장음표시 사용
281쪽
Quasio IV. De Lege Veteri, seu infalaa
sis malum, sicut Apostolus dicit r. Cori pereatum revixit. Et ad Roman. . bonum esse uxorem, vel mulierem 2o. Lex subintravit , uι abundaret a non tangerer nec tamen sequitur, lictum. Huc spectat illud 2. ad Cor. 3. quod langere uxorem suam sit ma- V. 6. Littera oecidit, Spiνitus aut
Ium . - Dicit secundo , Deum prae- vivificat: ubi nomine litterae legem cepta bona Iudaeis dedisse , sed Iudaeos intelligit. eum quasi coegisse dare , quae non de- XIV. dispondet D. Tho. hoc a. r. dii ; ut Dei pracepta bona vitio suo non ad a. in isd lex dieitur Meldisse, non
bona facerent, dum Idotis exhibent, qua quidem essectivὸ , sed derasonalitere MDeus sibi praeverat exhibenda . Unde sua imperfiatione ς inquantam fellieuly dedi, idem est , ac permisi, ut quae gratiam non conferebat, per quam h bona erant , vitio suo sacerent mala. minet implere possent, quod mandabar, Utraque responso a Manichaeorum in- πιι virare , quod vetabat. Et sis Oeea. sania veterem legem tuetur. Ila ina non erat data, sed stimia ab XI. Opponebant secundo. Lex, quae hominibus. Unde elm otiolui ibidem culpa non vacat, est mala et sed lex ve- dicit et occasione accepta peccatum pertus culpa non vacabat, dicente Paulo mandatum seduxit me, & per illud ad Hebr. S. v. 7. Nam si illud prius occidit. Ex hae etiam ratione dieitur, Testam ei turn eulpo vaeasset , non titi- quod lex subintravit, ut abundareteiae fecundi loeus inquireretur. Ergo &c. delictum , Ni 0 ut teneatur ronsecutia XII. Respondet S. Thomas in cap. πιὸ , non causalit et inquamism sellia S. ad Hebr. lei'. x. Qγὸd aliquid potest licet homines areipionres Oeeasionem aeonvenire legi duplieiter . Vel fecundum Iege abundantias peceaverunt . Tam quia D , cis sic erat bona e vel Fataone ilIο- gravius fuit pereatum post legis proh rum , quibus data es e cr se dieitur ha- bitionem . Tam etiam quia concupistembere gulpam, propter duo. Prim , quia sta erevit: magis enirn eo neupimmur, nou dabat virtutem ad purgandum com- quoi nobis prohibetur. Haec s. Thomas. . missa, infra e. to. Impo, sibile est san- Qtii rursus in e. I. ad Rom. Iea. 1.guine taurorum , aut hircorum auferri observat, qudd pectarum ante legem peccata . Secund , quia non dabat gra- Vocatur mortuum : Non quidemsie, quoas iam adiutricem ad vitandum peeeata, pecatum non esset ά quia per unum εο- 'sed ad rognoscendum, Θ sie erat occasio minem pereatum in bune Mundiam inia preeaιi, Roman. 7 Concupiscentiam travit ante legem e sed intelligituν, nesciebam , nisi lex dicerere Non con . quod erat mortuum , vel quantam ad cupisces . Et sie dieitur non vaeas 2 eognitionem hominis. qui 'usdam Iere culpa , quia homines in ipsa reIinque- prohibita nesciebat esse peetata , puta , ibantur in eu0a y ideo inquirebatur conrupistentiam vel quia erat mortuia seeundi Testamenti Ioeus , qua homines um quam am ad escae iam moriendi . . . . gratia adjutrice per Christum a culpa N n enim babebat rantam virtutim inis ibo Mentur. Huic expositioni consen- durendi hominem ad mortem, quan tit S. Chrysost. Homia. I . in Elis. rum postea habuit orea ne aerepta stibus Hebraος. lege.
XIlI. Opponebant tertἰδ. Ea rex Eadem docet s. Au ullinus I. d. non fuit bona, quae non suit homi- Spiritu, T litt. c. q. ubi exponens,nibus salutifera, cum de ratione le- quom0do littera legis oecidat, ait rgis sit, ut communi saluti proficiat et Ubi Sanctus non adjuvat uisitur in-
282쪽
Meus si A eam partem non cesset in ere , Oebementior sit obice opposito a
cuius molem ciem evieerit, majore euis mulo praeipitatus violentius per prona provolvitur. Nescio quo enim modo
tus prim5 suit superstitiosa: prohibuit enim usum ciborum,. qui Dei benedictione consecrati saerant Secundo. Contraria fuit pietati r immundos enim reputabat eos , qui mortuorum cadavera sepelirent. Tertio.. AEquitati. & iustitiae adversa batur .. Tum. quod Deuteron. 23.. v, 14. cuique iacultatem sacer et tantum de vinea proximi sumere, quantum vellet. Tumi subd Deuteron. 24. vetaret accipere pignus a debitoreis vi
Tum quod. Levitis. 1 f. iusserit , ut omnia debita anno Iubilaei remitterenturia Tum denique , quod Deuteronia 3 .. Vetuerit, ne servus profugus. d mino restit retur ..
