장음표시 사용
171쪽
tue et Quaest. VI. De causis Peceatorum actualium.
qua praevidit, eam insallibiliter peccaturam ; imo in ea circumstantia eam ponere vult, eique dare auAilium- , quod praevidit ineficax , quin censeatur velle peccatum inde secutum. Et ratio est et 'uia malitia . & peccatum , esto previsum, non est ponendum ex voluntate Dei, sed a creatura , eiusque voluntate; nec Deus tenetur eius positionem impedire. Sic in casu: Deus vult actionem , quamvis praevideat, ei conjungendam fore malitiam ;quia haec malitiae conjunctio ponenda est a voluntate creata , non a Deo ἔnec Deus tenetur hoc impedirer idemqtie non censetur velle, actum illum cum malitia coniungi. Unde patet di 1- paritas ab eo, qui concumbit , advertens , eam, cum qua concumbit, non esse tuam : Nam ille cum teneatur se abstinere, si advertat mulierem non esse suam , si stante advertentia accedat ad eam, censetur , velle actum il-
Ium , etsi prohibitum, & proinde ut
XXXIV. Ad confirm. Dico, eam potius nobis favere. Nam sicut adiuvans nauclerum non dicitur velle submersionem navis, etiamsi ea per culpam naucleri math utentis adiutorio submergatur; verE tamen vult actionem in sua substantia sum tam , cui cooperatur et ita Deus quando eum peccatore essicit actum , qui ex culpa rpsius peccatoris peccatum est, non vult actum illum, inquantum est desectuosus ,& deformis , sed in sua substantia
spectatum. Gare nego conseq. Submersio enim navis non est actus . cui cooperatur ille, qui praestat adiutorium; sed desecius ex culpa naucleri procedens, qui male utitur adiutorio runde non mirum, si est praeter voluntatem ejus, qui dat auxilium . . XXXV. Obiiciunt quinio. Dantur quidam aetiis essentialiter, &ex obiecto mali, ut odium Dei, haeresis &c. qui consequenter ex sua specie mali unt,cum ab eis inordinatio auferri non possit; ergo vel Deus horum actuum
causa non est, vel est causa peccati. XXXVI. Confirm. Rei non assignatur causa effciens , secundum quod est in intellectit, sed secundum quod est in re: sed quidam ael us sunt, in quibus natura actus non potest separaria deformitate ; ergo non causantur,
nisi ut stant sub illa desormitate: sea ut stant sub deformitate non sunt a Deo; ergo praedicti actus nullo modo sunt i Deo.
XXXVII. Respondeo, dist. ant. Maisti ex specie in esse moris, co. ant. Ex
specie in esse naturae, nego ant. Ita D. Thom. Qu. 3. de Malo a. a. ad 2. dicens et Deformitas peecati non conse quitur spee1em actus fecundam qωod essin genere natura , sic autem a Deo eau
satur et sed consequιtur speciem actur,seeundam qu)d est moralis, pro ut eau- fatur re Iibero aνbitrio et id est , ut est voluntarius. Et hac q. 79. a. x. ad 3- Actus inquit; habitus non reeipiunt speciem ex ipsa privatione, in qua eo A it ratio mali is fed ex aliquo objecto, eui conjungitur talis privatio . Et sieipse defectus , qui dieitur non esse a Deo , pertinet ad speetem actus eo uenter , Ur noM quasi disserentia speciasa. XXXVIII Nee dicas: qui est cauissa formae, est causa privationis esse nisti aliter ad eam consecutae : sicut dum ignis calefacit aquam , est causa privationis frigoris. - Nam hoc est verum , quando latis privatio consequiis tur ex natura, & essentia actus secundum se considerati ; secus vero si consequatur ex relatione ad aliquid principium exiens ordinem causae priis mae. Sic quia privatio rectitudinis in motu claudicationis consequitur principium desciens ab ordine virtutis gre μ; et si in hanc reducatur motus' secundum se , non tamen privatio rectitudinis. Et in tantum ignis ea. lefaciens aquam est causa privationis frigoris ; quia haec eκ natura calefactionis secundum se sumiae eonsequi-tiir. rid si calefactioni conjungeretur alia privatio proveniens ex destis
elu alterius causae, ista certe in ignem
172쪽
Propterea ben E addunt Capreolus, Ferrari elisis, quos sequitur Valentia: qudd si actus odii produceret tir a solo Deo secundum Hlam entitatem , &poneretur in lapide , aut in alio subiecto , esset idem actus in substantia ;sed non esset formaliter odium Dei, nec desciens a lese , quia non esset actus causae deficientis . Unde Becanus observat , quod si aliquis in amentia , vel somno cum ignoranti in vincibili eliciat aliquem actum d se malum ; ille actus erit a Deo, nec erit malus: quod si eumdem actum faciat sui compos , evigilans, & sciens, ac volens, actus ille malitiam moralem contrahet. Signum ergo est , qudd actui coniungitur malitia , non ut actus , de a Deo est ; sed ut exit ab ordine ad Deum , .& ponitur licausa creata ab ejus lege voluntarie deficiente. XXX lX Ad Confirm. respondeo
cum D. Tho. in 1. dis. 37. q. 1. s.
