장음표시 사용
141쪽
rax Quas. VI. De causis Peccatorum actualium .
& se homo et to redit ad bonum propositum, poenitens de peccator sed habitus, quo homo ex malitia pecca , est qualitas permanens et & ideo qui ex malitia peccat, diuturnius peccat. - Tertio. Qgia poeeat ex in iamitate, habet voluntatem ordinatam in
δοnum finem r bonum enim proponit, creuarit ι Ρd interdum Needit is propo ro propter pasonem. Sed illa, qui pe
eat eκ malitia , Aabes voluntatem o dinatam in malum finem e habet enim firmatum propositum ad peccandum .
Manifestum est autem , quὸd finis in adipetibilitas , or Operasilibus se haber , sicut principium in DeeuIotivis, ut ni-IU. dieis in a. P f. IIIe ainem gravise ὸ ignorat, O periculosissimὸ , qui er-νat eires principia r quia talia non potes reduet pes aliqua principia priora.
ID autem, qui erra3 tantam circa con-cιusiones , potest reduci per principiata , in quibus non errat . Sic ergo gravi mὸ , ω perieuIoιὸ pereat , qui peccat ex magitia, o non de Delia ν meari s sicut revoeatur ille, qui pereas ex infirmitate, in quo ad minui manet bonum propositum. Ita S. Tho. qu. citata de Malo .
XXVII. Nee refert, qudd peccans ex passione, peccet eligendo , & quam doque ex majori impulsu procedat,
uim qui peccat ex habitu; & proi
e eκ malitia. Nam, ut ait D. Tho. hae q. 78. a. 'ad 3. Aliud est pereare eligentem , γMina pereare ex electione. Ille enim, qui reccar ex passione , pereas quidem etialens , non tamen ex electione I quia el 'io non es in eo rimum pereati principium et sed indueituν ex passisne ad elia aenaeum id , quοῶ eκtra passionem exsens non eligeret . Sed ille, etii pereat ex certa maliιiἄ, feeundi m se eligit malum .... Et ideo electio , qua es in ipso ,
O prineipium preeati t 6 propter hoc dicitur ex electione pereare. Qsod verbiinpulsio ex passione interdum sit vehementior , non auget peccatum; quia , ut ait S. Doct. eitatus ad x. Impuso,
qu4 es ex pasione , est quasi ab ext
riori respectu voIun/atis a sed per has tum ineιinatur voluntas , quasi ab in-νeriori . mod docet etiam citata in a. M Malo a. I 3. ad s.
DUBIUM II. An Deus sit Causa Peccati λ
I. π N peecato actuali commisi is duo sunt; materiale, nempe actio; & sormale , nempe , de formitas . De hoc secundo, in quo sor-nialiter sstit peccatum, agit D Thm
asemus de peccato pro formali 2 an eiuε causa , vel auctor sit Deus. Et de peccato pro materiali, id est , an . Deus sit causa actionis peccati, agemus in sequenti. II. Primum , qui omnium malorum Deum causam eue asseruit, fuisse Simonem Magum, restatur Lirinensis rCommonitorio adversus prophanas vocum novitates t ait enim et satias ante mingum Sin nem Apostolieo diarictione percussum , a quo vetus illo turpitudinia gurges, usqua ad novissimum Priscilli nu/n eontinua , oreti Ita successione manavit, auctorem malorum , idest fer Ierum , impietatum , flagitioνvmque no 'orum alifus est dicere Creatorem Deinum ρ Verum., praeter Lirinensem , . nul Ius Patrum, nee S. Aug. Lib. de Hais res cap. L. hunc error ena Simoni impingit . Imo cum Si in On negaret, Mundum esse creatum a Deo , sed ab Angelis , vel aliis virtutibus; credere sar est, eum potitis mala resudisse inas creatrices virtutes: sicque praelu sita errori , quem postea amplexati
sunt Manichaei , & alii , duos Deos
somniantes , unum bonum , & bonorum Omnium effectorem , alterum ma Ium, & nulorum omnium caulam
142쪽
III. FIorinus tamen, & Blastus haeretici secundi seculi, contra quos scripsit Irenaeus, Deum causam , & auctorem peccati esse dixerunt ; nullanista di istinctione Dei boni , & mali.
Ita resert Eusebius Lib. s. Hs. e. 1 his verbis: Adversas autem illos , qui reram Eeelesia Iegem aduIterabant , Irenatis variat conscripsit Epi solas. AI-tream ad Blassum , quam inserum de
Sthismate : alteram ad Florinum , Monarebia , seu quos Deus non sit Conditor malorum. Eam enim opinionem hie du nitre Pisebatur.
ticis , qui omnes antiquos errores ex tumularunt, Calvinus, Deum peccati causam, de auctorem facit et quod quamvis ipse verbis negare videatur alicubi, alibi tamen latetur ; ut osten
di in Vera Ecelsa Tom. I. c. I 1. β. 2.
