장음표시 사용
71쪽
consideratione me fecerit nonnihil praecellere ; possumne Coesi intentionem suo fine frustraret E. s. Ad 3. textum dcc. sic compendiosa lib. carm. expscatio tom.
bellicam fortitudinem dictus bessioseu surrexisset , tunc coesi Domi. nus jussit eum Imperarorem agere ad eomponendos circumjacentium omnium Regnorum limites. . G. 6. Ad 8. textum dic. sic compendiose lib. carm. compilario tom. Xam lsum oda cham far tunc Imperatores familiae Hia nondum Coeli Iegem abiecerant , cum autem ventum esset ad Principem Tam, hic
opportuno natus tempore coepis in persectionis studio ita quotidie crescere, ut ejus virtus ingenti splendore ad C am usque pertingeret; id que diu sine intermissione & constantissime servavit. Unicum ejus, reverentiae objectum erat me Ii Dominus , di nulla quidem vel minim hinterruptione admisi; Idcirco caesi Dominus jussit eum populi de Rettorem dc Doctorem agere ad rit4 componendas totas novem Pr vincias seu totam Chinam . di ad perfectum disciplinae exemplas
Dein paulo infra r iureti splendore ad Caelum asine per gere, id fisenificat Caeli cor sibi devincire, unire, secumque unum iacere. H. 7. Ad I r. textum&C. sic eadem compendiosa lib. carm. compilatio tom. SiMIa oda chim e :inspice ut in illa sylva clarissime distinguantur arbores a virgultis, & sic de aliis rebus. Iam vero gemebundi isti populi omnibus perieulis & malis expositi suas querelast ad Caelum deserunt, ast vident Caelum quasi somnians nihi, discerneret , nee eis nim bonos certa beat felicitas, nec malos certa premit infesic itasg non secus ac si ei nulla mens laret ad hos ambos diseernendos. Enimvero Caelum non sic se erga homines habet s sed sc nunc tantum fit, eo quod destinatum tempus nondum advenerit; cum enim Caeli via seu agendi ratio ad suum ordinarium cursum redierit, tempusque desti. natum advenerit, licet isti perversi homines in quamvis peccandi licentiam sese effrinnate projecerint , si tamen Caelum velit eos affigere ac punire, mox affiget ac puniet: nec ullus est quem non vincar. Prohi quam magnus est cadi Dominus quisnam sene est, qui
dicat quod aliquem odio habeat ut malos assiigat ac puniat, prosecto
72쪽
Seu Dei apud Sinas Recentes. V
id recta ratio per se exigit , sed heu i nunc necdum destinatum tempus advenit.
I. 8. Ad it, textum &c. sic eadem compendiosa lib. carm. compi Iatio, tom. Siaο a. od a Stilo mim. Reconditum illud , remotum mysteriosum Coelum, quod cκ se pium, ac miserrcors tegit & miser.itur haec infima, nunc iremendae irae tuae rigorem effunuit in hanc terram infimam, erunque ut I mperatoris prava ac malesana sint consitia. Eheu squando hoc tandem finiendum sit, nescio. Κ, v. Ad i 3. teritum &c. sic quotidiana 4. libo expIicatio tom. s. in lib. sentent. art. s. si id quod egi, ait Conicius, rectae rationi non congruit , nec rectam illius viam tenui, sane in Coelum peccavi : Coelum ergo me rospuat, Coelum , inquam , me respuat oporter. Idem habet taram fim Chim. L ro, Compendiosa lib. Carm. compi Iatio in tomo Siso Ia, oda Dempto sic: quia vero tu, noster Princeps, es Coeli filius obediens atque obtemperans, ideo Coelum te , Princeps. amat ῆ Coelum ergo te coim servet , ic in aeternum regua ita firmiter thronum tuum stabiliat, ut nunquam peric Iiretur. M. it. Interpres Dor xiv in lib. Arma I. Imperiat. tom. s. cap. Chao tripsiet Princeps T.&c. ut supra in contextu. N. Ia. Quotidiana quatuor librorum explicatio tom. I. in Iib. 2. inmiscii cap. p. Laleussic: iste tactas libri Carminum hoc significate si quis assidua dcc. ut supra in conte X U. o. 3. Interpres Cham Buchim tom. s. in lib. sentent. art 3. sic: si Coelum ut supra in contextu.