2. ad s. ubi simili obiectioni respondens, ait: Quad sicut actio, qua pereati deformitatem habet, dieisur bona , inquantam est actio, bonitate natura ;non propter hoe , quod al/quando inveniatur separata a deformitate s feae quia bonitas illa natura deformitari obstat :ita etiam Deus dieitur esse ea a illius actionis , inquantiam es actio , ω non inquantym est deformis I hoc modo, quὸdastionem non faciat a deformitate separatam . fed quia in actione deformia tali conjuncta , hoe , quod est actionis facit , ε' quod deformitatis non facit. Etsi enim in aliquo sectu plura inseparabiliter eoniuncta Iunt ἰ non oportet, ut quidquiae est causa ejus quantum adtinum , sit eausa ejus quanthm ad alterum e se ut natura est eausa uetiti quan tym ad subctantiam eius , ω non quantism ad defectum eaeitatis, qua ex natura defectu inlidit. Ita S. Praeceptor. In quorum confirmationem alia exempla laeph ex eodem allata revocari possunt: nempe, in motu tibiae
curvae , qui eum obliquitate coniungitur; in actione germinativa pIantae debilis in virtute: in quibus quidquid motus, &actionis est , a virtute motiva animae, & , virtute Solis procedit, ut a causa per se ; quidquid autem desectus est , , debilitate ii-biae , & plantae proe edit. Idem dieitur de perito cytharaedo pulsante cytharam discordem; & de docto scriptore utente calamo mal E aptato ubi quidquid sonus, & scripturae est, acytharaedo, & scriptore ut causis per se procedit ; quidquid vero di nantiae , & desectus , a cythara, & ealamo
deficientibus est. XL. Obiiciunt textδ. Si Deus veris let , voluntatem creatam producereentitatem actus peccati, post et illai consulere, ae praecipere e sed hoc negant Thom istae ; ergo &c. Mai. probis Primo. Cur enim Deus non potest conis sulere, ac praecipere voluntati creatae , ut iaciat id , quod vult. ab ipta fieri secundo. Si non opponitur sanctitati divinae , velle entitatem peccati . cur oppone iur, eam praecipere , aut consulere 3 Tertio. Nunquid Deus non potest praecipere voluntati creatae ,
ut faciat id , quod secudum se bonum est
XLI. Respondeo, neg. mai. Alia nim est ratio Dei ut agentis univeris salis , alia Dei, ut Legista toris. Ad ter minandam enim divinam volitionem,& eausalitatem per se Dei, ut agentis universalis, suffcit, quod in re adsit ratio entis realis dicens bonitatem physicam et ad hoe autem , ut aliquia terminet actionem Dei, ut Legislatoris, requiritur, ut bonitati physicae coniunctam habeat bonitatem morais lem ; & multo magis, ut sit terminus divini consilii . mia, ut docet
D. Tho. I. R. q. 91. a. I. Propriuil
lectui legis es , laeere bonos eos, quia
bus datur e & x. a. q. I o. a. I. Finis Ierii diυina est , ut homo inhaereat Deo .
Unde actus ille, in quo relucet misImm bonitas physica conjuncta cum malitia morali , potest quidem termi-V nare
173쪽
i x t suas. VI. De causis P eatorum actuastimo.
nare volitionem Dei, ut primi entis,& primae cassae universalis; non tamen volitionem ejus, ut praeceptivam, aut consultivam.
XLII. Hi ne patet ad primam prob. quare Deus non possit praecipere omne id , quod voluntate primi agentis, S universalis Provisoris vult, ab ipsa fieri Ad secundam etiam concedo, Deum non minus esse sanctum, ut agentem universalem, quam ut Legi DIMorem, subjectivd loquend&; sed terminative non omni sua voluntate imtendit sanctitatem , sed solum volun- Me Legissatoris: voluntate enim uni inversalis agentis intendit solum prod cere ens. Ad tertiam simili aer dico , quod Deus potest quidem praecipere voluntati creatae id, quod vult ab
ipsa fieri; si in ejus productioneis ,
nec formaliter , nec concomitanter ma- moraliter voluntas creata Operetur et
secus tamen, si id , quod vult fieri ,
esto ut a Deo volitum, non sit ma tum , ut tamen ponendum a volunta. te eum malitia morali conneebriir.
