장음표시 사용
61쪽
Laudari, honesὸ , ω eontinenter vive e Insiliuit illa , dogma moribus probans . falEt certe gravissimis , honestisque moribus suisse Epicurum, sobriam , aulteramque vitam transegita, eximia denique virtutis dogmata e Xemplo suo confirmasse clarissimis, certissimisque rationibus erudimur , quas accuratE commemorant
Erasmus ibi, & Gagendus fel, qui Epicuri Apol
giam Deliciter adornarunt . Suspicantur itaque Sapientes illi, quod Epicuri nomen, atque doctrina a Stoicis, aliisque Epicuro insensis inique exposita, atque traducta fuerit; quod Epicurei, ut inquit Seneca, non ab Epicuro impulsi luxurianissur , sed vitiis dediti luxuriam suam in Philosophia
sinu abscondunt, ω eo eoneurrunt ubi audiunt laudari voluptatem quarentes libidinibus suis patrocinium aliquod , aut velamentum d); quemadmodum certe Piso simul atque audivit a PbiIosephorantopere voluptatem laudari, nihil expiscatus est afle ad hane illius orationem adhinniit , ut non m
gisrum virtutis , sed auctorem libidinis a se illiam inventum arbitraretur e s quod denique Epicureorum dogmata , perditi mores, ac dedecus ita in Epicurum ipsum temere, ac immerito translata fuerint, ut ille deinde a Patribus, aliisque rem accurat E non perpendentibus veluti corporeae voluptatis assertor cum Aristippo haberi comite verit; cum tamen plurima inter Epicurum , & Aristippum discrimina reperiantur, ut evidentissime Laertius, atquei Gassendus uberrime demonstrarunt. Itaque ex Epicuri sententia saeia licitas, vel summum bonum partim in corpore , lpartim , ac praesertim etiam, in animo situm est a
62쪽
ut edm Cyrenaici sola corporis bona requirerent , Epicurus animi quoque bonum exigeret , ad quod eorporis tranquillitas Plurimum cor serret: in quo ter te Epicurus a Stoicorum, Pe- Tipateticorum , aliorumque sententia non pluriis mum dissidet, ut in serius ostendemus . VI. Atque isti quidem perseetam hominis DG Iicitatem in corporis bono , seu voluptate posiatam esse voluerunt. Qui vero in sortunae bonis , divitiis nimirum , honoribus , & fama colloc verint , pauci quidem ex Phi Iosophis , plurimi tamen eri variis hominum generibus memora tur. Quot enim incredibilis, & insatiabilis auiari cupiditas incendit , ut divitiis undique eonquirendis , vel corradendis insudent; longa itinera , plenamque periculi aleam aggrediantur; noctes etiam ducant insomnes ; abstinentia eo poris eXcrucientur , ut uberiorem pecuniarum vim congerant , suavemq; ac iucundissimam voluptatem in inspiciendis , de contrectandis illis percipiant; ut inde facile intelligi possit, eos spem Omnem, Omnemq; amorem in divitiis veluti nimmo bono collocasse λ Et certe si quis ingentes divitias congesserit , nihil est , quod illi deesse , vel optari posse videatur , cum divitiis omnia cedant, aut, si quae desint, pecunia facit E comparentur;
Virtus , fama , decus, divina, humana s pn Ieris Divitii3 parent, quas qui eanis ruxerit , iIIeClarus re it, fortis, jussus, sapiens etiam, se rex
Et quidquid voier sa) runde Aristoteles ipse testatur , quod ad hoe nummus inventus es, ut fit quasi fideiussor babandi pro eo quodcumque homo voluerit bὶ . D L Huc
63쪽
Hue etiam revocari poterit imperandi, vel d . minandi cupiditas , quae in Principibus reperitur, quorum studia, consilia , conatus omnes illo diriguntur , ut longE , lateque imperii fines e tendant: ut certe fuit Alexander ille , qui cum Anaxarchum de multiplici , vel infinito mundo rum numero disserentem audivis et flevisse dicitur dignum lacrimis existimans, quod cum in finiti essent mundi , ipse tamen nondum unius dominus laret.