93. Assirmat enim Calvinus, Deum esse peccatorum causam principalem, homines vero, & Diabolum esse suos
ministros Lib. r. Insit. cap. x s. f. I.
ubi loquens de Diabolo , & scelestis hominibus, qui Iob amixerunt: Mο-
Iitur inquit Satan sanatim dirum de speratione adigere in furorem . Sabai erus liter , cis impia is aIiena bona pra-
dando involant ... ergo quidquid agunt Omines, vel Satan ipse, Detit tamen. elaNum tenet , ut ad exeqtiemia stia ire tela convertat eorum eonatus . indoenumeratis aliis flagitiis , ad incestum
Absalonis veniens , ait: absalon ince-so eoitu patrix sorum polluent, detestabi-ιe fretus perpetrat . Deus tamen hoe opus
suum elpo pronuneiat Et g. 3. supradicta Theologorum distinctione , Deum scilicet , peccata quidem permittere, sed positivd non velle. aut effcero, ait: Ei jam satis ostendi , Deum vorari omnium eorum auctorem , qua si ceu-Drer volunt, otioso tantam ejur permisesu eontingere. Taniae tamen blasphaemiae horrore deterritus , vel potius Libertinorum convitia , eam ipsi exprobrantium, declinare volens Calvinus , in As monitione contra ipsos , &in Prafat. libri de aeterna praues. maeulam istam a se avertere conatur . Sed is est haereticorum mos, affirma re, & negare, prout libet. mando Calvinus egit contra Catholicos , conistra puram Dei permissionem aperte asseruit, non otioso tantum permissu sed Dei voluntate , & decreto seri peccata ; Deum esse auctorem omnium flagitiorum , non nudum per mi rem .
Cum vero postea Libertini Lutheri partim , de Calvini soboles hane Gius doctrinam evulgare caeperunt sentiens , eam Omnium detestation L.
velut impiam, ac blasphemam reprobari, versis velis, eam , ac seipsum caepit oppugnare. U. Quidquid tamen obstrepant eius gregales , Calvinum sensisse Deum a ctorem , ει causam esse peccatorum , ostenditur. Prim6 , ex verbis eiusdem. supra recitatis . Secund6, rationibus, suae in doctrina ejus sundantur. Nam ipse pri md docet , Deum ab aeterno praedestinasse peccata Adae , & ali rum hominum aeterno suo consilio , ae voluntate. Secundis: Deum in tempore Diabolum impellcre, ut nos in is ducat ad peccandum I iiud etiam occulta vi nos movere , ac necessitare, ad peccandum. Tertio et Peccata nobiscum ita effective , ac phyάce producere , ut dici possint opera Dei ; de ipse Deus sit principalis causa , Diabolus autem , & homines ministerialis. Sed cui primo decernit . essica eiis ter impellit , movet , necessitat , ac efficit aliquod opus ut causa principalis, praecipuus est auctor illius operis; ergo hac doctrina posita, negari non potest , quin Deus sit auctor
peccati. Videndus est Calvinus Lib. r. Inss. cap I8. g. I. a. s' s. citatis.
vl. Mi ver h ex schola Societatis
communiter vυlunt , Deum praeparare , ac nobis exhibere suam omnipotentiam per decretum indifferens, tia ad actum bonum , quam ad actum ma luna ; qua propositione supposita , relinquitur in arbitrio libertatis creatae determinare t1m seipsam , quam omnipotentiam, & reliqua comprincipia in ad
143쪽
i 24 Quaes. VI. De causis Peccatorum actualium.
ad partem , quam ipsa maluerit, nempe , vel ad aetiim bonum , vel ad actum malum: dicunt, omnipotentiam determinatam ad actum malum concurrere cuin voluntate ad actum malum . etiam ad malitiam , concursu physico , cum hac tamen differentia; quod non influit ex pr raria, sed ex aliena determinatione ; nc. ut malitia fit quidem 1 Deo ii fluxiud , sed a voluntate creata determinati vh . Ex quo inserunt, existentiam actus mali prae bono , vel E eontra, non esse immediatd liberam Deo, sed solum mediath; ratione decreti praeparativi indiffere ter omnipotentiam . mia vero tanta ex parte decreti praeparativi omnipotentiae , quam ex parte concursus immediati nulla apparet disparitas in influxu physi eo Dei ad actum bonum ,& ad malum ; id ed ut statuant, concursum Dei ad peccatum esse purhpermissirum, dicunt, tale decretum applicativum omnipotentiae nullum identificare amorem adhue inessicacem ex parte Dei de existentia peccati rimb potius Deum praeparare Omnipotentiam ex intentione saltem inessi ea- ei existentiae actus boni, cum nolitione , & displicentia , qudd a voluntate creata determinetur ad actum ma- Ium. Quare dicunt, Deum concurre
re ad malitiam peccati , quasi invitum , & tractum 1 creatura , & contra suam inclinationem ; & hoe ab extrinseco , nempe, I determinatione creaturae. Quid de hac opinionein sentiamus, dicemus instas. I I. Assertio Cat baltea . UII. r. Ieo. Deus nee esse potest eau . O sa , seu auctor peccati . Hae veritas adeo certa fuit antiquis Philosophis , etsi lumine fidei destitutis:
ut nemo eorum posuerit, Deum malorum causam e me. Unde Plato deis Republica versas finem , pol qua .