Huiusmodi autem estentitas actus peccati . XLIII. Sed instant. Si concursus Dei , ut causa moralis entitaIis peccati, infert necessario concursum eius ita formale; potiori ratione id ipsum inferre debet eoncursus Dei physicus volentis, & praedeterminantis eamdem entitatem ; utpote dicens persecti rem , & essicatiorem modum operan
XLIV. Res ndeo comes Nostravitum solutione , admisso anti neg. coninsequ. Nam concursus physicus Deo. convenit titulo primi emis, primae causae universalistimae respectu cuiuia , cumque entis; quia quodcumque est tale per partici se ionem, reduci debet in id. quod eri tale per ementiam et unde terminus illius est ens, ut ens. At concursus moralis non sistit praecish in entitate , Se perseetione phys ex effectus; sed se extendit ad omnem circumst tiam, & modum illius. qui x est conculsus Dei, ut causae, & Provisoris particularis: quare
si actus malitia in genere moris ue stiatur, illud Deus nec praecipere, nee consiliari potest. Hine elio conincurs s p sicus. & praedete: ini nati vus sit sortior quoad efficaciam . concursus tamen moralis major est quoad extensionem . Quia prior effcaciisam suam continet intra lineam purε physicam: at posterior, esto non ita essicax , est tamen magis extensus ἰquia respicit ac tum , ut exercendum 1
voluntate. creλla cum omnibus ci
cui antiis, quae illa, & nunc in v niuntur in illo, sive ad lineam physicam, sive ad lineam moralem speetantibus t ideoque ille potest negativEraescindere a malitia, iste non. Et oe discrimen lateri debent Adversarii. Nam Deo danti concursum indi iaserentem ad bonum , & malum , eumque positive volenti non adscribunt malitiam formalem actus e Deo tam ea danti consiliu in , aut praeceptum indifferens ad bonum , & matam, in litia actus tribueretur. XLV. Objiciunt septim d. Homo, qui peccat, nihil alii id reale producit , quam actum pecca ti; ergo si. Deus eumdem actum causat, non minus erit causa peccati, quam homo et quia homo non aliae ratione dicitur esse causa peccati , nisi quia volens, ac sciens Iiberh facit actum peccati. XLUI Confirm. In peccato sunt
duor actus, & malitia Si actum spectemus, & is sit a Deo ; tolus emi A Deo, & torus ab homine. Si malitiam; ea nec I eo, nec ab hominoi mendior: qitia nemo respiciens almalum operatur ergo vel uterque est causa neccati meuter.
Respolideo , dist. ant. Nihil ali producit, quam actum, ut actu Rille est a Deo, nempe, sub ration: purae en iitatis, nego ant. Ut actus etiam dicit detectum ab ordine divino,
174쪽
dine pr/mi agentis, fettieet. Dei. Unde defectui se non redueitur in Deumsistit in ea usum , sed in tiberum arbitrium et se ut dUectus elaudieationis redueitrer iuribiam eurvam sicut in ea am , non
autem in τι rtutem moti im; is
rameu causatur quidquid est motionii inelaudieatione. Et feeundam hoe Deus es eausa actur pereatio non tamen esseausa pereati s quia non est eausa 6α- sui, quas actius sit eam defcru . Idem
docet t. p. q. 4'. a. 1. as 2. & in a.dis. 3 . q. v. a. 1. Quare autem
Deus non pulsit esse causa hujus, quod actus sit cum desectia , ratio a priori est : quia Deus, elim sit ipsa pri in regula, nequit deficere a regula, sicut nequit deficere a seipso. XLVIII. Ad Confirm. respondeo eX dictis , actum peccati aliter esse a Deo, aliter a voluntate creata: a Deo ut actus est , a voluntate ut actus cum deformitate conjunctus. Hanc enim licht non directe, & expresse, indirecte tamen , & consequenter vult. dum sciens , actu illo vult a legeis,& regula rationis avertere. Ita S. Th.
hac g. 79. a. h. ad x. his verbis: In hominem fui in ea usam redueitur non
solum actus , sed etiam ipse defectus ;quia scilieet non subditur et , evi debus ubdi , Iis r hoe ipse non intendat primipaliter : Θ ideo homo est ea a
peeeati. Sed Deus sie est ea a actus , qu d nullo modo est eausa defectus con- comitantis actum: Θ ideo non est eausa pereati. Hoc idem docens α 3. de
Malo a. h. ad i. Homo inquit qui peceat , liepi per se non velit deformitatem pretati ; tamen deformitas pereati aliquo moto ea dit sub voluntate peeeantis e dum fertiret magis eIigit deformitatem pereati ineurrere , quam ab actu celsare. Sed deformitas peeeati nullo modo ea dit sub voluntate divina ι sed eonsequitur ex hoe , quὸd libertinia arbitrium recedit ab ordine voluntatist divina .
