Ioannis Casae Latina monimenta, quorum partim versibus, partim soluta oratione scripta sunt

191쪽

corinthiorum contio ad Lacedaemonios. ia.. I

H o D uos fidentiores reddit Laced moiiij de uestris publicis priuatisq; institutis, facit, ut minorem fidem habeatis li) s, siq uid dixerimus:atque ex hoc modestiam vos quidem conseruatis, sed

ijdem in maiore externarum rerum i gnoratione versamini. Nam cum se penumero, quae no

his ab Athenies bus damna impenderent, prqdiceremus; non ut unumquodque dictum est a nobis, sic vos percepistis, sed ita arbitrati estis, suarum quemque potius priuatim inimicitiarum causa ad dicendum accedere: eoque non antea quam illa euenirent, sed cum geruntur iam , hosce conuocatis socios, i n quorum conuentu ut loquamur , magnopere scilicet ad nos pertinet: quoniam & ab Atheniensib.contumelia adfecti,&a vobis neglecti, plurima de quibus queramur, habemus. Ac siquidem illi occulte iniuriam Graecie inserrent, planum id nobis esset iaciendum, utpote cum eius rei vos essetis ignari: nunc autem quid opus est longa ijs oratione, quorum alios in seruitutem adductos,aliis insidias,in quibus nostri in primis

socij, factas videtis' quae illi ad bellum, siquod sorte gerendum fuerit, iamduJum praeparata habent. Quorsum enim pertinuit, Corcyram repugnantibus vobis Occupare aut Potideam obsidere' quorum alterum est oppidum maximo ad res Thraciae usui , alterum permagnum scilicet nauium numerum Peloponneso suppeditabat. Atque haec culpa evenerunt vestra. qui post Medorum res primum munire eos urbem passi sitis, deinde longos muros constituere: atque adeo hoc quoque tempore non modo ijs, suos illi in seruitutem adduxerunt,

sed vestris etiam socijs libertatem vos adimitis. si quidemnonis, qui seruitute opprimit, sed qui, prohibere cum possit,aspernatur,is verius id agin presertim cum sibi vin

dicandae

192쪽

dicandae in libertatem Grsciae laudem asciscat. Vix igiatur nunc tandem conuenimus: ac ne nunc quidem certa

de re: neque enim amplius , sat nobis iniuriancc ne, sed quo maxime modo eam repellamus, quaerendum Crat. Nam hi quidem deliberata re, molientes iam abiecta cunctatione incertos animi invadunt: tenemus enim quanam Athenienses via, atque ut pedetemptim alios aggrediantur. Acquamdiu quidem latere se vos, propter vestram tarditatem, arbitrati suerint, minus consident: ubi vero animaduerterint intelligere quidem Vos quae gerantur, sed ea negligere, tum vero acriter incumbent.1oli enim vos ex omnibus Griecis Laced monii cunctamini, neque vi cuiquam, sed procrastinando res stitis: se lique non crescentes statim hostium opes, sed posteaquam duplicatae sunt, tum demum eas tollitis. At enim cauti dicti estis. In eo igitur oratio plusquam res valuit. etenim & Medum ex ultimis orbis terrae finibus, antea in Peloponnesum inuectum scimus, quam vos satis ad occurendum parati essetis:&ijdem nunc Athenienses,

qui haud quaquam tam longe quam ille, sed admodum prope absunt, negligitis: defendere que bellum quam ipsi inferre mauultis, fortunaeq;, cum longe validioribus, quam vos cstis,certantes vos permittere: propterea quod& Barbaros i psos quam plurima sesellisse tenetis,& ipsos vos Atheniens bus magis i)s rebus, in quibus ab illisos. sensum est, quam vestro subsidio restitisse. Nam spes quidem vestra quosdam iam, qui vobis credentes, eo imparati erant, perdidit. Nec vero exim mare vos velim, odii

potius, quam obiurgationis causa haec a nobis comm morari e obiurgatio enim errantium est amicorum : accusatio autem iniuriam facientium inimicorum; tum nos,

si quisquam est alius, idoneos esse profitemur, qui alterum reprehendamus: priesertim cum multum inter vos,

atque illos in tersit: id quod minime vos sentire nobis videmini, minimeque ratiocinati esse, quales Athenienta sunt, quibuscum sutura vobis res est, quamque multum, . A a atque