probavit, quod Deus, ex quo bonus, nihil mali facit, ae nullius mali est
eausa , subdit : Non igitur veI Homerum , vel aIium Poetam quempiam probo, qui hoe ei rea μοι feeaium sult δeommritat . ina: Marsilius Ficinus interpretatur , dicens: ,, Detestatur mox,, poeticam impietatem turpia de Diis ,, fin entem: atque huiusmodi audiri , , sabulas prohibet . Suhiungit gemi--nas Theologiae situras et primam a , , Deum omnino bonum esse , bono- rumque dumtaxat causam; mali v ro nullius causam esse Deum. Inis super apud Theodoretum orat. 6. eonis ινa Graeas idem Plato stribu et Culpaea eligentis et Deus culpa taret e Deus enim malorum causa non est . mare a
Salus ius i. de Diis. & Mundo c. II. Sed quanam ratione t inquit Dii, eam boni sint, omniaque ipsi Deiant, mala sunt in Munio ' an primiam diei istud
oportet , eum Dii boni sint , omnia Deiani , mali nullam esse naturam is sΡd εκ boni absentia fieri , quemadmodum tenebra ex seipsa non sunt , sed ex absentia luminis oriuntων. In quo Philosophi omnes concordes suerunt. Viis debant, mali esse in Mundo; sed videbant , ea a Deo summo bono esse non posse et unde quaerentes causam . vel nullam esse dicebant , sed absentiam boni et vel ad hoc devenerunt . ut dicerent, vel materiam primam , vel alterum Deum malum esse malo
viri. Hoc indicavit Moyses Gen. I. v. 3x. dum ait: Viditque Deus euncta qua fecerat, cr erant valde bona. Cui consonant illud Ecclesiastae s. v. G. Cuncta Deit bona in tempore suo : de illud et . ad Timoth. 4. V. 4. Omnisereatura Dei bona est. udd si aliqua animalia homini sunt mala, quia nociva ; non perinde in se mala sunt i sed quae Deus secti bona, homo peceando fecit sibi mala. Unde S. Aug.
l. a. de Genes. contra Manich. c. I s. Ego verὸ sinquit fateor, me nescire ,
mures, cla rana quare errata funi, aut musta , aut Erermiculi . Video lamevi ,
.mnia in suo genere pulchra esse et quam
144쪽
υἰι , pereata nostra , multa vide. antur nobis ad υersa . Et Theodoretus s. I 8. tu Genes ait et Qui in virtute edueati sunt , bestiarum in ursus mini-m formidanι. Ideo Adae ante peccatum animalia omnia erant ad obsequium inclusa cum Noe in arca , nec
ipsi , nec familiae ejus laesionem a Rferre ausa sunt . Danieli leones. pepercerunt, nec Paulo vipera nocuit rNos ergo concludit Theodoretus i ideo
bestias formidamus , quia virtute , aemorihus prassiti non fumus . IX. Milo turn verb culpae Deum causam , Se auctorum lion et se , clamant ubi sue Scripturae . Non Deus vo-IOs iniquitatem tu es t dicit David Psalin. i. v. s. i Mundi funt octili tui, ne viIeat scientia nimirum approba.tionisi malum s ct respieere ad νniqui. ratem non poteris i inquit Habacue t. V. 13 Sap. I t. v. 11. dicitur et Nihi I odisti eorum , qua fresi : atqui Deus odit impium , & impietatem . Sap.
24. v. s. Otia sunt Deo impius, o impietas eius; ergo Deuς taec facit peccata. nec peccatores inquantum tales Proinde de Paulus ad Rom. 3. a P. 1
probat, in Deo nullam esse iniquitatem, nec nostram malitiam in Deum esse refundendam ex eo, qudd Deus praemiat, Sc punit , Se in su uro iudicio secundum cuiusque opera iudicabit Mundum et Si autem t ait Paulus 3 iniquitas nostra iustitiam De eom mendat quid dicemur ' Numquid iniquus est Deus, qui infert iram 'li ρ- eundism hominem dico absit. Alioquin quomodo judieabit Deus hunt MMndum
Idest , quomodo Deus jus d puniret homines in iudicio, ob ea peccata , quorum Deus auctor suisset; de quae mavolunt te, At impulsu, ut eius ministri, commissiliant λ Ex hoc principio
arguebat Origenes tib. 6. contra Cel fum, sic: At nos dirimus, quba malum , hoe est vitium , ejusque opera Deus nomfacit ; alioquin quomodo consisteret pra- dieatio futuri tulisti . . . . si Deus ma- ιοriam eset auctor r
X. Neque Valentinus , quantum-
vis impius , in hanc dementiam de
scendere potuit, ut Deum faceret mistorum auctorem et quin potius hoc aperth negat apud Origenem Dialor. 3.eontra Marinum, ubi sc ait: Deum a tem dieree ho rum auctorem , det .molit rem non audere potui , neque iudicabam ,
hoste ab illo suam hausisse substantiam,
vel eonsι tutionem , ut in rerum natura
subsisterent. Qui enim de Deo isa cuia tari possent ἡ quum bonus rerum meIi rum procurator , Θ essector sit , mal rum vero in eo nihil insit e qui tantum abest , ut illi modi gaudeat , ut universum illud genus , csr propaginem aversetur s eosque , qui ιIIis delectantur , exterminat , qui autem ea fugiunt, reeiapit Ωusmoda enim abfuνdum non sit, Deum illorum architectum dicere , qui ea respuit , ac renuit Hactenus Ualentinus. In hoc Calvino senior, quia hominum flagitia, degla dationes 4 cα-des Sec. maluit tribuere materiae pri-naae; quam illis Dei sanctitatem, qui
ea respuit, ac exterminat, inquinare. XI. Scio , Calvinitas, ut haec, Scalia in serius dicenda , effugiant, conari eludere sic et nempe , Deum esse quidem auctorem surti, stupri, adulterii , sed non esse auctorem peccat rum; quia ejusmodi,.ut sunt a Deo , Peccata non sunt XII. Verum quaero ab ipsis. iniare surtum, stuprum, adulterium, ut fiunt ab homine , qui est tantum irv strumentum , Sc minister , sunt peccMta ; non sunt autem , quatenus sunt a Deo, qui est agens, de causa principalis , cuius voluntatem homo pe cando exequitur 3 - Dicent 2 quia Avoluntas Dei bona est.. hominis mala. - Sed iterum quaero et cur voluntas Dei in eodem opere bona est, dc hominis mala λXIII. Respondent: hoc esse, quatuor ex causis. Prima. Qitia tota natura humana vitio primi Parentis corrupta est. - Secunda. mia Deus non vult peccatum, ut culpam, sed ut poenam alterius peccati . - Tertia . inita. Deus habet bonum finem propositum, homo
145쪽
iis Quas. VI. De eausis medatorum actualium .