art5. Fovit concupistentiam vindictae per legem. talionis, Exodi 2I. unde Christus Matth. s. v. 38. eum damnat. Re reiicit dicens L Audistis, quia dictum est ,. dentem pro dente ,
oeulum pro oeulo : ego autem dico vo pis non resistere malo
Quintb.. Peccavit contra discretionem , tantum, enim lati illius iugumus portari mini md potuerit, juxta illud Petri , Actor Is. Uia Io. Quid ten-.tatis imponere iugum super cerυices di- fe utorum, quod neque nor, neque Patres nostri portare potuimur 'Sexid. Sapiebat crudelitatem , &tyrannidem Chananaeos enim , 6 Amalecitas una cum liberis adhuc lactentibus interfici jussit; ergo, lex vetus non fuit bona .. Septim b. Bonorum abundantiam . Promittebat, Deuteron. 28. 4. I.
sed rerum, temporalium abundantia. periculosa est, ac nociva , unde eam respuit Salomon , Proverb. 3o. U. 8. Mendieitatem, , se divitias ne dederis mihi; ergo lex vetus mala promitae-bat ; ergo non erat bona .
primum dico cum Tertulliano lib.. 1. contra. Marcionem e. IX. legem aliquos et bos interdixisse , tum ad comprimendam gulam , tum ad sormandum hominem ad ieiunium I tum ad monenis dum eum , ut fugeret vitia quae gulam comitantur , vel certis cibis adumbrantur: Etsi Dκ inquiti aliquid ei-bir Letrabit , immunda pronuntiat animalia , qua aliquando benedictata sunt ; consilium exercenia continentia
intellige , cr franos impositos illi Iu-Ia agnosce o qua quum panem ederit augelorum, eucumeres, or pepones DF-ptiorum desiderabar. Agnosce simul, eomitibus gula libidini fellieet, atque luxuria prospectum, qua δενδ ventris ea statione frigeseunt .... Ponrembut facillias homo ad jejunandum Deo formaretur , paucis , ω non gloriosis Veii assues eius , cis nihil de lautioriiabus esuriturus. Ita Tertullianus.
Iudaeos reputatos fui Te immundos immunditia etiam. legali ex mortuorum sepultura , cium potius id esset apud ipsos officium pietatis mare , Tobias
c. L. c. Lo. laudatur, quia mortuis,
atque oecim sepulturam solieittis exhibebat. Et eap. I 2. v. I x. Angelus Raphael huiusmodi pietatis ossicium: in Tobia commendans et Quando sinquitὶ orabas eum laevmis , cr sepelieis. bar mortuos , eis derelinquebas pran- cum tuum , mortuor abscondebar per diem in domo tua , eis nocte sepeliebas. eos , ego obtuli orationem tuam . Domino . Fateor quidem , quod in .
aliis casibus ex contactu mortui Iu .daei legaliter polluebantur, ut habetur μι meri. I9. vers. I r. cis 16. Haec tamen immunditia non erat peccatum ,
sed quaedam quasi irregularitas, qu Aper septem dies arcebatur 1 Sacrificiis. offerendis., quod suo, non: carebat mysterio
283쪽
Quaesio IV. De Lege Veteri, seu Mosaiea 2
mandato totaliter condonandam ἰXX. Ad quintum respondeo eu P. Tho. hac q. 98. a. r. ad 3. Pias fugiam legrs servari non poterat δεῖ graistia adjuvaNIe , quam lex non dabat adrertur enim Roman. 9. Non est volentis , neque currentis , μι Ueet. oeli. .
currere in praeceptis Dei, sed miserenistis Dei. Unde an 'alm. Ο8. dieitur. Viam mandatorum cucurri, quia diis latasti cor meum , scilicet, per douum gratia , γ earitatis.
XXI. Ad sextum dico , Iegem in
Chananaeos latam aequissimam suisse . Par enim erat, ut cumulo peccatorum iam impleto, Chananaei omnes interisncerentur . Cum Amalecitis etiam . aequissime actum suit. Ut enim habea
tur T. Regum cap. 23. v. 2. Populo
Israelitico ex AEgypto in terram promi χm proficiscenti summa injuria
obuiterant: ideo autem nec parvulis
ignosci jubetur, ut gravior illis esset poena et gravior enim est parentibus filiorum sub oculis propriis intersectio. quam tua. XXII. Ad septimum dico , bonorum temporalium abundantiam esse, nocivam , quando in eis ultimus finis constituitur; non vero si eis tanquam medias moderatE utamur : imo si ab illis cor abstrahamus. ad salutem uti inlia et se possunt. Qiidd vero lex vetus sola temporalia promitteret, non arterinna. solum evincit, eam non fuisse ita persectam, sicut lex gratiae, de nova, ut dicemus. XXIII. Opponebant demum . Legem veteram plures eκ Antiquis commenda' , qui omen gravissimis flagitiis se polluerauit, ut Lor h. Isaac,
sterio et immunditia enim illa extrinseca per contactum cadaveris , immunditiam spiritualem per contactum peccati adumbrabat. XUIII. Ad tertium nego , illam concessionem suisse contra aequitatem , sed valde conformem pietati,& justitiae; ut pauperibus subveniretur , quo famem, aut sitim ex linguere possent: unde non licebat de vilis alienae Ductibus quidquam domum deserre. Qitare ibidem υ. 14. dicitur rIngressus vineam proximi tui, eomede uvat qu intum tibi placuerit: foras tamen ne esseras tecum: cr si intraveris
in segetem amici tui , franges Dieas,
manu eonteres: falae autem non meia
tet. Uetat autem accipere pignus 1 oebitore in gratiam pauperum ; ne scilicet opprimerentur, si in necessitate constitaiti pignus dare tenerentur. Anno autem Iubilaei omnia, et lati agri, ad priores Dominos revertebantur ; ne familiae confunderentur , si agri ad priores dominos esto debit res , non redirent . Et tandem vetat , ne servus profugus domino suo tradatur, consulens saluti servi, qui forte ab irato domino occideretur, si ei traderetur. XIX. Ad quartum nego, legem talionis fovisse vindictam. Ut enim
ait S. Augustinus lib. I s. eontra Faust. eap. 13. leκ talionis, nimirum : Oculiam pro oeulo , dentem pro dente , non fomes , sed times furoris en ; non tit id , quod fortum erat , hinc accenderetur , sed ne id , quod ardebat , ultra extende retur , impositus . Populo enim rudi,& duro linquit Aug. ibiὶ modus pria kr adhibendus fruit, quo disceret, no egredi debitum, ut edomita ira Iacob, Sara, Rebecc3, David , Salo rnon, & ρIii; ergo lex vetus non sui e M. O discurrebat Faustus Mani. chaeus apud D. Augustinum lib. aa.
