secum. XXVI. ini artu in testimonium suis
initur ex illo Matth. Io. U. 41. Quia cumque potum dederit uni ex minimisistis ealieem aqua frigida tantism in nomina diseipuli: amen dico vobιν, non rerdet mercedem suam . Ex quo sic a guunt . Minimum opus honum meretur vitam aeternam; ergo Opus malum , etiam minimum, meretur poe
XXVII. Respondeo, dist. an. Miniis mum opus bonum factum ex caritate , vel caritati conjunctum , ut in homine iusto, conc. ant. Sic autem qua minuis ex suo genere minimum, eκ modo tamen, quo exercetur, est opus excellentissimum caritatis . Minimum opus praecise spectatum, & ex sua morali honestate, ac sinὸ gratia, & caritate , meretur &c. nego ant. & simi. liter, dist. consequ. Minima peccata ex
sua natura ,& in homine iusto, in quo
nullum est mortale, merentur &c. ne .go cons. Coniuncta cum mortalibus in peccatore, & quasi per accidens, cone. cons. Sicut ergo opus bonum, etsi alias minimum , qvia tamen interdum ordinatur in Deum ut ultimum finem, meretur praemium aeternum et ita peccatum veniale, quia natura sua non deordinat a Deo ultimo fine, poenam
XXVIII. Sed dicunt. Pro animaisbus illorum, qui cum solis peccatis
venialibus moriuntur, Ecclesia orat, ut Clitistiis liberet eas δε morte aurisna , de ore leonis, ne absorbeat eas ta
tarus et sentit ergo, quod pro talibus possent ad poenas aeternas damnari, si rigor iustitiae servaretur. Eo vel maxime, quia apsque ulla iniustitia possiet Deus peccatum etiam minimum
aeternaliter punire. 3XXIX. Respondeo, neg. consequ. Cum enim Ecclesia non sit certa deis statu morientium , sintne magnis, an parvis peccatis obnoxii; esto confide re possit de multis, quod sinE mortali peccato decedant, tutius existi ismat, etiam pro ipsorum animabus petere a Deo, ne absorbeat eas tartais rus, ut liberentur 1 morte aeterna rpraesertim cum preces illae dirigantur ad horam mortis; ac perinde loquatur de illis, ae si tam h corporeis migrarent, neque adhuc sententiam Iudicis finalem accepissent. momodo etiam partim in Adventu, partim in Nativitate Domini perinde orat, ac si Deus laret incarnandus, vel nasci turus dicens : Rorate CaeIi desuper,
nubes pluant iustum. Emitte agnum Domine dominatorem terra . Spiritus Sanctus in te deseendet Maria . orietiar
Aut Sol Salvator Mundi, ω descendet in uterum Virginis; repraesentando mysterium olim iactum , & petendo, Ductum ejus nobis applicari. Ita repraesentando liberationem a morte aeter na, 'uam pie credit secutam in hora mortis , per merita Christi , Ecclesia .etit . ut per eadem liberetur etiam poena temporali, quae sorte superest ei luenda. iniae bene notanda sunt.
