장음표시 사용
451쪽
Mene aliud suadet et video meliora, proboque , Deteriora sequor aj I scuti divina quoque Scripturarum voce erudiis mur quod fascinat io nugacitatis obseurat bona, transvertit sensum praυa rogitantem b) . Hi ne a sacris Literis erudimur, quod sensus, ct cuia satio humani eordi, in malum prona sunt ab adois Iescentia sua scin s quod unusquisque tentatur a coneviseentia tua abstractus , O illectus dὶ ρ quod denique eoncupiscentia ipsa eum eo ne erix parit percatum se) ; quinetiam peccatum ipsum. vocatur in non utique quia peccatum es ; sed quia pereato facta est s si ve cerid quia nos plerumque ad peccatum inducit, cum solis naisturae viribus irrequieta . spirituum agitatio , &corporei affectus vix, ac ne vix quidem itaniri possint, ut saepissime nos in errorem , vi rium, atque peecatum non abripiant. XIV. Τantum tamen abest , ut ingenitus iIIe voluptatis ardor, & a1Dimium vis arbitrii Iibertatem extinguat, ut immerito Lutherus, atque nuperrime Hobbius existimavit h) , ut potius ex irrequieto affectuum impetu , quem a plarisque leniri, temperari, vel superari ceris
conspicimus , flexibilis illa arbitrii libertas clarissime inferri possit, ut Disp. II. Cap. 3. demonstravimus ij. Hinc eleganter admodum, & praeclare dixit
Horatius, quod Invidur, iracundus , Iners , vinosus , amator ,
Nemo adeo ferus es, qui non mitescere possit,
452쪽
Si mora eulιura patientem accommodet auis
rem sal rquod innumeris certe exemplis ostendi posset, nisi id illustrius videretur , quam ut susius, &uberius exponi debeat. Quinetia in , si tanta vis S impetus affectibus concedatur, ut animi tu men extinguere, flexibilem arbitrii vim vitia re, sive delere possint, tantum abest ut animus illorum illecebris irretiri, vel deicelari possit ut maximo potius studio, atque labore vinci' vel temperari illi debeant, ne pulcherrimus ani mi splendor, atque nobilitas eXtinguatur. ut anquit Ρoeta Nimis vile en υἰnum , atque amor , Si ebrio , atque amanti impunὸ facere . quod Iibeat, Ite et sbJ .XU. Quandoquidem Itaque asse fluum vis ad honum dirigi potest , ut exinde plurimus viris tutum splendor, & laus oriatur, omnibus profecto viribus enitendum est, ut illos ad hone- vatem inflectere perseete liceat; cumque id solis arbitrii, sive naturae viribus sperari vel praestari certe non possit, illud ab optimo , amanti rumo, . beneficentissimoque Patre miximo ardore, lacrimis , ac votis petendum est, ut diis vinum spiritum nostris ille cordibus infundat cu3us divino ardore ita cordis affectus, atque animos illustretur, ut caelestia solum inqui reis Te , summumque bonum, cujus amore conditi
453쪽
Ulcherrimus , & eximius ille Virtuis Iu tum splendor , quo nostros animos II- lustrari, & incredibili prorsus amo Eu excitari , vel incendi quoque jam diximus , nitidd, clarissimeque nobis Osendit, nos eiusmodi virtutum gloriam , perseis Elamque beatitatem, ad quam natura dirigimur , acquirere viX posse , nisi praeter sanctissimas diavitii, ae humani iuri leges, plurima quoque observemus, quae ab ipso rationis lumine, ac tacita quadam naturae voce edocemur . Ipsae ni mirum leges, sive divinae, sive humanae tuerint, illa plerumque nobis ostendunt, quae sitne sceleis re destri, vel comitti non possunt; iddique I xib 'Ori arbitrii vim, quae aci id arietibus iris retiri , & ingenito voluptatis amore In malum
454쪽
abripi poterat certis quibusdam finibus circumia
scribunt: ea vero , quae ad uberiorem , plenioremque hominis beatitatem conserre poterant, ex ingenito quodam honestatis amore, & Orivatis quodammodo legibus, & officiis satis -- Iieiter repeti, vel oriri posse putarunt. Hinc optimE, & eleganter a Seneca dictum acceptismus angustam eis in noeentiam ad legem bonum esse s quantὸ enim latias Osciorum p itet , quam juris regula' quὰm multa pietas, humanitas , Iiberalitas , iustitia , Der exigunt , que omnia
extra pubIieas tabulat sunt i ta Quemadmodum Haque plurima superiori loco de humanis , divinissue legibus disruimus, sine quibus
hominum vita sancta , ac innocens Esse non potest , ita nunc varia de singulis hominum muneribus, & Osficiis complectemur , ex quibus uberior, & persecta hominis sanctitas, atque -- licitas oriatur . Nam quum multa sint in Pbiis Iosephia graυia , utilia aer urat λ , copios pque a Philosephis disputata , Vati me patere viden tur ea , qua de me iis tradita ab illis , ω
pracepta sunt. Nulla enim vica pars , neque sublicis , neque privatis , neque forensibus , ne rue domestieis in rebus, neque si tecum agas quid, neque si cum altero contrahar , vacare sofero potes s ineoque colendo sita vita est honestas omnis , 6r in negligendo turpitudo b) . Atque innumera quidem dicenda nobis occurrerent , si omnia complecti mens foret, quae a veteribuS,
recentioribusque Philosophis, atque praesertim in
455쪽
in aureis illis Officiorum libris a Cicerone exisplicari conspicimus; praecipua tamen, ac summa veluti rerum capita seligemus , ut nobiliora morum praecepta , vel hominum ossicia brevi ri , clariorique ordine complectamur. Cumque hominum quilibet vel ad Deum , vel ad stipis sum, vel denique ad homines alios, quibuscum vivere, & conjungi debet, referri vel dirigi possit, hanc ultimam Moralis Disciplinae partem ita dividemus, ut hominis ossicia erga Deum, seipsum , & alios homines ostendamus , quibuS
Monauteam, sive privatam prudesitiam contineri jam diximus ; deinde vero Economieam, sive Domesticam tradituri de ossiciis illis differemus, quae in familia rite, ac De lici ter instituenda con-stunt; supremo deinde loco Politieam, sive Civilem eX ponemus, hominumque munera, Mossicia, quae ad quietam, pacatamque Urbis ,
sive Reipublicae faustitatem diriguntur.
