장음표시 사용
111쪽
DE HUMORIBUS que sint commoda, quae servant; an Omnia Om-uibus sensibus sentiant, & ferant, ut odores, sermones , Vestitus , figuras , atque haec facile, quae etiam sponte apparentia juVant. Et quum talia judicationem aderunt, ac tot, & talia, ut fatus & urina, qualis, quantaque & quando; quae Vero contraria sunt, ea avertere, iisque adversari Oportet. Quae propiqud, commUnia sunt affectibus , ea prima & maxime Vitian tur. Constitutionem autem spectato ex iis , quae prima incipiunt; quicquid tandem eXCeriantur, ex urinis qualesnam sint, & quaenam sit corporis concidentia, coloris immutatio, spiritus imminutio , & caeterae cum his victiis rationes. Id quidem sciendum, num quae prodeunt sint simulta , egestiones, urinae per uteros, sputa per nares, oculi, sudor ex tuberculis, ex Vulneribus,
pullulis, quae sua sponte, quae per artem. Quod similia sunt inter se omnia, quae judicant: & quae juvant, & quae laedunt, & quae liberant, ut illa quiadem effugiens avertat, haec vero adsciscens adducat, & suscipiat. Aliaque etiam eodem modo in Cute, eX- tremis partibus, hypochondriis articulis, Oculis, ore, figuris, somnis, qualia judicent, . quando talia moliri oporteat. Ac praeterea quinam tales abscessus oriantur; quaenam juvent, cibis, potionibus, odoribu S, Visu, auditu, cogitatione, secessibus , calefactione, frigefactione , humoribus, siccitatibus, humectando siccando, unctionibus, illitionibus, cataplasmatis , emplas tris , inspersionibus tum Vero iis, quae imponuntur. Figurae, defrictio, medela, labor, otium, somnus , vigiliae , spiritibus superne , inferne , communibus, propriis , artificiosis; in accellioni-bUS , neque praesentibu S, neque futuris, neque pedum frigore ; sed declinante morbo. In acces-
112쪽
HIPPOCRATIS sonibus per circuitus repetentibus neque cibos dare, neqUe cogere Oportet ; sed ante judicationes, deitS lime apponuntur, auferre. Quae judicantur &judicata sunt integre , ncque m OVere, ueque innovare , sive medicamentis, sive aliis irritamentis , sed sinere oportet udicantia in meliuS, non statim apparere. ) Concocta medicamentis aggre
di , ac moVere Oportet, non cruda 3 neque in principiis, nisi turgeant; multa alitem non turgent. Quae ducere oportet, quo maXime VergUnt, eo
per loca convenientia diacenda sunt. Quae pro deunt, haud multitudine zestimanda sunt, sed quandiu prodeant, qualia oportet, & peger facile ferat. Ubi vero virium debilitatem , aut animi defectionem inducere oportet ; donec id
effeceris, cujus causa hoc fit, alio Vertere; aut siccare, aut humectare , aut revellere, si sufficere
aeger pollit. Ex his conjiciendum, sicca quidemerunt calida; humida Vero, frigida; qtiae Veroulvum subducunt, plerunque contraria. Haec diebus imparibus sursum sunt, si & circuitus,
constitutio ex ipsis eXacerbationibus talis sit ;plurima autem paribus diebus fiunt deorsum. Sic enim quae sua sponte eVeniunt, juvant, nisi circuitus in diebus paribus eXacerbationes faciant; in hujusmodi autem paribus diebus sursum ; imparibus, deorsum; tales autem pauci sunt; Atales etiam constitutiones difficilius judicantur. Quin etiam tempore ulto ius progre a sic feri necesse est , vel ut quae ad decimum tertium , decimumque quartum diem ; ac decimo quidem tertio, deorsum; decimoquarto vero, sursum; sic enim ad judicationem confert; & quae ad vigesimum; praeter ea, quae deorsum feruntur: multa autem purganda sunt eaque non prope