XLIX. Obiic unt o flavd . Qiii ea uis sat actum , quo homo fit deterior, ipso auctore si deterior; ergo s m.
us ea usat actum peccati , per quemahomo fit deterior , erit Deo auctore
L. Urgetur. Omne, quod est bonum , alicui bonum est : sed dantur
quaedam peccata , quorum actus nomini sunt boni ; quin & iacienti nocent, & ei, in quem sunt, ut homicidium , adulterium &c ergo ta Iesactus nullo modo sitiat boni , nec sunt a Deo Ll Respondeo, neg. antee. Cuius falsitas exemplis patet. Nam cum duo
eamdem navem simul trahunt, ad eumdem actum concurrunt ; & tamen uinnus potest trahere ad bonum finem , alter ad malum, quin ille sit eausa, quare iste fiat deterior. Similiter cum Dominus per suum servum exercet aliquod opus , suod servus facit malo fine, & Dominus honor hie saeit actum , quo alius fit deterior; nec tamen iste eo auctore fit deterior. Sic ergo cum Deus per ministrum baptis rat, vel absolvit , illae actiones a Deo sunt, ut primo. & principali operan te ; a ministro autem ut instrument ii tantum agente : S tamen si miniaster improbe . & malo fine eas exemceat , minister fit deterior, quin Deo auctore fiat deterior. mia inordina
tio earum actionum ex prava ejus v luntate est, non a Deo.
LII. Ad id, quod urgetur, respondet D. Tho. in x. aevi. 37. q. X. a. R.
ad i. Qiidd cum dicitur, actus peccati nulli bolius esse , hoc convenit sibi ,
secundum quod sub deformitate con sideratur : & hoc modo non reduci tur in Deum . sicut in causam. NuIlus tamen actus est , qui fecitndum se consideratus , secundum hoc . quod bonus est, alicui etiam bonus non site sic ut actus sornicationis , inquantum
est delectabilis, est bonum concupisci.
LIII. Superessent aliae obiectiones,
quas praetermitto. Tum ne prolixitati eius aequo indulgeam . Tum qui ex iis, quae dicta sunt, facilis adesse
175쪽
i 36 ΘιU. VI. De ea is Peccatorum actualium .
. potest sollitio. Solum aliquλ viderentur addenda ad salvandum , quod non Iaedatur sanet iras Dei per concursum praedeterminativum ad aelum peccati , ut communiter docent Thom istae . Sed quia de hoc locuti suimus, dum ageremus de efficacia divinorum decretorum ; & quia posito, quod Deus sit per se causa actus peccati , quin sit causa deformitatis, nulla major difficultas apparet , quod sit causa movens, & praedeterminans ad illum ; &constat ex D Thoma superius relato ex R. 3. de Malo a..1. in eorp. Θ ad 4. Ideo ab hoc etiam abstineo , solumque sisto in eo, quod docet in x. dis.
57. q. t. a. a. ad h. ubi obiicienti, qudd si Deus esset causa actus peccari , moveret, & cooperaretur ad malum , respondet et stuba illud dieitur ad malum cooperari , quod inelinat ad actionem , fecundum quod actio deformia rati substat, unde mala es. Hoc autem.
Deo non eonvenit e ideo non oportet, tit ad malum eooperari dicatur, quamvis actionis illius ea a sit, in qua malum eo Rit, feeundam quod influit agenti esse , posse , ω agere , quidqui/perfectionis in agente es.
DUBIUM U. An Diabolus sit Hominibus causa Peccandi
an sit Causa directa pI. Iabolum peccasse , ae pecca-. re, atque adeo esse causam. directam peccatorum , quae se committit , nemini dubium eli ;sive Scripturam coiisulamus , quae l. Dan. 3. v. 8. dicit : Diabolus ab intatio peceat a sive recolantur ea , quae
in r. p. de peccato Angelorum a nobis dicta sunt. od ergo in dubium ivertitur eis: An ut dire ste causa peccatorum, quae ab hominibus commitistuntur . De quo S. Doctor hac I. 1
II. Certum est , Diabolum esse aliquomodo causam peccatorum , quaChomines committunt . Ipse enim ia- duxit Hevam ad peccandum I tentarit ad illud inducere S. Job , imo Mipsum Christum. Unde S. Petrus Ep
I. c. s. v. 8. Vigilate tinquit quiι addersarius vester Diabolus e irruit quarens , quem devoret . Et ad Ephes. s. v. I x. ait Paulus: Non est nobis eoiIuctatio adversus earnem , sis sanguinem , sed alver hi principer , Θ potestates , adversiss mundi rectores tenebrarum harum , eontra spiritualia nequitia ineale sibus .