Ad eumdem locum Interpres Turbiucha' in Bo Iibro Su xo mum Intom. 6. sic rista vox Coelum hic sumitur ut est Dominus ac Rector. P. 34. idem interpres Tra' bον ι ha' tom. . duxu mum In ad proaemium Iibri rabio sic: dum dicitur Caetrum ossidue gyrans ac volvens, etiam il- Iud dicitur prout aliqua intentio ac volunta, illi inest. Et paucis verbis interjectis: sic etiam ipsemet Confucius nimirum in lib. sentari, p. xit si Caelum voluisset illam priscorum Sapientum scientiam &c. ut supra m contextu. Idem interpres sic pergit Ideinde Menacius s sci- Iicet lib. t. cap. r. 3 sic etiam dicit: quod ego Reguli Regni Lu o
eur B & astatu perfrui , gratiamque inire non potuerim, id a Coelo provenito
73쪽
Υ o Tract. I .cap. 2 .quaest. I. De Cognitioneprimi Entis,
R. Et alibi idem Memcius: illud , inquit, Coelum nondum vult imperii
Paceua ac tranquillitatem. Hinc itaque vides praedictam vocis Coeli,explicationem, di interpretationem non posse relinqui. nec rejici. Idcirco viri , dc sipientia & virtute inclyti quasi deprimentes istius vocis significationem succcssive eam temporis revolutioni applicuerunt. ita ille interpres. Q. is. Idem interpres Tia' his My ad lib. lent. art. s. in suo eodem li-hro Suxu mum In sic : ninc vides cum istius loci siumae incolae non possent nocere vitae Consueti. Coelum tacite ei opitulando in prosum da illa ac mysteriosa caligine, uon propter eum unum dumtaxat, sed propter priaeorum sapi tum scientiani. istud etiam praestitisse. S. I 6. Interpres Cham his clam lom. α 6. in lib. L. Memcu cap. 8. Cinsinisa seu ult. sic: cum vero alii &c. ut supra in contextu di sic concludit: boc quidem natura est, sed in hoc Coeli lex ac providentia intus
T. II. Quotidiana 4. libr. explicatio tom. 26. ad idem cap 8. lib. 2. Memcii, &eumdem textum sie: cum vero alii pollint, alii non possint id, quod eκ optant, consequi; profecto hac in re Coeli lex ac providentia, quae tacite ca dirigit a c temperat , revera continetur , vir
autem sapiens id unum spectat, ut illi Coeli legi acquiescat ;& paulo post: quia Coeli lex ac providentia dirigit & moderatur naturam, ideo pluris sta
Ex iis solum, quae jam diximus, in patet quam justitiam Tio ae
ram Ti, id est coelo, Coeli ve Domino attribuant isti Authores recentiores 3 rursus tamen haec pauca acciper Recti, inquiunt, Coeli agendi ratio seu Coeli via, quae honos beat , di malos plectit seu affigit. est pertimescenda A . in poenis, aut praemiis aequus Princeps tantum spectat id, quod Coeli cor spe flat, ac sanxit B, Carlum clarissime omnia eκaminat, discut i, nihilque est tam occultum, quod non perlustret. 'Tu igitur illud non times C ρ bonos, inquiebat. Confucius, fulcita- .
