장음표시 사용
271쪽
ributum , eui vectigaI vectigaI, eui t morem morem , cui honorem honorem faJ : quemadmodum Petrus ait subiecti estote omni humana creaturae propter Deum , sive Regi quasi praenellenti , stas Diaeibus tanquam ab eo missis ad vindictam ma-ιefactorum, Iaudem vero bonorum , quia sis est v ιuntas Dei s iterumque repetit Regem honorificate , Disi subditi estote in omne timore dominis nomsamism bonis , ω modesis , sed etiam diθοlis fbJ. Haec itaque, aliaque id genus plurima, quae possent afferri, manifestissimE ostendunt in Principibus etiam imperium, ac potestatem hanc esse oportere, qui leges condere possint . ea que vim eiusmodi legibus inesse , ut etiamsi Prineipes ipsi nefarii, scelestique sint, dummodo tamen legitimo imperio utantur, legesque sin Reipublicae bonum ediderint, leges ipsae r Iigiosissime a subditis omnibus, quicumque illi fuerint, servari debent; ut ipsae proinde Ieges sive Ecclesiasticam, sive Civiles fuerint , ab ipso naturali, sive divino iure veluti fonte dimanent , Omne robur, omnemque obligandi vinia ab illo recipiant. VI. Quandoquidem verb duplex est authoritas, & potestas illa, quae in hominibus reperitur, quarum una Ecclesiae, vel Episcopis concessa ad Ecclesiae bonum, hominumque sanctitatem dirigitur; altera Principibus tradita incommunem Reipublicae utilitatem, ac tranquil- Iitatem est instituta , unde Ecclesiastica, simulisque Politica potestas satis accommode admitti solet, ita duplex etiam legum species distingui debet, Ecclesiastica nimirum , sive Canonica , quae ab Ecclesiastica potestate oritur, vel ab
272쪽
a eivili Principum , atque Reipublicae authoritato dependet, studitisque observanda prUoniturωOperae pretium itaque saeturos non esse confiis dimus, ii utriusque iuris originem , divisionem , autoritatemque brevissimh complectamur; non quod plurima, ae infinita ferE non sint illa, quae de amplissima Facultate, quaeque rerum copia , ubertate, varietate , sententiarumque discrimino caeteras omnes antecellit, dicenda nobis occur
Terent, sed quod alienum sortasse ab instituto nostro videretur ab Eihicae principiis. ad uberrimos Iurisprudentiae sontes liberius evagari ; aut inutile eerth putari posset illa diligentius congerere; quae longh purius at ueta commodius ex nitidis , clari nimisque Iurisconsultorum libris egregii Iuvenes haurire s
VII. Atque, ut ab Ecclesiasti e lege, sive
Canonico Iure exordiamur, illud ex variis Α-postolorum Traditionibus, Conciliorum decretis , Pontificum sanctionibus, Patrumque auth ritatibus constituitur. Hinc primis Ecclesiae s
culis, qui leges ab Ecclesia latas , vel Iuris
Canonici praecepta nosse cuperet, Conciliorum Acta, Apostolicae Sedis rescripta, eorumque Patrum , qui veluti fidelium Duces, ac ingenuLScripturarum Interpretes ingenii , & sanctit iis gloria floruerant, consulebat; in quibus gendi normam , vel controversae. dirimendae , si quae sortasse excitaretur, ordinem intelligo Tet . Cumque subinde nova Concilia eelebr ri , novos in ipsis Canones institui, nova Pontificum decreta , novasque Patrum sententias
brevi temporis intervallo de iisdem rebus, sive Ecclesiastica doctrinae capitibus edi . contingeret . 2 a uilis
273쪽
6 E T II I e . diligens Ecclesiastici Juris, & historiae studiosus
varia volumina consulare cogebatur ut ex ilia
Iorum singulis capita ad propos iam doctrinam ,sve iudicium spectantia colligeret . inti r se mutuo conserret, si dissidentia' fortasse, apparerent , conciliaret ; unde plurimus certe labor , & maxima dissicultas, & ambiguitas oriri debuit. VIII. Praeclare itaque de Canonicae , vii Ec etesiasticae Jurisprudentiae studio meriti videntur illi, qui ut studentium commodo , alque
utilitati consulerent, ex variis. Conciliorum , Pontificum, Patrumque decretis os nitnllas O-- mneS collegere, quae ad certam mattriam spectare polse videbantur , ideoque sngula decreta ad certas veluti classes , & capita ri Vocarunt , ' ut quaecumque lis emergeret, finite cognosce-Tetur quid in .. eiusmodi subit Elo sive materia
varia Concilia., sve Pontifices varias temporiis hus edidissenta quae sententiarum decretorum, Iegum collectio Corput Canonnum , si ut Iuris Cain montei Corpur optime inscribi potuit. Atque .