193쪽

ns ORATION Esatque adeo quam prorsus vobis antecellant: illi enim Mad novandum prompti,&ad excogitandum acuti, &ad

ea perficienda,quae mente praeceperint celeres sunt. Vos contra quae habetis conseruatis, nihil excogitatis, vixque necessaria quae sunt,obitis. Illi rursum,& supra vires audent,& supra consilium experiuntur, & in rebus aduersis bona spe sunt: vestrae autem consuetudinis est, minus etiam, quam Vires,quamque consilium vestrum serat, cisci pere, neq; firmis rebus considere, & aduersis leuatum iri vos desperare. Praeterea illi strenui,vos tardi: illi multum peregrinantur, Vos domi maxime manetis. sic ea

nimilli existimant, sita prosectione aliquid sibi quaesitum iri: vos vero in eis quoque, quae prompta iam parataque habetis, si ad alia aggresii fueritis, detrimenti ali quid accepturos vos putatis; ijdem superatis hostibus plurimum progrediutur,ac minimum, ipsi victi si sint, recedunt. Praeterea corporibus quidem,tamquam maxime alienis: mentibus autem , ut propriis,ubi patris prosuturi sint,viuntur: atque ea,quq animo perceperint,cum renon adsequuntur, sitis se priuari rebus arbitrantur: quod

squid inuaserint, eoquepotiti sint, parui id piri ijs, quae

enecturi sint, pendunt: sin autem conata minime persecerunt, alia rursum sperando id damnum sarciunt: seli Gnim ea,quae concupierunt,uno eodemque tempore sperant ac tenent: propterea quod quae in animum ut sacerent induxerunt, confestim aggrediuntur, hsque in rebus omnem aetatem cum industria ac labore exigunt: &, quoniam continenter in quaerendo sunt occupati, partis quam minimum fruuntur; nec uero aliud est e, diem festum agere, putant, quam quae agenda sunt,administrare : detidiosum autem otium aeque in molestijs numerant, atque Operosum negotium. Quo circa recte aliquis sic breui comprehendens dixerit, tales eos extitisse natura,vi neque ipsi qui Mere possent, nec alios paterentur. Atque hac uobis tali constituta aduersaria ciuitate Lacede moni; tamen cunctamini: atque ita statuitis,non

194쪽

ΤHvcYDIDIs is7 iis mortalibus otium quam maxime esse diuturnum, quire sane ac sectis iustitiam colant: animi tame eius este intelligantur, ut, siquis ii nuria prouocauerit,minime id laturisnt: sed eo aequitatem metimini , ut neque alijs graues vos stis,&, dum iniuriam accepta ulciscimini, ne aliquid incommodi ipsi capiatis: id quod vix adsequeremini, si vobis vestrae similis ciuitas finitima accidisset. Nunc u ro,id quod antea ostendimus, nimium antiquis institutis cum iis agitis. Necessario enim,ut in artibus, que nouissime gignuntur, ea excellunt. Ac quietae quidem ciuitati optimum est institutis stabilibus uti: qui vero multis occurrere coguntur, ij multa noua excogitent necesse est: eoque Atheniensium res propter varios illorum conatus magis, quam Vestrae renouatae sunt. Verum sit in hunc usque diem vestra cun ctatio definita, serieque cum alijs,tum vero Potidaeatis auxilium ita, uti polliciti estis: atque in Atticam confestim impetum facite,ne homines amicos, cognatosque vestros inimicisiimis prodatis: reliquosque nos ad aliam aliquam amicitiam per desperationem detrudatis: nec enim ea in requicauam aut in deos, sederis testes, aut in homines, qui audituri hec sunt, peccabimus: rumpunt enim fedus, non qui destituti ad alios sese conserunt, sed qui, quibus auxilio sese futuros iureiurando sanxerunt,eos destituunt. Quod si promptos praebere vos voletis, permanebimus: nec enim sine scelere vestram commutare amicitiam possumus, aut quemquam inuenire, quo cum aeque ac vobiscum consueueriamus. Haec prudenter statui te: datequ e op ram ne Peloponnesum, cuius principatum obtinetis, minus amplam, quam a maioribus accepistis, habe