homo malum. Deus enim vult, homines peccare ; ut habeat quos juste damnet , & quorum liberaliter misereatur: ut ea ratione , iustitiae , ac mis ricordiae suae gloriam manifestet; homo autem peccat, ut libidinem suam expleat, non ut gloriae Dei serviat. arta. Ideo voluntas hominis in opere malo mala est , non autem vo-Iuntas Dei ; quia homini posita est
lex , non autem Deo et ac propterea in eodem opere homo peccat, qui Iegem transgreditur, non autem Deus.
- XIV. Sed prima causa non subsistit. Esto enim haberet locum in peccatis hominum ; in primo tamen peccato Adami, & Luciferi locum habere non potuit. Nam si quaeram e quare voluntas Adami , & Luciferi fuerit ma
Ia in primo peccato , non autem Uo Iunias Dei Non poterit cerib re Dponderi r quia natura humana , & Angelica erat corrupta.
XU. Nee secunda ea uia subsistit eadem ratione. Nam primum peccatum Adami , & Luci seri non potuit esse a Deo volitum in poenam alicuius peccati praecedentis ; cum ante primum peccatum nullum aliud pecca. tum praecesserit.. XVI. Neque subsistit tertia causa , quam reddunt Zuvinglius lib. de Pro.
videmia e. s. Calvinus Itb. r. Instit. cap. 17. s. s. & in lib. de aterna Dei madesinat. 3e in Instrua advenas LLhertinor. Et Beza in Respons ad Sebasianum Castalionem in refut. feeunda calumnia. Nam haec responsio ex ipso
Calvino resulari potest. Mia ex ejus principiis , Deus est causa non solum mali operis , sed etiam malae in te tionis , & voluntatis, qua ab homine fit. Si enim Deus ab aeterno decrevit, ac praedestinavit peccatum , ou
posset iuste punire . aut liberaliter
condonare & peccatum non est peccatum , nisi mala intentione fiat: necesse est dicere, Deum praedestinasse , ac decrevisse, ut homo mala intentio ne operaretur; ergo mala intentio esteribus divinae praedestinationis; ergo
etiam peccatum, ut peccatum, est es.sectus Dei; & Deus est causa , & auoctor peccati, ut peccatum est , & ut ab homine fit. XVI l. iniaria causa tquae 1Zuvinis glio assignatur etiam rejicitur ab
eodem Calvino lib. 3. Inst. e. 23. s. 1. ubi ait : Non singimus Deum eia
gem 6 e. Et meri to: quia etsi Deo non sit posita lex ab aliquo superiori s quia superiorem se non habet tamen ipsa bonitas, & natura Dei est ipsi regu-Ia , de lex. Sicut ergo furtum, adulisterium , mendacium , Se quodvis aliud peccatum contra legem naturae
repugnat bonitati Dei r ita repugnat legi , quae est ipse Deus , & quam
natura sua servare tenetur. Igitur si voluntas Dei, sicut voluntas hominis, eligeret mendacium , adulterium &e. non minus transgrederetur legem sibi connaturalem , quam homo legem sibi impositam: & proinde, vel ambae esissent bonae , vel ambae malae. X v III. Hi ne confici possunt aliae duae instantiar. Prima. Deus non potest id velle, quod eius naturae contrarium est: sed peccatum est contrarium naturae Dei; quia peccatum est malitia, Deus autem est summa bonitas .- Seis eunda . Si Deus vellet, homines peccare ; sequeretur , eos, qui peccant, non peccare : nam illi non peccant, qui
suain voluntatem conformant volunta.
ti divinae. Sequeretur etiam, nos quo tidie, dum dicimus et Fiat voluntas tua, orare, ut sani peccata; & frustra dia
cere et Ne nos indueas in tentationem .