Ad id, quod additur dico, quddDeus tanquam Iudex, & vindex peccati non potest peccatum veniale separatum a mortali, per se, aeternaliter punire et posset tamen talem hominem tali peccato obnoxium sic punire, seu verius affligere, tamquam absolutus Dominus, qui potest re sua uti, prout voluerit. XXX. obiiciunt deinde auctorita tem S. Augustini, qui lib. s. c. 13. Va tinquit γ etiam laudabili vita bσ-minum , si remota misericordia discutias
74쪽
eam; ergo illis , qui tantam parva
habent peccara , aeterna damnatio manet, nili misericorditer eum illis agatur . Unde idem August. lib. 1. de
Pereat. meritis c. 3. ait: Quis enim eum aliqua spe adipifeenda salutis aterna de hae vita nigraret, manente illa
sententia et quod inii cumque totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus, nisi post pau-IuIum sequeretur .... superexaltat auistem misericordia iudicio λXXXI. Basilius item in Reg. brevi
νrbus ad interrogat 4. scribit , nulla peccata existimanda e Ise minuta. Et ad int/rrogat. 193. ait , differentiam minorum , & maiorum peccator u nusquam in novo Testamento inveniri. XXXII. Respond. ad primum August. testimonium, neg. cons. Non enim vult Augustinus , quod iis, qui
parva habent peccata , aeterna maneat
damnatio ; sed solum , quod nisi eis
divina misericordia condonentur , de nisi ab eis mundentur, non poterunt in Regnum Ccelorum ingressum habere, in quod nihil immundum , & coinquinatum intrabit. Hanc autem esse sancti Augustini mentem,constat ex eodem lib. 9. Cons. e. ultimo , ubi rogat lectores , ut pro matre sua delatiata orent: in inquit consequatur Dei mi- ferieordiam e atqui defuit elis non fit misericordia , remittendo eis peccata mortalia, sed venialia tantum ; ergo horum misericordia cuique ad ingrensum in vitam aeternam est necessaria.
Ad secundam ejusdem Augustini alictoritatem dico, similiter eum solum velle , qudd nemo certus de adipiscenda salute ex hac vita migraret , nisi misericordia superexaltaret iudico ,
propter venialia , quorum conscius est ; maxime quia certus non est , peccatum , quod sibi veniale apparet , non esse coram Deo mortale : Nihil enim salebat PauluS x. Cor. 4. v. 4. na ibi eo eius fum a sed non in hoe ju- Patus sum et qui autem iusicat me ,
Domιnus ea. Unde Ecclesiastae s. v. t. Nescit bono , Wrum amstre , an odia
dignus se . Locum autem illum Iae bi intelligit Augustinus de iis , qui sie offendunt , iit frangendo legem,
amittant caritatem: hanc autem nonam iiii , nisi per peccatum mortaleis, ostendit Epis. 10. modo is . ad Hi
ron1mum , ubi exponit praelatum I cobi dictum. XXXIII. Basilius autem lsi tamen illarum responsionum ipse auctor sit solum vult, nullum esse peccatum ita parvum , ut vel contemni , vel pro nullo haberi debeat, & de hoc nullam mentionem in novo Testamento fieri r unde ad Interrogat. 4. dicit τ
cibit omnino tanquam manutum est temni debere. Et ad Interrogat. 167.
id declarat exemplo eius, qui febri ,& aliis praeterea morbis laborat , Se illius, qui sola febri angitur et uterque
enim eget curatione , licet unus a riori . alter remissori. XXXIV. Objiciunt praeterea rati nes , quarum prima est . Omne peccatum est contra legem Dei; ergo omisne peccatum est mortale , iuxta illud
De tuteron. 17. V. 16. Maledictus, quin diu permanet in sermonibus legis hujus.
Secunda . Omne peccatum offendit Deum, qui est infinita bonitas; unde est offensa gravitatis in filii tae. Tertia . Qui vel unum peccatum. committit, qualecumqtie illud sit, hoe ipso non diligit Deum ex toto corde δergo violat primum , & maximum mandatum ; ergo peceat mortaliter . Quarta. Omnis remissio cujuscumque peccati pertinet ad misericordiam; ergo, sistendo intra limites iustitiae, ea
peccata, quae dicuntur venialia, meis rentur aeternam damnationem.
inta. Deus absque ulla injustitia posset peccatum ei iam minimum
a ternaliter punire; ergo ex se talem poenam meretur . Imo poena mortis aeternae non est tam mala , quam peccatum , quod dicitur veniale.
