장음표시 사용
201쪽
181 Quaestio VII. De ejectibus pereati actualis .
cati iam ante commissi. Clim ergo haec pςna maneat etiam in iis , quibus peccatum originale jam condonatum est;
sequitur, quod dimissa culpa rema
UI. Secund5. Probatur exempIo Moysis , & Aaron , qui ob peccatum incredulitatis , iam illis remissum, pra matura morte puniti sunt, & spoliati honore introducendi populum in ter
ram promissionis. Numer. enim L . v. xx. Dixit Duminus ad Mosen , Aaron , quia non eredidistis mihi, non introdueetis hor populos in terram , quam dabo eis Et Deuter. v. 48. Loeutu est Dominur ad Mosen dicens : aseende in montem sum, ω morere, sicut est mortuus Aaron frater tu ut, quia pravaritati sis contra me in medio filio.
rum Israel. Ideo ergo puniuntu , quia praevaricati sunt. VII. Tertib . Exemplo filiorum Israel, qui in deserto Sinai, absente
Moyse, vitulum aureum adoraverunt, ut legitur Exod. 31. quos omnes Deus delere volebat: tamen ad preces Moysis dicitur v. t 4. Plaeatusque est Dominus , ne faceret malum . quod loeutus fuerat adversas populum suum . Unde Plaim. x s. v. Σ3. habetur: Et dixit, tit difiperderet eos , si non m es electus ejusAΘrilset in eonfractione in conspectu ejur . Nihilominus ex toto populo viginti tria millia virorum . propter hoc peccatum , interfecta sunt v. 18. Feceriantque filii Leυi juxta fermonem Mosi, eeeideruntque in die iIta quasi ouinti tria millia hominum. Cumque pro reliquis, qui adhuc supererant, Moyses
deprecaretur, ut dimitteret eis hoc peccatum v. 3I. Aut dimitte eis hane
noxam ... aut dele me de libro tuo , quem
fer Ubii s respondit Dominus v. 34. Tu
autem vade . . . . ego autem in dre talιιο-ni, visitabo cr hoe peeeatum eoruntis .
. Hic certum est, Deum ad preces Moysi condonasse residuo populi peccaturi illud; multi etiam de hoc scelere doluerunt et & tamen post dimissam cui pam reservavit Deus p nam tempora-1em, non ad cautelam, sed ad vindictam, ut ela rh constat ex illa partie uti,
die ultionis. MVIII. Quarto prob. exemplo eius. dem populi Israelitici, qui postea is
contra Deum murmuravit . . Cum enim
Moyses pro illo orasset, respondit Dominus, Numer. 24. v. ao. Dimisit . ea verbum tuum. Nihilominus subjunis
git v. 21. Attamen omnes hominesqu3 tentaverunt me per dece s virices, non videbunι ιerram . Et v. 3o. Noo
intrabitis terram prater Caleb , ω I De oee. Dimiserat ergo Deus culpam ,& tamen sibi reservavit poenam . Multos e tam ante mortem culpam pςnit eniti expiasse , credibile est ; & tamen omnes subierunt pς nam . IX. Qii into prob. celebri exempIo Davidis, quo etiam utitur D. Thom. hac q. 87. a. s. in Arg. fed contra . Is enim pqst impetratam veniam adulterii.& homicidii, punitus est morte filii, quem eκ adulterio sustulerat . modautem in vindictam peccati praeteriti ,& condonati punitus sit, patet ex illis verbis x. Reg. 21. v. I 3. Et dixisDaυid ad Nathan : Pereavi Domino . Dix1tque Narbara ad Davide Dominus quoque transtulit peccatum tuum, no moraeris Uerumtamen quoniam blaspb
mare fecisti inimieos Domini, propter verisbiam hoe , sit,ur , qui natur ea tibi , morte morietur. Ubi verba illa: Tram suliι peceatum tuum , idem reddunt, ac Dominus condonavit tibi eulpam. Sequentia vero et Verumtamen propter
verbum hoe sitius morietur, quid aliud sunt, quam ista et et si Deus condon verit tibi culpam , tamen propter eam,& in vindictam illius, filius , qui natus est tibi , morietur ρ Unde bene is infert S. Tho. . loco nuper allator Punitur ergo aliquis ὰ Dro , ei iam ρο
quam ei precatum dimittitur. Et e re ius rina remanet , peccato remoto . Et
ibidem ad 3. rationem reddens: RG mota inquit macula fanartim est vuInui pereati , quantum ad voluntatem . Requι rituν autem adhue nna ad san tionem a Iiarum virium An/ma, qua per peccatum praecedens deordinata fuerunt sui
202쪽
ωρ θἱveet per eontraria eurentur. Reis. Miratur etiam ad statuendam aqualita rem sustitia , ω ad amovendum feandarum aliorum s ut ad centur in pς-na , qui sunt seandalizati eulpa r ut patet eκ exemplo de David indiacto.