Plurimos denique , non regni , non divitiarum , sed sola gloriae , vel famae cupiditas ita illexit , ut illius comparandae studio non mod5 divitias omnes , & regnum, sed ipsam quoque
Vitam contempserint, eamque vel in diuturno
bellorum discrimine , vel in arduis quibusq; rebus obeundis libenter proiecerint , ut immortalemsbi nominis gloriam apud posteros compararent; cujusmodi certe sunt Heroes illi, quorum
eximia facinora apud Graecos, praesertim vero apud Romanos mirifice commendata a Plutarcho, Valerio Maximo , aliisque pluribus memorantur .
VII. Exposita vero , vel explicata iam illorum sententia , qui summum bonum in voluptate , seu bono corporis, atque sortunae collocarunt , aut eerte collocasse dicuntur , exponenda iam superest illorum opinio, qui hanc in bono animi positam existimarunt. Ac inter illos haberi poterit AnaXagoras, qui hominis Delicitatem in
caelestium rerum contemplatione positam esse . putavit ta) , cum nempe ruatus , eujus rei causa natus esset rnspiciendi , . inquit , ea Ii ,
64쪽
DIS P. I. CAP. II. s 3 corpore1 soldm cognitione intelligi oportere imis
meri id prorsus existimavit. Haberi etiam poterit Possidonius, qui contemplationi tamen imperium supra irrationalem hominis partem adiungi oportere putavit. Nerillus quoque Carthaginensis finem scientiam dixit , quod es sempervioere eundia referendo ad vivendum eum felenistia , ne ignorantia deiiciamur so , atque hoe uno eaptus fetentiam summum bonum esse defendit , nee rem ullam aliam per se expetendam ib) . Pythagoras autem non in inlacumque rerum contem
platione Delicitatem politani esse existimavit; sed 1n illa solum , qua virtutum persectionem cognoscimus; quemadmodum certέ Plato, de quo deinde susius disseremus , modo beatitudinem in intellectu , sive sapientia , modd in cognitione boni , qua Deo similes reddimur , collocavit se); ut Academici recentiores a Carneade instituti in eo bibitione assens dis a vim . VIII. Paulo nobilior est Apollodori sententia , qui Delicitatem in animi oblectatione posuit, quocumque demum ex fonte illa oriatur , csim Lycus in vero animi gaudio , & Leucimus ii
rerum honestarum delectatione collocaverit . Democrito quoque faelicitas in vel animi tranquillitate , sive De uritate , ut Seneca d),& Cicero te) interpretatur , vel in bono , pacatoque animi flatu , ut Diotimo fὶ videbatur, vel denique in immunitate a pavore, ut Nausiphanes exponit ig) consistere existimavit, de qua volumen etiam egregium conscripsit Heraclitum sortasse imitatus , qui placabilitatem , sive bene, quie-reque compositum animi satum admisit , a qui-
65쪽
hiis deinde sortasse Pyrrho eruditus animἱ
imperturbatum , atque tranquillum a .
. IX. Ex iis tanaen , qui beatitatem in animi bono , vel persectione collocarunt ι nulli sortasse . nobiliis , atque magnificentius sentire videntur Iquam Stoici, qui beatitudinem ipsam in sol a viri te , sive sapientia animi ita constitutam esse volebant , ut si sortasse corporis , & fortunae bona deessent, quinetiam si innumeris aegritudinibus , dolore , ac morte sapiens premeretur, in ipso quoque Phalaridis tauro sapientem beatum , ac Deliiscem esse dicebant . Hinc plurima de leniendo ,
vel tolerando dolore, de contemnenda morte . ,
vel sensibilium rerum iactura graviter admodum severE , adduistoq; supercilio differebant, ut apud Ciceronem, Senecam , qui Stoicae disciplinae nomen dederat, Laertium , Epictetum , alios. que plurimos intelligimus . Corporis verb , sive fortunae bona adhibenda quidem esse dicebant ,
non optanda tamen , ac amanda; quippe Guae non bona , nec mala , sed neutra sint, nihilque ad sapientiam , virtutem , beatamque vitam perti neant , aut aliquando potius illi adversentur : un- de excepta virtute, cui solum nomen deberi putabant , quae solent a ceteris bona appellari . ut vita , sanitas , voluptas , pulchritudo , vires . Opes , gloria , nobilitar tb , ipsi eommoda , sive praeposita vocabant f quemadmodum excepta ignorantia , sive malitia , quam solam veluti in