judicationem , sed longius ab ea. In acutis
113쪽
autem raro multa ducenda sunt; in dei assatis vero, totum. Id febribus ad articulos, & maxillas maxime ab scelius fiunt, in vicinia dolorum cujusque ad superiorem partem magis &in totum. Si vero morbus lentus fuerit, & deorsum feratur infra etiam abscessus ferat : maxime autem pedes calidi infra lignificant ; frigidi vero supra. Ιis, qui e morbis convalescunt, si statim ni manibus aut pedibus dolores oboriuntur , in his abscessus fiunt. Sed si qua par S ante morbum laborarit, ibi morbi sedes erit ; ut acciditiis, qui Ρerinthi tulit, & angina laborarunt ;tulius enim, non secus ac febres, abscessus excutant. Eadem quoque ratione contingit vel ab humoribus , vel corporis col liquatione , & animi. Humores igitur,' quibus anni temporibus efflore scant , nolle oportet ' quosnam in singulis morbos efficiant ; & quasnam in Uno quoque morbo affectiones pariant. Tum Vero corpus reliquum spectandum est, ad quem morbum mΛXime nutura Vergat ; & quidnam lien intumescens faciat: horum etiam quiddam natura facit; ac colctrus fere deteriores sunt, & corpora desiccat: & si quid aliud sit, in his te exercere
Animi G c0rporis molesiae. Serpens derepente
AΝimi intemperantia in cibis, potibus, som
no, Vigilia, aut propter umoreS quo Silam, ut tellerarum , aut propter artes, aut propter
114쪽
necessitates, laborum tolerantia, & qUOrUmcunque, ordinata est, aut inordinata. Mutationes ex quibus ad quaenam fiant, considerandae. X moribus animi industria , aut quaerenS , aut meditans, aut Videns, aut loquenS, aut quid aliud faciens; velut tristitiis, iracundiae, cupiditates. Qilae ex casu accidunt animi molestiae, aut aspectu ,
aut auditu contra et , Ut etiam corpora afficiuniatur , nam malis ad se ipsas attritis, dentes stupescunt, juxta sOV eam ambUlanti, crura tr miliat, qUlam quiS ea, quibUS OpUS habet, manibus extollit, eae tremunt; serpens derepente conspectus , pallorem Virescentem inducit. Timota res , sicut pillior, maeror, laetitia, ira, aliaque ejusmodi sic respondent; unicuique autem pars corporis ad aetionem accommodata in his ob temperat; sudores , cordis palpitatio , & ejusmo- ei facultates. Quae eXtrinsecUS, prosunt Rut nocent; unctio, perfusio, illitio, cataplasmatum usus, lanarum deligatio & rerum earum, quaesiuit hujusmodi. Ac internae partes talibus ohediunt; ac non solum eXternae ii S, quae intro ast
sumuntur sed etiam quae in lanis ab ovili succidis adhibentur; & quod a rege nomen duxit cuminum videntibus, Vel) olfacientibus. Quae
de capite ducunt , perturbationem adferunt, sermones , VOX, & talia. Mammae, genitura;
uterus, signa in aetatibus, & in suffocationibus, Sc tussibus , quae ad testes perveniunt. Ut se hahet terra in arboribus, ita in animantibus Venter, alit, calefacit, ac refrigerat; refrigerat autem dum evacuatur ; calefacit, dum impletur,
ut terra stercorata; sicut autem terra ) hvem
calida est, ita etiam Venter. Arbores corticem tenuem siccum habent, . intrinsecus Vero carne
115쪽
tibus, testudines, & quicquid est hujusmodi,
aetatibUS , temporibus, annis limi ia. Quae vivunt non atteruntur, ii melioribus moderate utantur ; quemadmodum parva hydria recenS trans mittit, vetus facta retinet; sic ventriculus alimentum transmittit, & tacem, veluti vasculum, Ictinet.