X. Nec solum morte filii punivit Deus peceatum Davidis , sed etiania ignomini a ; ut ibi ei comminatur Nais
in an v. gr. ω xx. quod etiam, eo donato peccato , lactum est et dum pem
mist Absaloni , ut publico in estu
uxores ejus pollueret . ut legitur a.
David ex ambitione, & perbia curasset, numerari populum sibi sit bditum ; e noscens , in hoc se graviter
Deum offendisse, v. Io. Pereavi tinis
Domine, tit transferas iniquitatem femui tui, quia stulιὸ egi nimis. Quibus precibus eulpam Deum condonasse , credere par est: & tamen , ut habetur v. I . er r3. proponitur illi triplex mna, ut unam eligat; qui et git tertiam , nempe , pestilentiam : &mox spatio tridui septuaginta milli
virorum peste consumta sunt. XII. Consentiunt Patres. Inter hos S. August. in 'aI. so. ad illa verba: Et ἀ delicto meo munda me , ait et Guid dabis, ut munἀeris ' Vide quem invo-σes, jugum in eas: odit peerata iussus e si s vindieat in peeeata si justus ast . Non poteris auferre a Domino Deo sinitiam esus: imploνa misericordiam , sed attende susitiam e miserieονdia est, mi ignosca= pereanti iustiιia es , ut pi niat piseatum . uuid ergo ' saris mia
ω dieane di oon Domine, non erit imρω- πιιum peeeatum meum : novi iustitiam rius , cujus lis o misericordiam . Non impunistum o it e sed ideo nola , ut ιυ me punias , quia ego meratum meum pι mo : ideo peto , ut in eas quia ego
agnoseo . Qsibus nil clatius pro C tholica veritate. Deus ergo, quia misericors , parcit; sed quia justus , vult, ut peccata, quibus ignoscit, punianis tur, vel ab homine , vel i ieipso , ut Davidi accidit . Hoc exemplum imitata fuit antiqua Ecclesia , quae baptietatos quidem absque ulla psna recipiebat ; lapsos tamen post bapti iama , etiam crimine dimisso interius , pqnis, iisque gravissimis , addicebat put videre est apud Cyprian. Serm. de Lapi: ubi reprehendit quosdam , qui lapsos , etsi p itentes, ae dolentes , sin E publica satisfactione, & ps na diis
mittebant , dicens, eos facere contra Evangelii legem. Idem S. August. eodem Psalm. s .
ad illa verba : Eeee enim veritas em
dilexisti , dicit : id est impunita pe
cata etiam eorum, quibus ignoscis, non reliquisti . . . . Ignoseis confitenti, ignoscis a fe/ seipsum punienti : ita fer D tur misericordia , , veritas. Mi ferteor dia , quia homo Iiberatur veritar, quia peceatum punitur. Et Trael. 214. in Ioann. Cogitur s inquit homo tolerare, etiam νemissis pereatis: quamvis, ut in eam venireι miserram , primum fuerit eausa pereatiam . Productior ea enim psisna , quam culpa s ne parva putaretu culpa , si eum illa finiretur . Ae per hoc , vel ad demonstrationem δε-bita miseria , vel ad emendationem Mobilis vita , vel ad exerritatronem nec fissaria parientia , temporalito Bominem detineι psna ; quem iam ad damnati nem sempiternam reum non detinet entipa.... Venit enim de isa Dei justa. . .e m Da Dei non sit Hur hominis , idest, perturbatio comitati animi , sed tram uilla iusti supplicii constitutio. Uideat ergo Calvinus , an temporalis puna , post dimissum peccatum , veniat a De ut Patre , ad cautelam , & emendationem in futurum: an vero etiam 1
Deo Iudice in satisfactionem culpae
discipulus S. Tho. in v. d/st. 41. q. I. art. a. ad s. his verbis : In peccante
sunt duo defecture ianua , qui es in ipso actre
203쪽
184 Quaestio VII. De lectibus me eati actualis
actu pereati ; fecundis m ubd aliquia Ιἰ- mutes legis divina , Ur rationis recta transgreditur . Aliti3 est in ipso p eeant
privatio virtvι is ex priori aefectu actui inducta . Quamvis autem eum ala quis gratiam recuperat, secundur des aus toIIatur ; non tamen ex toto primus sublatus es a quia Oportet , ut quant m v
Iuntati sua obedivit, ratre Iegem Dei ,
set , ut sie iustitia servetur aqualitar ro ideo post gratiam reeuperatam im jungitur satisfactio , cr a 2bue homo est reus temporalis prna. Qirae doctrina est valdE notanda.