XXXV. Respondendum ad singu-gulas. Ad primam dico. quod omne peccatum est quidem contra legem Dei a sed non sinae peccatum est com
75쪽
, 36 Quaest. III. De Peccato m tali , Veniali.
tra finem legis, nempe, contra caritatem . Locus autem Deuteronomii loquitur de eo, qui sciens, volens, non servat ea praecepta, quorum in
illo capite fit mentio, sunt autem ea, quae piohibent idololatriam: , ince-su in , homicidium , hic enim certEmaledictioni subjedius est : non verbde eo, qui delinquit venialiter ; alioquin iustus , qui septies in die eadu, multis maledictionibus esset obnoxius . XXXVI. Ad secundam dico , non omne peccatum sic offendere Deum , ut solvat amicitiam cum Deo ; sed s Iam offensam gravem , de qua Iacobus ei latus: Giogendit in uno , factus en omnium reus ; quia importat reces sum a Deo, ut ultimo fine: non auistem offensam levem , de qua idem Iacobus cap. 3. v. x. In multis tinquit ofudimur omnes; haec enim non diei trece tam 1 Deo ultimo sne, nec solvit amicitiam cum ipso. amvis autem sit offensa Dei insinita , non est tamen offensa in morali aestimatione infinita : quia ipsum infinite quoad affectum non offendit auferendo ab eo rationem ultimi finis , eumque postponendo creaturae ; sed solum divertendo actum ab ordine ad ipsum .
XXXuII. Ad tertiam , dist. ant.
Non diligit Deum ex toto corde. a. ctu, conc. ant. Habitu , nego antec. Diligere Deum ex toto corde. est, ita
eum diligere, ut nihil dilectioni eius
anteponatur ἔ vel ut nullam creaturam ita diligamus. ut propter illam parati s mus Deum relinquere . init autem peccat venialiteri esto actu Deoum non diligat , non desinit tamen eum toto corde diligere; quia animo paratus est , amorem Dei amori euiuncumque creaturae praeponere.
XXXVIII. Ad quartam , nego con sequ. amvis enim remissio peccato. rum venialium pertineat ad miseriis id iam , & non debeatur ex iustitia ralli tamen , qui sola peccata venialia habet, inest principium internum , non solum datu nationem aeternam excluadens , nempe, caritas; sed etiam ciens, ut Deus consentaneh ad natu
ras rerum operans, ex quadam co decentia moveatur ad non negandam
veniam ei, qui secundum illud primcipium operatur. Ratio namque amicitiae, quae inter Deum, & hominem iustum manet, suo quasi iure postulat , ut Deus leves culpas ei condonet; dum vera poenitentia ductus veniam petit, aut caritate in ipsum sertur. Sicut in humanis lex amicitiae, quae inter Principem, & vasallum interis cedit, postulat, ut leves offensiones,quas vastallus, amicitia non violata, com mist, ipsi veniam petenti, & supplicanisti condonei; quamvis ad earum remissi nem Princeps ex justitia non tene
est, quod esto Deus agens, ut Domi- minus, possit aeterna poena peccatum veniale mulctare, non tamen agens ut Iudex --Quod autem poena moriis aeternae non sit tam mala, vi ampeccatum etiam levissimum, hoc ideo est, quia est malum alterius ordinis. Nam poena non est contra rectam rationem, neque contra leges, sed tantiim contra commoditatem naturae. At peccatum est contra iectam ratio
nem . 6c contra divinam legem; ac proinde magis sugiendum, ac detestandum, quam quaelibet poena. Ex quo tamen non sequitur , qii Ad in ratione demeriti superet, vel adaequet malum poenae aeternae secundum ex iis gentiam iustitiae vindicativae; cum secundum hane debita proportio sit, quM parvo peccato parva poena respondeat a
76쪽
In quo Veniale Peccatum differat
Mortali. . I. Varia ister sarumque Disserentia. I. IgerentIam inter peceatum
mortale , & veniale statuunt aliqui in hoe, quhd illud sit
contra praeceptum, istud ver 5 contra consilium : hare tamen non subsistit. Primb. Quia agere contra consilium non est peccatum, ut constat eκ I. cor. I. ubi quamvis Paulus caelibaium proponat ut consilium, idque cρnsormiter ad ea, quae Dominus dixerat
