장음표시 사용
271쪽
quatenus viget, εe obligat, hoe in trinsech malum, ae turpe est ; ergo non potest fieri licitum, & honestum per dispensationem .
XVIII. Confirmatur. Lex natura
Iis nihil aliud est, quam naturale dictamen rectae rationis; ergo quidquid est conforme legi naturali, eli consor- me rectae rationi et ac vicissim quidquid
est ditarme legi naturali, est cli Orme
Tectae rationi. Ulterius. Quidquid est conforme rectae rationi, hoc ita donum est; ut non possit fieri malum, quatn- diu manent illae circumstantiae, secundum quas est bonum et & similiter quidquid est difforme rectae rationi , hoc ita malum est ; ut non possit fieri bonum, quamdiu manent illae circumstantiae, secundum quas est in
lum e sed quidquid fit contra lege
naturalem, est difforme rectae rationi ;ergo quidquid fit contra legem naturalem, hoc ita malum est, ut iisdem circumstantiis manentibus non possit fieri licitum per dispentationem XIX. Probatur secundo, & magis urgentur dicta. Materia praeceptorum naturalium est secundum se debita, tsat, vel debita, ut non fiat; ergo s per illa cadere non potest cis peti satio . Antec. prob. Nam haec est differentia inter materiam lesis naturalis, & m teriam legis posit; vae ; quod materia lagis naturalis sit apte natura est debita, ut fiat, quia intrinsece bona, vel debita, ut non fiat, quia intrinseed maia , etiamsi nullum adent praeceptum; ideoque dicitur praecepta , quia bona ;M prohibita, quia mala: materia vero Iegis positivae est debita, ut fiat, quia Praecepta ; vel debita , ut non fiat, quia prohibita; ideoque remoto praecepto sua natura nec bona est , nec
mala , sed indifferens. Conseq. prob. Alioquin sequeretur , unum, εc idem habere inseparabiliter rationem debiti, ut fiat, vel non fiat, di eam iii separabiliter non habereiam XX. Probatur tertii, ratione Divi
Tholnae t. v. q. Icio. a. g. Praecepta,
quae continent ipsin intentionem Le-
gislatoris, sunt omninb indispensabilia a
Nam tune in praeeptis dabet fieri dis a fatio , quanso oreurrist aliquit paνtreuis Iaris casus, in ενο si verbam legis o
fervaretur , contrariaretur intentioni Levi
giliatoriar sed praecepta decalogi eo tinent intentionem Legislatoris ; ergo lec. Min prob. Intentio Legislato ris euiuslibet ordinatur primo ad bonum commune, secundo ad ordinem iustitiae, de virtutis, secundum quem
bonum commune conservatur : sed omnia praecepta Decalogi eantinent, v I ipsam conjervationem boni communis , vel ipsum ordinem iustitiae , εc viri
tis et tria enim priora continent ordinem ad bonum commune , de finale
omnium, qui est Deus; reliqua vera continent ordinem iust tiae inter homines observandae , ut scilicet cuique reddatur debitum , de nulli fiat indebitum ; ergo omnia continent intenti
nem Legislatoris, ερ proinde sunt imdi spensabi lia .
Leκ naturalis , dc Decalogi eontinet praecepta duplicis generis ; aifirmati va, quibus a i quid praecipitur, ει n gativa, quibus aliquid prohibetur; ne i tra autem sunt dis pensabilia L Nam aia firmativa continent id , quod natur Pliter justum est, hoe est, iustitiae legiabus eonforme et negativa vero , quod
est naturaliter iniquum , hoe est , quod repugnat iustitiae legibus : at qai Deus, qui est sua iustitia , dispensando approbare non potest , ne fiat, quod iussum est , aut ut fiat, quod iniustum est; alias ageret contra seipsum , dccontra legem aeternam , quae iubet, ut
omnia fiant ordinatissimis , de secu dum justitiae leges, sive in ordine ad Deum , sive in ordine ad homines ,
fidelis permanet, negare seipsit in noupotest : Negaret an .em seipsum , si omdiuem fua iustitia auferret , eam ipse D fuit iustitia . Et ideo in B Oe Deus dispensare non potest , ut homini liceat, non ordinaιὸ se habere ad Deum , vel
272쪽
son subdἰ er ἰηἱ iunitia eius, etiam in
his , fecundam qua homines ad invirem ordinantur. Ita D. Thoin. citato loco
ad x. Ex quibus formatur haec ratio. omnia praecepta Decalogi hominem . dirigunt, ut vel ordinate se habeat ad Deum , vel servet ordinem iuilitiae et sed Deus dispensare non potest, ut homini liceat, non ordinat E se habere ad Deum , Se non subdi ordini iustitiae eius, cum ipse sit sua justitiata ;ergo Deus in nullo ex piaeceptis Decalogi dispensare potest , ahas dispensaret, ut licii E ageret contra seipsum, idest contra Deum. . I U.
Fundamenta adversariorum eontra hane secundam asserisonem .
