장음표시 사용
91쪽
que ab illo non hac in mortali vita, sed in su. tura sollim , ac immortali vita comparari posset . VI. Sed quamvis perfecta Delicitas illa post
mortem animo reservetur, aliqua tamen Delicitas in hac etiam vita haberi poterit, sue animus ipse Deo veluti fini partim cognitione , partim amore, partim nimirum intellectu , partim voluntate coniungi poterit. Cognitione quidem , vel intellectu quatenus Deum ipsum , eiusque attributa cognoscere , atque praeclard de illo sentire possumus; amore verb , seu voluntate quatenus illum , ut optimum, beneficentissimumque patrem diligimus , illi ut legislatori subiicimur , ejusque leges amplectimur, ideoque honestate morum, & virtutum studio ita vitam . nostram dirigimus, atque componimus, ut soluisto iam corpore illi persecte coniungi, pers etamque beatitatem assequi mereamur. VII. Quandoquidem verb naturalis eiusmodi faelicitatis idea veluti primum Moralis, praecipuumque caput haberi debet, ex quo caetera veluti ex uberrimo fonte derivent, 3uverit id exis pressius adhuc exponere, ut nitide , clarissimeque intelligatur quomodo humanus animus ii hac ipsa vita Deo veluti fini cognitione, Mamore coniungatur, ideoque faelix , atque beatus haberi possit. Constanter itaque asserimus animum Deo conjungi si ex pulcherrimo rerum naturalium ordine Deum iptum existere cognoscat; ipsum veluti primam caussam, primumque
principium, &auctorem Omnium Veneretur; cunis
cta ab illo alicuius objecti amore producta esse , & ad finem dirigi intelligat; ipsum rebus omni hus veluti supremum moderatorem invariabili consilio providere; nihil ipso inconsulto, veI
invito contingere, sed omnes ab illo dis.
92쪽
DIS P. I. CAP. IV. 8xponi, certisque legibus definiri ; tantam esse,
altius potentiam, vel agendi vini, ut omnia ex nihilo produxerit, ideoque & in nihilum cuncta redigere possit; tantam sapientiam ut Omnia . noverit, atque in uno prorstis instanti praeterita simul ac sutura veluti praesentiet contempletur ;tantam bonitatem, atque persee ionem, ut nihil ipso amabilius optari, vel excogitari unquam possit, persectionesque singulae , quae in variis creatarum rerum generibus tanquam divisae , ac dispersae reperiuntur, ab illo veluti fonte proflu-Xerint ; tantum , tamque accuratum consilium , ut Omnia , quae nobis sive 3ucunda , sive injucunda . contigerint, ab illo sapientissime nun in malum, atque perniciem , sed in bonum , Delicitatemqued I rigantur; . taptum amorem, vel in singulos benevolentiam, ut seipsum , persectionesque suas in alios effundere, ceterisque communicare a dentis E cupiat; tantam sanctitatem, ut scelera pati non possit; tantam justitiam, ut iniquis poenas, iustis praemia decreveriti tantamque fidem, aut verit tem, ut neque fallere, neqfalli possit, ideoque quod semel promiserit , religiose , constantissimhque perficiat; tantam benignitatem , ut infirmae conditioni nostrae per. humaniter ignoscat, nostrisque lacrymis, Votis, ac precibus inclinetur; tantam misericordiam ut aegritudinibus nostris dulce, tutumque praesidium essh voluerit, nos scelera deflentes in dulcissimo veluti paterno clementiae sinu amantissime complectatur ; tanto denique virtutum Omniunia splendore , vel cumuIo praeditum esse Deum , ut nihil ardentius ille desideret, quam nos ipsi si' miles fieri , iisdemque virtutum muneribuS eXO nari . Ipsum deinde cognoscet veluti summum legislatorem, ac moderatorem non modo ritus ali-
93쪽
quos, veramque religionem instituere , vel ostendere debuisse, qua a nobis coleretur; sed quasiadam etiam puri minas, sanistissimasque leges rationis nostrae lumini consentaneas, nostraeque naturae viribus exequendas praescribere , quarum cultu , vel observantia non modo amorem ipsi , gratumque
animum nostrum ostenderemus, sed ipsam quoque Delicitatem , finemque ab ipso constitutum veluti mediis assequeremur . Cumque animus ipse clarissimo rationis lumine , vel intelle iu haec omnia sibi persuaserit, atque ejusinodi cognitione Deo veluti primae veritati adhaeserit, vOluntas ipsa Deo tanquam summo bono coniungi