Matth. x s. addit tamen V. 18. Si a reperis uxorem , non peccasti : ω si nupserit virgo, non pereat it . Et ratio
est: quia , ut constat ex eius definitione, Ramne peccatum cum si praevaricatio , debet esse contra aliquod praeceptum , vel legem aliquo modo obligantem : Ubi enim non es lex, nec pra- varieatio Rom. 4. v. x sed consilium, ut tale, nec inducit obligationem, nec habet vim legis; ergo &c. Accedit : qu bd peccatum veniale est malum morale et quod autem praecish est contra consilium , potest e memoraliter bonum; cum consilium si de meliori bono, cui quod opponitur est quidem minus bonum , non tamen est malum. are eoniugium esto sit minus bonum , quam caelibatus, non tamen est malum, sed bonum. Debet ergo peceatum veniale esse contra aliquam legem : & ideo de mendaciis iocosis,& ossiciosis datur lex prohibens, Ecclesiastici et . v. r . Noli veIle mentiri omne mendacium. Similiter de levibus motibus irae ad Ephes. 4. v. I. Οmnis amaritudo, ct ira , or indignatio ,
or elamor . . . . tollatur ὰ vobis. Et concupiscentiae Rom. 7. v. T. Non concupisces. De surtis quoque levibus dici
Π. Ηἰne in rigore non subsistit opianio, quae distinguit peccatum mort aiale veniali; quod peccatum mortale sit contra legem , veniale autem nousit contra, sed praeter legem - N que dicas , hoc discrimen assignari 1
D. Tho. I. a. q. 88. a. r. ad I. Nam S. Doctor non sic vult, peccatum v
niale esse praeter lesem, quasi non sit praevaricatio alleuius legis; sed statum , non ita esse contra legem , ut finem legis evertate sed tantummodo
non observet modum rationi , quem
rex intenaeit. Vel ut ait Q. T. de Mais Io a. I. ad r. non sic ab eo ordine recedat, ut illum corrumpat; quia non horrumpit earitatem , qua est plenisu
III. Nec recth etiam explicari viis detur distinctio peccati mortalis ei veniali, dicendo: qudd mortale versetur
circa - ultimum finem, de veniale ciristaea, quae sunt ad finem. Dantur Gnim aliqua peccata venialia, quae versantnr circa finem ultimum; ut indeliberati motus infidelitatis, vel diffidentiae de Deo , blasphemia rn Deum eκ subreptione procedens , absque perfecta rationis advertentia. Et E comis verso, reperiuntur etiam peccata moris talia, quae versamur circa ea , quae
sunt ad finem ; ut adulterium , homicidium , larium , & hujusmodi. IU. Neque dicatur, hoc discrimen probari 1 D. Tho. tum hac g. 88.
I. tum 2. 1. q. 14. s. Io. tum alibi.
Nam D. Tho. hoc nunquam dixit tsed qudd peccatum mortale ponit in Gr-dinationem circa finem , seu evertit ordinem , seu coniunctionem hominis cum ultimo fine ; inquantum hominem ab eo separat, .& avertit: sive inteis rim actus istius peccati versetur pro xime tirca finem, sive circa media . Peccatum autem veniale solum ponit inordinationem circa ea , quae sunt ad snem; quia per illud homo afficitur rebus creatis plusquim deberet: non sc tamen, ut propter illas vel Iet ab ultimo sne recedere, aut averti; sive ordinem , quo ad illum est habiis tua
77쪽
tu aliter conversus, corrumpere. Qua re aliud est , quod D. Tho. doceat, peccatum veniale versari tantum circa
ea, quae sunt ad finem; aliud, quod ponat inordinationem solum circa ea , ruae sunt ad finem. Hoc secundum
et, non primum . U. Porro nane esse mentem S. D
ctoris, colli o aperth tum ex hac
18. a. r. ubi ait, peccata venialia vocari , habent inordinatisnem eirea ea, qua sunt a 4 finem , conservato omotine ad tiItimum finem.& M. 87. praecedente a. s. In quibusdam peeeatis
inquita es quidem aliqua inordinatio,
non tamen per contrarietatem ad ultiis
mum sinem ; sed solam circa ea , qua sunt αι sinem, inquanthm plur, HI miis
nus debiιὸ eis intenditur , falvato tamen ordine ad ultimum snem: puta, eam homo, etsi nimis ad aliquam rem temporalem asciatu , non tamen pro ea veIIet Deum offendere , aliquid contra
praceptum eius faciendo et nimirum, oris dinem , quo Deo conjungitur, eVertendo , aut eius amicitiam vicitando.