XIX. Haec veritas adeo certa est apud Patres, ut superfluum sit eos asiserre . Nonnulla tamen eorum testia monia exhibebintus. S. Irenaeus r ferente Eusebio I. s. Η s. e. xo. M s. Hieronym. I. de Seriptoribus Eeele sitis a scripsit contra Flor in uni liis brum de Monarchia : Quod Deus non siteonditor malorum . In idem argumenis
tum scripsit S. Basilius Humilia inter alias p. & Damascenus I. 4. de Fide hoc titulo inscripsit Captit Ip. S. Am
146쪽
y Sed ea ex nobis orta , non a Creatore Deo consita , morum Imitate generatur . Non ullam ereatura babens prerogativam , nec auctoritatem substantia naturalis s feae mutabilitatis vitium, L errorem prolapsionis. Eradieari hane Deus vult de animis singulorum. Quomodo eam ipse generaret , eum elamet
Propheta : Delinite a malitiis vestris Inde conversus ad haereticos Marci nitas, Valentinianos, & Manichaeos, pergit, dicens: Tu ipse tibi et eausa improbitatis: tu ipse dux flagitiorum
suorum , atque incentor eriminiam . Quid alienam naturam aerersis ad exeusationem tuorum lapsuum y oee. Et S. Hieronymus in C. r. ad ubU. exponens illa verba: Ωui universa operatur feeunddm consilium voluntatis fua , ait: Non qu omnia , qua in Mun/o fiant , Dei voluntate , se eonsio per
gantur I alioquin mala Deo poterunt, utari : sed quὸ universa , qua facit,
consiIis faciat, θ' voluntate .X X. Prae caeteris tamen audiendus est Augustinus, quem , licEt inaniter, sibi propitium iactant Calvinissae. Is enim I. de Pra est. SS. e. IO. expresse negat, Deum praedestinare sea , quae non facit, nempe , peccata et
Pra estinatio linquit Pὸ praseientia esse non potesse poteri autem esse sinὶ pra-
desinatione prastientia. Pradestinatione quippe Deur ea praescivit, qua fuerat ipse facturus .... praescire autem potenses etiam, qua ipse non facit, sicut
quacumque peeeata . Et l. t. de Anima , eius Orig. c. 7. Peeeatores sinisuit Deus pra hit, non facit. Idem ocet I. 3. de Lib. arb. e. q. dicens: Deus omnia , quorum ipse auctor es, prascit ; nee tamen omnium , qua prascit, ipse auctor ea. Ω3orum autem non est malus auctor, ii stur es ultor . Augustino substribunt s. Prosper in responsi
ad Cap. Gallorum c. t . Insidelitar non credentium , non ad onstitutionem Dei, sed ad praseientiam referenda est Tam ergo in errore est, qui infidelita-eem impiorum ad Dei eonstitutisuem re-
fert, quam quἰ fidei , iussitiaque Sanctorum non Deum profiteιur auctore - .
Sanctus item Fulgentius tum l. i. de Verit. Praedest. Iniquis veris sinquit
impiis nee praparare Dominus p iuit aliquando , nee dare mala opera , quibus damnabiliter servirent s neque malas eis voluntater inseruit .... mala ergo voluntas non ea ex Deo r ideo
eam iussus judex in bominibus punit squia non in ea Creator bonus ordinentis
sua ereationis agnoscit . Et lib. x. ad Monimum cap. 13. Proinde Fidelibus congruit eredere , faιeri , Deum pra-feiυisse quidem peccaturos hominet g quia nihil eum Iatere potuit futurorum : non tamen praedestinasse quemlibet hominem ad peccatum g quia si ad peccatum alia quod hominem Deus pradestinaret , propereatis hominem non puniret. Haec est
sincere Scholae S. Augustini doctrina , cui directE contradicit doctrina Calvini; qui lib. r. Inst. cap. 18. & alibi dicit, omnia , etiam peccata, Dei de creto , & consilio fieri ex illo Psalmi intellecto et Omnia , quaeumquc vo luit , Dominus fecit. XXI. Ulterius: voluntatem malam nullo modo esse a Deo, docet idem S. Augustinus lib. de Spiritu , ω liti.
e. 3 r. acut E Observans et Nusquam a tem legimus in Seripturis e Non est v lunias , nisi a Deo ..Et certo non θνiptum es , quia verum non est e alioquin etiam peccatorum , quod absit , auctores Deus , si non est voluntas , nisi abiIIo : quoniam mala voluntas iam Diapeeratum es , etiamsi desit efficius , iis, se non habeat potestatem . Et lib. s. de
Civit. Dei cap. s. Sicut omnium naturarum Creator est Deus j ita Omnium potestatum dator , non voluntatum . Mala quippe voluntates ab illo non sunt squoniam contra naturam sunt , qua ab
Ilo est. XXII. Patribus Concilia accedunt. Arausicanum II. C. 13. anno F 9. Suam inquit voluntatem homines faciunt , non mi , quando id agunt , quos Deo displiaet , & Can. x s. aliquot ad malum divina potestata pra situ teg
147쪽
3128 Quas. VI. De causis Peccatinis actuilium.
sinator esse , non Dihm non tradimus ssed etiamsi sunt , qui tantum ma Ium
eredere volunt , stum omni ἐerestatione
illis anatbema dicimus . Cui subseri bit Concilium Ualantinum III. anno 8s s. Cap. 3. & Tridentinum Sess. 6.