debet , ingenuo nimirum , sinceroque amore s , quo Deum velut auctorem , provisorem , amaritissimumque patrem veneretur, ac impense diligat , illi in omnibus obsequi studeat , ipsum imitari, ipsique similis fieri, vero religionis cui tu ipsum colere , legesque singulas ab illo praescriptas accuratissime servare velit ; virtutis , ac honestatis amore ipsi placere, ideoque a Vὶ-tiis omnibus abhorrere ; ac si sortasse salsa rerum imagine , & sensuum illecebris aliquango abstracta sceleris labem admittat, gravi doloris sensu tangi, veniam ab illo sperare, effusisque lacrymis petere; externa corporis , fortunae, amicorumque bona adhibere quidem , & inquirere , si Divinae tamen legi cohaereant, si virtuti facilius comparandae conserant, si nos a Deo , ultim0que fine non retrahant; quidquid prosperum, saustumque contigerit, ipsi receptum referre , quidquid etiam infaustum , & injucundum ab illo recipere , a quo omneS corporis , sortunae vicissitudineS sapienti male temperantur & admirabili, quamvis Occulta, ratione diriguntur; omnem denique vitae cursum ita 'componere, ut invariabili quo 'ldam
94쪽
DIS P. I. CAP. IV. dam tenore ad Deum ipsum , aeternamque gloriam certissime , & constantissime dirigatur. IX. Quod si haec persuasio , sive 'eonsilium alth mortalium mentibus, cordibusque insederit,
quis aperte non videat tunc admirabili, meliorique modo , qui in hac mortali vita sperari, vel optari fortasse possit, humanos animos Deo conia
iungi , ideoque aliqua beatitudine, sive Deli iacitate donari , qua nulla melior , nulla nobilior inquiri possit, aut a Philosophis ipsis, qui
Delicitatem, ultimumque finem incredibili studio scrutati sunt, inventa suerit ; quae denique potius faelicitates omnes, ac bona, quae ab illis omnibus veluti finis haberi solent, in se mirifi-eE complectatur Si enim voluptas inquiri deis bet, ut Aristippo videbatur, quae major, jucundior , stabiliorque voluptas, quam quae eκsncero honestatis amore, virtutumque possessio ne oriatur, quam nullus irati Numinis timor conturbet , nullus mortis metus imminuat, nulla aviditas, ac inexplebilis bonorum cupiditas , nullum doloris, malorumque taedium inficiat Si animi tranquillitas, atque suavitas cum Epicuro, atque Democrito optetur , quae vita tranquillior ista effingi poterit, in qua nulla formidine, vel amore , nullisque casibus animus perturbatur, sed omnia vel prospera, vel iniucunda , veluti optimi , amantissimique patris munera, ad solam hominis felicitatem occulto quidem , ac instruis
tabili, sed admirabili tamen consilio diriguntur λ Si virtus, sapientia, & honestas ipsa cum Stoicis inquiratur, quid magis honestum , decorum , laudabile haderi poterit, quam Deu in ipsum imitari, non vano, ac superbo, scd sinincero potius virtutum , sive sapientiae splendore commendari Z Si denique secundum hominis naἀF α turam
95쪽
turam, natura nimirum undique persecta, nihilque requirente vivere cupimus, ut Aristote Ies existimavit, qui melius id fieri poterit, quam si intellectu, & voluntate, nobilioribus nempe humanae naturae viribus , in summi veri cognitione , summique boni amore versemur, atque i ad finem homini natura ipsa constitulum constantissimE dirigamur Cum itaque singuli saeri licitatis , beataeque vitae chara fleres, vel prori prietates omnes in hac Dei cognitione , & amo re manifestissimE reperiantur, dici prosectb d bet in hac ipsa cognitione, & amore veram horiminis Delicitatem consistere ; ideoque, eum perqsecta cognitio , & amor in altera solum vita acquiri possit, persectam quoque Delicitatem in illi Teservari; cum tamen aliqua Dei cognitio, &aliis quis amor in hac ipsa vita possit haberi, aliquam etiam faelicitatem in hoc mortalis vitae natu ab hominibus comparari. X. Exinde verh facile intelligi , deducique poterit , quod naturalis illa beatitudo, cujus amore omnes homines mirifice aecenduntur, &cujus inquirendae, comparandaeque studio excitantur, ab omnibus hominibus , solis naturae
viribus acquiri potest . Si enim ad saelicita tem nihil aliud requiritur, quam Deum cogn 'scere, atque de illo praeclare sentire , ipsum diligere, legesque ab illo traditas servare, quis aperte non videat, haec ab omnibus praestari posse , ideoque singulos, ubi voluerint, DeliceS , ac beatos este posse λ Si Deum, ejusque attrib in cognoscere debemus, illius certe imago i
' Estque praeterea tali eitas quiddam longe commune disς iplina enim quadam , ae diligentia aequili ab Omni-vus potest , modo ad virtutςm consequend4m-s ac
96쪽
rebus omnibus obversatur 3 ut ipsum non m db cernere, sed etiam veluti contrectare liceat; si Deum sequi, & amare iubemur , illius infiniista bonitas, ac beneficentia nos ad sui amorem non allicit modo, ae invitat, sed invitos etiam quodammodo imoellit: ut tantum proinde absit cur mirari possimus aliquos Dei cognitione , de amore Delices esse , ut mirari potius, ac indo-1ere debeamus eur non omnes faelices situ, ta taeque lucis splendore , & bonitatis amore nonis accendantur ca) .
De beatitudiue homini supernaturali , ejusque dotibus .