VI. Dices. Qiii per subitaneum infidelitatis, vel dissidentiae , vel odii
Dei motum veni liter peccat, inordinath afficitur erga Deum; ergo peccata venialia non sol m habent inordinationem ei rea media, sed etiam circa finem . cum Deus sit finis ultimus .. Respondeo, neg. consequ. Nam licet praelati motus habeant inordinationem circa Deum , ut obiectum eorum ἰ relinquunt tamen debitam ordinationem hominis ad Deum, ut finem et cum non avertant a Deo. ut fine ultimo, neu evertant conjunctionem hominis eum
VII. HIeo. Potissima differentia i O ter peccatum mortale , deveniale in hoc sita est, qubd peccatum mortale tollit ordinem , & coniunctionem hominis, eum Deo, ut ultimo tae,
idest, earitatem: peccatum autem v niale istum ordinem, atque adeo caritatem non tollit; sed scrvato eoo dine, aliquam inordinationem saeit circa ea, quae sunt ad finem. Ita D. Th. hae q. 88. a. I. seu aliis terminis: per peceatum mortale homo simpliciter avertitur a Deo, ut ultimo fine; ae finem ultimum constituit in creatura, quam exercith pluris facit , qua . Dcum , & plus amat, quam ipsum e per veniade autem homo non simpliciter avertitur a Deo, neque seiunia finem ultimum constituit in creatura, sed, si sit extra statum peccati morin talis , manet Deo habitualiter conjunctus, quamvis in eum non sic ordinate tendat, sicut deberet. Hinc D. T. citator. ad x. dicit: Quia me, qui
peccat veniaIiter , inbaret bona temporali , non ut fruens, quia non eonstituit
in eo finem; sed ut utens, referens in Deum non actu , sed babitu. VIII. Nec enim tenetur homo, sub mortali, actu referre omnia sua in D um; quamvis dicat Paulus I. Cor. I 2. v. 3r. Omne in gloriam Dei Deite Nam respondet D. Thom. laudato i eo ad x. stubae illud praeeptum aps Ii est affirmaιivum et unde non obligar ad semper. Et sie non Deu contra boepraceptum , quieumque non actia refert in
gloriam Dei omne , quod Deit . Suscitergo . quὸd aliquis habitualiteν reserat se , ω omnia sua in Deum , ad boe, quo
non semper mortaliter pereet g eum aliis quem actum non refert rn gloriam Dei actualiter . Veniati autem peceatum non ex ludit habitualem ordinationem actur
Bumani in gloriam Dei , sed solum actuatim ἡ quia non exeludit earitatem , qua Babitualiter ordinat ad Deum.
IX. Neque dicas. allicumque accedit ad unum terminum. ex hoc ipso recedit ab alior sed quicumque peccat, accedit ad bonum commutabile; ergo hoc ipso recedit 1 bono incommutabili , nempe, a Deo: & se disserentia assignata non subsistit.