ΣXII. 'Biteles pri md pro Ochamo. Drus potest praecipere Ο-dium sui i id enim non implicat contradict onem ; ergo etiam dispensare spotest in lege naturali, etiam quoad Iraecepta, quae dicuntur primae tabu-XXIIL Secundo. Deus non minois rem habet potestatem in suis legibus, quam Legislatores humani habeant in suis et atqui Legislatores humani habent potestatem in omnibus suis legibus dispensandi; ergo & Deus in omnibus suis kgibus etiam natura Ii, &Decalogi . XXIV. Tertio. Si Deus in in s praeceptis eispensare non potest , hoc ideo est , quia decrevit in illis non dispe fare ; ergo absolut E potest in omnibus dispensare . Ant. videtur esse D Τho. supra laudati hoc .. X. ad a. dicentis , Deum non posse in sua lege dispens re, quia Fidelix permanet, ct seipsum
negare non potest . XXV. Respondeo ad primum, neg. ant. & eius probationem. Nam Deus cum sit sua 3ultitia , concedere non .
potest , & approbare id , quod est es-
1entialiter in justum , ut est revera
odi usu Dei z repugnat enim aeternae Dei legi, quae praescribit, ut creatura suo Creatori subiiciatur per am rem: ita ut sit extra ordinem, quem lex aeterna immutabiliter conservari iubet, si alteri a Deo sese per amorem dominantem subjiciat.
qu. omnes enim leges humanae, utpote positivae , non continent intri Ream iustitiam, sicut continet lex naturalis: de ideo Deus in ea disipensare non potest , non ex desectu potet talis, sed propter ipsam rei imis possibilitatem , sicut non potest cre re impossibile. Q hiare D. Tho. I. p. q. v s. a. 3. Ea veris tinquiti quaeοο- tradictionem implieanι sub divina omnipotensia non continentur , quia nomposum babere posilium rationem . in de eonvenientias dieitur, quia ea non
possunt fieri, quam Θ.d Deus non possit facere. Ut ergo paritas curreret , deberet sie diei . Non minoris potestatis est Deus in suis legibus positivis, quis sint homines in suis: sed homines in sui x legibus positivis dispensare postant ; ergo & Deus in suis. Alioquin syllogismus erit in quatuor terminis, & nihil concludet, quia 1 legibus positivis fit transitus ad legem
Respondeo secundδ, ncg. min. Ut enim docet D. Τho. hoc a. 8. Si p
neνetur hoc praceptism in aliqua Communitate, quὸd nultas destrueret Rem publicam , neque prodereι civitatem hostibus ; sis quὸd nullus faceret aIiquis injusὸ , vel malὸ , hujusmodi praecepta essent indispensabilia , quia continent intentionem Legislatoris: sed hujusmodi sunt omnia praecepta aegis naturalis; ergo &c. XXVII. Ad tertium, nego ant. Cum enim S. Tho. hac ad i. docet, Deum
non posse dispensare in lege naturae, quia fidelis est, & se ipsum negare non potest; non intendit, ideo dispensare non potia, quia promisit, vel statuit non dispensare: sed quia, ut ibi dicit, cum se ipsum negare nolia
possit, hoc est, justitiam, & ordinem iusti in Diqiliroes by Corale
273쪽
rustitiae, non potest dispensare in Iegibus , quae ordinem iustitiae sive ad se, uve ad homines continente alias disipensando in illis , ordinem iustitiae tolleret , ac se ipsiam, qui iustitia est,
XXVIII. Sed repties is . Si Deus non posset absolute dispensare in praeceptis legis naturalis, Necessario temeretur velle, licitum non esse colere idola, Non qicere maechari , furari,& si in illa: sed Deus non necessitatur ad volendum aliquid extra se ipsum;
XXIX. Respondeo, dist. Gn. Ad vois tendum quoad existem iam , co. min. In hypotest , quddex stat, nego min. Sicut ergo Deus esto Non necessitetur ad volendum, quhd homo existat; posito tamen, quod existat, necessario vult existere animal et ita posito , oubdhomo odio habeat Deum , tale odium Necessarid displicet Deo, & necessario ei displieeut quaecumque sunt in- intrinsech mala , de ordinem 3ustitiae violant . ideoque aliouid extra se vult necessarid ex hypothesi, 'sive appro-hando , di complacendo; sive reprobando, & displicendo, quia se ipsum
XXX. obiicies secund b, Deum ponse dispensare in praeceptis secundae tabulae. Primo cum Durando. Deus di iape mare potest in quarto praecepto Decalogie Honora Patrem tuum ere. niis
mirum praecipiendo ei, ut sineret, eum fame interire , Utque nullam praestet ei obedientiam , & reverentiam. Et ratio est e viam sui potuit homines sindparentum ministerio Treare, potest in lege circa parentum cultum dispensare : atqui Deus potuit primum; potuit enim respectu cuiusvis hominis facere, quod respectu Adami, & Hevae praestitit; ergo potest etiam secundum , quod dependet a primo.