nus ipse hoc lateri cogitur . Nam etsi l. 3. Ins. e. 4. F. &c. aliter senistiat, ut supra dixi; tamen eap. 8. s. 6. nobiscum sentit , dicens: Adde ,
qtiud non moιὸ infirmitatem nostraneis praevenire , sed praterita etiam delicta saepe corrigere, necesse habet element νώ mus patre s ut nor in legitima erga se obedientia eontineat. Proinde quot lex affligimur , subire protinus in mensem deiabet anteacta vita recordatio : rta proeMIdubio reperiemus , nor admisisse , quod dignum es modi eastigatione esset.
XV. Biiciunt primo aliqui. Suis blata causa tollitur effectus: sed eulpa est causa pςnae ; ergo sublata culpa tollitur pςna.
ta causa tollitur effectus , sub ea rati ne , qu 1 ab illa procedit , conc. mai. Sub alia ratione , nego mai. Ita ex D. Tho. hae q. 87. a. 6. ad x. & in
lato. In peccatore ergo duo desectus sunt. Unus est macula . quae est quaedam privatio nitoris gratiae, inducens
reatum poenae a ternae et alter est in
juria Deo irrogata per transgressionem divinae legis. Primus. sublata macula per gratiam justificationis, penitus deletur , & tollitur. Secundus non ex hoe praecise tollitur ; sed vel per totilem condonationem iniuriae , quam
Deus non semper praestat, ut exemis
piis a scriptura sumtis ostensum est tyel per aliqualem satisfactioneui, qua
iniuria compensetur, & ad aequat Hatem reducatur et in sellaret, qui plus D tantati fua indulsit , quam debuit, eo tra mandatum Dei agens ; secunilam ordinem dioina issitia aliouid contra i Iud , quod vellet, spontaneus , veI inisvitus patiatur . t S. Τhom. hoc a. 6. λHinc patet , fieri posse , ut sublati
macula, & reatu pςnae eternae, non statim cesset causa pςnae , & ius exigendi aliquam compensationem et una de Deus potest etiam ab homine, iam in gratiam restituto, exigere aliquam si is lactionem temporalem pro iniuriaticta: sicut pater, qui filium recipit
in gratiam , solet ab eo exposcere a aliquam νς nam arbitrariam pro comis
pensatione iniuriae sibi illatae. Si e e. κἰt David cum filio suo Absalonia rinita enim Absalon, ob necem fratri illa tam , graviter offenderat Davidem , esto intercedione cuiusdam mulieris Thecuanae fuisset ipsi reconciliatus ;debuit tamen, pro aliquali satisfactione, conspectu sui parentis, quem o Anderat, biennio privario
ei vitia Scripturae loca . Primo . Scrip ura docet, Deum ita remittere peccatum, ut illius amplius non reis
eordetur; Ezechiel. I S. v. x I. & 12. Si autem impitis egerit penitentiam ab omnibus peetatis fura . . . . omnisam iniis quitatum eius , quas operatus es , nouiseerdabore sed recordaretur, si postremissam culpam , poenam, vel satisfactionem exposceret; ergo Sc. XVIII. Secundo. Scriptura docet, remissionem peccatorum esse gratui istam : Rom. i. v. 14. Iumfleati gratis per gratiam ipsius , per redιmtionem ,
qua est in Christo Iesu cre. at non esset gratuita, si ex parte nostra opiis esset aliqua compensatione ; ergo &c. XIX. Tertio. Scriptura docet, Christum
204쪽
num superabundanter satisfecisse pro
peccatis totius Mundi; Rom. s. v. ho. Ubi cutem abundavit delictum, superabundavit gratia ; ergo non solum satis cit pro culpa. sed etiam propoeis etra, & sic nulla inperest luenda poe
XX. Quartb. Catholici docent, satisfactionem Christi esse infiniti val ris , de pretii ; ergo omne debitum per illam sublatum est, non solum culiapae . sed etiam poenae. XXI. Quint b. Fieret iniuria Christo, si Deus , accepta ab illo superabundanti satisfactione, nollet nobis
condonare totum debitum, nisi nostra accedente satisfactione. XXII. Haec sunt, quae Calvinus, ae eaeteri huius temporis Heterodoxi nobis opponunt. Caeterum si haec valerent , everterent Omnia exempla Seripturae, quibus supra probavimus,
saepe fieri, ut remissa culpa, a Deo
exigatur poena temporalis; & contra Scripturam licere argumentari hoe m do. Scriptura docet primo : Deum remittere peccatum, ita ut illius amplias non recordetur; quare ergo reis
cordatus est peccati Davidis, & post remissam culpam punivit illum poena temporali Quare ipsum rogat; Psal. 14.