195쪽

i18 ORATION Es Atheniensium contio ad Lacedaemonios. iis O N ob eam causam Lacedaemoni; legatinos quidem sumus,ut,secios vestros cotra diceremus,sed ut de quibus nos ciuitas misit, ea ageremus. Vcrumtamen

cum haud paruam nos increpantium vociferationem audierimus, adsumus: minime nos quidem, ut ciuitatum criminationibus respondeamus, quando neque nostra, nec vero illorum ad iudices tamen oratio haberetur: sed ne vos tantis de rebus facile socijs adsensi, minus prudens consilium caperetis: & smul ad omnem istam orationem, quae habita est

in nos,dicere volumus; docereque nos non immerito,

quae possidemus tenere,& nostram non indignam esse ciuitatem, quq aliquo in numero habeatur. Ac valde quidem prisca commemorare nihil attinet, quorum auditionem magis, quam aspectum eorum , qui audituri sunt, testem habeamus. Medicas autem res, atq; ea, quorum conscii vos estis,usurpat e,quamquam molesta eri earum rerum assidua praedicatio, tamen necesse est. etenim si ea, quae tunc cum periculo gessimus, utilitatem habuerunt,atque eius vos re participes suistis, iniquum est nos verborum fructu siquis est, usque quaque priuari ; nec vero deprecandi potius quicquam, quam testificandi ostendendiq; causa, qua cum ciuitate certamen Vobis constitutum si, nisi prouideritis, verba saciemus. Itaque &ad Marathonem cum Barbaro nos manum. per nos conseruisse dicimus, ct ille cum post rediisset, neque eius impetum ullo modo terra possemus sustinere, uniuersa ciuitate in naues imposta classe ad Salaminam Vna cum cet ris decertasse: quq quidem res eum cohibuit quominus, ad unam quamque singulatim ciuitatem claste adpulsa, Peloponnesum vastaret, cum illi contra tantum nauium numerum opem inter se mutuo serre non possent: cuius quidem rei eius ipsius factum maximo est argumento ma

196쪽

uali enim pugna victus, ut qui non iam easdem haberet

copias, confestim cum maxima exercitus parte domum reuersus est. Quae cum ita ceciderint. aperteque intellectum sit,in nauibus sertunas Graeciae constitisse, tria nos ad eam rem maxime utilia subministrauimus,nauium maximum numerum, ducemq, hominem prudentisiimum, atque animi eximiam quandam alacritatem. Ac nauium quidem quadringentarum numero duas tertias partes, aut paulo eo pauciores, ducem vero Themistoclem, cuius in primis opera persectum est,uti nauibus in freto co-fligeretur: quq res sine ulla dubitatione rem Graeciae publicam conseruauit. Itaque eam ob causam maxime ille homo peregrinus omnium, qui ad vos umquam accesserint, in honore apud vos fuit: animu vero summe promptum, summeque seriem prae nobis tulimus, qui cum pedestribus copi js subsidio nobis venisset nemo, cumque reliqui ad nos usque iam in hostium essent potestatem redacti, statuimus urbe relicta,corruptisque rebus nostris,

communem tamen seciorum, qui reliqui erant, salutem non deserere, neque committere, ut dissipati inutiles illis essemus, sed nauinus conscensis sertunam experiri: nec vero suscensere, quod nos antea non defenderatis. Itaque illud adfirmare possumus, non maius nos a vobis beneficium accepisse, quam dederimus: vos enim incolumibus etiam tunc oppidis vestris, atque ut ea incolere in posterum vobis liceret, cum de vobis iam selliciti maximam partem non de nobis essetis, nobis succurristis. Itaque quamdiu nos incolumes fuimus, subsidio non venistis:

nos autem ea Vrbe, quq iam nulla erat, nos comouimus:

proque eo, quod tenui iam spe tenebatur, decertantes, Vos pro nostra quidem parte, nosque ipsis saluos conseruauimus. Quod si aut initio ne agri vastarentur metuentes, Medo,id quod alij secerunt,nos dedissemus, aut postea naues conscendere, utpote amissis iam omnibus bonis, ausi non essemus, nihil profecto erat, cur uos cum