XXXI. Respondeo, umisso ant. Negando cons. Nam cum praeceptum de honorandis parentibus sit a firmativum , tantum obligat, 'quando recta
ratio dictat, honorem eue eis imper-etiendum. Unde si Deus artees 3 e Tet oppositum , signum esset , quia
tune recta Tatio non dictaret, parentibus honorem, vel pietatis Ussicia is esse exhibenda et non ruia Deus cum eo dispensasset, hoc est, fecisset, ut liceret patri honorem mon exhibere,
quando illi exhibendus est ; sed quia
Praeceptum in talibus circumstantiis desineret esse praetepium , vi cessaret eius obligario. - Ad rationem autem subiunctam , Mego mai. Nam suppvsto, quhil Deus volnerit, hominem ex parentibus procreari. Nequit dispensatione sua facere, quin a parentibus in esse dependeat, vi tollere sun da mentum , quo Tenetur filius honoremetis rependere, iuxta illud Ecclesiastici
V. v. so. Memento , quoniam misi per Ior natus non fuisses et retribue,quomodo or illi aib3. Ubi aulem perseverat tale fundamentum , Tecta Tatio , contra quam Deus dispensare non
potest , quia infinit E sapiens, S ruitus, exigit, ut honor, di pietas eis
exhibeatur XXXII. Obucies re sd in rivorem Scoli S. Bernar dum in L hro de Praempto,indio m at. Ubi post quani disti n-αit necessa tum in stabile . inviolabi-Je ,& incommutabile et sabile resertin humanas tonstitutiones , super qUibus Ecclesiae Praelati. ubi caritas post n- Iaverit, possunt dismetitare: ῆmοm-xabile s cap. 3. dicit esse, quod divina ita constat , de aeterna ratione firma-Tum , ut Nulla ex causa possit, vel ob ipso Deo , aliquatenus immutari & sub hoc comprehendit spiritualem omnem et raditionem habitam in sermo- me Domini in Non te invioIabiis Ve-Tb dicit esse, reliqua secundae Tabulae
praecepta : Non oecidex, Non mac babeis rix , non furtum facies, Felsqua iIsius tabu Ia registita I sua etsi muItam pro sys humanam dispensariemem admiris rant .... Dominus tamen horum, quo Rvoluit, quanEo voluit, solvit, sive eum ab Hebrais regulios spoliari , he quando Propseram eum muliere fornieari
274쪽
sen Trania 4. de Dispens let. natura Iix commutabilia , & praeceptae secundae dispia a. a. 3. q a. 1 haec intelligi pos- tabularia Nam actiones per illa prohi- sunt de dispentatione ina iroprii. Nanii bitae ita sunt immutabiliter malae; ut Sia Bernaer dux talem dispensandi aucto- nullae materiam mutatione possint fieriritatem, Deo, concedit, qualem negat licitae, & non prohibitae : nullo siqui hominibus : at homines dispensationdi dem modo , ac null1 materiae muta impropria possund dispensare in prae- tione fieri potest, ut adoria ici Idoli .cepti legi; naturae z ergo intelligen- vel cultus alterius Dei, licearineiadus est, dispensationem , quam Deo, qu qudd iuramentum salsumi sit lici-uibuit, esse propriE talem. tum οῦ sicut etiam fieri nequit, qudae XX NII .. Respondia in primam s. Ber- quispiam, sciens. ω volens. salsum di- nardum,. dato, quod aliq praeceptae cad testimonium iaseeundae tabulae admittat dispensabi- XXX IR. Obiicies quart3 in favo-liae, nore tamen omnia, vi Adversarii rem ejusdem is Deus de facto in , prae- uoliint et nam cum. Velit omnia , quae, ceptis Decalogi cum. multis dispens in sermone Dominico, in monte tradi- Mit ergo potest dispensare . Antece-tae sunt , esse incommutabilia , & in- dens probatu D primo ia Dispensavit dispensabilix etiam L Deo; dicere t G cum Abraham in praecepto: Non attinet tar, pravam, mulieris concupisccn- desiῶ quando, Gen. xx. v. E. praecepit,
tiam & falsum. testi inonium , quae im tu Isaaz innocentem occideret cum praeceptis secundae taburae continen- Samsone , ut seipsum interficeret, Ii tui, cum de his, sermo Domini in mon- Geum I 6..te mentionem faciat, esse dispensabi- Dispensavit seeundd in praecepto: Ita ia Non furandi , cum Israelitis ; quandoeseeunddia Respondeo , S. Bernardum eis iussit, ut vasa aurea , & argenteaenore: dicere,. quod. Deus in praeceptis ab AEgyptiis iurarenturia cundae tabulae possit vispensare, sea Dispensavit tertio in praecepto: Nomtantum , . qudd possit ea solveres , dicendi mendaritim, cum obstetricibus. quod verum. est e. inquantum Deus m M AEgyptiis, quas ob mendacium rem uteriami illius praecepti ita immutare, ne ravit,. aedificando eis domos, ut ha pcii est; ut quod alioquin foret illici- betur Ex Od. v. v. 1 r. tum,. ipso, subente, veli consentiente: Dispensa vid quarto eum Israelitis. fiat licitum, & non amplius illo prae- Deuteronomii 23ia cum inditi sit eis, ut cepto, prohibitum .. Sicut illicitum est, cum alienis faenerarentur a laenus au- innocentem Occidere , rem alienam ac- te mi, se in usurae est quaedam furti spe
opere ,. mulierem non suam cognosce- cies iare a & tamen ,. si Deus tibi jubeat, ho. Dispensavit quin th cum Osea , cutiminem , etsi innocentem occidere , si eap. t. jussit, ut meretricem assu, Lenti non tuam faciat tuam , sicut α meret, ex eae gigneret sit OS.. mulierem, ,. quae tua. non erat, tuan Dispensavit sexto, cum Patriarchisi reddat, noni eris homicida, nec fur, veteribus , quibus poIygamiam, quα nec mαchus non quod . in praeceptis legi' naturae contraria eu . permisit. . illis dispensaverit, sec quod ma terram, Dispensavit septimo Deutrνon. 24. m. illorum i miliaverit, ut sustus infra ia I. cum Iudaeis omnibus, quibus sa-di, quo dissert Deus ab, homine nam, tuliarem secit per uxoris dimissionem ihomo materiam, praecepti mutare noni solvendi matrimonii vinculum , . liceti potest, nec sacere, quod. occisio, , quae lege naturali sit omnino indissolubile erad injulta , sit iusta: L quhd' res noni Si acceperit homo uxorem. , cse noui in-
tua , mulier non tua , praecipiendo. fiat venerit gratiam anIe oculox esur , propter
tua . Adest etiam differentiae inter praeis a Iiquam radita υm: seribet Iibellum re- Metae Primae. tabulae quae vocat: in. audii lx dabit in. manui ititur ,
275쪽
Quaesis III. De Lege naturali.