III. Dico ergo pri md . Diabolus non est causa peccati hominis directe , vel lassicienter. Ita S. Tho. citatis locis . Probatur ratione ejusdem . Ut Diabolus esset directe causa peccati , deberet agere in voluntate, eamque movere ad actum peccati: quia eo modo aliquid est causa peccari , quo est causa actus peccati; causa autem esse non potest, nisi moveat principium illius actus ad agendum . proprium autem principium actus peccati est voluntas: sed Diabolus non potest physice movere voluntatem hominis, inlerius in ea operando, vel actum eius interiorem efficiendo: hac enim solus Deus, qui est causa voluntatis, sacere: potest; ergo &c.. IV. Hoc mir. explicat D. Thom. α 3. de Mais a. 3. citato , his verbis
Actus voluntatis ni biI es aliud , quam inclinatio quadam voluntatis. in volt tum s sicut oe appetitus naturalis nihiles alius , quam inclinatio natura ad aliquid . Inclinatio autem natura est, a forma naturati , tr ab eo , quid dii formam : unde dieitur, quδd motus ignis. fursum est ab esus levitate, cla a renenante , quod talem forma Gereavit. Sie ergo motus voluntatis diarectὸ praeedit a voluntate , a Deo, qui est voluntatis causa ; qui fotus in voluntate operatur, voluntatem inaeli nare potest in quodcumque voluerit . Deus autem: non es causa peccati , ut
176쪽
ωνα ostensum essood nihil atius sit direct causa peccati bumani, nisi volumas. U. Dico secundo . Diabolus potest esse hominibus causa peccati per modum , persuadentis. & ut proponensapppetibile. Ita S Tho. hac go. a. r. Ubi postquam dixit, Diabolum no
posse movere voluntatem ad peccandum causando actum voluntatis , prosequitur docens: quod ex parte objecti potest intelligi , quῖd aliquid moveat
voluntatem tripliciter . Uno modo Aetit
ipsum Objectum propositum a sicut dietamus, quod eibus excitat desiderium hominis ad eomerinium . Ilo modo ille,
qui proponit, vel offert hujusmodi obbectum . Tertia modo ille , qui persuadet , jectum propositum habere rationem boni ; quia γ bie aliquatiter proponit proprium objectum voluntati , quod est
rationis bonum verum , vel apparens Et concludit : Primo igitur moto res sensibiles exterias apparentes movent νο- tantatem hominis ad peccandum . Se cundo autem , ct tertio mori vel Diabolus , vel etiam homo potest incitare ad peccandum , vel osserenio aliquod appetibile Iensui , vel persuadendo rationi Sic pomum vetitum movit Hevam per modum objecti; D abolus autem per modum exterius offerentis, & persuadentis ejus voluntati tanquam bonum. VI. Hoc modo intelligenda est Scriptura Sap. 1. v. 24. dum ait: Invid, a Diaboli mori s& propterea peccatum introivit in orbem terrarum o &exponi debent PP. dum aiunt , Diabolum inspirare malignos affectus , vehtrahere animam in affectum malitiae ; nempe, quia Diabolus funerendo , vel a iqua appetibilia proponendo , indueit ad affectum peccati ut ait D. Tho. hu ad i. VII. Si dicas.. Inserius natum est moveri a sit periori ; ergo. sicut Deus, qui eis superior homine, & A, gelo, operatur per se in utriusvue voluntate et ita Angelus, qui eii superior homine, in suius voluntate poterit erari & sicut Deus operatur bo
Relinquitur ergo, num , ita Angelus malus poterit ope
UIII .. Respondeo , in serius natum esse moveri a superiori, interius quidem operante, sit superius sit causa in serioris; solum autem exterius imis mutando , si non sit causa inferioris. Unde patet discrimen: nam Deus est causa voluntatis Angeli, & hominis; unde potest in ea interius operari e Diabolus autem est causa voluntatis hominis; unde solum potest eam extrinsecus movere suggerendo, vel pem suadendo . Quapropter aliter Deus movet ad bonum, ac Diabolus ad malum et nam Deus sua gratia movete ilicienter, & intrinsech , Diabolus. vero solum moraliter exterius malum. suggerendo . I I
An Diabolus possit indueere Homines ad terrandum operanio circa Partem Sensitivam interiorem
. q. So. a. a. & Ω. 3. de Ma- Io a. 4. & prob. ejus ratione sic. Natura corporalis naturaliter obedit spirituali, ouantum ad motum localem : Unde S Diabolus omnia illa ea usare potest, qua ex motu loeali eorρο- rum inferιorum provenire possent, nisi virtute divina reprimatur: sed ex motu locali corporum sequi possunt varii effectus, & immutationes inelia tasia, & appetitu sensitivo hominis, quibus facilius disponatur ad peccatum; ergo has causare potest Diab lus , nisi a Deo reprimatur. Min. prob. Ex motu. locali spirituum aliquae species formari possunt in imaginatione. Dicit enim Philosophus t l. de Somno,& vigilia c. 3. & 4. in Q ubi eum an
mal dormierit, descendente plurimo sanguine ad principium fensitivum , simul descendunt motus , sue impressioner relicta ex sensibilium motionibus , qua ira sensibilibui speeiebus conservantur, crmovent principium apprehensivum ; ita
177쪽
tit appareant, ae si tune prineipium
fenPisidium a rebus ipsis exterioribus imia mutaretur .... S mrliιer appetitus femsitibus concitatur ad aliquas passiones, feeundisin quemdam determrnatum motum eordis, ct spirituum . ii aut fiat istis dispositus ad irascendum, vel concupisendum Cum ergo Daemones haec omnia pro bE noritat , sicut de na' turalem cuiusvis hominis propensio. nein ; excitare possunt, sicut in dor. mientibus, ita de in vigilantibus nam tus locales in spiritibus, quibus in eorum imaginalione aliqua species alicujus se nisibilis efformetur : de inde concitata passione sacere , ut id , quod proponitur imaginationi , iudicetur prosequendum : quia ei, quia pa ne
detinetur , videtur esse bonum id , ad quod per passionem inclinatur . Ita discurrit S. Τho. hac a. h. ω' 3. de Malo a. q. concludens: Sic ergo patet , quὸd Diabolus interisti persuadet peccatum imprimendo in vires sensitivas interio.