456쪽
I. 'Nter innumera prorsus Officia, quibus hul manus animus dirigi, vel obligari con-λ spicitur, illud in primis, aut principi loco non immerito collocatur, quo Deum, divinaque omnia complectimur . Sive enim Deum veluti εrerum omnium fontem , beneficentissimumque patrem consideres, a quo perfectiones omnes uberrime derivant; sive homines ipsos, qui eas maximo, & immortali munere ab ipso Deo recepere; nitidE, clarissimeque nobis ostenditur nihil aeque decere, quam ut illi vi- ido quodam , perenni, & sincero grati animi sensu, venerationem, amorem, & si quae fuerint alia devinctissimi, & obsequentis animi ossicia exhibeamus; quae singula amoris, obsequii , gratique animi ossicia cum mira religionis vi tute contineri ,. vel definiri consueverint, ipsa religio veluti eximia, & iustissima virtus , eκ qua deinde caeterae Deliciter oriantur, haberi merito solet. Itaque de religione ipsa, & iis, quae ad pulcherrimam virtutem illam spectare o facile poterant, ita nunc breviter differemus , ut ossicium hominis erga Deum, nisi pro rei dignitate, quantum certe consilii nostri ratio patitur, ostendatur, omniumque animus vivido, ae sincero supremi, persectissimique Numinis a
II. Nihil est vect cur ipsum religionis nomen exponamus ; cum sapientissimi etiam. viri
in illius inquirenda origine dissideant . Cicero ui
457쪽
nitarum, ubi iam dixerat supersitiosos homines appellari qui totos dier precabantur , ω immo- Iabant ut fui sibi liberi supersites essent , assi
ruit, quud illi, qui omnia , qua ad euitum Deois rum pertinerent, retractarent, Θ tanquam relege- rent, sunt dicit religiosi sa). Laelantius tamen observat hominem Deo praeipuis vinculis esse religatum unde ipsa religio nominatur . QuaecumquCtamen 'ocis origo censeri debeat, de quo clari iasimi viri viderint, optime definitur ipsa religio , Virtus , qua Deum, ac divina Omnia eo , quo decet cultu, honore , ac reverentia prosequi mur; ideoque religio ipsa veluti maxima iustitiae pars, vel justitiae adnexa censeri solet, ut superiori loco iam diximus, ubi de iustitiae partibus loqueremur, quod illa supremo Numini, beneficentissimoquo patri honorem, & amorem illum exhibeat, quem optimo, maximoque jure ipsi deberi intelligimus . Quamvis autem plurimae religionis cauta afferri consueverint, qui bus nos ad religionem ipsam impellimur: ad duas tamen revocari facile possunt, infinitam nimirum Dei persectionem, qua m imum an0bis honorem , venerationemque meretur; ac infinitum amorem, & beneficentiam , qua nos ille complectitur; ut si proinde Deum ipsum in se consideres , ac maiestatem , qua super Omniam i me excellit, sive potnis effusam in homines beneficentiam, qua nos omnes mirifice sibi de-ViΠXit, ex utroque fonte maxima religionis dignitas, justitia, atque necessivas orietur. III. Atque, ut a primo Veluti puriori, nobiliorique sonte exordiamur, clarissimis, certissimisque rationibus erudimur infinitam esse praestantiam ,
458쪽
dignitatem, maiest temque Dei , ut ab inteII ctu nostro nihil nobilius, perseelius nihil , nihil denique magnificentius intelligi, sive concipi possit, cum ille perseetiones omnes in se mi-. xi fict comple flatur,
--i-.- se qua divisa beatorrificiunt , eollecta teneat ta omnes nimirum persectiones illae, quas in variis creatarum rerum generibus divisas conspicimus, & quarum amore prorsus incendimur, ab illo, veluti fonte, ac Oceano uberrime profluxerint,
ideoque nobiliori , ac infinito modo in illo reia Periantur . Si itaque natura ipsa , ac ingenito veluti .pondere abripimur, ut illa diligamus , quae Bona, quae justa, quae perfidia sunt; tant Aque purior est amor ille, qui in nostris cordibus excitatur , quanto nobilior est dia bonitas , atque Persectio, quae in obiecto reperitur , quo ni mirum purior, atque vividior est amabilitas, quam in objecto fulgere c)nspicimus , quis non intelis ligat maximum, & persectissimum esse oportere amorem illum , quo Deum summe persectum , infinita excellentia , bonitate, maiestate praeditum diligamus IV. Hinc Epicurus ipse , etsi Dei providentiam omnem sustulerit , atque impudentissime asseruerit , quod ille