dimittet eam de domo sua . Illam verδ dimissionem non esse a thoro tantum, sed etiam a vinculo matrimonii, demonstrant verba, quae laudatis subjiciuntur: Canaque egressa alterum marit m duxerit e 6 illa quoque oderit eam , dederitque ei ιibiarum repudii, dimiserit de domo sua , vel rerιὸ mor-ruus fuerit , non potes prior marisus re cipere eam in uxorem Oe.
Dispensavit octavo cum Naama I Syio , ut adoraret idolum , illud ado
XXXV. Haec sunt exempla , quae afferri solent ad ostendendum , Deum aliquando in praeceptis legis naturae dispensasse : sed parum effcaciter , teste ipsomet Framen. Nam responde- ri potest, omnia praefata non fuisse sdispensationes propriὶ tales, idest, relaxationes legis immutata materia praecepti , fit manente lege ; sed potius ablationem obligationis , & legis permutationem materiae, essiciendo nimirum , ut id , quod erat praecepti materia, desinat esse materia illius praecepti . ut sigillatim ostendetur . mare XXXVI. Ad primum de Abrahamo nego, Deum revera dispensasse in praecepto : Non perides , sed mutasse materiam , iaciendo, ut occiso innocentis , quae privata auctoritate facta erat injusta , & materia praecepti , facta auctoritate divina desineret esse mat ria praecepti: cum enim Deus sit vitae , & necis Dominus , sive per se immediate, sive per homines tanquam ministros, potest ipsis etiam innocentibus, ubi ad illius gloriam contulerit, vitam eripere.
XX XUII. Sed dicit Frassen. Oeciissio Isaac habebat omnes cireum stantias , in quibus . si non adesset divina
dispensatio , censenda esset prohibita per praeceptum ζ Non oetider: non minus , quam coincilio carnis die vene. ris ab homine sano, ac bend valente habet omnes circumstantias, per quas
esset illicita , si non adesset Summi Pontis eis dispensatio; ergo scut coniectio carnium ab homine sano fit licita propter dispensationem , ita 8e o cisio Isaac Sc. Vide S. Tho. hae ad s.
XXXVIII. Respondeo tamen , ne ant. Ut enim essent circumstantiae, iaquibus occiso suisset illicita , si non esset dispensatio, debuisset fieri privata auAoritate; & ut Deus in praeiscepto proprie dispensasset , debuisset illi praecipere, ut privata auctoritate
illum occideret: sic enim maneret materia prohibita per praeceptum et ne L. Oeeides. Verum cum Deus praeceperit
Abrahae , ut occideret filium au riiatate divina , mutata ruit materiata a nec enim occidere a uictoritate publica, & multo magis divina, praelati praecepti materia est. od declaraiatur exemplo 1 Frassen allato . Cui enim Pontifex concedit alicui sano .ae benE valenti , ut eomedat carnes die veneris, ve rh dispensat in praeceis pio abstinentiae ; quia haec est materia praetepli, ut homo sanus abstineat rsed si infirmo. aut male valenti pra cipiat , ut earnes comedat die veneris, non proprie dispensat: quia materia praecepti non est . qudd abstineat ea die a carnibus infirmus , sed sa
Ad id, quod additur de Samsi ne sodico . nullam iactam sitisse eum eo dispensationem : quia quando se ipsum una cum aliis occidit, id fecit motus ex speciali Spiritus Sancti instinctu.& consequen er auctor late a Deo a eepta . & iustὰ et talis autem intersectio nulla teste prohibetur . De quis superius diximus Tom. 7. Qu. 3. de
XXXIX. Ad secundum , ex dictis , nego, Deum eum Israelitis propriEdispensasse in praecepto surti , faciendo scilicet, ut acciperent aliena; se a faciendo, ut quae fue iant abena , sata essent sua. Unde D. Thom. hic ad 3. Si alicui tinquit avferatur, quοι 'iam erat , si debitum est , quod 3psum
amittat, hoe non est furtiam . veI rapiana , qua pracepto Decalogi prohibentur.