XX lII. Ratio autem D. Thom. hia u. 79. a. t. est ἔ Deus nullo modo potest esse causa peccati. Non directhinclinindo voluntatem ad peccatum quia omne peccatum est per recessum
ab ordine , qui est in Deum sicut in finem : sed Deus omnia, quae iacit, inclinat. & ordinat in seipsum, ut ultimum finem; ergo&c. Eorum enim, tiorum Deus non potest esse ultimus nis , nec potest esse prima causa et
qui 1 in ipso ratio ultimi finis, & primae causae prorsus adaequantur Nec etiam indire id eo modo, quo gubernator navis est eausa submernonis ;quia non retrahit navem a submeris ione , cum possit . Nam in tantum gubernator navis dicitur causa in directa submersionis navis, non solum qui potest , sed quia debet, ac tenetur, eam a submersione retrahere ; quod si , aut non possit , aut non debeat, ei non imputatura atqui Deus, etsi possit conferre homini auxilium , quo retraheretur , peccando , non tamen debet: sed si non conseri, hoc facit secundum ordinem suae sapientiae , &justitiae; ergo quod homo peccet, non
imputatur ei, ut causae peccati. Alia simili ratione utitur sti. 3. de Malo a. t. sic et Deus nec peccare pol est ipse, nec facere, quod alius peccet . Non primum : quia vitium , seu peccatum Contingit per recessium a debito fine,& regula ; ut in arte factis apparet , in generatione monstruosa, & vitiosarcum autem Deus sit ipse ultimus finis , & prima regula moralitatis . non potest a regula morum, de, ultimo fine deficere ; alias deficeret a seipso. Non secundum i quia peccatum , ut nune loquimur , consistit in avel siqne voluntatis creatae ab ultimo fine: impossibile autem est, quod Deus, qui
est ultimus finἰs, faciat, voluntatem alicuius averti ab ultimo fine. Omne enim agens dat alteri quantum potest. suam similitud mem ; vel imprimendo in eo sormam suam , ut cum calidum calefacit; vel convertendo alia ad finem suum , sicut homo per praec pium convertit alios ad finem, quem intendit. Cium ergo causae ereatae hoe faciant ex imitatione cauiae primae ;si calidum, subiectum, in quo agit, ita
quantum potest movet ad calorem , ut ad recessum , calore movere nequeat δ& homo praecipiens , ita studet convertere ad finem , quem intendit, ut nequeat movere ad recessum ab eo fine: mult6 magis Deus , qui essentialiter est summum bonum, de ultimus finis, movet, & convertit voluntates creatas ad bonum , Ac ultimum finem aut nequeat eas movere, aut inelinare
ad recessum a summo bono , 8t ultimo fine. Ita s. Tho. 8c quidem acute ι. III.
Haratteorum Fundamenta eversa.
Scriptura dicit. Deum aliquando per seipsum, aliquando per m los Angelos hortari, de instigare homines ad peccatum; ut L. Reg. I S. V. Io. Dominus praeepit ei Semei ut male- dieeret David . 1. Reg. 24. U. I. Ee
addidit furor Domini irasci eontra IstmeI, commovitque David in eis dieemem rinde, numera Israel , ω Iudam . In quo certE David peccavit . cuin Ob
hanc numerationem poenam meruerit. Item 3. Reg. xx. v. La. Spiritui mendacii Dixit Dominus e Deeipies , iis pravalebis et egredere, 9 De ita : & 613. Deilit Dominur spiritum mendae i.
in ore omnium Prophetariam . Eaechielis 24. v. s. Ego Domiuus derepi Prophetam illum. Et x. Thessalonic. a. v. Ir. Ideo mittet illis Deus operationem erroris, ut eredant mendacio.
His accedunt alia sim; lia : ut Psalm.
43. v. 19. Declingsti semitas missγas avia
148쪽
via tua . Psalm. 2 4. V. 13. Convotis cor eorum , ut odirent populum eiur . Et Psalm. It 8. v. 36. Inclina eor meis iam in testimonia tua, cr non in ava
XXV. Deum quoque re ipsa operari, & eficere, quae mala sunt, habeatur L. Reg. xx. V. II. Hae dieit Dominus et Ego suscita/o se per te malunia de domo tua, ω testam uxores tuas in seu lis ι uis , ω dabo proxima ruo , ωὼormiet eum uxoribus tuis in oeulis Sο-
Iis huius. Tu enim 'eoli abscondit δ rEgo autem Deiam verbum istud in eo spectu omnis Israeἰ, ω in conspectu So- Iis huiu1. Quae de incestu Absalo cum uxoribus David patris sui dicuntur. Super quibus Calvinus l. r. Inst. C. t 8. β. t. Absalon t inquit ineolaeotiae panis torum polluenν, detestabile fceIωι perpetrati Deus tamen hae reus
Dum esse pronuntiar. Et de Christi i tersectoribus , ibidem , ait et Pilatus, militer rabiosa eorum Iibidini morem gerunt ; fatentur tamen in folemni precatione discipuIi t Act. 4. v. 18. nihil feeisse Omnes impios, nisi quod manus, , eon tam Dei deereveror: sicut iam ante eonesonatur fuerat Petrux Act. a. v. t s. desinito consilio , ω praseientia D. i traditum fuisse , ut interficeretur. ΗΗ , aliaque similia exempla, affert Calvinus in sat erroris patrocinium. XXVI. Respondeo tamen, ex suis pra allatis Scripturae textibus aperthconstare, Deum nec consilio, nee voluntate, nec imperio, nec physico influxu ad peccata concurrere, aut m vere..Si tamen oppositum alicubi diacere videatur, praeoculis habenda est doctrina D. Τhom. in C. s. ad Roman. les.s ubi sic ait: Dicitur etiam t Deus in fustitare aliquos ad malum faetendum,seeundym iuud uata x3. Suscitabo Medos , qui sagittis parvulos interficiant:
aliter tamen ad bona , aliter ad mala. Nam ad bona ineIinat hominum volun rater directὸsse per se , tanquam actor bonorum: ad marum autem dieitur in elinare , veI fustitare bomines Mea naistiter ; inquantim scilicat Deus homini
fuam malitiam prevertὸ utitur ad ma Ium Roman. 2. Ignoras, quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te adduineit, secundum autem duritiam tuam,& impaenitens cor, thesaurizas tibi iram in die irae. Et Iob. a . Dedit ei Deus locum poenitentiae, & ille abutitur eo in superbia. Eι similiter Deus , quantam es de se, interiau instigat homianem ad bonum k puta, Regem ad defendendam iura regni sui, veI ad puniem dum νebelles. Sed boe insinctu bono m Ius bomo abutitur feeundam malitiam
eordis fiat. Et ponit exemplum in Rege Assur, & Pharaone, quos Deus , excitavit ad bonum , ipii autem abusilant ad crudelitatem. Seeundὸ pergit S. Doct. oportet considerare, quo fino Deinti, sa partim Deiat, partim premittat . Cum enim Deus omnia operetur iuereaturis ad manifestationem gloriae suae, permittit in creatura malum, it Iuc ad gloriam suam ordinando; undeo eone ludit: Et in hoc eodem sensu psis is exponi, si dieatur posui te, idest, o
dinavi malitiam itiam ad gloriam meame Deus enim malitiam Ordinat, sed noueausat.