v. r. Delicta iuventutis mea, s un ratias mear ne memineris i Secundd.
Scriptura docet, remissionem peccatorum esse gratuitam . cur ergo David , accepta remissione , debuit subire, adhue temporalem satisfactionem
Tertib . Scriptura docet , Christum superabundanter satisfecisse . nee solum pro tulpa, sed & pro poena; cur ergo David poenam sustinuit Cur, ad hue dimisso per Cliristum peccato Originali, subimus poenas propter ipsum illatas Qiiarib Satis lactio Christi fuit
infiniti valoris; ergo omne debitum per eam sublatum est e cur ergo deditum poenae a Davide exigitur Tan dem . Deus Pater accipit tussicientissimam satisfactionem 1 Christo ; ergo iniuriam illi facit. quod etiam a Davide petit satisfactionem. En quom Tom. VIII.
do Adversariorum argumenta non mianus oppugnent S. Scripturam , quam nostram doctrinam. Vel ereo firma sunt, vel infirma. Si firma; valent contra Scripturam , quod nefas est. si infirma; non valent contra nos.
Quod ostendam, sigillatim ad singvla
respondendo. XXIII. Ad primum ergo responis deo, qu bd cum peccator agit paeniis tentiam , tunc Deus non recordatur peceatorum ipsius quoad poenam aeter nae damnationis, quae illis debebatur equod insinuat Paulus. Rom. S. v. r. di ens: Nihiι rem nune damnationis
es iis, qui sunt in Christo Iesu . Solet tamen recordari aliquando quoad poenam temporalem ἔ unde Exod. 32. 634. Ego aurem inquit in dio Hιisis nil visitabo ω hoc peetatum eorum , quod evincunt exempla superius alis
XXIV. Ad seeundum pariter dico, remissionem peccatorum esse gratui tam quoad culpam, & reatum pinae aeternae; unde dicitur: susi eati istis per gratiam ipsius : homo enitriaeulpa inquinatus sola Christi graistia emund 1ri pol est , non ex operibus . Et sic emundatus, a culpa , de reatu pςnae aeternae est absolutus . Quia tamen, ut dicebamus eum Auis gustino, Deus non minus est iustus, quam misericors; ita misericorditer condonat culpam , &pςnam aeternam, ut ordinem iustitiae servari velit rideo interdum , ut ponatur aequalitas , debet homo pςnam temporalem subire .ut in Davide contigit. Quare S. Au
gust. I. xx. contra FaG. e. 67. de
Davide loquens: Quid enim inquit
aliud, quam eoruιs ejus profunda ere nebat spiritas Dei, quando correptustis Prophetam disito Peccavi et conti
τὸque ad boe unum verbum audire me
ruit, quὸd ace perit veniam ' ad quam rem , nisi ad sempiternam salutem y Ne que enim pratermissa es in illa , se eumdam Dei comminationem , flagelli pater ni disciplina ; ut confessus in are
nam liberaretur , ω abictus temporaliari a ter
205쪽
eν probarem . Inde laudata Davidis fide . qudd eam videret, se post promissi in veniam, adhue punitum, non diceret, se a Propheta esse deceptum ;nee adversus Deum murmuraverit , quasi salsam peccatorum eius indulia gentiam pronunciaverit; subdit : In-s IIuebat enim vir altὸ fanctus ... 'ua εἰ m prna .m aterna um eius essens dias a peccata οῦ pro quibus eam temporaliatis emendationibias aereretur , videbat erga se or manere Deviam, oe non futui medietnam.