nauium ficulta-

haud quaquam satis magnam pro hostium classe

197쪽

icio

ORATION Essacultatem haberetis,proelio uelletis contendere, ὀmnisque illi sine ullo labore ex sententia laccessissent. Num igitur Lacedaemoni) cum propter summam, quae in nobis eo tempore suit, animi alacritatem, tum propter existimandi prudentiam, propterque imperium hoc, quod obtinemus , digni videmur, qui non tanta inuidia apud Graecos simus ' Nec enim id ipsum imperium per vim occupauimus; sed cum uos,quod reliquum esset cum Bambaris belli persequi recusaretis,socii se ad nos contulerat,&, ut ipserum auces m bello essemus, rogauerunt, quod nos ad hanc usque diem reipsa primum coacti produxiamus,maxime quidem timore commoti, deinde dignit

te, postremo etiam utilitate: nec enim tutum iam uissim est, multorum odijs in nos excitatis , nonnullis etiam, qui desecissent a nobis, everss,cum uos no qque atque antea

amicos,sed suspectos atque insenses haberemus,deposito imperio in periculum nos committere; prςsertim cum, ii,qui a nobis desciscerent,uobis sese adiungerent. Nec uero accusandi sunt,qui in maximis periculis utilitati co-sulunt. Vos itaque Laced monij sc Peloponnesi ciuitatibus preestis, ut uestrum in ea re commoclum propositum habeatis. Quod si imperio eo tempore in perpetuum,id quod nos fecimus, retinendo, dia in uox concitassetis, exploratum habemus,cum sociis no secus, ac nos sumus, molesti essetis,coactum uos iri aut sortiter illis imperare,aut ipsi periculum subire. Quare nihil nos mirandum,ninita comuni hominum consuetudine abhorrens, fecimus,quod & delatum nobis imperium recepi mus , neque nunc gloria, metu , utilitate, maximis quidem rebus,inducti illud deponimus. Nec uero id adeo nunc primum ortum est a nobis, sed ita semper comparatum suit, ut potentior imbecilliorem coerceat. Tum uero digni eo nobis videmur esse, ne uobis quidem secuςiudicantibus, quoad utilitatis quidem rationem haberi placuit . nunc autem ad honestatem abitis,qua proposita nemo tamen umquam, cui uiribus aliquid consequi liceret, ab eo

198쪽

TH vcYDIDO rQab eo commodo obtinendo remotus est. Satis ero magnam laudem ii merentur, qui cum, hominum secuti naturam,alijs dominantur, pro potentia non iniqui stat. Itaque squi ea, quq nos obtinemus,acceperint,illos perfecturos putamus,ut qua nos sumus aequitate appareat enam nobis quidem vituperatio, potiusqua laus nostram ob aequitatem comparata est. Quod enim in rerum contractarum controuersis cum sociis nostri iuris iacturam

ficimus: quodq; illi apud nos eisdem legibus iudicio nobiscum contendunt, litigiosi habemur: nec cuiquam in mentem venit cogitare,quid sit,cur ceteris,qui alibi gentium rerum potiuntur, minusque aequi, quam nos,sunt ijs, quos in ditione tenent, vitio id non detur: nam ubi vim adhibere licet, litigare nihil attinet. At hi adsueti iam aequo parique iure nobiscum vivere, si paulum m do de eo, quod ipsi aequum esse opinantur, aut propter nostrum iudicium, aut propter eam, quς imperio comitatur, potentiam, aut quoquomodo, imminutum sue ri non propterea, quod maxima illis pars remissa est gratiam habent, sed aliquid ademptum esse aegrius serunt, quam si a principio, repudiatis legibus, aperte iniuriam ficere instituissemus. Namq; illud ne ipsi quidem sic disputarunt,inopem potenti non decere succumbere, sed nescio quo pacto circumueniri iudicio se, quam vi cogi, iracundius homines serunt: in altero enim par pari iniuriam insert: in altero qui plus potest imbecilliori vim adfert. Itaque cum a Medis multo tractarentur asperius, sustinuerunt: nostrum autem imperium acerbum vid

ri nihil mirum: semper enim id,quod instat praesen' ueest, iis, qui sub alterius ditione sunt, graue est. Quod si

sublatis nobis ad vos summa imperii redeat, nete vos beneuolentiam, quam propter nostri metum collectam habetis, siquidem eam mentem, qua suistis, cum contra M dos imperium breui tempore obtinuistis,conseruatis,celeriter effundetis. Vos enim nec admisceri se alios vestris