XXy II. Iloe docuerat S.Augustinus, variis in locis ostendens, mala fieri quidem contra voluntatem Dei; sed ea permittere, ut de malis faciat bona , Ita in Enchirid. c. a . Melistrenimis dieasit de maIir benὸ facere, quἀmmata nuIIa esse , permittere . Et c. Io Propterea namque magna opera Dei exquisita in omnes voluntates eius: in
ejus voluntatem, quod etiam contrα
ejus sit voluntatem. Quia non fieret , si non sineret et nee utique notenr sinit, sed ΦοIens: nec sineret bonur fieri mata. nisi omnipotens O de malo facere ρομβι ben/. Item l. s. Oper. impers conistra Iulian. c. H. Sic autem novit Deis res, bene operari homines de subsanti peccato vitiata , quemadmotum novit, bea
149쪽
13o Quas. VI. De causis Peccatorum actualium.
quorum sunt vitia voluntaria. Videmus enim quanta bona operatus es de perearo fratrum , qui fratrem per invideo-ιiam vendidem νι s Ur alio mutia , quiabus Saera Littera plena sum. vult ergo Deus pςrmittere peccata, non vult eccata et ex ipsis tamen peccatis abomine positis , bona multa operatur.
His praenotatis, ad singula respondendum est. XXVIII. Ad primum, de Semei, ren
liter , vel corporaliter per subsantiam ereatam 3 6 sic praevit abraba , o
Prophetis. Alio modo inclisando; sicut dieitur, pracepisse vermi , ut eomederet hederam, Iona primis. Et per hune mo-ἀum praeepit Semei, uι malediceret David, inquansum cor ejus inclinavit; hoe , feeundam modum, qui infra dicetur . Modum autem exponit ibi ad 6. nimirum; Ω-bd Deus non dieitur , inelianare hominer in malum , immittendo ma-titiam , vel ad malitiam rommovendo , fes permittendo , Θ ordinando g ut viis delicet , qui eνυ eIitatem exercere con sentiunt, in illas exerceant, quos dignos
Deus iudieat. Cum ergo Deus nosset animum Semei paratum ad maledicendum David , permisit ipsum pravam
suam voluntatem exercere in ipsum: quia iudicavit dignum, ut suorum peccatorum, ex tali improperio, senti-xet vindictam , & magis , magisque humiliaretur. Eo modo, qfio venator, qui videns canem inhiantem lepori, solvit funem, quo detinebatur, dieitur canem immittere in leporem; cum tamen solum permittat cani, ut leporem aggrediatur.
XXIX. Ad secundum, dico prim det
verbum illud eommovit sacere sensum , qudd Deus indignatus contra peccata Israel, in eius iustam vindictam permiserit , David incitari, & commoveri a Satan, ut numeraret populum.
Qibd enim non ipse Deus incitaverit ad hoc Davidem , sed ipse Satan , permittente Deo, manifestum est ex l. a.
Paralip. C. x I. v. I. ubi praesens historia sic refertur: Consurrexis aurem Satan contra Israel, c concita Dis Da - id , us numerares Israel. Unde
Dico secundb et alium sensum esse, ut lν furor Domini non designet Deum , sed Satan, qui divini furoris ad vindictam mini uer est. Ideoque laudato loco ex x. Regum non dicitur: Addidit Deus irasci contra Israel, sed Addiadit furor Domini. Qui selisus concordat cum citatis verbis ex x. Paralip. Consurrexit Satan contra Vraia. Qui
proinde suror Domini . seu minister furoris Domini nuncupatur , eo modo, quo Isaiae ro. v. s. Assyrii vocan inra Deo Virga furoris mei. Hanc eXpositionem reseri, & probat S. Hieronymus in C. a. ad Ephas XXX. Ad tertium , ex 3. Reg.
22. v. 22. respondeo cum D. Thom.