XXV. Ad tertiui' dico, Christum superabundanter satisfecisse: sed per
modum causae universalis, & pro omisnibus sit ilicienter, quod non tollit necessitatem satisfactionum particularium . Causa enim universalis non destruit causas particulares, sed in omnes influit, & dat efficaciam ad determinatos effectus et alias ex quo Christus satis secit, superflua essent omnia nostra opera, & orationes; nihilque de nostra salute deberemus esse soliciti. Dicendum ergo cum D. Thom.
n 1. dist. 17. q. I. a. s. ad a. QMdineritum Christi es sicut radix omnium Moerisorum , a quo omnium merita fiagae iam trabunt: unde ea quodammodo sicut eausa universa Ita, quam oportet adesso aus determinatos antreari per ea- fas partieulares , Aut sunt Sacramenta , cis orationes Eeelesia r cis inde ea , ubdnon tamam Chrisum oramus, sed G Sanctos esus , quorum meritis, , pr cibus auxilium elux pereipimur. Eκ quo
ergo Christus superabundanter satisfecit, seo uitur , quod nemo nisi virtute ejus, γ efficacia suae satis actionis s . tissaeere possit. XXVI. Ad quartum similiter dieo, satis laetionem Christi sitisse infiniti valoris, per modum causae universalis , sussicientiae ; requisi tamen, ut per Particulares satisfactiones euique applicetur , ad hoe , ut efficax sit et hoc enim est Christo compati; iuxta illud Apostoli Roin. S. v. 3γ Cinareris amrem Christi , si tamen eo Mim- ,
glori cemur. Si ergo uon obsuiueuM Christus passus sit pro nobis,
ebemus & nos cum eo pati, ut cum eo glorificemur : eur etsi ipse pro omnibus passione sua satisfecerit, non debebimus passionibus nostris cum eo.& per eum satisfacere p. XXVII. Ad quintum dico. Si iniuriam iacimus Christo, dum ultra ejus satisfactionem , addimus dc nostras, quasi sua satisfactio non solet sussiciens; cur ipso docente, quotidie Deo dici.
mus: adveniat regnum tuum, Dimitate nobis debita nosνa Numquid per ipsum non sunt nobis suffcienter praeis paratum regnum, &dimissa peccata memadmodum ergo haec a Deo p timus absque injuria Christi; qui haec sunt media ab ipso volita, ut fructus meritorum suorum ad nos peris veniat: eadem ratione poterimus sati factiones nostras suis adiungere , quin illi irrogemus iniuriam, inis potius earum virtutem commendemus; dum nonnisi per eas, & earum valore Deo satisfacimus. Merito igitur Concilium Trident. Sess. I 4. eap. 8. ait et Dum fasitisfaciendo patimur pro pereatis, Chν so Iesu , qui pro pereatis nostris fatim
Catholicae Ecclesiae doctrina est . Qua
206쪽
ευμ ummeptis Chrsit, eurantes a se, aut etiam pro veniaII in praesebilab ina sis. Et Can. 13. Si quis diaeri vita non soluta, sabeunda, & sol en-νiι contra institutionem Christi , da remaneat in sutura. verum quia fictionem esse, quὸd virinte clavium , est quaestio pertinens ad articulum de sublata pana aterna , paena temporalis existentia Purgatorii post hane vitam; plerumque exol-πια aueat, anath ideo eam omittimus, suo loco, uaesis sit. Deus spatium dederit, pro meritis Superesset examinandum, an pςna examinandam. Interim hule Tractatui temporalis pro peccato mortali remi se de Peccatis finem imponimus.
207쪽
D persectam notitiam pe cati maxime iuvat legum cognitio, dicente Paulo
Roman. I. V. Tu non cognovi nisiper legem s. nam eoneupiscentiam n
fciabam , nisi Iex diseret : Non concupisces . oportuit ergo ad pleniorem disputationum de peccatis intelligentiam, ut Tractatus de Legibus immediate succederet. Ita enim agit D. Th. hac t. a. ὰ a s. so. Materia legum communis est Philosophis, Iuristis,ae Theologis r nobiliori tamen , ac sanctiori eonsideratione circa eas occupantur Theologi. Nam Philosophi tradiderunt ea solum, quae naturali lumine cognosci possunt; & quae judicarunt conducere ad hominum mores recte instituendos, &-Rempublicam in pace, concordia, & iustitia conti-Nendam. Iuris periti , qui ius Caesaxeum , ex generalibus principiis naturalis , & moralis Phylosophiae deducunt in particulari leges, civili auctoritate conditas, ad Reipublicae mores po- Iiticos intituendos , silve ad externam iustitiam, sive pacem servandam. Iuris periti , qui ius Canonicum , leuPontificium, profitentur , de legibus μTeclesiastica auctoritate praescriptis, disputant , ovibus iusta moderationeres Ecclesianicae, ac Personae ipsae in suis ossiciis., & ordinibus Ecclenas ficisse se contineant. Theologi vero non solum leges divinas positivas , quκ propriE ad illos pertinent eum, ibla, Dei revelatione notae fiant, perstru- tantur: verum etiam de lege naturali,& humana disputant sed ob altiorent. finem . nempe , ad conscientiam fidelium Mnh formandam, de dirigendas actiones eorum ad meritumi vitae aeterinnae. Ad hune ergo finem praesentem
Tractatum dirigimus, eodem ordine, quo Angelicus noster Praeceptor, i PDim distribuentes.