XXIV. Respondeo prim b , ea , qua Faustus objicit Abrahamo , Isaaco Iacobo , Sarae . & Rebeccae fuisse fictilia crimina, ut late ostendit citatol: bro S. Augustinu. . Respondeo se.
tranquillus attenderet , quid ipse deberet , quos sibi relaxari a Domino cuperet , ut bae eon eratione confervo debrium relaxaret. Unde ut docet idem S. Doct. lib. contra Adimantum c. g.
hic suit primus lenitatis gradus , ut
initaria areepta mensuram nullo modo Eolor vindieantis Meederet s ut paulatim disponeretur ad eam ex Christi
284쪽
xundd. Legem veterem recensere quidem nonnullorum veterum criminata sed ea nec collaudare , nec approbare , nec excusare , ut sals5 supponebat Faustus. Unde S. Augustinus citato lib. 11. c. Nos i inquit, i quens praecipue de incestu Loth in Seri
pluras Sanctas, non hominum peccat
defendimus. Non sie autem de buius facti purgatione satagimur , quasi hoc Detis noster , aut sieri iusserit, aut factum approbaverit s aut ita iusi homines in IIir Iibris appellentur , ut si voluerint
peecare, non possint. Cum ergo in Illis
teris, quas isti Manichaei reprehendunt , Deus huic facto nullum justita
restimonium perhibuerit, qua dementia remeritaι is hine illas Iitteras a te arciis eontendunt; ekm a Iris earum Ioeis apertise
8 inveniantur divinis p reeptis sa proin hiberi y Unde in illa regesta de opere filiarum Loth narrata isa sunr, non laudata .
. III. Legem Veterem fias Re Utilem . XXV. I eo. Lex vetus non solam D suit bona, sed etiam utilis . Probatur legis veteris utilitas. ex ponendo varias ejus utilitates. Prima ergo est, qui, d per eam cognoscebant homines , se esse peccatores, iuxta illud
Roman. 3. U. xo. Per legem cognitio peccati. Et cap. 7. V. T. Peccatum non
eognovi, nisi per legem . Haec autem coiagnitio non potuit non esse vald F uti ialis , de proiicua et sicut enim via ad quaerenda remedia pro recuperand ianitate est cognitio infirmitatis ; ita via ad quaerendam animae salutem per poenitentiam est cognitio sui peccati et hac autem cognitione ante legem caruisse quam plures testatur Apostolus dictis testimoniis. Adeo enim propter flagitia homines erant excaeis cati, ut etiamsi flagitiose viverent, nescirent se peccare: at post legem, cum in ex viderent quid faciendum , quidque omittendum effet , caeperunt aa noscere , se esse peccatores. Tom. VIII. XXVI. Seeunda utilitas ex priori oritur. Nam cum agnoscerent, se esse peccatores, & indigere Christo Salva
tore, caeperunt eum summo desiderio solicitare: unde Psalm. 143. v. s. diiscitur: Domine ineIina ealos tuos, cirdeseense. Isaiae 64. v. r. Utinam diserumperes Calor , ω defeenderes. Et cap. s. v. g. Rorate Caeli desuper, nuribes pluant iustum , vertatur terra , s rerminet SaIvatorem . Qiuod breviter indicavit S. Augustinus lib. de Spiritu, ω Iitt. eap. et s. cum ait: Lex data es , ut gratia qua eretur ,r gratia data est, ut Ieκ impleretur. Et tib. de Continenistia eap. 3. legem vocat Pelagorum ,
qui ducit ad gratiam . mibus consenistiens S. Τho. hac qu. 98. a. 2. ad 3. ait: in se , dum hominer prasumenter de se, peeratores se invenirent , hum
Itali νeeurrerent ad auxilium gratia.