. 3. de Malo a. r. ad 1 . Quod id, quod dieitur. Egredere , & sac , nomen intelligendum per modum praeepti,
sed per motum permissionis ι sicut claquod dieitar ad Iudam e Quod facis ,
lac citius, eo moto loquendi, quo per misso Dei dieitur eius voluntas i nimiis
rum signi, non beneplaciti, ut docet
I. p. q. 19. a. I a. Eodem modo resipondeo ad id, quod sequitur ibi v. 23. Dedit ergo Deus spiritiim mendacii in ore omnium Prophetarum , non insundendo mendacium, sed permittendo , ut agerentur spiritu mendacii :& hoc in poenam , quod Achab maluerit credere salsis Prophetis, quam Micheae Prophetae Domini . Similiter
illud Erech. 24. v. s. exponendum .
est , ut Deus deceperit . id est , ut deseruerit, & suae deceptioni reliquerit Prophetam illum; SDoc. iit populus sciret, eius:decepit Onem eiis effectum irae Dei. Unde S. Hieron. in dictum
150쪽
Gat , qui m Prubetar. - Ad illud etiam , quod affertur ex secunda ad Thessalonic. x. Geb mittet ωe. respondet D. Thom. ibi lea. Mittet, ides
permittet,illis venire operationem erroris.
Et hoe ideo, id est in poenam; quia
noluerunt recipere caritatem veritatis, id ei h veritatem Evangelii. Unum enim peccatum poena est alterius peccati praecedentis , ut ibi S. Tho. d cet , & S. August. passim . XXXI. Id verd, quod ex Nat. 43. affertur , dupliciter exponi potest . Uno modo, ut negatio, quae in priori
parte exprimitur, continuetur in pO- steriori, & fiat sensus : Non recessit retro eor nostrum , nee declinasti semisas nostras a via tua . Et ita vertit Sanctus Hieron. ex hebraeo ; & S. Chrylast. in eum Psalmum scribens testatur , aliam lectionem sic habere, et Non aciemum est retro eor nostrum, nec declinaverunt gressus nostri a via tuo. Alio modo. ut assirmativd exponatur, nimirum :-deetinam esee. a via tua.
Et sic per viam Dei intelligi potest misericordia, iuxta illud Psalm. x .
v. Io. Universa via Domini miserisordia ,
cla veritas; ut fiat sensus e Non recesi sit retro cor nostrum ; & tamen de clinasti semitas nostras a via misericordiar, & favoris tui, non eripiendo nos e tribulationibus , quae nos affligunt. Unde mox sequitur : Quoniam bumiliasti nos in Ioeo afflictionis ,
or eoopertili uos umbra mortis. In hanc
expositionem consentit S. August. in praelatum Psalmum. XXXII. Ad versiculum Naim. ro4. respondeo , Deum dici convertisse scorda AEryptiorum , ut odirent popuIum Isia et , & dolum facerent &c. non qu bd in eorum cordibus inserueis rit malam voluntatem ; neque quod eos ad odium , & dolum incitariti sed quia foecunditatem dando Isiae litis, eosque beneficiis cumulando, ea
posuit, ex quibus AEgyptii, jam vo-Iuntate sua mali , occasionem acceperunt odio habendi Israelitas: Non itaque inquit s. Augustinus in hunc
Psalm. 1 eον illorum malamo faetendo a sed populo suo benefaciendo eor illorum
sponte matiam eonvertit ad odium. Non enim rectum eor pervertis I sed sponte preveUum ad oditim populi, ubi eo maia Io benὸ uteretur , convertit e non illasmatis faetendo ir sed sis bona , quibuν mali Deillimὸ possent invidere , iam giendo . XXXIII. Locus autem ex Nat. HL est oratio petentis, ut Deus per gratiam suam inclinet eum ad custodiam mandatorum sitorum; & non sinat, eum labi in avaritiam et simili nimirum sensu , quo in oratione domini- ea die imus: Ne nox indueas, seu i duci sinas , in tentationem . Unde S. August. Epist. lx r. modb x3o. ad Probam, cap. x I. Cum dicimus inquit
ne nos inferar in tentationem, nos ac movemur , hoe petere s ne deserti ejus adiutorio , alleui tentationi , vel eo
sentiamur decepti, vel cedamus affat . XXXIV. Verbis autem illisa. Reg. t x. quibus Deus dicit David e Suseitabo super te malum g malum poenae intelliis gendum est ἀρ loquitur enim de peccato David puniendo . Cum addit: TOLIam uxores tuas , ω dabo proximo tuo a
indieat , se Absaloni permissurum , eique daturum potestatem non quidem iuris , sed facti a tollendi uxores
patris, eisque abutendi. amvis eis nim Absalon , audito consilio Achitosel, promtissimam habuerit voluntatem hane. iaciendi; illam tamen exequi non
potuisset, nisi Deus permisisset, Mpotestatem lacti dedisset. additur : Tu feeisi absconditὸ, ego autem Deiam verbum istud rn conspou omnia
Israel , sensum facit: Tu quidem secreto adulterium patrasti, & studiosh esisti, ut celaretur ; ego auatem faciam, ut filius tuus in publieo tuis uxoribus abutatur: saciam vero, non ipsum ad iacinus istud incitando, aut ipsi ad hoc eooperando; sed tum
permittendo, tum potestatem ei danis do. ctitate insanE Calvinus, ex eo, quod Deus Absalonis incestum opus situm esse, videatur pronunciare, in R , seri,