eiusmodi quidem Collectio primum a Stuphano Ephesino Episcopo facta fuit circa annum 3ου s.
atque in Chalcedonensi Concilio commcndata , quae usque ad annum 4s . sive Valentiniani Caesaris aetatem, in Ecclesia floruit; cumque varios Conciliorum canones complecteretur , Collectio canonum orientalium, sive Codex Canonum Ee-eles ei inscribi consuevit, cum praesertunilli circa annum 4sa. Canones alii Concilioruin
adjecti silerint, ut fuse Doviatus Oatinuit it Historia I Rris Canonici ta . Aitcra demde colis lectio a Dionysu Exiguo , uneunte Juum lani Caesaris Imperio, sive circa annum 317. facta suit , - qu e
274쪽
Codeae Canonum sa) vel eorpus Canontim tb est appellata. Huic altera eollectio lichi brevior , Fulgentii Ferrandi Carthaginensis Diaeonicirca annum 347. accessit . Alteram quoqu Martinus Bracarensis Episcopus circa annum aliam Cresconius in Aphrica Episcopus edidit. circa tempora lustiniani , ut Nomoeanonem Grae Corum omittam, quem partim ex Iustiniani N vellis , partim ex Conciliorum Canonibus Ioannes Scholasticus Constantinopol. Patriarcha comis posuit. Eiusmodi collectionibus uberior. Regin nis Prumiensis Abatis collectIo saeculo X. su cessit. Nova deinde Collectio a Burchardo Uo mallensi Episcopo XI. saeculo est instituta quam exeunte XI. Ecclesiae saeculo 1vonis Carnotensis Collectio excepit. ἰIX. Cum tamen In variis eiusmodi Collectionibus , quae variis temporibus , variisque in i
eis persectae suerant , obscuritas , & repugnanistia quaedam reperiretur, variique canones a va-xiis Conciliis editi invicem 'dissidere viderentur, Gratianus Mnnachus Benedictinus , qui ex Clusio celeberrima , ac antiqua Regum Etruscorum sede, ae Senensis Ditionis Urbe uriginem duxerat , circa annum It so. Eugenii III. Romai Pont. temporibus , uberiorem aliam , nobilioremque Collectionem edidit', quam, Coneorda tiam diseordantium Canonum inscripsit , quod in illa non modo singulos Patrum , Pontificunia, Conciliorumque Canones' ordine , rerumque seis rie collegerit ; verum etiam repugnantiam . quae illorum plurimis. inesse videbatur . maXimo studio , adhibita praesertim scholasticae disciplinae methodo , quae tunc primum in Europa
275쪽
florere eaeperat . ita conciliaverit , ut sua euioque Canoni authoritas constaret, atque Eccleasiasticae legis dignitas , ac unitas nitidius appa
Communiter tamen eiusmodi Canonum Colia Iectio , sive Concordantia Gratiani Deeretum v eari , vel inscribi solet , omnesque leges complectitur , quibus in Ecesesiasticis iudiciis diriis mendis Episcopi , sive Canonici Iuris Consultiusque ad XII. Ecclesiae saeculum usi sunt . Cumisque deinde Canones alii a Pontificibus, atqueis Conei liis additi fuissent , collectiones aliae fiant institutae , quae oratiani Decreto coniunctae inteis grum Iuris Canonici Corpus componunt, quod inis numeris explicationibus illustratum, omnium mais nibus teritur a X. Itaque Canonici, vel Pontificii Iuris Corpus tria Volumina, sive Partes complectitur, qu rum singulae in partes alias, sive Tractatus distinis
In primo Volumine Gratiani Decretum conistinetur , quod in tres partes distingui solet. Ilis Iarum prima centum ac unam Distinctiones eominplectitur , in quarum sngulis varii Canones conis inentur . Primis XX. Distinctionibus Gratianus omnia complectitur, quae ad ipsum Ius, & v xias ipsius species pertinent , de iure nimirum naturali, positivo , divino, humano , civili, Mecelesiasti eo disserit; simulque exponit quibus ex fontibus Ecelesasticum ius oriatur , Conciliorum nempe decretis, Pontis cum sanctionibus, & Patrum authoritatibus. Distinctiones aliae considerant quidquid ad varios Eceles ae gradus , si v Personas spectare poterat , unde de Sacri, oris
dinibus , de Romano Pontifice , eiusque digni. tate, ae primatu disierit, ac ordinem illum exis
276쪽