74쪽
Seu Dei apud Sinas Recen ero sa
re , malos infelicitate Caelum pensat cD . Multa similia omitto. Nuns
A. r. Ad 4. textum praec. cap. I. s. de distina sic laterpres na xla sta
Annal. Imper. tom. . cap. cium Me hi ao. hoc caput tria maximoeomplectitur : primo resert Caeli intentionem in creandis Regibus; Imperatorem me Cani jussui non obtemperasse, ideoque Principem Tam a Caelo jussum, non potuisse ab ejus jussu se exeucare. Deinde Principis Tam virtutem potuisse populorum corda sibi devincire , non tamen itatim populos is illi su bini si sie postremo rite regendi Regni artem esse dissicilem ι animorum aut alienandorum, aut conciliando. rum occasioncm, rectamque Caeli agendi rationem seu Cacti viam quas bonos beat, & malos a filigit , esse pertimescendam oB 1. Ad textum dic. sic quotidiana 4. librorum explieatio tom. Troin libr. lentenr. arro Zo: posteaquam Prineeps Tam Imperatorem M. debellasset, in oratione facta ad Regulos Se Proeeres , primo reservverba quibus a caeli Domino facultatem petiit, ut Imperatorem Κωimpeteret sic: ego Ly puer parvulu3 ausus sum nigri coloris tentllum vitulum assiimere ad eum sacrificandum, Qb Imperio ua eujus ultinius Imperator ita , iste color erat in ulli magnique caeli ac densae terrae Spiritum mani se ite & palam ita admonere: iste Imperator no multis est noeens eriminibus, adeoque plectendus non ausim ego illi ignoscere, & connivere. Omnes isti totius imperii sapientes, tuissint Caeli Rector, Proceres, adeoque ad dignitates evehendi ι non ausim ego permittere ut illi obscuram sine honore ae Magistratu vioram ducant. Quod enim attinet ad iIlius erimina di horum sapien- riam , id unum dumtaxat specto quod tuum , caeli Domine , cogspectat ae sanxit. ari ausim ego illi advertiri, & juxta propriam mentem istud mihi vindicare dc assumere 3 si e Beultatem ego priua petii. Idem vide apud interpretem Cha- hiuch- apertioribus adhue
verbis explicatum, tom etiam 3 2.
C. s. Ad r . textum sic compendiose l: bri carm. expositio tom. ro odi me in jM: ille ratus homines posse decipi, suas segaera artes di astuta eonfilia fucat s hinc nullo modo homines erubeseit. Sed eum G x Co
75쪽
F a Tract. I .cap. 2.qisaes. I. De Cognitione primi Entis,
Coelum Harissime omnia examinet ae discutiat, nihilque sit tam oe- cultum quod non perlustret , tu sic ne unus non times Caelum 3 eccurergo sic agis D. 4. Libellus trivialis dictus Mim 'Eun. art. I. se: Bonos,inquie bat Coniueius, icta ut supra in contextu.
De Vita Den ac Xam Tt, juxta recentiores Inter
pretes. O d attinet ad operationis vitares quas Non ae xum TF, id est C lo caesive Domino attribi ni isti recentiores Sinae, haec etiam pauca prostro. Uere datur,ajunt, coeli Dominus,qui Imperatori Motrum in somnis dixit: ego tibi offero optimum Ministrum& adjutorem A . Coelum,inquit Princeps Invam, me incogitantem constituit hominum. ac spirituum Dominum nempe Pontificem ac Regem) & in filium adstivit seu Imperatorem jussit B)ι coeli Dominus constituit Imperatores Chim Nam & xem vam, eosque Iussu florens praedecessoris Vu vam regi men subsequi , eorum virtutibus dominabatur seu eas regebat coeli Dominus C). coeli Dominus benevole cogitabat de Principe I en Oam D); ego, inquit coeli Dominus, diligo di in corde foveo lucidam Principis P en
Nam virtutem seu facultatem, quae nec magno rumore. nec externa specie
se multum prodit E); quod Coelum videt dc audit, id ex populis oritur . cum igitur juxta populorum animos judicem de Coeli voluntate ac intentione, oportet sane ut ego vadam castigaturus istum Imperatorem Geu F . operationes dicere, offerre. benevole cogitare, in corde severe , dιιlere , Imperatorem constituere, fusilium adsciscere, videre, audire, jubere sintentionem habere , satis indicant principium vitale esse, a quo procedunt. N unc de immensitate & aeternitate.