Modi m0rborum sunt hi ; partim quidem
congeniti sunt, quos interrogando licet cognoscere; partim a regione proficiscuntur multis enim sunt regionibus familiares ac multi ipsos
norunt) partim ex corpore, Victus ratione,& morbi conititutione , vel ab anni temporibus. Regiones autem ad anni tempora male ui se , tales morbos pariunt, quale fuerit tempus, cui sunt timiles, verbi gratia inzequalis calor aut frigus, si eodem die, quum talia fuerint, ulltumnales morbos in regione creabunt; lxaecque ratio in caeteris tempestatibus si ruabitur: alii qui dem ab odoribus coenolis, aut palustribus, alii Vero ab aquis , calculosi, lienosi; alii a ventis tum bonis, tum mulis oriuntur. Quales Verofuturi sunt anni temporis morbi, tales etiam ex his conlii tutiones crunt, si anni tempora tempes. tivam & ordine procedentem temperiem habuerint, morbos judicatu faciles faciunt; vernaculi vero temporum morbi indicant mutationes, &prout tempus Variaverit, similes, aut dissimiles morbi erunt, qui eo tempore oriuntur. Si vero Princip. Art. Med. Tom. I. G
116쪽
HIPPOCRATIS 11militer procedat , morbi quoque hujusmodierunt , R ad talem modum deducentur, qualis est morbus regiuS autumnalis; frigora enim ex caloribus , & calor ex frigore. Et si testas hiliosa fiat, & bilis aucta intus relicta sit, etiam aliquantulum lienoli sunt. Quum igitur & ver ita processerit, Vere etiam morbi regii nascentur ; hic enim motus est secundum hanc speciem tempori anni proXimus. At quum aestas fuerit veri similis , sudores in febribus, eaeque faciles , & non peracutae, neque linguae aridae fient. Cum autem ver hybernum fuerit, & extremae hyemis frigora senserit, hyberni etiam morbi, & tussies, & peripneumoniae, & anginae fiunt. AutumnUS quoque si non in tempore , ac derepote hybernarit, non assidue tales morbos facit, propterea qUOd non in tempore incepit, sed inaequaliter fit; ideo etiam tempora judicatione carent, & instabilia fiunt; sicut & morbi si ante tempus erUmpant,
aut prius eXcernantur , aut intus relinquantur , Tecidi Vas enim quoque tempora faciunt, sicut &ejusmodi morbo S pariunt. Itaque insuper considerandum est , quomodo affecta sint corpora , quum ab anni temporibus eXcipiuntur.
Temporum inaequalitas morbortim judicationem dij scili0rem reddit 3 temp0ra etiam recidivas faciunt.
A Ustri auditum gravant , oculis caliginem
inducunt, Capiti S gravitatem Concitdnt, torporem faciunt, dissolvunt; quum hic ventus dominatur, talia in morbiS patiuntur, ulcera madentia os praesertim , pudenda aliasque partes
117쪽
occupant. Si Vero aquilo , tusses , faucium asperitates, alvi duriores , urinbe dissicultates,
horrores, laterum, pectoriSque dolores : hoc autem vento dominante , tale S morbos magis eXpectare
Oportet. Si magis invaluerit, siccitates febres con sequuntur , itemque imbres, ex quibus utique
redundantiae inciderint; & quomodocunque sese habentia corpora, ex alio anni tempore quid
susceperint, & quicunque tandem humor in Corpore praevaluerit. Sed siccitates austrinae , quilonaresque sunt; disserunt enim, & alia hoc modo; nam & hoc magnum est; alius enim alio tempore , atque in alia regione magnus eis : ut aestas, bilem; ver, sanguinem narit; λ alia tem pora , ut singulorum fert natura. Mutationes potiis imum morbos pariunt, praecipueqUe mdXimae, & in anni temporibus magn92 mucatione S, itemque in aliis ; qupcdum sensim ascellione faciata Lunt; atque hu)usmodi tempora sunt iecurii sima; sicut etiam diaetae, & frigus, & calor ma-Σime pro re 'si si se in i O ; itemque petates ita
attinet, alipe pii aestatem, aliae ad hyemem, bene aut male affectae sunt; alicae ad regiones , zCtates , di aetas, & alias morborum constitutiones, ali me ad alias bene aut male se hahent; & retates ad tempora, & regiones, & dipetam, & morbo rum constitutiones. Atque in temporibus diaetae, cibi ac potus quales sint; in in hyems vacationem habet ab actionibus ; e lude in corpus ingeruntur, ea matura, simpliciaque requirit; hoc enim etiam magnum est: autumnus laboribus est di- cstus; insolatus habet crebros potus, cibos insta biles, vina, arborumque fructu S.