DIS . II. CAP. vIII. xi ν.onit, quo caeterae sublimiores , & Patriarchaisi es Ecclesiae gaudere debent. Tum de Cleric Tum ordinationibus ritae peragendis agere inissiluit; de impedimentis Illis, quae a sacris oris dinibus arcere possunt; de vitiis , quae in Cleaxi eorum moribus reprehendi debent; de virtuistibus , quae Clericos ipsos deceant ἱ atque postremo de variis Ecclesiae iuribus , vel ecclesiais si ea iurisdictione , ejusque exercitio copiose disisserit . XI. Altera Deereti pars in XXXVI. partes, sive Causias distinguitur , in illis enim caussa quaedam veluti dirimenda , vel iudicanda proisponitur . Caussa quaelibet in varias Quaestiones ει quaestionum singulae in Canones dividuntur ideoque haec altera Decreti pars Ecclesiastica iudicia . illorumque normam complectitur , ut in ipsa proinde illi praesertim erudiri debeant. qui de moribus, atque justitia disserere , vel iudicare debuerint, atque potissimum in 3. Caussae XXX lII. ubi de Poenitentiae Sacramento accurate disseritur . . Sermonem itasve in prima Caussa Gratianus instituit, de Simoniae scelere , quo quis Simoinnis instar aliquid spirituale, silve quod spirituali
coniunctum merit , emere, seu vendere non ve
matur. Criminalia deinde iudicia complectitur,aecusationes , testes, & ordinem exponit , quo
Clerici, & Episcopi iudicari debeant; deinde, de Episcopi iurisdictione , vel authoritate disse. xit, de eccleii aliis poenis, quae ab ipsis instigi posis
sunt, de excommunicatione, de bonis, atque peculio CIericorum, de decimis, suneribus, usuris, xvi. Caussa de Monachis loquuturus de illo-xum statu, Monasteriis usque ad. XXI. Caus.
am agit . Iterum deinde ad clericos, & Laio
277쪽
eos reversus, illorum erimina, caurasque pro sequitur : unde Caussa XXI. disserit de otia, Bonestate Clericorum . XXII. de eνimine DN, atque periurio. XXIII. de homisidio, ω bello. NXIV. de IDVs. XXV. de PriviIegiis EeeIe- . XXVI. de sortilegio. XXVII. Caussa, Meaeterae, quae ad finem utque sequuntur, de iudiciis illis accurate disputant, quae ad Matrimonia D ctare poterant ; nisi quod Gratianus Caussa NXXIII. quςst..de Pgnitentiae Sacramento lo- suitur, ut antea dicebamus, eumque Tractatum in r. distinctiones partitur. XII. Brevior, ac ultima Decreti pars in quinisque Distinctiones dividitur. Illarum prima de Ee-elasiarum eo eeratione disserit , atque Celebratione Missarum. H. de S aeramento Eueharsia. III. de Fesis, illorumque eelebratione . IU. de Baptismo . denique, ac ultima de Confrmatione , Ieju-XIII. Atque ista quidem de primo Iuris Cano
vici volumine , sive de Gratiani Deereto dicta . sint, atque de ordine , & serie , qua singulae ip- sius partes dispositae, vel distributae sunt. Quod enim ad singulorum Canonum vim , authoritatemque pertinet , non alia certe ipsis concedi poterit, quam quae Conciliis . Pontificibus, ac Patribus debetur, ex quibus Canones ipsi , ve Isententiae collectae , sive desiimptae sunt . Quoaenim plures existimant Gratiani Decretum Eugenii III. Romani pontificis imperio editum a S auctoritate deinde confirmatum fuisse, nulla ratione probari poterit; cum Eug ii confirmatio , sive decritum nulli bi existat, & a nullo te Glae fidei. Scriptore memoretur: quemadmodUm . Gregorii XIII. Decretum , quo vetus Gratiani
Volumen , integrumque Iuris Canonici Corpus
278쪽
a sapientissimis , peritisque viris emendari jus.st, nullum ipsi robur , novamque authoritatem ad didit , ut ex decreto ipso clarissime demonstratur. XIV. Secundum Canonici, vel Pontificii Iu-xis Volumen quinque Di eretalium libros complectitur , varias nimirum Pontificum epistolas, sive decreta, quae post Gratiani Decretum, h nest ab anno ix so. ad annum usque et 23o. editae suerunt. Plurima quoque III. & IV. L teranensis Concilii quae anno ii q. & s. celebrata sunt, decreta , vel Canones accessere , que . admodum etiam plures veterum Synodorum canones , & Patrum sententiae , quae tin Gratiani Decreto omissae fuerant. Hanc alteram Iuris Canonici Collectionem , sive secundum Voluismen edidit S. Raymundus de Pennasori ex ilis Iustri Praedicatorum ordine, Gregorii IX. Rom. Pont. Capellanus , idemque Pontifex in episto-Ia ad celeberrimae Bononiensis Academiae Pro fessores data, Apostolica authoritate confirmavit ; ut proinde ejusmodi decreta reluti certam Iegem in. Ecclesiastico foro, sive judiciis adhiberi voluerit. Ut plenior tamen, & accuratior rerum notitia haberi , ideoque iudicium de re