Nec bene pro meritis eapitur,nee tangstur ira, b attamen eXistimavit illum non aliter quam parentem eo tendum esse a diligi nimirum debereis nulla spe , nullo pretio a sed propter eius majestatem eximiam, supremamque naturam, quod venerationem insam habeat quidquid excellit . Cicero tamen id eleganter, & fuse commemorans ait non intelligere se quamobrem Dii eo lenis
459쪽
dἐ sine nullo nec accepto ab iis, nee sperato boano faJr unde severitis Epicurum ipsum exagitans inquit quod sustulit Epicurus omnem funis
ditus religionem s nec manibur , ut Xerses, sed rationibus Deorum immortalium templa , arae evertit r ω eκ animis hominum extraxit radiaeitus religionem eum Diis immortalibus Φ opem .
P gratiam sustulit . enim potest esse pietas .
qua sanctitas, qua religis o hac enim omnia pu νὸ , easth tribuenda Deorum numini ita funisi animadυertuntur ab his , ω si es aliquid
Diis immortalibus hominum generi tributum . Simautem Dii neque posunt nor iuPare, nec volunt nec eurant omnino, nec quid agamus anima vertunt , nee es quod ab his ad hominum vitam permanare possit , quid est quod uJlos Dite immoraralibus eultus, honores, precer adhibeamus ' quemadmodum Himerius contra Epicurum ipsum exaria dens aras, inquit, non evertist y at frustra east esse ostendisi tollens videlicet e rerum natura providentiam , ob quam aras extruximus . Sacrifianουa non introduxist y at vero Omnia fustulisti bJ. . Sed acerbius illa fortata, quὶm par fuerat, Epicuro objecta videri poterunt. Quamvis enim Epicurus ipse providentiam immerito prorsus .impudentissimeque sustulerit, ut alibi demonstra vi mus , Omnemque proinde supremi Numinis beneficentiam everterit, ut ab illo beneficia sperari, . vel expectari certis non possint, quorum gratia, & amore sit adhibenda religio ; non
omnem tamen religionem, aras, & sacrificia subvertit. Semper enim Deum colendum esse docuit, propter ejus majestatem eκimiam , -- premamque naturam . minetiam purior soriac se , ac sincerior illa religio, Deorumque cultus Tom. R F f vide-iαὶ de Nai. I. c. . . . ibὶ Ψαι Photi
460쪽
videretur, quem Epicurus admisit, quam si iI Ie , qui a caeteris Philosophis admitti consueὐerat. Illi nimirum solo divinae beneficentiae spleniadore, praemii desiderio, vel bonorum , ac utillia talis amore excitabantur, ut Deos colerent; at Epicuro, seposita quoque beneficentia, sola maiaiestate, sive persectissimae naturae praeliantia di gnissimi Dii videbantur, qui maximo amore scolerentur : unde quemadmodum purior , atque nobilior est illa amicitia , quae constanter amicum diligit, etsi nulla utilitas exinde oriri pota sit; ita quoque nobilior, & sincerior haberi poterit illa religio, quae nullo commodi amore ssit instituta , sed sola Numinis praestantia , dignitate , vel meritis innitatur . Et certe divinondei lumine a sacris Literis erudimur, quod lichi omnia ab optimo , beneficentissimoque Patre speranda sint, atque imprimis aeterna talicitas, cuius amore operamur; etiamsi tamen nulla nobis utilitas inde oriretur, Deum nihilominus super omnia diligere, sincero religionis genere
venerari deberemus: cumque amor ille mercenarius appellari possit; purior hic amor filialis, ac liberalis optime diceretur . Itaque prima religionis caussa , & origo eX admirabili, vel e Liasa Dei beneficentia, repeti certe non poterit, ut immerito prorsus Cicero existimavit; sed ipsum maximo, & incredibili ardore diligere deberemus, etsi nulla nobis gratiae , vel premit spes affulgeret . VI. Quid vero si deinde Deum ipsum veluti provisorem beneficentissimum, amantissimumque Patrem consideremus, qui plurima, ac infinita fere beneficia nobis concesserit; qui mortalium preces, lacrimas, & vota benigno clementiae sensu excipiat, ipsisque inflectatur ; qui nova