XXVII. Tertia utilitas ex precedenistibus orta , erat, qu bd homines per legem cognoscentes, se esse peccatores ,& indigere gratia Redemtoris, paulaistim disponebantur ad altiorem Christi doctrinam suscipiendam. Quo spebat illud Apostoli r Lex Pedagogus nosterfuit in Christo ad Galat. 3. v. 14. XXVIII Quarta utilitas erat , lubulex cum proponeret umbras, & squis ras , sub quibus Christus promittebatur, homines quodammocru praeparabat; ut inde assui gerent ad cognitionem legis Evangelicae, quae ad eam comparatur quasi corpus ad umbram runde Paulus ad Hebr. Io. v. I. Urnis bram inquit -Iex futurorum bonorum. Et sicut ex umbra aliqualiter dignoscitur corpus, & ex figuris veritas fisurati; ita ex lege veteri novam aliqualiter dignoscebant. XXIX. inta demum utilitas eis rat, qudd ex metu poenarum homines in ossicio continebat, iuxta illud
Deuteron. I9. v. xo. Ut audientes caia
toνi timorem habeant, Θ Nequaquam talia audeant farere. Hoc docuit S. August. L. de Utilitate eradendi e. 3. ubi ait: legem utiliter esse latam, quod Baia mines , qui revocari a pereatis rationexi non
285쪽
non poterant , ιati tege coercendi erant spoenaruns scilicet Garum, qua viderἐab stultis possunt minis , atque terr νibur . Haec omnia comprehendens S. Hieron. ad Galat. 3. ad ina verba et Lex Pedagogus noster fuit in Cbristo, ait: Pedagogus parvulis assignatur , ut aseiviens resernetur alas, ε' prona in
vitia eονι teneantur ι dum tenera inpudiis eruditur infantia, O ad majoris dise0Iinas metu poena eoere ira pra- paratuν. Itaque dr D'ivienti popuIοιικ ad instar Pedagogi severioris apposita est, ut eustodiret eos , futura Dei prapararet .
XXX. Sed iniquies. momodo utin is esse poterat illa lex , quam homines si is viribus implere non poterant, nee dabat gratiam, qua implere eam possent Erat ergo lex crudelis, quae mandabat id , quod homines observare non poterant.
XXXI. Respondeo cum S. Thomahae q. 98. a. t. ad 3. quod sicut Deur
aliquando permittit, aIiquor eadere in peecatum, ut exinde humilientuν; ita etiam voluit talem Ierem dare, quam
fuis viribus homines implere non possent erus sie aeum hominer prasumenter .e se , pereatores se invenirent, humiliati reis currerent aae auxilium gratia. Hinc est btix vetus non daret per seipsam gratiam , nec fusteret adfatvanjum homines I tamen aderat aliud auxilium a Deo hominibus simul eum Iere , per quo salvari poterant f stilicet , fides Mediatorix , per quam sustificari sunt antiqui Patres , sicut etiam nos iustificamur . Et sie Deus non defietebat hominibus, quin daret eis salutis auxi a. Ita
D. Τliom. laudato loco ad 4. Unde esto lex non daret per se ipsam ne gratiam, nec salutem ; monstrabat tamen non selum infir initatem, sed Semedicum , ae Salvatorem , in quem qui credebant , gratiam , M salutem consequebantur . Neque enim inquit August. L. de Spiritu , & lit t. c. I9. Vitio suo non implebatur lex , sed vitio
prudentia earnis s quod vitium per le-3em demonstrandam , pergratiam Duam
. I V. Legem Veterem fuisse minas Perfectam . XXXII. o Ieo . . Lex vetus , seu II Montea esto fuerit bona, & utilis, tamen non fuit perfe- , sed imperfecta ; non positi vh, sed comparati vh, nempe, minus persecta , quam lex Evangelica. Ita S. Thomas
Probatur ex illo Hebraeorum I. Vory. NibiI as perfectum adduκit Io, immediate scilicet, ac per seipsam. Et ratio est : quia non conserebat gratiam , sicut lex Evangeliea. iuxta illud Ioann. r. v. II. Lex per m eo
data es s gratia , Ur veritas per Iesum Chrinis facta es. Quapropter in hoc sensu D. Paulus
ad Galat. 4. v. s. veteres caeremonias ,& Sacrificia vocat infirma, cr egena e ementa praecepta legis Mosaicae apud
Ezechiel. e. ao. v. L . dicuntur no
bona , id est , minus persecta et & Nebr.