res, Θ exteriores et per modum autem
disponentis poten esse ea a pereati, inquantam per similem eommotionem a spirituum, O humorum Deit aliquos magis dispositor ad irascendum , veIoneupiscendum, veI ad aliquid huiusmodi. M infestum est enim , quod eoriapore aliqualiter disposito, est homo magis pronus ad concupiscentiam , or iram , c, butumosi passioner, quibus insuris gentibus homo disponitur ad eonsensum . Sie ergo patet, qu)d Diabolus interinsinstigat ad preeatum persuadendo , o disponendo , non autem perficiendo pee
. X. Porro cum dicitur, Diabolum posse producere in phantasiam sormam , seu speciem rei ; non ita intelligendum est, ut illas possit totaliter de novo efforinare, & imprimere: non enim potest acere, quod caecus natus imaginetur colores , aut surdus a nativitate imaginetur sonos , ut advertit S. Tho. 3. de Ma Io a.
ad 4. sed solum quod species a sensibus primordialiter aeceptas ut aithla a Dibe quasi dormientes, ac semio
sepulta s. modo dicto movere, &exeutare poail. ut vhaniati .e praesententur. De quo videndus est S. ThOm1sa. x
de Mala a. it. N inax ine ad x. ubi allet Quod Dam mes non polsunt novam formam amyrmere im o gaua corporea sen1uum s pos ni tamen formas in o ganis sensibilabaes confervatas aliquo mo do transmutare, ut 'eunaeam eas aliis
qua appariινonet fiant. χiod repetit ibidem ad s. ubi addit, hoc facere
Daemones Ioealiter movendo , non quiadem substantiam organi dividendo, κιμ eonsequatur se aer doIoris sed in vendo spiritus, tr humores . . . . cr ficaliquois novum imaginationi offerre s
eundam diversas eomposieroner motuum ,
or spetierum , quasi quorumdam semianum in organis sensibilibus latentium , quorum virtutes ipse Daemon cogno- se ita XI. Hi ne nascitur dubium: an D mon semper noverit ea, quae sunt in phantasia, vel in aliis sensibus in t rioribus, sive quae homo imaginatur ,& cogitai - Cui respondetur. Non semper nosse, quia sensus interiores non semper: ac necessario sequuntur imis pressionem corporalem , sed subjiciunis
tur voluntatis arbitrio r quae cuin
Diabolo non subjiciatur . nec illa suis biiciuntur inteliora, quae illi subiiciuntur , & ab illa moveri ur . nisi aliis
uo signo exterius appareat. Ut enim ocet D. Tho. q. r6. de Malo art. 8.Cam intellectus anelleus P superior o dine natura nostro intellectu , posuur angeli boni, ve maIi species in anima nostra ex flente, eognoscere . Sed 'Manis tam ad usum, considerandum est . quὸd us speeterum intelligibilium . qui est actuaIir cogitatio , dependet ex voluntate : utimur enim speciebus babitualia
ter in nobis existentibus, edm volumus ... Motus autem voluntatis humana depen
det ex summa ordine rerum , qui est summum bonum . Id autem , quod ea dis sub ordine superioris causa , non potesseu noscere inferior ea a ; sed solam superior cavsa movens , or ille , qui moveri
178쪽
quorumque atio, os ab ipso Deo , o
ad rhodii ni modis possit Diabolus homini illudere . non tantum in sensibus externis, sed & internis; ut mirabili voluptate ipsiim assiciendo, appariti O-Nes, ac revelationes divinas simulando, nec non colloquia de rebus divinis eum B. Uirgine, & etiam Christo Domino fingendo et magna propterea cautela , ac discretione uti debent
Consessarii ad similia detegenda, praesertim in mulieribus; & is, qui talia satitur, magna submissione, di humi-itate munire se debet. s. III.