X. Respondet enim D. Thom. cita Disco ad 4. neg. min. Na; bonum com
78쪽
mutabile non aeripitur, ut terminui eo transitus incommutabili bono, nisi quando eonstituitur in eo sinis. Quod enim est ad finem , non habet rationem termiani . Eodem modo respondet λ 7. Malo a I. ad 3.
XI. Ex hac aliae differentiae eonsequuntur . Prima est , quam tradit D. Thom. hae q. 88. a. I. quod peccatum mortale est irreparabile per principium interius: se habet enim . ad similitudinem morbi, qui dieitur mortalis, qui destruit principium vitae. Principium autem spiritualis vitae, quae est secundum virtutem, est
ordo ad ultimum finem ζ qui, cum per
seceatum mortale destruatur , non reis inquit in homine principium aliquod intrinsecum , per quod possit reparari: unde a solo Deo reparabile est . Necatum vero veniale simile est morbo importanti quidem inordinationem aliquam in humoribus, sed non tollenti principium vitae ; & ideo reparabilis est per principium vitae r se
peccatum venia legum dicat solum inoris dinationem circa media , seu circa ea , quae sunt ad finem , eonservat' ordine ad ultimum finem , reparabile est. mia linquit S. D. Inordinationes eorum , qua sunt ad finem, reparantuν ex fine ; sicut error, qui aeeidit cire conclusiones, per feritatem pri ne piorum. Defectus ergo ordinix ultimi sinis , non
potest per aliquid aliud reparari, quod sit principaliur, sicut nee reris , qui seirea principia : ε' ideo huismodi pee-eata dicuntur mortalia, quasi irreparabilia . Peeeata autem , qua habent iureis dinationem circa ea , qua funt ad Mnem , conservato prcne sinis, reparabialia sunt: cr bae disuntur venialia.
Seeundum hoe ergo mortale, venia-
interius ; non autem μ' eo Narationem ad virtutem divinam , qua omnem moris
XII. Secunda differentia inter peetatum mortale, & veniale est, quod illud gratiam, & earitatem expellit; istud vero non et & illud inducit reatum poenae eternae; istud per se poenae tantum temporalis . Utraque haec disserentia est a posteriori, & ab effectibus peccati desumta. Ex quo enim eccatum mortale avertit hominem , ne ultimo, & ordinem ad i psum tollat '. veniale autem non, sequitur , qudd illud excludat gratiam , & --ritatem , istud vero non . S militer ex quo peccatum mortale importet inordina ionem ab intrinseco irrepar bilem , & subinde aeternam , veniale vero inordinationem ab intrinseco reis parabilem; sequitur , quod inducant, illud reatum poenae irreparabilem, dero inde aeternum; istud verb reparais item , & temporalem . Ira D. Thom. I. R. q. 87. a. 3. 6' 6. Qybd vero hujusmodi differentiae sint solum a posteriori , docet S. Thomas λ .-Mais
Io a. r. ubi concedens, peccatum
mortale, & veniale differre secundis reatum; & quM mortale privat graistia, veniale autem non, de prima subis
diti Sed isa disserentra consequitur ra. rionem pereati mortalix, cr veniatis , non autem constituit ipsum . Non enim ex hoe es tate pereatum, quia talis poena ei debetur sed potistr λ converso , quia pereatum es tale, ideo talis poenaei dΘbetur. De secunda autem disserenistia pergit sie: Similiter etiam disserunt quantism ad effvium . Nam pereatumretale privat gratia, veniais autem non : sed nee est Ma disserentia , quam quarimur a quia sa disserentia , eons quisur ad rationem peceaιi . Ex eo enim quὸἀ peeeatum est tale, talem essectum habet, non δ eonverso. Et concluis dit . differentiam constitutivam eta,
qu6d peccatum mortale dicit inordiis nationem circa ultimum finem, qui est principium vitae supernaturali spveniale autem solam inordinationem ei rea media: ω proinde illam eme irreparabilem , istam vero reparabilem .