Α. I. Ad primum textum cap. praec. f. s. de Vita sic liber x limia eluen, seu magnus libri Annalium Imperialium commentarius tom. s. cap. ne mim : cum Imperator Mo istim, inquit Doctor Cha hi, lomniarit sibi omerri Ministrum ue ι ergo juxta hoc vere datur coeli Dominus Ten T, qui Imperatori πιο tium dixit: ego tibi ossero optimum Ministrum Diuitiaco by Cc oste
76쪽
strum & adjutorem. Nunc doctores quotiescumque explicant vocem Ti, per voces Chu um Dominiu & Rector, si ve quotiescumque interpretantur Ti esse Dominum ac Rectorem, dicunt cum figura carere, & sensu
imperceptibilem; arbitror hoc dici non posse. Quod sit ille, quem mundi vulgus vocat To hoam I a Tis pretiosum Principem magnum coeli Dominum , scilicet idolum sectae Passa , arbitror nec id posse dici. tui sus sie: si istud somnium solummodo explicetur per motum recipro cum; dum Imperator Icio Dum somniabat sibi a coeli Domino I. osserri optimum Ministrum & adjutorem 1 oportebat ut in somnio existeret coeli Dominus I, qui cum ipsi offerret , ergo non potest dici non dari. Quod ista res sit tantum ti Ratio nil, nec hoc dici potest. Hinc nota quam male a quibusdam iste Doctor Chuti vocetur Atheorum coryphaeus, aut Atheus. B. a. Ad 6. teXtum ejusdem cap. praec. g. 6. sic compendiosa libri carmcompilatio tom. cheu Dum Oda rei ma': dum nostra familia Cheu, inquit Princeps vam, inciperet Imperium familiae Xam bellando deturbare; tunc omnium animi ardentibus desideriis anhelare bonum ac novum regimen caeperunt. Ego autem stato tempore Regulorum Regna visitatum perrexi ;&ecce incogitantam me spirituum ac hominum
Dominum, vallissimum Coelum constituit& in filium adscivit. Id sane
non casu contigit. C. 3. Ad 7. teXtum eadem compend. Compilatio tom. Geuisum oda chalim sic: numquid sane illa Imperatorum Chim vim, & Xem vam virtus clarissime refulgebat Θ tunc temporis, illa suos radios emittens ac ven-1ura sareula illustrans non sivit ingentia praedecessorum caepta incassum recidere. Hinc caeli Dominus ac Rector etiam illos Imperatores
constituit, jussitque florens Imperatoris Via vam regimen subsequi. taliam erat, inquit Chu hi, coeli Dominus qui eorum virtutes gubernabat ac regebat.
D. 4 Ad 8. textum sic interpres Chuti lib. cum . tom rara oda mam'. hic locus dicit quod coeli Dominus benevole acpropense cogitaret de Principe Ven vam , diciique quod ejus virtus esset maxime interna, Profunda, occulta , nec se visibili specie foras proderet. E. r. Ad eumdem textum sic quotidiana 4. libr. explicatio tom. 3. in libr. Chum'um. art. 33. coeli Dominus ita ipse ait: ego diligo,in corde laveo ut supra in contextu.
77쪽
F. 6. Ad so. textum sic interpres ' lib. Annal. Imper. tom. q. eapo ' xι : quod Caelum videt , di audit , inquit Prineeρον. vam, id ex po Pulis oritur , dcco ud supra in contextu.
Iuxta recentiores Interpretes. Ideamus an hi Authores etiam aliquidlinnuant de Dei immensitare
dc aeternitate , sic de Ten ac Iamri id est Coelo, caeli ve Domino loquuntur : nihil eli ad quod Cosi intelligentia ac perspi-eacia non pertingat, hinc omnino colenda est,quemadmodum, inquit D ctor cium, pietas seu animi rectitudo tam intime actiones penetrat ut in illis semper reperiatur; ita Coelum tam intime res pervadit ut ab eoe scparari nequeant f A . Coelum idem est ac Ratio ι Ratio autem ad omnia se cxtendit ic ubique existit; ideis Coelum ad omnia se extendit,& ubique videt cm; immensus & amplissimus coeli Dominus est hominum in hoe in. . fimo orbe dc gentium Rex Q. Qui dominatur ac gubernat in medioererum omnium Coeli, terrae, dierum, ac noetium, sitne hic an illic sitisne simul an non sit, cum nemo ejus locum valeat concipere, & comprehendere , numquid illius incomprehcnsibilitaε una & eadem est cum sunt-ma Coeli legis spiritualitate, seu unust& idem est