118쪽
Morbos ex temporibus, V ex morbis aquas Uet entos dijudicari. Aquae inter cutem pran0ti0 ,
Q Uemadmodum autem ex anni temporibus
morbos conjectare datur ; ita quandoque etiam ex morbis aquaS, Si Ventos, ct 1iccitates, priesagire licet, velut aquilo nares, & austrinas constitutiones; hoc enim ei integrum erit facere , qui probe, ac recte didicerit, unde haec spectanda ; Veluti & leprae quaedam, & circa articulos dolores, ubi futurae sunt aquae, pruritum eXcitant , & alia hujusmodi. Et quae pluviae aut tertio die, aut singulis diebuS, aut per alios circuitus aut asti tuae contingunt. Et Venti quidam
per multos dies fiant , & inter se oppositi spirant, alii per paucioreS, Sc iidem per circuitum.
H2ec autem habent cum temporum constitutionibus similitudinem, ejusmodi autem breuiores Si vero annus talis magna eX parte fuerit, qualem constitutionem fecerit, tales' quoque morbi diutius erunt; ac si graVioreS fuerint, maXimi
quoque morbi sic erunt, & communissimi, Rad plurimum tempus. EX primis aquis, ubi post multam siccitatem, futura aqua est, licet hydropes prpe licere; & ubi talia parva signa in vento rum quiete & aeris mutatione apparuerint. Colligendum igitur, qui quidem morbi, qualibus aquis aut ventis de se significationem prsebe-Bnt, neque negligendus est, & audiendus est, si quis norit, quod tali hyeme praegressa, tale veraui zellas erit. Colores non sunt similes in anni
119쪽
temporibus , neque in aquilonaribus , neque in austrinis constitutionibus , neque in aetati hUS , neque cum sibi quispiam , neque alius cum alio Collatus: conliderandi autem colores sunt ex iis, quae pr9esentia, quiescentiaque esse novimus, naetates similes anni temporibus elle , & colore& modo.
Ut haemorrhoides habent, ii neque pleuriti
de , neque pulmoniS in nummatione, neque Ulcere exedente , neqUe furunculiS , neqUe tuberculis , fortasiis vero neque lepra, ac fortassis neque Vitiliginibus corripiuntur. Intempestive tamen curati frequentibus ejusmodi morbis non multo poli correpti sunt; iisque ita perniciosis. Et quicunque alii abscessus , ut fistulze, aliorum medela sunt. Quaecunque suapte natura superVenientia sedant, ca cum prius fiant veluti impedimenta ab his liberant, sed quibuscum communicatio est. Suspecta loca , aut dolore , a Ut gravitate , aut ob aliud quiddam liberant, quum eXceperint, sed quae communicationem habent. Ob inclinationem non amplius sanguis prodit, sed juxta humoris cognationem tulia exspUunt. Est interdum sanguinem detrahere iis, qui hujusmodi sunt ; in aliis vero, ut in ii S, non parest. Impedimentum certe in cruenta exspuentibus tempus anni, pleuritis, bilis. Quibus circa crisim juxta aures exorta tubercula minime suppurarint, iis subsidentibus, reversio fit: ac pro
120쪽
1O2 HIPPOCRATIS recidivarum ratione dum reversione judicantur , rursum attolllantur ac permanent , quemn imodum febrium reversiones in simili circuitu , in his spes est ad articulos abscedere. Urina crassa, alba, qualis Archigenis crat, in febribus lati tudine obortis quarto die interdum prodit, absces.suque liberat : si praeterea sanguis etiam e naribus abunde, copioseque fluat. Cui intestinum in dextra parte dolebat, & articulari affectu correptUS erat, quietior fuit ; quum autem hic sanatus fuit, magis doluit.
J1 Ultima habet de breυitate antithesibus Libri
de hum0ribus. Brebitate Hippocraticam dictionem imitatur. MERCURIALIS pr0 genritu0DIVI senis opere habet , etsi in secet udam cla senac0nyecit. Pro legitim0 a GALENO habitus es, quiqMatri0r C0mmentariis elim illimiraverit, passimque ris loca cum HIPPOCRATIS n0mine citaberit 3 sed G alii pro gentili 0 omnino opere habuerrint. Hic invenias lacrim , qriem ad circi itum sanguinis transtulerrint, nimis libera interpretatione usi. Clari funivero loci ad per pirationem , ejusque ad sanitatem c0nservandam utilitate pertinent. Hic etiam Acus eji