79쪽
Utriim peccatum Mortale, & veniale conveniant uni voce: Et an essentialiter differant in ratione Peccati . I Resolutio pruris Partit . . I. Ieo. Peccatum mortale, & Ve-
niale non conveniunt univOed in ratione peccati , sed
analogich. Ita S. Tho. nae q. 88. a. a. ad i. ubi ostendens, peccatum Ue
niale proprid non e laudi sub definitione peccati, quam Augustinus tradit, dicens, quόd sit dictum, vel fa
ctum , vel eouevitum contra legem ater
mam , ait: Divisio pereati in veniale , O mortale non est diu isio generis inspecies , qua aqualiter participant rationem generis ἡ fed analogi in ea , de quibus radicatur secundam prius , , posterius :cω ideo perfecta ratio percati, quam
inuas stinus ponit, convenit pereato mor-xaui . Peccatum autem veniale dicitur peeeatum secundam rationem imperfectam , ω in oriine ad peeeatum moris eale s sistit aeeidens dieitur ens in ordiis
ne ad substantiam , secundum impers
clam rationem entis et non enim est conis1νa legem s quia venialiter peecans non
facis, quod lex prohibet, nee pratem iis sit id, ad quod Iex per praeeptum obliarat , sed facit prater legem, quia non obfermat modum rationis, quem lex in-
D. Thom. dum ait: peccatum veniale non uta contra , sed prater legem 3 di
ctum est Diab. praeedente s. I. num. L.
nempe, quod non ita sit contra legem , uin nem legis evertat; sed praeter legem , ides , contra modum , quem lex intendit. Qubd explicat idena S. Doctor T. de Malo a. r. ad x. dicens: Ωuia si in aliquo recedit ab ordine Iegis , non tamen ipsum corrumpit s quia non corrumpit dilectionem , qua es plenitudo legis, ut dieitur Romano xx. 'III. Ex his conficitur ratio sic. Peciscatum mortale , & veniale non ex aequo participant rationem peccati ; sed ino tale per prius, veniale per posterius , εκ in ordine ad mortale: quemadm dum substantia , & accidens non ex aequo participant rationem entis; sed substantia per prius, accidens verbper posterius. & in ordine ad substantiam ; ergo non conveniunt univoch, sed solum analogich. Ant. prob. Mortale totam peccati rationem pollidet , ut persecte sit contra legem, repugnans scilicet fini legis, & ordinem debitum ad finem ultimum corrumpens et atveniale impersect dest contra legem, non repugnans fini legis , imo contervans ordinem ad finem legis, & solum ponens inordinationem circa media; ergo&C. IV. Sed dices. Etiamsi nullum daretur peccatum mortale, possiet lamen esse, & intelligi adhuc peccatum Veinciale; ergo hoc non dicitur peccarum per Ordinem ad mortale. V. Respond. neg. cons. Sicut enim accidens dicitur ens ex ordine ad sit stantiam; non quia non possit esse accidens sine si ibstantia , sed quia non potest intelligi sinE ordine ad si ibstantiam et ita peccatum veniale' dicitur peccatum per ordinem ad mortale;
non quia non possit esse find mortali , sed quia concipi nequit sine ordine ad ipsum. Sicut infirmitas levis, & ci rabilis, esto possit esse sine gravi, in curabili , & mortali in hoc , vel illo
subjecto; nequit tamen concipi infirmitas levis sine ordine ad fravem, incurabilem , & mortalem : imo ni id aretur ista , absblute nec illa daretur.
Ut enim ait Caietanus ad hunc ari. r. Sicut omnis morbus dieitur infirmitae in ordine ad privationem vita , qua est infirmitas mortalis et ita omne Ieccatum dieitur peeratum in ordine ad proeatum ,
quo ι privat sine , quod est principium vite mora Iis .... Unde si non esset pete a tum mortale , nee veniale esset : heur inon esset mora, nec esset agritrido .