inter vos legibus permittitis,&qui aliquo exitis, neq; ijs

Y ipsis

199쪽

ν,1 ORAT ON Esipsis utimini, neq; i)s, quibus reliqua Grscia vivere consueuit. Quamobrem etiam atque etiam deliberate: necnnim parua res agitur, neq, aliorum adducti voluntate ac querela proprium vobilmetipsis laborem imponite: atque in bello, quam multa improuisa accidant, priusquam id susceperitis , prospicite: ubi enim longius du-Gum est, in graues dc acerbos casus desinere consueuit 2 a quibus aeque Virique absumus, atque utram in par tem euasitrum sit, incertum periculosumque est. At homines mouendis bellis p postere iaciunt: rem enim prscipiunt, quod erat posterum: via vero iam plectim tur, tum demum ad orationem redeunt. Nos igitur,qui nullo dum tali in errore neque ipsi sumus, neque versari vos videmus, edicimus vobis,vicium integrum est, dum re capere utrisque consilia lice ne sedus rumpatis,neuci iusiurandum violetis: de controuersjs autem iure ex indere disceptetis. Si minus, deos periuri; vindices testati, qua Vos praeeuntes nos deducetis,ea vos belli auctores propulsabimus. contis Periclis.

N pristina ego mea sententia maneo Athenienses, Peloponnesjs ceden dum non esse: quamquam intelligo non eadem alacritate homines bellum cum suadetur, suscipere,&, cu usus veni Serere solere: sed aduersis in rebus animo immutari consueuisse. Hoc igitur quoque tempore faciendum mihi esse video, ut no dissimilis sere sim lauctor confiij. Quamobrem, qui mihi assens fueritis,

comuni sententio, si quid sorte secus ceciderit, Vt opem serre memineritis,aequum erit: aut ne si ex sententia qui idem successerit,ullam vobis prudentiae partem vindic tis. Fieri enim potest, ut aduersi rerum casus temerit

t*m ipsi in se habeant,non minus,quam hominum cogitati

200쪽

tio postulet, euenit, fortunam accusare solemus. Lacedaemonij igitur cum iam antea inimico sese in nos animo esse pressiserebant, tum vel maxime id hoc tempore aper te serunt: cum enim in sardere sit; siquid controuersiqoriatur,uti de ea re iure inter nos disceptemus: ab Vtroq; autem , quod uterque habeat,teneatur , numquam nec ex iure agere nobiscum , cum iudicium nos non recus turos profiteremur, nec iudicium ipsi accipere voluerunt . Bello scilicet malunt, quam oratione de controuersjs disceptare: nec iam huc expostulatum , sed imperatum,veniunt: iubent enim discedere nos a Potidaea, et Aeginae leges suas iuraque reddere: tum plebiscitum , quod de Megarensibus factum est, rescindere: Graeciam etiam suis ut lenibus uti permittamus, qui ad nos nouisiimi venerunt,edicunt nobis. Nec vero, quod ad Megarensum plebiscitum adtinet: id enim illi obiiciunt in primis, quo etiam sublato bellum suturum negant,existimare Vos velim,paruam ob causam bellum vos habituros, si de eo delendo recusaueritis, neq; arbitrari culpam in uobis residere, quod leui de causa ad arma ieritis: nam parua hac in re vestrum omne firmamentum agitur: quo enim animo stis temptamini, atque in hoc si parueritis, perinde quas metu adducti in eo quoque dicio audientes suturi sitis, continuo maius aliud aliquid imperabitur: quod si contra enitemini , essicietis prosecto, ut illi ficiendum sbi esse intelligant, ut sese nobis aequi res posthac praebeant. Protinus igitur cons derate, trum obedire nullo dum dano facto malitis, an, id quod mihi utilius videtur, parua atque & magna de causa bellusiiscipere, neque ulla in re succumbere, atque eamm, auas habetis, rerum possessionem sine ullo metu in po-erum retinere. Etenim cum pares,ante factum ea de re iudicium, paribus satisfactionem imperant,siue ea de magnis, siue de paruis sit controuersjs, eadem est libertatis

imminutio. Quod autem ad bellum atque ad utriusq;