Et ideo , quando Filii Israel praeepto Dei tulerunt 2Euptiorum spolia , non fuit
276쪽
furtum, quia hoe eis debebatur ex semientia Dei. Et quamvis AEgyptii essent inviti, quia tamen Deus res illas eis doliabat ; non invito supremo Domino, sed potius donante, eas aufere-hant. Eo vel maxime , quod in re- compensationem operum , quae Israeis litae pro AEgyptiis impenderant , &pro quibus nullam mercedem accepe Tant , eis tanquam debita dabantur. Quapropter S. Auguit. lib. 1. Quas. in Exod. q. 30. ait et Nee Israelita fiartum fecerunt, sed Deo subenti ministeriumraluerunt g quemadmodum cum miniviser iudieir oecidit eum , quem iudex
homicida est , etiamsi eum Oeeidat, quem scit , oeeidi a iudice debuisse. Et l. xa. contra Faustum cap. 7t. ut ii veris inquit; facrilegi, iniqui a nam auro illa , hoe est , Dei eratura maunienter ad Creatoris injuriam , fui; I lis ferviebant , se homines peregrinos Iabore gratuito infusiὸ , ae vehementer afflixerant : digni ergo erant , cis isti, quibus talia juberentur , Ur illi, quiralia paterentur. Dicendum ergo cum D. Tho. in 3. dist. 37. qu. r. art. q. ad 3. Quὸs eire a praeepta Deealogi , seis
eundam quὸd ad Decalogum pertinens, nunquam Deus eontrarium fieri praeepit. Probibitio enim furti ad Decalogum per tinet , inquant km res fura a aIiena es ab aeeipiente: resenta ergo hae eondiis
rione , si υν illa fiat ipsius accipientis ,
jam non erit eantra Deealogum . Hoe
autem non folam Deus , qui est omnium Dominus, facere poterat; sed etiam quam doque homines auctoritatem babentes ,rem , qua unius fuerat, alteri conferunt
XL. Ad tertium de obstetricibus Agyptiis superius citato loco dictum est. Modo addor in eis duo consideranda occurrere , & intentionem , &medium, quo usae sunt, ut intentionem executioni mandarent. Intentio non alia fuit, qu m ut prodessent Hebraeorum masculis, quos Pharao praefocari iusserat: medium, quod adhibuerunt , fuit mendacium. Intentio igi- Tom. VIII.
tur mereede temporali remunerata su Itimendacium vero reprobatum . Uno verbo et earum benevolentia mercedem reportavit, non fallacia, benignitas mentis , non iniquitas mentientis. Unde patet, Deum nu Ilo modo cum illis in mendacio dispensasse. XLI. Ad quartum , nego, Deum di sis pensasse cum Israelitis, ut cum extraneis faenerarentur , t Oc est, pecuniam darent ad usuram, quasi hoc approbando, & licitum iaciendo; sed purε
tolerando, vel summendo faenus largo modo, nempe,pro mutuo. Ita s. Thom.
a. a. q. 78. a. I. ad a. dicens: Qu)d autem ab extraneiν uoram aeriperent,
non fuit eis eoncessum , quasi Iisuum , sed permissism ad masus malum vitanis dum : ne fellicet a Iudais Dearam colan tibias usuras aeeiperent , propter avariatiam , cui dediti erant , ωι habetiar Isaiae s6. Ωuὸd autem in pramium promittiatur et Faeneraberis gentibus multis, larisIὸ accipitur pro mutuo , sicut cae Eeelesas. dieitur: Multi non causa nequitiae non faenerati sunt, ides, non mutuaverunt . Promittitur erZo in pramium Iudaeis abundantia divitiarum , ex quo contingit, quὸd aliis mutuare possint .
XLII. Ad quintum de Osea dico, quod Oseas accedens ad mulierem, suae alias erat fornicaria, non sui tornicatus; quia accedens ad illam. mandante Domino , secit suam , quae
non erat sua. Ita S. Thomas hac x. 2. q. a. s. ad a. dicens et quamis cumque mulierem aliquis aceedat ex mandato diυιno, non es adulterium, nee fornieatio . Et hac q. I O. a. S. ad 3.
denr ad uxorem fornicariam , vel mu Iierem adulteram, non est machatur, nee fornicatur; quia accessit ad eam, qua sua erat fecundkm mandatum di vinum, qui es auctor institutionio ma trimonii . Rursus , in 3. diu. 37. q. Tvia. 4. ad 3. ait et Potes tamen Deuι aliquibus factis conditiones eontraria. Decalogo auferre, qui naturam mu
tare potes , quod homo facere non potes sicut ab ea , qua non es matrimonio sun4
277쪽
si , potest auferre bane conditionem , non suam, sinὸ hoc , quὸd uxor plena xia fiat, uι se aecedere ad. eam, non sit
sum suisse , ut mulierem sornicariam acciperet sibi in uxorem ; id enim ista
verba si anificant et Sume tibi uxorem. Ρrnieariam Unde ait S. Hieronymus. Eae quo Ostenditur mulier ista, quam Propbeta. sumit in coniugem , non semet,
sed frequentiar fornieata . into d. verbi additur : clx De ι ibi mior fornicationum , prosequitur S. Hier. inrumque potestinistelligi et quὸi, forniearia priores de fornieatione fusceptor reeipiat filior , ερυμ ex meretrice generedimios a qui ideir- δ fornicationis appellandi sunt filii, quδά sint de. meretrice generati , id est , non sornjcatione patris, sed fornicatione matris, iuxta illud c. 1.. v. q. &s. Filii fornicationum sunt, quia for-.nieata est mater eorum. Hoc eodem mmdo . exponi P S. Augustinus I..11. contra. Ea usum. e. 8o.. Utrovis ergo modo ex
Ponas , nunquam invenies, Deum in maecepto de non fornicando cum Osea. dispensasse . XLIV. Ad sextum de Polygamia . veterum Patriarcharum, nego, eam esse contrariam legi naturae , saltem quantum ad prima principia eius .. Ut enim. docet S. Thomax in 4. dist.. 33. .