XIII. Uaeritur primbi An Dia a d bolus possit inducere homini necessitatem ad pe candum 3 Respondeo negativh eum D. Hom.
hac qu. So. a. 3. Et prob. hoc di Ru L. Diabolus, vel ita perturbat ini ginationem, & appetitum sensitivum; ut usus rationis liber penitus tollatur, vel impediatur: uel ita ut relinquatur aliquod Iiberum rationis exercitium. Priori modo necessitare quia dem potest, & cogere ad actum , qui eκ genere suo est peccatum t ut arreptitiis, & energumenis , quos cogit ad enuncia niua verba blaesphema , vel et ain ad alios actas ex obiecto malos Sed tune ratione sir Iu ta , non imputasur ei ad terrarum i quia
deest libertas arbitrii, sinh qua actus
non potest esse voluntarius, ac proin de nee eeccatum . Posteriori modo potest quidem disponere, sed nonneis cessitare ad peccandum: quia si ratio non sit totaliter ligata, ex ea parte qua est libera , potest resistere peccato, & Diaboli tentationem repellere.
Prqpterea monet S. Petrus Ep. I. cap. ultimo v. 8. Sobrii esto e , ese vigilate , quia adversarias veser Diabolus eirruit querens quem devoret, eui resisti: e Dr-ιὰ, in De . Et S. Iacobus c. q. v. T.
fugiet ἀ nobis. Tum ad ubes. 6. v. I 6. ait Paulus et In omnibus fumentes fruintum fiet , in quo postis omnia terunequr mi ignea extinetiere . Qiiod si possumus Diabolo impugnanti resistere, eum sugare, ejusque tela extinguere ; manifesti ini est . Diabolum nullo modo posse necessitatem inducere shomini ad peccandum: quia, ut nuper dicebamus, in voluntatem humanam,& ea, quae eius libertati si ibji eiu
XlU. I inc etsi Diabolus movere a possit hominis imaginationem , ut dictum est, ac etiam sensus exteriores; quia tamen voluntas potest non assentiri iis . quae per sensum, vel imaginationem sunt apprehensa : ideo Dia-bcitus non potest necessitare voluntatem hominis ad peccandum t ut docet D. Tho. hae ad a. Nec etiam necensitare potest,movendo concupiscentiam. Nam ut ait idem S. Doct. hac ad 3.
Cone vis ensia earnis contra spiritum , quanda ratio ei actualiter res 1iι, non est perestum , sed materia eκerrenda virtus A. Qu)d autem ratio ei non resistat , nan es in potestate Diaboli r se ideo non porea inducere necessitatem perea di .
Quaeritur secundδ: An omni a peccata hominis, DiaboIo directe laggerente , & instigante, eommittantur XU. Respondet D. Thom. hic a. 4.& in 3. de Malo a. s. Prim b. tiuod Measionaliser, D indire u Diabolus esseausa omnium peccatorum nostrorum, inruan
179쪽
inquant km induxis primum hominem ad peccandum I ex cujux peccato istantam vitiata est humana natura , ut omnes ad pereandum proelives simus e Sicut si diceretur esse causa eombustionis Iunorum , qui ligna secaret, ex quo sequeretur, quod Deilὸ incenderentur . Directὸ autem non es causa omnium peccatorum humanorum , ita quὸd singula pereata persuadeat. Quod Origener L. 3. Periarcii. c. a. probat ex boezuia etiamsi Diabolus non esset, hominer
aberent appetitum ciborum, Θ vene-
reorum , oe similium , qui posset esse inordinatus , nisi ratione ordinaretur , quod subjacet libero arbitrio. Ita S. Thorn.
od maxime contingere potest , sup- Onia corruptione naturae, & stimu- ante concupiscentia: ait enim D. Ia-
Tobus c. I. U. 24. nusquisque vero tentatur 2 eoneupiscentia sua abstractus , O illectus. Sie H inquit 3. de Malo a. s. citato non est neeessarium , omnia pereata ex insinctu Diaboli provenire. Si qua tamen ex insinctu Gur proveniunt s ad ea eomplenda eo blandimento decipiuntur homines , quo primi Parentes , ut Udorus dieis . Et si qua etiam pereata absque instinctu Diaboli
perpetrantur ,' per ea tamen bomines fiunt
filii Diaboli , inquantum ipsum prias per
XVI. Nec ex hoc sequitur, pectatum hominis, Diabolo non suggerente commissum , sore irremediabile , sicut peccatum Angeli; cum dicat Gregorius
L. 4. Mora I. c. Io. quod pereatum Diaboli es irreparabile, quia cecidit nulIosuggerente.
Nam non intendit Gregorius ibi assignare causam unicam , vel adaequatam e Peeeatum enim Di bolι fuit irreis mediabile ; quia nee aliquo suggerente pereavit a nee habuit aliquam pronitarem ad petrandum ex praeedenti fune-sione causatam e quod de nullo hominit pereato diei potest. Ita D. Tho. hac ad 3.
Sed de causa irreparabilitatis peccati Angeli plura diximus suo loco.