De his, qua pertinent ad Substantia
IH hac quaestione examinabimust
naturam , finem , conditiones , di visionem, di alia ad substantian legis in communi necessaria.
DUBIUM LQuid sit Lex, ac cuius Potentiae Mus hs. I. Varia Legis aeceptiones, tam qno A. Nomen , tam quoad Ram .
I, ' Tomen. Legis vari E derivant
eatam ath; eo quod leges olim scripto, tradebantur, ut ab omnibus legi potasem et vel quia homo in ipsa legit. quod illi agendum, vel omittendum est
Sed haec derivatio, cum supponat i gem esse scriptam, non congruit leginaturali, M EV gelicae, quaru neutra scripta est. II, Cicero I. r. de Legibuι legem
ab eligendo dictam putar: quia leκ
est regula eligendorum . Quod approbat S. Augustinus L . in Leviticum dicens : Leg m ὰ Iegendo , ides , ab el gendo Latini auctores appellatam esse
208쪽
v. Iegem Elarivat a ligandor ait enim:
υκ quadam regu/a es , ε' mensuνι actuum , secundism quam indiscrtur alι υνι ad agendum , vel ab agendo retra-oituν. meriων enim lex a ligando, quia seligat ad agendum. Cui derivationi,
nedum multi Doctores adhaerent; sed&Scriptura ipsa patrocinari v Idelur, quae leges nomine vinculi non raro
usurpatet ut Plal m. 2. v. b. Dι rumpamus vincula earum. Ieremiae 2. V. A .Rvicti vincula mea , ω dixisti , non
Iv. Lex non uno modo usurpatur. Interdum enim pro conditione. & pacto accipitur: veluti cum passim iit contra Elibus dicitur , ea tege, ut hoc, aut illud facias. - Secundo genera- Ilier pro quacumque regula, vel praecepto praetcribente quidpiam suis, iuve bonum, sive malum. Sic grammaticae, aliarumque artium regulae, ac praecepta inges uocantur , & lyrann xum edicta, quamvis iniusta a unde il- Iud Italae io. v. v. in , qui condunt te aes iniquas . - Tertio pro inclinatione ,
di instinctu naturali ad aliquid , qum modo eoncupiscentia inclinans ad m,
Ium vocatur 1 Paulo, Rom. I. v. 2 sis Lex percari, Lex memirorum . Et naturalis obligatio aquis impcisita, ne stranseant fines suos, lex vocatur , Pro
V. Sumitur etiam Lex pro eo, quod fit iuxta praescriptum legis , seu pro opere per legem praescripto; ut Ioan.
. Via I p. Nemo en vobis facit legem
Item pro Religione , vel diiciplina
legem. continente: sic dicimus , legem. veterem, legem novam , legem Christianorum , sita Evangelicam , pro Religione varias leges, & consiliae continente. Hinc aliqui libri uocantur lex, tametsi multa a lia contineant, quae non sunt leges: velat cum Ioann. II .... x s. dicitur : Sed ut adimpleatur femmo, qui in Ieae eorum scriptus es : quia
Odio habuerum me gratis. mibus de signatur liber Psalm. cum versiculus
ille habeatur PDIm. 14. v. Ist. & I. Cor. 24. v. LI. cum dicitur et In Iego
seriptum es : Uuonsam in aliis linguis . Ex labιιι loquar populo huic et ubi per legem indicatur liber Isaiae eap. 18. v. II. qui liber multa continet, quae non sunt leges.