q. I. a. I. Pluralitat uxorum neque to
taliter tollit , neque aliqualiter impedit primum finem matrimonii eam unus vir sufficiat, pluribus. uxoribus facundan-.dis, or edia eandis filiis, ex eis natis ..
Solumi ergo aliqualiter impedit secun-dhm finem, oui est pax familiae , quae vix esse potes ubi uni viro plures uxores junguntur. Vel ut ait S. DOct..ibi a. . a. solum est contra legem naturae quantism ad, fecunda , qua quini conclusiones is primis p aeeptis der/Pantur : sed quia actus humanos variari vortex feeundam diversas conditiones monarum , car temporum , Θ alietrum circum tantiarum: ideo conclusiones pra-4 Erimis Iair, natura pracuti nou.
procedunt, ut se est emeaeiam Oaδες, tes, sed in maiori tarte .... sed quin non est Deile determinare bui modi vaserietates s ideo illi . ex euius. autitiritate Dκ eseae iam babet, reservantur, ut Iieentiam praebeat , Iegem pratermittenι.im illii casibus , ad quos legis e racia non se cxtendere debet , talis. lieen tia dispensatio dieitur. Leκ autem de unitate uxoris non es Bumanitur. , μι dioinittis instituta . or, ideo in boe
Cum ergo temporibus veterum: Patriarcharum , finis primarius matri in
nii , esset multiplicatio populi: Dei,
qui debebat ordinarie multiplicari no praedicatione , sed generatione carnali aequum erat, ut in his circumstantiis. Deus in lege de unitate uxoris dita pensaret, seu verius declararet, legem de unitate uxoris non obligare, sed desinere , eam unitatem esse pro illo tempore legis materiam. Unde nec
fuit ista proprid dispensatio,. sed declaratio, ut ex dictis patet .. U.. Ad septimum dico, qiidd in dimissione uxoris duo erant, scriptio, libelli repudii, & dimissio. uxoris
Primum contra legem natiirae non erat
imo congruum , ne scilicet dimissio.
illa temerarid fieret. Secundum ver, non, fuit per mi isio. approbativa , . sed. tolerat i va tantum r. nec qui uxore αdimittebant, ac repudiabant, excusabantur a peccato , quamvis eκcusarentur a poena secundum leges infligenda
Quapropter Christus Matth. 29. v. S.. ait : Moses ad duritiam eordis vestri psrmisit vobis , dimittere uxores e ab initio autem non fuit sic . Ac proinde ex.
hoc non, convincitur simi in lege dis pensatio de dimittenda uxore . sed. pu-rx permissio ad maius evitandum ma tum k ne uxor saeta viro odibilis , ab eo occideretur . Et hanc responsionem. dicit S. Thomas in 4. dis. 33,. q. 2Ma.. L. quU. 2.. suisset suo tempore. communiorem .
Quia vero ibidem probabinem. etiam censet opinionem, qu bd eo temporeis, licitum fuit, & concessum uxoris re audium si
278쪽
yudium; dicendum est , non propterea eici debere, quod Deus dispentaverit in praeceptis legis naturae, sed solum in aliquibus conclusionibus : quae licet
ex principiis legis naturae procedant, non tamen semper cum eis cacia , adeo ut non iii omnibus personarum , &temporum circumstantiis obligem : E' modo, quo de pluralitate uxorum dictum est . XLVI. Ad octavum, nego , cum Naamane dispensatum fuisse, ut adoraret Idolum, alias cum eo dispensatum suisset in uno ex praeceptis primae tabulae , quod , negat Scotus, fieri posse . Solum ergo declaravit Elisaeus , qudd procumbere , & genuflectere ante Idolum , praecise ut Regem procumbentem , & adorantem Idolum sustentareti quod Naamani in ossicio erat) non esset Idolum adorare, ac proinde ipsi
licitum esset; ut alibi, Deo lavente, di
XLVII. Obiicles quintd. Deus dispensavii cum filiis Adae, ut validum
esset matrimonium fratris cum sorore e sed matrimonum fratris cum sorore, est contra legem naturae; ergo &c. XLVIII. Respondeo primo, negando min. Matrimonium enim fratris cum
sorore in Mundi exordio non solium non suit per se, & ex lege naturae illicitum . sed suit necessarium ad genus humanum propagandum; quamvis ps' nea titulo honestatis factuin sit illicitum. Unde D. Augustinus L. is. de Civit. Dei c. I 6. m n inquit Iorονε aeeipere in mirrimoniurar primis humanigeni ris temporibus om uino licuerit consuetudo) e aversetur , quasi num3uam ieere pυtuerit et ad bumanum enim fensum , vel alliciendum , vel offendendum mot valet plurimum. Ad consuetudinem ergo, morem, seu ad jus gentium , non ad ius naturae refert Au
guttinus prohibitionem coniugii inter ratrem & sororem . XLlX. Respolideo secundd. Ma rimonium fratris cum sorore, sicut diximus de plurali tale uxorum, esse non contra prima legis naturae praecepta, sed contra cones usiones; quae esto a primis praeceptis procedant, nonrocedunt tamen , ut semper effcaciam abentes, sed in maiori parte, aiten ta scilicet conditione personarum , dc temporum. Quare esto postea , genere humano multiplicato , praeceptum de non ineundo coniugio cum sorore o ligaverit ; in exordio tamen Mundi, quando aliter iniri conjugium non poterat , non obligabat: ideoque nulla dispensationis proprie talis erat necessis
De Lete Heteri , seu Mosaica .