Spiritus incomprehenis sibili, D) Id quod dominatur in quietem In & motum Tam, sive in rerum productiones est Ratio , haec Ratio est Spiritus ι quae quia hie existit, donic non existit , ideo dicitur Spiritus incompi chensibilis ελ dum enim mutatur quies di in motum Tum, tunc Ratio existit in motu Tum , & dum motus Tam mutatur in quietem ra; tunc Ratio existit in quiete D. Quia autem utrobique existit, ideo dicitur hic existere & hic non extitere, di quia hic existit δέ hic non existit, ideo non potest comprehendi ψ& quia non potest comprehendi, ideo dicitur Spiritus Ε); nimirum vult dicere quod Spiritus in omnibus actionibus & ccssationibus, seu eonservationi-hus . in omnibus vicissitudinibus & mutationibus reperiatur: Spiritus enim nullo loco non existit, ncc ullum habet determinatum locum sFὶ
Deinde Ratio dicitur etiam Spiritus, quia est Dominus ac Rector, seu quia
78쪽
Seu Dei apud Sinas Recentes. Ss
quia in omnia dominatur ec omnia regit M) , Coeli Lex assidue viaverati agens nullo loco non extat; idcirco vir sapiens nullo non tempore reverentiam strvat s H). Iam vero si quis animadvertat quomodo Deus omnia ubique videat, penetret, regat; quomodo omnia sint in Deo ec contineantur a Deo; quomodo Deus inlit in rebus, non ut pars sed ut agens &causa seu Ratio ι quomodo iit in uno loco ita ut sit etiam extra illum quomodo immutabir liter agat; haec praefata omnia facile poterit applicare incomprehensibili us immensitati & aeternitati.
A. I. Ad a. textum cap. pra C. f. r. de xmmensitare dc Hermiate sic inperis pres Chuhi lib. carm. tom.GIa odasan: nihil est ad quod &c. ut supra in
B. 2. Ad eumdem textum sic compendiosa libri carm. compilatio ibidem : Coelum idem est &c. ut supra in contextu. C. 3. Ad 4 textum sic eadem compend. compilatio tom. Ta s. od eam: magnae Imperii confusiones ac tumultua semper ex aliqua causa oriantur necessu est; jam vero immensus ille & amplissimus Coeli Dominus reapse est hominum in hoc orbe infimo degentium Rex, di in
eos vera bonitate dominatur. D. 4. Ad-Lextum sic vera lib. mutata ac product. explanatio seu expli-Catio tom l . pari. Xam chuenari. 4. qui dominatur in medio dic. ut supra in contotu. E s. Ad eumdem textum eadem explanatio sie: assidua Coeli ac terra actio. omnium rerum productiones . clierum ac noctium cursus non egrediuntur limites quietis D& motus Tam ι quies enim δε mutatur in motum Tam , & motus Tam rursus mutatur seu transit in quietem ranempe conservationem ; atque hoc est quod vocatur Doctrina libri mutationum ac productionum. ula quies ra dc motus Tam est aer,seu res
lentibilis vel vitalis principii actio& passio. Unde quod in hunc acrem
dominatur . eumque regit est Ratio; Ratio enim est, quae in istas alternantes qui ctis χη, dc motus Tam productiones ac mutationes domi natur, easque regit. Idcirco Consucius in artieulo sequenti indicat istam alternantem quietis & motus Tam mutationem esse Rationem; Spiritus vero est tantum ista Ratio, quae quia hic existit & hie non exitiir. ideo
79쪽
ideo dicitur Spiritus , quia autem , ait interpres Cham. hic existit εc hienon exiliit, ideo comprehendi non poteth. Dum enim quies In mutatur seu transit in motum Tam ς tum haec Ratio exsilit in motu Ta-ς& dum motus Tam transit in quietem ra, tum haec Ratio existit inquiete ra. Quies di, di motus Tam tantum vertantur eirca productiones ac mutationes 3 haec autem Ratio utrobique extitit, seu nulli binon existit, idcirco ea dicitur hic exilicre, & hic non existere seu bi- locari quia bi locatur, leu hic existit di hic non existit, ideo non potest comprehendi ; quod autem non potest comprehcndi. illud eli Spi-F. ritus. Hinc in libro mutationum ac productionum dicitur Spiritus e rei cerastoco determinato id est nullo loco non existit, nec ullum locum determinatum habet. Dum ibidem dicitur: Doctrina Libri mutari num ae producttonum carra deter nato obsecto . id est quies di & motus Tam qine tantum veriuntur circa mutationes ac productiones, non hahent unam sensibilem determinatam materiam. Rursus paulo post sic rassidua Coeli ac terrae actio. omnium rerum productiones, dierum a noctium cursus, haec omnia in se continent Spiritum mutantem, a producentem, Mutatio enim, ac productio a Ratione etarmatur