g. v. 7. dicuntur non vacasse eulta ,
quia culpam non tollebant. Haec igj-tur est differentia inter legem Mosaicam , & Evangelicam r quόd Mosaica dirigeret quidem Iudaeos , de ostenderet quid agendum, & quid omittendum esset ; non tamen per seipsania. praeberet vires, & gratiam, qua legis
praecepta implerentur. Lex autem- Evangelica utrumque praestat, nimirum , & docet quid agere , & omittere debeamus; & praeterea consere gratiam, ut omnia praestare possimus XXXIII. Hinc formatur ratio Diis vi Thomae sic . In his , quae ad finem ordinantur, persecta bonitas est,
quando aliquid est tale, quod per se est sussiciens inducere ad finem; impersecta ver d, quando est tale, ut Operetur quidem aliquid, ad hoc, ut
perveniatur ad finem, non tamen .su sciat ad hoe, ut ad finem perveniatur : sicut medicina persecth bona est , quae hominem sanat, imperfecta vero est, quae hominem adjuvat, sed
286쪽
tamen sanare per se ipsam non potest: sed lex Mosaica iuvabat cruiisdem , & aliquid operabatur, ut homo ad finem ultimum divinae legis disponeretur , non tamen per se ipsam poterat hominem ad illum peris ducere; ergo lex vetus persectam legis bonitatem non habebat. Mai. patet. Min. prob. Slaut finis legis humanae est temporalis tranquillitas civitatis, ad quem finem pervenit lex cohibendo exteriores actus , quantum ad illa mala, quae possunt perturbare pacificum statum civitatis et ita finis legis divinae est perducere hominem ad finem selicitatis aeternae, qui impeditur per quodlibet peccatum, sive actus externi, sive interni. Et ideo quod suisicit ad persectionem legis humanae, ut scilicet mala pro hibeat , & pinnam apponat, non suia scit ad persectionem legis divinae; sed oportet, ut hominem totaliter faciat idoneum ad participatione felicitatis aeternae: sed lex Mosaica prohibebat quidem mala, & poenas apponebat , non tamen per se ipsam poterat homines sacere totaliter idoneos ad participationem se licitatis aeternae; quia hoc requirit auxilium gratiae , quod non habetur , nisi per Christum , nec poterat conferri per legem , ut dictum est ἔ ergo &e. Et hoc est , quod dicit Apostolus
ad Rom. 3. v. x . Ex operibus legis non iustiDabitur omnis earo eoram νIlo . Per legem enim ere uitio pereati. Nune
autem δεῖ lege iustitia Dei manifestatao ι testificata a tege , Prophetit. Id est , lex aliud non faciebat, quam ostendere , quid sit peccatum , & te itificari, vires ad illud vitandum habendas esse per Christum . Riirsiis ad Galat. 2. v. ic. Seientes iiiquit quod non justi fatiιr bomo ex operibus legis , nisi per Dem Iesu Christi : se nos in Christo I su eredimiit, ut justificemur ex se Christi ,-nou ex Operibus Iegis , propter quod ex operibus legis non justificab, ιυνο mnis earo. Super quae D. Tliomas Lea. . ait : Si qui au: em in veιeri lege iussi erant, non eram susti ex operibus
Iegis , sed soldm ex fide Ebrisi , quem
Deus proposuit Propitiatorem per fidem ,
ut dicitur Roman. 3. Unde ipsa Sacramenta veteris legis non fueriant nisi
quadam protesatioses fidei Chrisi , seus
edi no Ira Sacramenta , sed disserenter equia illa Sacramenta eonfigurabans graistiam Christi quasi futuram ι nostra avistem Sacramenta pro/esantur , quasi eo
tinentia gratiam prasentem . iiisti fieribantur ergo in Veteri lege non ex te ge, sed ex Evangelio; cujus virtus per fidem apprehensa perveniebat ad eos, quamvis longE distantes . Unde Apoeabus r3. v. s. Agnus, idest . Christus dicitur occisus ab origine Mundi .
DUBIUM II. Utrum Lex vetus, seu Mosaica fuerit
RUOIMA Dubii. I. UT AEretici quotquot, ut supra l Vidimus, blasphemarunt conistra legem Mosaicam , allerentes, eam latici malam ; conseque ter dixerunt, eam non a vero Deo Pa.
tre Iesu Christi, sed a Deo malo,
quem vocabant Principem tenebrarum, prodiisse. Ex istis suerunt Cerdonia. ni, qui, teste S. August. I. de Hares. e. at . duo principia ponebant: Deumque legis , ae Prophetarum non esse Patrem Christi, nee bonum Deum esse, Iesiustum , Patrem vero Christi , bonum, asserebant. Ilos secuti sunt Maicioniistae , & Manichaei, qui, eodem August. referente I. de Hares c. 46. dicebant et Deum , qui legem per MoUen dedit, in Hebrais Prophetιι loeutus es , non eo se verum Deum, sed unum ex prinetis pibus tenebrarum . Contra istos ergo&c. II. Dico. Lex vetus suit lata , vero Deo bono Patre Domini nostri Jesu Christi, & non soluin secundu in partem, sed tota. Dico totam , contra LI 1 ouem.
287쪽
268 Quola IV. De Lege Veteri, seu Mosaiea 2
quemdam Ptolomeum t de quo S. Epi- Christi; ergo idem est Deus novi, aephantu qui veterem. legem. partim veteris Testamenti. . Deo, partim Moysi, partim Seniori in IV. Confirmatur. Si vetus Test bu i adscripsit - Deo. quidem. ea, quae mentum a vero Deo non esset, Chri- nihil aliud, quam veritatem sapiunt; stus non asseruisset, se in eo praenun- Moysi , quae videntur a recta ratione tiatum fuisse, Lucae ultimo, v. 44.. recedere, ut divortium , Ieκ. talionis , NeeMe es implari omnia . qua scripta& omnia ea , quae ad ruditatem, &. sunt in tege Mosi se Probetis, s duritiam populi sancita sunt r. Senio- Psalmis. de me .. Missionem suam. nonribus tandem traditiones, quarum fit. probasset ex antiquae Iege, Ioanm. s..