Post legem naturalem sequitur lex
post iva , quae dupleκ est: divina , & humana . Divina autem adhuc duplex: vetus , seu Mosaica ,& nova , seu Evangelica . . ia aulem inter leges positivas potior, ac dignior est lex divina , quam humana; ideo dignitatis ordinem tenentes praemittimus legem divinam . Prius agemus de v teri , quae fuit dispositio ad novania, omnia, quae de illa quaeri solent, pertracta lites cum S. Thoma hac i. Σ. aqu3s. 98. usque ad q. ros. inclusive.
DUBIUM I. Utrum Lex Veius tuerit Bona, utilis,
. V Egis veteris nomine intelligi - tur ea , quam acceptam a Deo e Moyses promulgavit, ideoque Molaica dicta est . Tota continetur in Lege, in Prophetis, & Psalmis. L pem continent quinque libri Moysis; ideoque & leges omnes, quae Adamo, Noenio, Abrahamo, & aliis veteri iabus Patriarchis ad Moysen inclusi QEdatae sunt. Elae Moyses postea docuit, x k L eadem
279쪽
eadem quoad multa ab Abrahamo seris vata sunt: quae autem ab Abraham, eadem & Noe, & Enoch agnoverunt in unda ab immundis discernentes. Abel quoque ea , quae didicerat ab Adamo obtulit Deo; Adamus vero Dei magisterio instruetus fuerat. Per Prophetas intelligitur quidquid scriptum esti Iosue, 1 Samuele , ab Esdra, a sexdecim Prophetis, & aliis Historiae
Saerae scriptoribus. Tandem per Psalmos accipiuntur Davidis, & Salom nis libri, & alii eiusdem generis. II. Contra legem veterem blasphemarunt plures trium priorum secul rum haeretici , teste Augustino L. de Haresibus . Ut cap. r. Carpocratiani 1 Carpocrate, qui seculo secundo circa annum Ias. temporibus Adriani Imper. S X isti Roman. Pont. emersi sunt. Caiani t e. rg. seu Cainani eodem seculo se dicti, quia Cain honorabant. Cerdoniani c. xl. a Cerdone quodam Mago, circa ann. r 44. sub Antonino Pio , & Ηigino Rom. Pont. Marcionitae e. xx. Marcione Cerdonis discipulo, natione Pontico, circa ann. rss. sub Antonino Pio Imp. & Pio I. Rom. Pont. Tandem Manichaei te. 46. Manete Persa, eirca ann. 2 r. temporibus Aureliani Imp. & Felicis I. Rom. Pont. quos laid S. Augustinus impugnavit, tiam in libris eontra Faustum , tum in L. contra Adversarium legi, ,& Prophetarum , tum alibi. Cum enim praefati haeretici duo principia , seu duos Deos admitterent: unum bonum , alterum malum ; legem veterem a Deo malo prodiisse asserebant; ac proinde esse malam , tam ratione auctoris, tum praeceptorum , quibus homines
summis laudibus celebrabant: sed intentio carum prava erat: quia dum unum errorem vitabant, laudando nuptias in leoe veteri institutas, quas Manichaei damnabant; in alium ruebant, dicentes, ex nuptiis natos non contrahere peccatum originale . nec ir
digere gratia per Cluistum. Ita S. Λ
gian. c. s. dicens: Rursus in laudo I Iis, qui eis prodest, quὸd eontra Mais nubaor verum dieunt; quando ex ho ad illud υοIunt dueere , od falsum contra Catholieos fentiunt Dicunt enim elegem etiam veterem secundum Ap
stolum iustam , & sanctam , & bonam fatemur, quae custodientibus mandata sua, ac per fidem iiiste viventibus, sicut Prophetis, & Patriare his, omni in
busque Sanctis vitam potuit conserre perpetuam. Quibus verbis callidi mypositis, Iegem contra gratiam laudant. Neque euam Iex illa qxamvis iussa , Ducta , bona , omnibus illis bominibus Dei , sed fides, qua in Grino es ,
vitam potuit eonferre perpetuam.
gem veterem laudant, tanquam iustam,& bonam , tam ratione auctoris, qui Praeceptorum, quae imponebat ; & fidem in Christum , eiusque gratiam ad vitam perpetuam necessariam esse, ac semper fuisse, confitentur. . I I Legem Veterem osse Bonam.