idcirco di indoctrina libri mutationum ac productionum inest etiam Spiritus mutans ac producens. Deinde pauIo post: ista veita, Sinr
rus caret loco deIerminam, ct doctrina Libri muta tonam ae productionum coret objecto determinais, etiam intelliguntur de viro sapiente , in quantum suum spiritum mutantem ac producentem unit cum Caeli legis Spiri- tu mutante ac Producente. Atque fic patet eum posie illam Coeli legem & cognitione assequi,& opere imitari atque adimplcre, G. Denique paulo insea: Spiritus mutans ac producens est unicus prouuenim eli Dominus ac Rector seu prout dominatur ac regit , dici IuCSpiritara , prout est assidue volvens ac movens, stir prout assidue volvit, ac movet, dicitur mutans ac producens. Et sic ad aequale eX-plieantur illae voces Piritvi mutans aetroducenia
H. 6. Ad textum libri sentent: art. i5. dicentem: tria seunt, qua sapieης veretin, sci Iicet Caeli lex, viri algustres . Sapien=um emara , fic quotidianaequatuor librorum explicatio tona. Io: hi tres sapientis viri metus, cum maxime morum compofitionem, suique ipsius custodiam ac vigilantiam spectent, proveniunt in eo quod vir sapiens probe cognoscaz Ccel. legem assutuo cursu volventem , & agentem nuIlo locς non extare
80쪽
seirco ipse nullo non tempore reverentiam di eautelim diligentissi
De Simplicitate vim ac Xam T iuxta recentIoro
OUamvis j m multa diκerimus , di adhuc plura postidia dicturi mnius de Coeli Spiritu seu Simplicitate ν pauca tamen hic etiam appono. Sic ergo illi, Auliores: Princeps Venuam ti m , vere potuit fieri spiritualis Coeli dominus, inempe Pontifex in siue ut diis Epra, si spirituali Ceelo constitui Dominus: A ; Spiritus est quaedam ex-eellentia incomprehensibilis. Id quo quatuor anni tempestates non aberrant, habetur a Coesi viae Spiritu, seu a Coeli agendi rationis Spiritu nili l aurem magis spiritualo, quam Coeli via esse N eoneipi potest B oeceli Spiritus respici ac videri non potest, sed in quatuor anni tempestatibus assidue sine errore volventibus potest videri ejus *iritualis agendν ratio G . Coelum prout est quaedam summa excellentia dicitur bpiri tus , prout estoperum Effector,dicitur producens eo destruens seu Authop D . Denique Coesum non est , tui terra, aliquid corporeum & sensibile gi. ccesi Dbminusin dirigendis ad pacem hominibus, non specie ex te na aut vore aliqua sensibili viiivr F, Ista mulier suo splendido ornata videtur quasi reserre Coeli, coe ive Re ris spiritum Εκ his vides spiritualitatem adeoque simplicitatem Coelo attribui . ipsumque Coelum vocari Spiritum, quem vel' per excellentiam in comis prehensibilem, vel per rerum SMctorem Authoremque passim explicant. Sic etiam S. Thomas in epist. ad Rom.. r. per viam Excellentiae. negationis, Causalitatis Deum e licat Finvi itia , inquit, Dei, est eia sentia. divina invisibilist, s ae cognoscitur per viam negationis. Virri.
Dὸi, est potentia Dei, quin cognoscitur per viam causalitatiso Drvi,. , elh esse ultimum finem, dii mum botium quo omnia tendunt, quae cognoscitur per viam Excessione. Nota dum hie interpres sinicus ad hunc textum: remi eroi My-issam Caeli agenda rationem, sic ait: ista verba sum vacia victa, non vult dioere quod illa verba sint falsa, δc inania ε sed quod sint spiritualiter per intellectiim sive abstractive vel de re insensibili dicta Fspiritualiseium Ra-