menti O mit,.. Is . . U. 46. Si enim erederetis Mosi, erede-
III. Prima: pars probatur prim b eκ retis forsitan mihi M de me enix Scripturis .. Christus, Matth. 3. ii te feripsit L Immerito. tandem dixisset redarguit Pharisaeos: Quare, vir vos Apostolus, Christit messe finem legis iatransgredimini mandatum Dei t de ho- Roman. xo.. v. 4. Finis enim. Iegis Chri αnoranda patre, e matre , propter tra- sus ad is sitiam: omni credenti. . Im-.ditiones vetiras y Et v. 6. Irritum fe- merito. quoque dixisset, legem esse, cistis manἀatum Dei. Deo quoque le- Pedagogum , quae ducit nos ad Chrigem veterem adscribit Zacharias, Luea stuin, Galat. . 3. U. 24. Lex pedagogur' I. v. 68. dicens. : Benedictus Dominus. noster fuit in Christo. Ex his. Deus Israel , quiα visitavit e r. feeit -- V. Formatur ratio D. Thomae h et demtionem plebis. Da . . . . . sicut, Aetitus. q. 98. a. in . Lex vetus ordinabat ho- es per or Sanabrum, qui a. feeulo funi mines ast Christum , testimonium. de Prophetarum eius. Eodem modo loquiis eo. perhibendo , & disponendo. eos aditur B. Virgo Maria, eodem: capit eis ipsum:. sed ejusdem est disponere aia . 34. Suscepit Urael puerum suum re- finem, & assi finem perducere; erbo, cor/atus miserisordia sua . Sie ut Ioetitur idem. est Deus, qui dedit legem di iaest ad Paινer nostros A rabam, cx θ- ponentem. ad Christum , α qui ast mini eius in feeula . Actorum 3. v. 13. . Christum perduxit.. Non enim Dia- inquit abam , se Deus Isaae, bolus, vel alius contrarius Deus Pa-
ω Deus Deob , Dotis Patrum nosi orum tri Christi tulisset legem, quae dispo- glorificavit Filium suum Iosum t Deus neret ast Christum, per quem sciebat autem Isaac &c. est Deus, qui dediti se ejiciendum, & Regnum amissurum lesem Veterem ; ergo hic est Pater Do- iuxta illud: Matth. I a. v.. 16. Si Samni Iesu Christi . Versu quoque t 8. tanas Satanam. eiicit, divisum est Re-Deur autem, qua pranuneiavit per or gnum eius. . Et Ioann. 22. v. 32. Nunc
omnium Propbetarum pati Chrsum sua princeps buius Mundi ejicietur forarum, sic implerit. Paulus item Roman.. Huc spectant rationes omnes, quibu T. v. 1. Vocatus linquit OROIus seia Tom. in I. R. in x. de Unrtate gregatus in Evangelim Dei, quod ante Dei Diabio r. demonstravimus, . Deum promiserat per Prophetas suos. in Sertia necessario. debere esse unum Mpturis Sanctis. . Et ad Hebraeos t. v. t. VI. Veritas haec tanquam, ununia
Multifariam multisque modii olim D vj ex fidei, Christianae sundamentis, sta-Dquens Patribus in Prophetis, natis δ tum fuit in Concilio Toletano primor. diebur istis Ioeuttii est nobis, in Filio Sin quin ἀixerit, vel erediderit, alte- Idem est ergo Deus , qui implevit in eum Deum esse prisca legis, alterum Christo , & qui praenunciavit ; qui EmangeIiorum . anathema sit . QuoiuPronii sit, & olim Ioeutus per Propheis decretum. Tridentina Synodus innovatas, novissimE locutus fuit in Filior in Ses. 4. ubi de Canonicis Scriptu sed qui implevit, ac novissim h locutus ris loquens statuit , ac decernit hisiait, est Deus novi Testamenti Pater verbis vomnes libroι tam veteris, qu ira .
288쪽
-τῶ Testamentἰ , eam utriusque unus Deus sit auctor . . . . . pari pietatis Uectu , ac reverentia suseipit, ae venerarae sacrosancta Synodus LVII. Dices tamen contra hanc primam partem primo. Ut habetur Deuteroiiwm x. Dei perfecta sunt opera 'sed ex Dub. praecedente lex vetus fuit imperfecta ; ergo non fuit 1 Deo. Diees seeu , - Eeelsa mei 3. dicitur : Didici, quia omnιa opera, qua fecit Deur, persedierent in ater=ium e sed lex
vetus Iam de fiat, iam reprobata suit; ergo non suit 1 Deo. VIII. Respondeo ad primum, disi. mai. Sunt persecta absolute, & sina-plicitet semper, neg. maiia Comparative, conc. maiia Itaque sinquit S. Th. hoc a. 2 ad i. ὶ Nihil prohibet . aIiquid non esse perfectum mutieiter, quod ramen es perfectum fecundam tempus sAut dicitum aliquis puer perfectus, non simpliciter, sed fecundiam temporis conditionem e ita etiam praevia , qua pueris dantur , sunt quirim perfecta seeundam eonditionem eorum , quibus da
tur , etsi non sint perfecta simpliciter . Et taIta fuerunt praeepta legis . Vnde Apostolux dieit ad Galat. 3. Lex Pedagogus noster fuit in Christo. IX. Ad secundum dico cum eodem S. Doctore ibidem ad x. Ωubd Uera Dei perseverant in aternum, qua sic Deus fecit , ut in aeternum perseverent shae sunt ea, qua funt perfecta. Lex autem vetur reprobatur tempore perfectionis gratia . non tanquam maia , sed
tanquam infirma , cr inutilis pro isto tempore: quia, ut subdit Paulus Hebr. r. in nihil adi persectium adduxit Iex. Unde ad Galat. 3. dieit Apostolus:
Ubi venit fides , jam nota sumus sub
Pedagogo X. Secunda vero pars assertῖ, nensepe , totam legem, veterem esse 1 Deo ,& secundam omnes suas partes, probatur prim, . Nam ScoHi 1 . vers. I
ubi lex Mosaica incipit tradi . habentur haec : Locutusque est Dominiis euuis alas fermones bos , ego sum Dominus Deus tuus ...ia Non babebis, Deos Hiems eoram me Sub eodem quoque,
tenore traduntur sequentia praecepta ,sive moralia , sive eae remonialia, Miudicialia , nimirum repetendo : Hae
eepi a judicialiae tracti incipiunt. ν. T. Deus sic Moysi loquitur et me μοι
judicia , qua propones eis r si emerirρνvum Hebraum Et eap. xy- ubi Iraduntur praecepta caeremonialia, ve D r. sic legitur et Loeutusque est Domianus ad Monen dieent, loquere filix II rael ut tollant mihi primitiar ab omnῆbomine 6'.