80쪽
peccatum veniale vere esse peccatum. Sicut enim accidens, licet sit ens per ordinem ad substantiam, est tamen veru in ens , esto non ita persectum uiae ut substantiar de egritudo sanabilis,& levis vera est aegritudo, licet non tanta, quanta est mortalis; ita me-catum veniata, quamvis non tam perinsectam peccati rationem habeat, quam mortale, est tamen vere, & proprie peccatum . Unde peccata venialia a solute peceata vocat Scriptura, Prov.
o. U. Io In multiloquio non dee it per earum. Eccletiastae I. v. xl. Non est homo sustus in terra , qui faciat bonum , nos peccet. I' Ioan. r. v. 8. Si dixerimus, quoniam peccatum non babemur, ipsi nor seducimus. o. I I. Resiautio posterioris Partit.
II veniale in ratione peccati, seu malitiae moralis differunt essentia- Iiter. Probo. Nam, ex iam dictis, inordinatio, & malitia peccati mortalispertingit usque ad finem, destruendo ordinem ad ipsiim; inordinatio autem& malitia peceati venialis sistit in iis, quae sunt ad finem , nempe, in mediis, conservato Ordine ad finem: atqui hi hinnodi inordinationes essentialiter differre debent ; sicut 'sentialiter di ia erunt Uror circa principia, & error circa conclusiones tantum; ergo &c.
VIII. Sed dices primo. obieeta peceati mortalis, & venialis interdum specie non differunt, ut patet in objebo furti: nam eiusdem speciei estres aliena, sive in parva, sive in magna quantitate quis eam furetur. Et motus infidelitatis, seu blasphemiae in Deum idem objectum habent, sive deliber ii sint, sive indeliberati :elim tamen deliberaeti peccatum mor tale sint, indeliberati ver b veniale. IX. Dices secundΛ. Magis, dc minus non variant speciem: sed peccatum mortale, & veniaIe disserunt penes magis, & minilis, ut patet in suristo gravi , & levit unde D. Tho. hae
q. 88. a. s. ad x. dicit, quod Venialedifrt a mortali , sieut imperfectum a perfecto , ut puer a viro. Patet autem,
quod puer specie non differt a viror
Et I. a. q. Ta. a. s. aperth docet.
peccatum veniale, & mortale non disserre specie .X. Respondeo ad primam in stata.
tiam , nos non negare, peccatum momtale, & veniale aliquando versari ei ea idem obiectum materiale, & ex parte obiecti specie non distingui: sed negare intum , qudd specie non disti guantur in ratione peccati, & ex parte malitiae. Cum enim species malitiae ex inordinatione sumatur ; & inordinatio peccati mortalis, utpote circa ultimum finem, a quo avertit, specie distinguatur ab inordinatione peccati venialis, utpote solum circa media servato ordine ad ultimum finem et ideo dicimus, peccatum mortale, & veniale in ratione peccati, & malitiae eia sentialiter diserre.
XI. observandum propterea censeaex D. Thom. hae 88. a. a. aliqua peccata esse mortalia ex suo genere r& sunt illa, quae ex sua specie, Mobjecto contrariantur caritati Dei,&proximi , qua homo ordinatur in ulistimum snem ; ut sunt blasphemia , periurium &c. vel homicidium , ad utinterium , & alia huiusmodi . Alia sunt venialia ex suo genere, ouae , scilicet, eontinent quamdam inorat nationem, non tamen contrariantur dilectioni Dei,& proximi; sicut verbum otiosum , &risus superstitus , & silmilia . Sed quiat addit S. Doci. actur morales reeipiunt rationem boni, cis mali non follim ex Obiem , sed etiam ex aliqua dispositione agentix, ut supra habitum est q. 77. a. 6. & qu. 78. a. 4. eontingit quandoque , quod id , quos in peeratum veniate ex genere , ratio me fui obiecti , sit mortale eκ parte uestis ; vel quia in eo tonstituit finem ultimum e vel quia ον-