lum haberi posse iam dixerant, quae solent a ceteris mala vocari, ut morr, agritudo, dolor , tur
66쪽
PIS P. I. CAP. II. Is pstudo, infirmitas , inopia obseuritas sa , ipsi,
rejecta , Vel resectanea solum , vel incommoda n
minabant b .X. Ab hac illustri Stoicorum sententia , quae Cynicis etiam arriserat, fel non plurimum dissidet Aristoteles, qui summum bonum , sive Delicitatem in illo collocatam esse putavit quod quis fecundismnaturam viveret; ideoque beatitulinem definiavit ese animi quandam operationem Deaendam virtutem id) , vel operationem anima fecundam virtutem in vita undique perfecta se a quemadmodum Piso Peripateticus apud Ciceronem ex Aristo telis opinione nihil aliud esse arbitratur vivere δε-
eundam naturam quam vivere ex hominis natura
undique perfecta , nihil requirente in . Cum enim intelligeret Aristoteles ad persectam hominis faeticitatem non modo Delicitatem animi, sive vi tutem requiri, sed insuper etiam plurima corporis , aut sortunae bona, sinE quibus humanae naisturae beatitudo , sive animi faelicitas facilE comparari , vel conservari non poterat , persectam hominis Delicitatem in vita undique perseeli ,& nihil requirente constituit u) : ideoque, licet Contemplationi, ac virtuti primas deferat , il- Iussa tamen vere faelicem esse, vel haberi non putat , qui maximis doloribus , & aegritudinibus torqueatur. Id expressius adhuc exponit libro I. Eth. cap. 8. ubi commemorat ad vitam
I. U. lf Ge. Fin. f. e. Io. υὶ 1. Eth. e. 3. vid. Laert. V. f. 3 oportere existimanius eme voluptatem eum faelicita i te commixtam , x eum in confessio sit ex operibus , quae secundum virtutem fiunt, illam , quae ex sapientia est , ου' suavissimam , t dei reo videtur sapientiam admirabiles tum sinteritate, tum stabilitate voluptates continere . Ari 1. Ethic. a. e. T. Duiligoo by Corale
67쪽
hanc undique persectam tum interna animi , totis porisque bona , ut scientiam , prudentiam , putichritudinem, sanitatem; tum e X terna quoque sartunae, ut divitias, honores, amicos, illa nimirum , sine quibus virtus acquiri plerumq; non potest , aut illa certe, quae cum optari merito, vel inquiri subinde debeant, perennem animi tranquillitatem , sive virtutem mirificE perturia harent et unde etiam asserit haec diuturna , simulque conjuncta haberi oportere, quod sicut tina hirundo non Deit ver saJ , ita ex aliqua solum faelicitate ', sive bono persecta Delicitas oriri non possit: quod ex Aristotelis sere sententia elegantissime expressi Poeta cum ait Vitam qua faciunt beatiorem , Deundissime Martialis , hae sunt ,
Non ingratus ager , focus perennis , Lis numquam , toga rara , mens quieta, Vires ingenua , salubre rorpus , Prudens simplicitas , pares amici , Convictus facilis , sinὸ arte mensa , , Nox non ebria , sed soluta curis , Non tranis torus , attamen pudicus, Somnus , qui faciat breves tenebras , Quod sis esse velis , nihilque matre , Summum nec metuas diem , nee optes . tb eum ita sint , ut Aristoteles ipse concludit ,
Maior ex vivis dicemus eos, in quibus ea en-ώnr , se inerunt , qua a nobis supra dicta sunt , beator autem ut homines te) . Ubi observasse iuverit Artitotelem de illa soluin beatitudine lo
Felicem dicemus qui ex perfecta virtute Oper tur , externisque bonis abunde fuerit instructus, non quo- Iibet tempore, sed perfecto. I. Eth. e. Io. Duili 'ν GOc le
68쪽
quutum esse, quae in hac ipsa mortali via comis parari possit, non qudd animi immortalitatem negaverit, ut plurimi existimarunt; sed quod de
Perennis, ac immortalis vitae Delicitate disserere alienam ab Ethica, sive Philosophia putaverit . Quemadmodum certe cum de naturali
faelicitate loqueretur, nullam Dei, vel infiniti boni mentionem injecit, etsi sat licitatem ipsam veluti munus a Diis concessum haberi dixerit; ut profectis , si aliud quoὰdam es hominibus a Diir