usurpa iones legis sunt. Lex ergo, pro prie dicta, est regula praescribens cominmunitati, quod rectum est; ut Proverbis
8. V. I s. Per me Reges regnant, ε' I
gum conditores jusa deereniant . Ei delage hoc modo accepta acturr sumus in hoc tractatu : quae a D. Thoma hoc art. 4. definitur sic: Lex es qua
dam rat/oms ordinatio ad bonum consemune ab eo , qui curam Communitatis
habet, promulgata . Ubi ly rarionis omianatio active sumitur pro actu rati
nis , quo Superior ordinat , ac praescribit ordinatione , quae sit essi care vim cogendi habens , seu obligatoria ,& fixa, ae stabilis r quo a ratione . legis excluditur monitio , oratio , &conlilium, quae per modum suasionis , non obligationis, aut ordinationis proponuntur . Debet etiam esse fixa , de stabilis, ut distinguatur a praecepto αNam etsi Princeps saceret praeceptum toti Communitati, per unum , aut alterum diem servandum , illud non es
set lex ; quia non haberet esse fixum ,& quasi perpetuum , sed vel stato tempore, vel saltem morte praecipientis, etsi non revocatum , desineret. Lν aa bonum commune excludit iam leges tyrannicas , quae non essent honestae , Miusiae. Tum praecepta , aut statui: - , quae in privatum bonum 1 Rege, vel Principe conderentur. Ly ab eo, quν curam Commvinitatis habet, reiicit aeratione verae legis praecepta Patrum in
familias, & alia ejusmodi quae es dobligatoria sint, leges tamen propriae
non sunt. Ly tamdem promulgata, indicat , statuta, & leges a legitima potet late conceptas , ac etiam conscriptas non habere proprie. vim legis,
209쪽
8t obligatoriam, quousque promulgatione non intimentur. Ita explicat
definitio legis tradita 1 D. Tho. optima est . mod si aliam susiorem velis , lex in genere describi potest , quod
si e perseverant ordinativa malonum bumanarum ingonita , veι pra-feripta propter boniam commune ab eo, ut euram gemit Communitatis, cla r ea istinens supremam auctoritatem p r
mustata , Obligans ad aliquid faeiendum, vel omittendum . Quae definitio complectitur, tam legem positivam divinam, sive humanam, quam naturalem , & tam affirmativam , quam negativam . In reliquis exponenda est, ut superior.
VII. Abstineo ab ostendenda legum necessitate, existentia, & utilitat vi rllaec enim certa sunt. Necessitas quidem patet ex ipsius creaturae intellectualis natura. Cum enim, utpote
desectibilis , plerumque a fine honestatis, ad quem dcbet tendere, deflectat ; eget aliquo superiore , , quo certa lege, ac regula in suis actionibus debite contineatur, ne 1 fine debito recedat . Qii bd si de fine naturali apparet neeessitas ; multo magis
lege indigebit , ut benh regatur i ordine ad finem supernaturalem humanae menti prorsus ignotum . Existentiam legum Ostendunt, quoad naturalem qu dem , ipsum lumen rationis ; Se insuper Sacra Scriptura mulista praescribens ad legem naturalem spectantia, & supernaturalem ἰ multa etiam ad legem positivam divinam habentur tam in veteri, quam in novo Testamento . Quoad leges humanas , eas legere est in iure, tum Civili , tum Canonico . Legum etiam utilitatem ipsa experientia testatur a Constat enim , per leges iustitiam . pa cem , ac concordiam , aliaque multa
bona in societate humana eromoveri, multa etiam mala impediri; adeo ut Reipublicae salutem in legibus constitutam esse , dixerit Aristoteles 3. Rhe
VIII. His praenotatis: quod circa
substantiam Iegis in scholps disputa.
tur, est i in quo actu lex collocanda sit; an in actu intellectus, an voluntatis, an in utroque. Scotus eam soria maliter collocat in actu voluntatis prae. supponente actum intellectus. Sanctus Thoma, hoc a. r. seniit, legem esse is maliter actum rationis , connotantem tamen actum voluntatis. Ali sui extra utramque scholam, legem , dicunt, aequaliter consistere in utroque actu , intellectus , & voluntatia . . I I. an Lex essentialitissit Mus Due us p
o ctus intellectus, praesupponens
tamen . & con notans actum voluntatis. Haec resolutio assinis est alteri , quam statuimus Tom. 4. in I. p. Qu. i. de Providentia Dei Duι. 3. ubi Pro videntiam diximus ei se essentialiter adium intellectus, praesupponentem tamen actum voluntatis, contra eum. dem Scotum. Prior ergo pars proba tur a D. Tho. hoc art. t. in Arg. sedeontra, hoc discursu. Actus legis est pesteipere , de prohibere: sed imperare, est actus rationis ; ergo & abus legis. Min. ostendit ex supra dictis M.