cepta Domini narravit Moyses, & populus acceptavit, Eκω. x 4. U. 3. Narra υit plebὰ omniast verba Domini , alque iudicia et responditque omnis popinus unin vore 2 omnia verba Domini, qua locutus est , faeiemur. Et versi . Omnia qua Loeutus es Dominus facie x, crerimus obedienter elia Nore unam igitur tantum Iegis partem, sed omnes Omninoe, tum Moyses, tum populus Deo tamquam Legislatorii tribuunt - und etiam praeceptae caeremonialia tanquam praecepta Dei agnoscit Lucas c. 2. Ut XI Tulerunt iuum s Iesum in in Ierusalem . ut sisterent eum Domino : Aut scriptum es in lege Domini. Gm ergo. nec Scriptura vetuς, nec Evangelia distinguant inter praecepta , sed omnia tanquam praecepta Dei, quae in Lege conlinenis tur proponant; mirum eth, quod etiam
aliquis Doctores Catholi ei distinguere conentur inter praecepta moralia , de caeremonialia ; dicentes, illa quidem fuisse immediat θὶ Deo, tradita, illa
verb 1 Moyse, Deo tamen inspirante. XII. Sest dices primo. Lex vetus. plarumque vocat ut lex Moysi, maxime, Malaebia 4. - 4. his verbis 2 3--ntote legis Mosi ferv- mei a de Lucae v. Uia 11. Postquam impletfi sunt diei purgationix ejun fecundam legem Modisi s. ergo. aliqua saltem praeceptae fuerunt data a Moyse. XIII. Respondeo, neg. consequ. Steiam ex hoc lex vetus. dicatur leae
289쪽
r o Quaestio IV. De Lege Veteri , seu MDiea
Moysi , in serretur , eam esse a Moyse, ut i Legislatore a sequeretur etiam,
uod cum Claristus, Marci T. v. Io.icat de praecepto honorandi parentes : M,Ues enim dixit , bonora patrem tuum , or matrem tuam , etiam praeceptum honorandi parentes, quod in Decalogo continetur , dici deberet prae ceptum Moysi , non Dei: & sie non omnia Decalogi praecepta esse a Deo Legislatore, sed aliqua a Moyse, quod nemo dixit. Observandum .est , quod eum omnia praecepta, quae in Scripturis videntur tribui Moysi, dicantur
Mandata Dei, ut in textu Maret alis lato v. g. & Matth. I s. v. s. suprae
ponderato, omnia habent quidem promulgatorem Moysen, sed Lesis latorem Deum. Et hoc patet etiam in duobus textibus in contrarium prolatis: Malachias enim post relata verba statim subdit : Quam mandavi ei in Horeb ad omnem Israel praevia , ω iudieia . Si ergo lex Moysii est lex , quam Moysi mandavit Deus, Deum habet auelq-rem , non Moysen, etiam quoad iudicia. Item S. Lucas post relata verba subjungit et Tulerunt illum in Ierusa- Iem, ut si erant eum Domino , sicui feriptum en in lege Domini. Ecce lex Moysi vocatur lex, & mandatum Domini. XlU. Dices secundo . Saltem 'ex
de libello repudii a Moyse , ut Legislatore fuit: id enim Christus testat tirNarth. rv. N. S. Cum enim Phariseis interrogantibus, an liceret dimittere uxorem quicu nque ex causa, re9Ondisset, non licere , & ipsi reposuissent: quid ergo M ayses mandavit dare Iibellum repudii, & dimittere 3 Resipondit: uuoniam Μογfes ad diariι iam eordis vestri ρ νmisit vobis ἐν mitteri uxores vestras s ergo ex dicto Pharisaeorum conti inlato a Christo lex repudii, Moyse fuit.
XU. Respondeo, ex praelatis verbis non magis colligi , Moysen esse auctorem legis de repudio, quam ex istis,
quae superius retulimus , ex Marci T. dixis honora patrem tuum;
M aliis Matth. d. v. 4. quibu3 leproso Christus ait: Osser munur, quod praeeplam ei.& tamen Moyses auctor non suit praecepti de colendis parentibus, cum sit unum de praeceptis Decalogi aqu5d quia Pharisaei non servabant dixit
. I 3. eo Sesse resein sentes verbum Dei .