propolita fieri possit, veteres Decretales veluti fontes adeundae sunt, quὶnque nimirum D cretalium libri , quorum quatuor Antonius Augustinus Tarraconensis Archiepiscopus , ultimum que Inuocentius Cironius Tolosonae Acadcmiae Cancellarius ediderat. Raymundus Cnim Ueteres Decretales ab Auctoribus illis editas comis memorans, atque in ordinem redigens, plerumisque solum ipsarum initium exhibet, cetera OminmittenS, quae minus utilia videbantur, aut quae Certe in veteri Collectione , vel Auctoribus Ilis
279쪽
XU. caeterum quod ad singulos Decretalium: Iibros attinet, illi in varios , pluresque Titulos dividuntur. ιIn primo libro XLIII. Tituli continentur . in quibus de summa Trinitate , de Iure , de Ecelesiasticis Iudicibus, atque Personis, illarumisque ordinatione disseritur. Secundus liber in XXX. Titulos distributus exponit ordinem, qui in controversiis discepistandis, dirimendisque servari debet in rebus civilibus . Tertius de rebus Ecclesiasticis agit Titulis L. Quartus Τitulis XXI. componitur, agitque de Matrimonio, ceterisque Laicorum Caussis , de quibus in Ecclesiastico foro disseri, vel controverti contigerit. Quintus denique crimina, illorumque poenas , ω censuras Titulis XLI. comple 'itur . Quae Decretalium divisio sequenti versiculo continetur. Judex, Iudicium , Clerus, sponsalia , Crimen Xy I. Tertium denique Iuris Canonici, vel Pontificii Volumen complectitur Sextum Decretalium , Clementinas, Extravagantes Ioannis XXII.
Cum enim post editas a Gregorio IX. Deineretales alia decreta ab ipso Pontifice, ejusque successoribus constituta fuissent, & aliaque quoque a Lugdunensibus Conciliis, quae annis S 117 . sunt celebrata, Bonifacius VIII. anno x 298. Omnia in corpus, vel librum unum collegit , decreta quoque a se edita adiecit, ideoque novum, Sextumque librum Decretalium plurium Eruditorum atque in primis Archiepiscopi E-hrodunensis opera publicavit . Deinde vero cum Clemens V. Rom. Pontis
varia Viennensis Concilii decreta, variasque Epiis
280쪽
DIs . II. CAP. VIII. . asst EpistoIas a se editas colligere statuisset, idque moriste praereptus perficere non potuisset, illa Colialectio, vel Decretales a Ioanne XXII. qui Clementi successerat, editae, Clementina sunt apapellatae. Propria verb Decreta, vel Canones XX. qui ab ipso Ioanne XXII. constituti fuerant, Extra vagantes dicuntur, quod extra Iuris Canonici Corpus vagarentur, atque veteribus adiuncti forent ; etsi nunc temporis in ipso Canonici, vel Pontificii Iuris Corpore inclusi reperiantur. Canones denique leges, sive decreta, quae post Ioannem XXII. ab aliis Romanis Ponti ricibus edita sunt, in ultima collectione repe
tur , quod pluribus Pontificibus eommunia, vel a pluribus edita sint. Nihil est vero eur Titulos, minutioresqueo partes hac exponamus, in quas hoc ultimum Canonici Iuris volumen aliorum instar dividi- 'tur ἱ non modd quod haec uberius prosequi ad Iuris ipsius Consultos pleno iure spectare debet, verum etiam quod in ipsis eadem fere divisio
reperitur, quae in secundo volumine, vel De cretalibus observatur.
XVII. Illud bic potius veluti coronidis loco addere juverit in citandis, via indicandis Iuris
Canonici textibus varias subinde notas adhiberi, quarum exempla subiicimus. Itaque canones ex prima Decreti parte sic t dicantur Can. Quieumqua dis. s . idest in
Canone, qui incipit riteumque, & reperitur in dis. 14.
Canones secundae partis sc citantur. Cano Et quir suadente. I . quast. 4. idest in Canon