I . a. t. ubi haec habet: IN pare est essentialiter actus rationis s imperans eis nim ordinat eum , eui imperat, ad attin u/d agendum intimando , vel denun-eiando e M autem ordina e per modumeriusdam intimationis, est νationis.
Deinde in Cos. artieali se disturis rit: Lex est regula, & mensura actuum humanorum , secundum quam induincitur aliquis ad agendum , vel ab age do retra nituri sed regula , & mensura humanorum actuum est ratio, rationis emim est , per modum primi pri et pii ordinare; ergo εte.
obligat subdit ad obediendum: ligare autem proprium est imperii, quod in hoe differt a consilio; consislium enim dirigit , sed non obligat tai qui
210쪽
atqui actus imperii est rationis; e go dcc. - Addo, qubd legem ferre est quoddam loqui: sed locutio interior est actus intellectus, qui est spiritualeos antinae; ergo ad eumdein pertinet
ipsa lex. XI. Accedit: qu bd lex in Scriptu-xis dieitur illuminare. Psal. I S. v. v. Praceptum Domini Iuridum illuminans
tum lucerna es , st lex lux. I aee autem pertinent ad intellectum; ergo de C.
XII. .dd verb lex ita sit actus
rat: is, ut per se in suo essentiali conceptu non includat actu in voluntatis; Prob. primb. In lege naturali, quae iubet, ea suo tempore , de loco fieri, quae secundum se bona sunt; prohibet autem , quae per se, & ex natura sua sunt mala: sed haec praevenit --nem voluntatem: Nam quod Deus sit colendus, & amandus, parentes h norandi, quod furtum, & adulterium sint fugienda, ratio naturalis sie dictat; ut praeveniendo omnem Legisl toris voluntatem, imo , supposito perimpossibile, nullam esse in eo volun istatem , nihilominus lege naturali i neremur illa iacere, M ista sugere; ergo &c. Probatur secundb. Posita voluntate Superioris, etsi subditus eam cognoscat, non obligatur ad legem serva dam, quousque ei non intimetur: u de Religiosus, etsi sciat voluntatem Superioris esse , ut faciat aliquid, non obligatur illud sacere, antequam ei imperetur. E contra verb si aliquid praecipitat Superior, etsi non habeat umluntatem , ut ponatur in executi ne, tenetur illud exequi. Sie Abraham verum habuit praeceptum de immolando filio. & tenebatur illud implere; cum tamen Deus non haberet volantatem, ut illum de iacto immolaret. Et si Princeps aliquis legem ferret, non cupiens s sive ex malitia, sive ex alia
causa ut subdici rem praeceptam Ω-
eiant, volens tamen legem eis ponere, esset vera lex; ergo non requiritur adessentiam legis, ut Legislator velit a subditis fieri, quod iubet; ergo adessentiam legis sola intimatio per rati nem lassicit.
quod esto lex sit essentialiter aliquid rationis; omnis tamen leκ positiva , non solius rationis sit, sed actum v luntatis con notet, & supponat; Prob. Tum quia actus legislativus, est 5 stactus rationis, est tamen rationis nouspeculativae, sed praeticae, ni mittimactus imperii, ut dictu in est, dedic tur: sed xctus imperii licEt elicitive, εe quantum ad substantiam sit ab intellectu , supponit tamen , εt e n tat actum voluntatis, a quo effcaciam, 8t vim movendi participat, ut docet
Tum etiam: quia proprium est legis movere subditos ad aliquid agendum, de ad desistendum ab aliquor solus a tem intellectus absilue voluntate m vere non potest quoad exercitium. XIV. inmeres: Quis fit actus i tellectus practici, in quo egentialiter eonsistit lex. Et quis sit actus volu tatis , quem lex connotat, de suppo.
Respondeo ad primum. Uerius esse, quod actus rationis, in quo essenti liter consistit lex, sit actus imperii, nee suffetat actus iudicii . mantur eumque enim Superior iudicet, aliquid esse bonum, Ae iaciendum; quamdiu illud non praecipit, non fert legem , nee subditi tenentur i Ilud sacere; quod manifestum est in lix. quae cadunt subeonsilio. Nam hae iudicantur a Demesse bona , imo meliora et quia tametanee Deus illa praeeipit, nec alius h bens potestatem legislativam ; ideo nec de illis est lex, nee Fideles ad ea se vanda obligantur. Debet ergo acced re imperium rationis practicae praestriabentis, de dicentis: Hoc debet fieri:& statim aderit lex. emadmodus λenim eκ principiis universalibus spe eulabi Libua. pu vim consequem tae se .