Nec fuit auctor praecepti de leproso οῦ
cum Levitici x 4. ubi praeceo tum hoc instituitur, dicatur v. h. Locutusquν ea Dominus ad Mysen disens : me essritias Ieprosi, quando mundandur es , adducetur ad Saeerdotem y ergo nec dici
potest auctor legis de libello repudii reo vel maximh, quod homo sua auctoritate separare non potest, quod Deus coniunxit, ut Christus ait, Matth. I9. v. s. Recte tamen dicitur Moyses permisisse, quia ex Dei auctoritate peris misit, & ipso mandante promulgavit.
dicimus, lesem Mosaicam esse 1 Deo.& vere divinam , ac Dei auctoritate immediatd latam: loquimur de lege; eontenta in libris Moysis ab Exodo uiaque ad Deuteronomium inclusi vh . Neque enim negamus alias quasdam obse vationes , & leges fuisse postea humana auctoritate additas, ut de cela brando quot anilis festo Phurim , Miber s. ω de festo Scenophegiae L. Maehab. r. M similibus. Fatemur quoque apud Hebraeos invaluisse quasdam traditiones a Senioribus recentiori tempore in Uectas ; quae nec in libris sanctis erant descriptae , sed vel in quibusdam comis
mentariis, vel de ore in os traducebantur. as quia saepe contrarias Verbo Dei, & pluris Iudaei faciebant, qtiam mandata Dei ; ideo reprehendit
Christus , Matib. t s. v. & Marei T. N. o. ut ad Uertit S. Epiphanius contra Ptolomeum L. 1. --. a.
LI Mosai ea lata fuit a Deo in
monte Sinai. Tota series describitur Exodi xy. P ao. ubi eam legere Stu
290쪽
iliosus poterἰt. Advertat tamen, quddes o in Scripturis lex dicatur data ,
modb in monte Sinai, ut Exodi I9.24. 31. 34. & ad Galatar 4. v. 24. modό in monte Horeb, ut Deuteron. 4.
η. v. 4. Eec Iesiastici 48. v. 7. nulla tamen est dissonantia . Quia , ut obseris vat S. Hieronymus Lib. de Loeis Hebνai.
eis , vel Horeb , seu mons Dei est mons Arabiae positus juxta montem Sina: vel est idem mons duplici nomine. Cui aliqui addunt , verisimile esse , nomen Sinai fuisse eiusdem montis nomen appellativum , vicino deserto, quod vocabatur solitudo Sinai; proprium vero nomen , magisque excelsam eius partem significans, a qua mons totus vocatus est, fuisse Horeb, seu Choreb.
XVIII. Modus promulgationis Ie .gis fuit sequens , Eκοda x s. Parato per tridui sanctificationem populo ad legem suscipiendam , ascendit Moyses in montem Sinai, seu Horeb, qui sub i. tb nube densissima circumsusus suit ;ac media inter tonitrua , sulgura , flammas , tubarum clangores, atque
adeo terrifico apparatu lex data est. Et hoc, tiim ut Legislatoris maiestas demonstraretur ; tum ut proprius le- is effectus. scilicet, iniquorum terror,
eclararetur ; tum etiam ut reatus aggravaretur. ore primum promulis gata est, Exodi xo. v. t. deinde scri
pio in duabux tabulis lapideis exaraiata digito Dei ex utraque parte, Exo
XIX. Tempus, quo lata fuit Iex,conis signatur a D. Paulo, ad Galatas 3. v. 17. anno quadringentesimo trigesimo
a promissione facta a Deo Abi ahae, sexta die tertii Mensis ab exitu ex AEgypto , & 1 primo Paschate quinquasesim, scompulum annorum ex aiacte instituit S. Tho. inus. ad Galat. cap. 3. Iec . 6. a Studioso videndus a Irine Festum Pentecostes , quo nova lex promulgata fuit, coincidit cum
die, qua vetus fuit promulgata. Ita observat S. Hieronymus Epi . ad Fabiolam de 41. Mansionibur, Mansion. I i. his verbis: Supputemur numerum , crinveniemus quinquagesimo die egressionis Israel de AEgypto in vertice montis Sina Ietem datam. Unde Penteeoster eele bratur Solemnitas , ω postea Ev lvetii Saeramentum Spiritus Sancti defeensionaeompletuν r ut sisut priori populo quinoquagesimo die , vero Iubilao , o vero
anno remissionis lex data est ad Apostolos quoque, Θ qui eum eis erant in rentum viginti Mosaiea alatir numero
eonstitutis, descenderit Spiritus Sanctur δω dioisis linguis eredentium totus eva geliea praedieatione Mundur expletus sit . Eandem consonantiam observat Sanctus Augustinus I. de Spiritu, o liti.
eap. x6. ubi ait et Dies enim quinqua ginta computantur a relebratione Pascha ,
qua occisione figurata ovis per m et fieri praeepta es in signifieationem uti que futura Dominica Passionis , usque ad diem , qua Moyses legem aee it in tabulis digito Dei eo eriptis : simiIiter ab oeeisione , cur resurremone illius , qui Aut ovis ad immolandum ductus est ,
quinquaginta diebus eo letis , congregatos in unum Deles disitus Dei, εοσω , Spiritus sanctus implevit. XX. Circa quaestionem et An Deus ministerio Angelorum, an immediate per seipsum legem tulerit , veteres Patres , qui S. Augustinum , & exoris tam Arianam haeresim praeeesserunt, ut Iraeneus , Iustinus, Clemens Aleis xandr. censuerunt quidem , legem veterem fuisse datam per Angelum ; sed Angeli nomine intelligebant Verbum divinum, quod magni Consilii Angelus appellari solet. S. Augustinus au tem Angeli nomen ad Uerbum divinum reserri posse sorid primus negavit ; volens Angeli nomen esse nomen
ministerii, quod solis creaturis spiritualibus accommodari possit: idque, ut
Arianis eriperet argumentum ad ne gandam Uerbi eum Patre consubstantialitatem , dum contendebant Uerbum