Dε effectibus peccati originalis
egimus Tona. 6. in 1. p. g. I .
nunc de effectibus peccati personalis a flualis pro complemento huis jus Tractatus agere breviter , intendi mus. Hi autem sunt macula ex peccato actuali mortali relicta in anima,
vulgo dicta peccatum habituale; M
poena , quam homo mortaliter peccando incurrit.
DUBIUM I. id sit Peecatum Habituale, seu
Macula ex Peccato Actuali relicta . s. I. Peeeati HabitMaID Εκ stentia . Rotestantes , quemadmodum a volunt, hominem esse justum s
u imputatione justitiae Christi ;
ita sola peccati imputatione volunt , esse peccatorem; quare transacto peccato nihil intrinsecum autumant ii eo manere: contra quos plura dixi iovera Eeclesia . Doctrana tamen Cath
lica aliquid ex peccato actuali relictum in anima , quod vocat peccatum habituale, seu maeulam, agnoscit. uamvis in explicando in quo constat, dissideant Theologi.
II. S. Thomas hac r. h. q. 86. a. I. maculam eκ peccato actuali relictam explicat exemplo corporalium et meisisIa inquit) propriὸ dieitur in eorporaliabus, quando aliquod eorpiar nitidiam perisdit suum nitorem ex eontactu alterius corporis , sicut vestir, ω aurum, crargentum , aut aliud hujusmodi. In rebus autem spiritualibus adsimiI tudinem fritis sportet maculam diei. Habet auiatem anima hominis duplicem nitorem e num quidem ex refustentia Iuminis nais
180쪽
ruratis ratianis , per quam dirigitur in
suis aes bus alium me, ex refulgentia
eatur. Unde S. Augustinus rei itus 1 D. Il on . Op e. 6 I. r. I 3. ait: diidd
creaturar obtembratur , deteriora Iur , corrumpra ur .
III. Nec obest si di eas. Intellectus
ex consideratione cuiuscii inque rei non rnaculariir , sed magis perficitur; ergo nec voluntas ex adhaesione cui eum isque rei maculabitur, sed magis perfi
IV. Respondet enim S. Thom. hlaad i. seuod actio inteIlectus persiertur,seunsum qu bd res intelligibiles sunt in inteIlectis per modum ipsus intellectur id est materialia modo immateriali Ur ideo intellectur ex eis non infitur , sed magir perfitur . Sed actus voluntatis eo usinia in motu ad ipsas res a ita
ea O. Facti sunt abominabiles, sicut
ea, quae dilexerunt. Maculatur autem anima eκ rebus inferioribus non virtute earum, quasi agentibus eis in animam e fed magis erondi mo anima actione sua fe inquinat , inordinate eis in ba endo eontra lumen
νationis , ω aer vina legis . Ita S. Doct.hla ad I. U. Quemadmodum ergo qui voluntarie adhaeret, ac sese deiicit in lutum , ei iam transacta illa actione, manet inquinatus habitualiter , donec absterispatur. Sc mundequr: ita anima, etiam transacta actuali adhaesione rebus in se Tom. VIII. rioribus tontra regem , remanet abiis
tu aliter maculata, & sordidata. d nec per poenitentiam emundetur: Mhanc vocat. D. Thom. maculam pec cati relate ad turpitudinem, ovain contraxit ; S Recentiores vocant oeciscatum habituale, quasi pecc.iti m adhuc manens, qua a non retracta um. Idem tamen cum S. Thoma seni une Recentiores . Quia esse maculatum M in mundum coram Deo , quod saniis scat m a. idem ei', ac esse adhuc in peccatis, Ec Deo Dilati sum, quod per peccatum habituale exprimitur. Huius maculae eκ peccato relictae meminerunt passim Scripturae . ut Isaiae A. v. 4. Si Abitierit Dominutfordes s liarum Sion. Et c. 64. U. 6.
Fam fumus ut immundur omnes nostis EZech 3 s. v. 19. Salvabo mox σκ uni versis in Minamentis vestriν. Ierem. L. v. 12. MaeMIata es in iniquitate tu coram me, dieri Dominus . Ad Tit. r. v. x s. Inquinata fiant eorum Er menνώω eo eientia . & alibi . v II. Statuta ergo existentia hurus maculae peccati . seu - peccati habitualis, remanet assignare quid sit, seu in stio conii stat: dissident enim Theologi inter se. Scotus dicit, consilierdi
in ordinatione passiva ad poenam propter peccatum commissum. Ua EqueZ,& alii , maculam , seu peccatum habituale in sola denominatione extrinis seca proveniente a peccaro praeterito moraliter perseverant e. quia non rem tractato, consistere asseverant. Alii Peccatum habituale ponunt in quodam habitu , quo anima , & voluntas manent conversae habitualiter ad honum commu abile , sicut ad finem ultimum . S. Thomas autem lila a. r. 9 1. Malibi asserit, maculam peccati non es.se aliquid positivum; sed sormaliter
tonsistere in privatione nitoris animae considerata cum ordine ad silam causam, quod est peccatum actuale.