immortalibus datum , fatuitatem datam esse pares eredere, qua nihil es melius in rebus humanis . Et fortassis quidem hoe aliὰs consideratust opportuntur , interim tamen illud eonsast, tametsi non sit faucitas res, qua obtingat divia nitus , sed vel virtute , vel doctrina , vel exeretistatione quaratur , nihil ea posse esse disinius . a XI. Supremo deniq; loco celeberrima Platonis opinio nunc explicanda nobis occurrit , quae superiores omnes longissime sit peravit , atque de animi natura, ejusque sincera Delicitate praeclare adeo, atque honori sich sensit, ut ad ipsum fidei lumen proxime accedere existimetur. Adin
mirabilis itaque, ac divinus ille Philosophus in hoc mirifice excelluit, atque insigni discrimine a ceteris ' distingui debet , quod sincera iri hominis Delicitatem in hac mortali vita com- Parari non posse putavit; nec illam aliunde , quam ab ipso Deo , summo nimirum , immutabili, vel infinito bono repeti posse. Quamvis enim in hac ipsa mortali vita fallicitatem aliquam acquiri pol se crediderit , quae partim in
rarum contemplatione, Arithmeticae studio , Dei cognitione, partim etiam honestate morum, at que
69쪽
que virtute , quibus Deo similes , & amici reddimur , consisteret; solidam tamen beatitatem , quae lproinde sumianim bonum , finis ultimus , atque persee a Delicitas haberi possit, in altero solum lsuturae vitae statu, sive perenni contemplatione, I& amore , quo mens hominum summo bono, luel ipsi Deo arctissimE coniungetur, positam esse clarissime , & elegantissime definivit. Ut enim innumera loca praeteream , quibus in Gorgia , aliisque operibus id expressit, locus illustris est in Phaedone, ubi Socrates morti iam proXimuS , de animi immortalitate, futuro vitae statu, hominumq; beatitudine disserens, Anima , inquit , siquidem pura discesserit , eorporeum nil secum trahens utpotequa sua cum irio invita eommunicaverit, sed fugerit illud semper, seq; in se collegerit , tamquam semper id meditata , quod quidem nihil es aliud quὰm refiὸ philosephari , mortemque revera DeiIὸ eommentari , anima , inquam . si sis affecta discesserit , nonne ad aliquid sibi simile , divinum abit , divinum , se immortale , sapiens quo eum perυenerit evadit felix ab errore , dementia , timoribus , durisque amoribus, ceterisque humanis liberata malis , revera reliquum tempus vitam eum Diis agit . Sin autem polluta , impuraque decedat , utpote qua eorpus semper um-plexa tuum dumtaκat eoluerit . ω amaverit ,
ejusque voluptaribus , libidinibus quasi vene-miis quibusdam delinita fuerit . . . sie , inquam , institutam animam putasne ipsam per se since
ram evadere ρ nullo modo . . . in Deorum veris ge
nus nulli far es pervenire prater eos , qui discendi cupiditate flagrantes, se philosophati sunt,
puri penitur .eeesserunt . . . Deinde vero id fusius exponens , animorumque discrimen explicans asserit humanos animos corpore solutos acisubis
70쪽
DISP. I. CAP. II. subterraneum locum deserri, & quando in eum
Ioeum defuncti pervenerint , qu . damon unumquemque perducit , illis iudicari , ω qui honestὸ ,
sancteque , ω qui aliter vixerint . Itaque quia eumque in vita quodammodo tenuisse medium quodis dam eomperiuntur , purgantur panas dantet iniuriarum , ω eum purificati fuerint absolvuntur , rursusque pro merito singuli benefactorum pramia reportant. Qui verὸ ob scelerum magnitudinem infanabiles esse videntur , qui videlicet Derilegia multa, ω magnar eades iniquas , vel alia borum Amilia perpetraverint , hos omnes eonveniens fors mergit in Tartarum , unde numquam egrediunis tur ... Qui autem piὸ pra ceteris visisse invenitin-tur , hi sunt , qui ex bis terrenis Iocis tamquam eκ eareere soluti, atque Iiberati altiora transeenia dunt , puramque supra Terram habitant regionem , euius pulchritudo neque facilis dictu es , neque prasens tempus ad dicen/um sufficeret : sed horum , qua narrata sunt , gratia omni sudio ossadnitendum , ut in hae sita virtutem , ω prudentiam , sapientiamque consequamur . Praemium