II conclusio de fide contra praefatos Haereticos, eanique statuit D. Th. hac g. 98. a. a. qui nomine legis non
intelligit sola praecepta Decalogi tabulis lapideis inscripta, & per Moysen ad populum Israeliticum delata:
sed totam eam dodrina in , vel dispo-stionem , quae per Moysen eidem populo data est , iuxta illud Deuteron. 33 V. q. Legem praevit υοἷis Morses. Unde q. ος. dividit praecepta legis in Moaralia , Caeremonialia , & Iudicialia Dicitur autem lex vetus; vel quia tempore praecessit novam , quo respexit Apostolus cum Hebr. . v. I 8 dixit: Reprobatio quidem fit praeedentis man daιi r Vel quia erat figura praenuncians , & testificans novam . Undeci,
S. August. I. q. eontra Fatis uin e. 2.
ait z Veseris quippe testificatio sidem nova
280쪽
ὲοse, Ilat. Irane ergo suisse bonamVI. Probatur prim5 ex Apostolo
R man. 7. N. I x. dicente: Itaque lex
quidem sancta, se mandatum sanctum , susum, Θ bonum. intia vero Manichaei respondebant, S. Paulum no loqui de lege veteri, sic insto. De illa lege loquitur Paulus , eamque dicit, eue sanctam , mandatum justum ,& bonum, de qua superius didierat V. T.
Nam comv Icentiam nesciebam, nisi lex diceret , non eo neviseest atqui lex, quae dicit, non eonevistes, est lex vetus data a Deo Moysi ; ergo hanc dicit Paulus, esse sanctam &e. Unde
S. Aligustinus Serm. Is 2. alias 4 F.
de Tempore: Quid linquit tam sanctum , quam non concupiscer Non esset mala legis pravarieatio , nisi ipsa essethona . Si enim non esset bona , non essermalum , praevarieari rem malam. Quia verὸ malum est, eam pravarieari s ergo bona est. Quid tam bonum , quism non concupisces Lex ergo sancta , ct manis
datum sanctum , ω justum , ω bonum . VII. Secundo probatur. Nam Christus legem veterem probavit verbo ,& facto. Verbo quidem, quando Matth.
c. 8. ν. 4. leproso, quem mundaverat, dixit: Vade, Osende te Sacerdoti, γ er munus, quod prae it Myses: &cap. 23. U. 2. & 3. Super Calbedeam Mysisederunt Seriba, γ Pharisei. Omnia ergo , quacumque dixerin3 visis , fer-mate , O Deite . Facto verb , quando fuit circumcisus, & quando cum parentibus ascendit in Ierusalem secundum eonsuetudinem diei festi, Luea 1. Item quando, Danu. I. ascendit ad
hoc a. Sisui Doctrina ostenditur esse vera ex M', ruta consonat rationi a ita etiam lex aIiqua ostenditur esse bona, ex bor, quὸd eonsonat rationi rear: sed ιeκ vetus rationi rectae eonfon ibat, quia eoneu Pentiam reprimebat, qua rati ni rectae adwrfatvr , ut patet in illa mandato: Non concupisces rem p r
ximi tui , quod ponitur Exodi zo. Ipsa etiam omnia peccata tνohibebat, qua
sunt contra rationem I ergo manifestum es , quod bona erat. Et hae est ratio Apostoli, Rem. 7. v. 21. Condelector inquit legi Dei secundam interiorem hominem . Et iterum et Consentio legi , quoniam bona est. v. 26. IX. Sed opponebant haeretici pri- md illud FGebiel. Io. U. 13. ubi Deus ait: Eeeε ω ego dedi eis praevia non bona , 6 judicia , in quibus non vivent rsed hic loquitur Deus de lege veteri; ergo haec continebat praecepta non bo
X. Respondeo primo exponendo textum: praecepta non bona, contrarie, id est mala, nego. Comparative , id est mimas bona, concedo. Ita respondet
S. ThOm. hoe a. r. ad x. dicens: Dominus loquitur ibi de praceptis earemonialibus , qua quidem dicuntur non boisna , quia gratiam non conferebant, per quam homines a peeeato mundarentur geam tamen per hujusmodi se peccatores Venderent . Undesignanter dieitur : Et
iudicia, in quibus non vivent, ides,
per qua vitam gratia obtinere nou pose
sunt. Et postea subditur : Et pollui eos in muneribus tuis, ides pollutor ostendi, cum offerrent omne, quod aperit vulvam , propter delicta sua. Huic interpretationi consentit S. Gresorius
Deum populo rudi ,& quasi pannis infantiae adhuc involuto dixisse, dedi
eis praecepta non bona: Mala enim, quasi mala esse desinunt eomparatione peiorum : s' bona quasi bona non sunt
comparatione meliorum ita melio
ribus noυi Testamenti naeepι is subsequentibur , pracepta bona , qua rudibus data sunt , non bona esse , memorantur . S. Hieronymus interpretans hunc
locum dicit primo, qu bd Iudaeis ima captivitate dispersis, qua natura μῶbona erant pracepta Domina , edi judi. cia in quibus possent e re dentes vivere, facta sint eis non bona, dum nequa quam Dalent, in eaptivitate legis praeepta δεν Mare ..... Neque dixit: dedi eis pra- repta mala , sed non bona . Non enim
statim sequitur , ut quod bonum non est , Dissilire es by Gorale