I. Ta Actenus de lammo bono, rei hominis faelicitate, ad quam natura duce diri
gimur, quaeque solis naturae viribus partim in hac moxiali vita, partim, ac uberius etiam in immortali comparari potest , nisi promi dignitate , quantum certE instituta brevitas , operisque nostri consilium patiebatur, loquuti sumus. Quandoquidem tamen primi parentis peccato ita natura ipsa vitiata est, totumque humanum genus infectum, ut solis natura viribus leges omnes servare , scelera vita re ,l adeoque finem sbi constitutum assequi nequeat , sed aliquod etiam purius , nobiliusqueis munus liberaliter hominibus concessum requiratur , quo peccati vulnera sanentur, & voluntas F 3 homi- ..
97쪽
hominis ad malum pronior a vitio retrahatur, Laelicitas ipsa veluti supernaturalis, gratiae ni in
mirum viribus, quae totam naturae conditionem
superahi, acquisita spectari potest. In hoc ita
lue Capite de beatitudine supernaturali ita di Deremus , ut gratiae necessitatem ad Delicitatem ipsam comparandam ostendamus , deinde vero modum, quo Deo supernaturali Delicitate conis
iungimur , simulque reliquas caelestis huius , ac supernaturalis beatitatis dotes complectamur. Quod etsi ad Theologos meliori fortasse jure spectare videatur, optime tamen hoc etiam loco eX-
poni poterit, non modδ quod in iis etiam adolescentes erudiri iuverit, quibus praesertim uberis rimos Theologiae sontes adire non liceat; verum etiam quδd , ut antea dicebamus, accuratE inistelligi nequeat naturalis hominum beatitudo , nisi supernaturalis etiam exponatur, nec solo rationis lumine hac in parte progredi liceat, nisi divinus quoque fidei splendor accesserat . II. Illud itaque tanquam certumhaberi , defendique poterit, hominum naturam innato veluti pondere ad Delicitatem dirigi, hanc tamen solis naturae viribus, sive intelle fium , sive voluntatem ipsam consideres, a nobis comparari non posse. Cum enim beatitudo in clarissima , ac nitiis dissima Dei cognitione, & amore sincero postista sit, quis ejusmodi cognitionem, & amorem solis corruptae naturae viribus haberi posse putaverit 3 Et quidem, quod ad cognitionem pestiisnet, intellectu, rationisque lumine Deum ipsum nonnisi veluti naturae aut rein assequi possumus , atque in ipso attributa sollim , vel persectiones illas concipere , quarum imagines in creaturis ipsis
Veliiti impressas conspicImus, ut potentiam, unitatem, dcc. quis tamen non intelligat in Deo
98쪽
DIS P. I. CAP. V. . 8 veluti infinito, vel incompreliens bili perfectionum sonte plures alias perfectiones, vel operationes reperiri , quae tenue , ac finitum rationis lumen excedant, quarum in creatis rebus vestigium nullum appareat, quae denique a Deo inisthim revelari , nobiliorique , sed obscuro fidei lumine nobis ostendi possint, ut Trinitatis, Inca nationis mysterium , &c. Quod si haec ipsa quoque a nitido, ac imperturbato rationis lumine deprehendi fortasse possent , quis non intelis ligat id praeliari non posse cum innumeris aegritudinibus , sensuum erroribus , densaque rerum caligine animus ita circumfunditur, ut in ipsis quoque naturae effectibiis inquirendis turpissimElabi consueverit ρ Necessarium itaque suit ad perinsectam hanc Dei cognitionem fidei lumen , quo
Deum ipsum certo contemplaremur. Quod vero de intellectu diximus, meliori jure de voluntate, ac amore intelligitur . Primi nimirum parentis peccato ita voluntas ipsa vitiata .suit, ut cum natura ipsa ad malum, bonumque indifferens esse deberet, sive potius ad bonum ipsum propensior, nunc illam ad malum proniorem esse experiamur, ut a sensuum illecebris, corporis contagio , sensibilium rerum amore, gravissimis undique dissicultatibus ad malum vel inviista quoque trahatur ; ideoque praeter ingenitum virtutis, & honestatis amorem certior alia , vel sortior gratiae vis necessaria fuit, qua ad bonum ipsum juxta Dei voluntatem, suaviter quidem, ac libere, sed tamen sortiter, insuperabiliter, ac indeclinabiliter traheretur. Hinc ut optime ait Augustinus sirin subventum eis infirmitati volunt tis humana , ut indeclinabiliter , cse insuperabiIG
99쪽
ter ageretur ; cumque omnes homines naturali λι-
sinctu immortales , ω beati esse vellent , ω ef possent , tamen summum bonum prast ri hominia bur non potes nisi per Iesum , O hunc cruei
xum , cuius morte mort vincitur , cujus vulneis ribus natura hora fanatur a .
III. Neque tamen hinc fleri ex illimes , quod si faelicitas etiam naturalis sinὶ gratia perseele acquiri non potest, illa naturalis & homini debita vocari non possit; quemadmodum enim Α gus inus ipse declarat, posse habere fidem , Autro se habere charitatem natura es hominum , bais bere autem fidem , quemaὰmodum , abere eharitatem gratia est fidelium ob) , unde anima naturaliter gratia rapax , eo enim ipso quod facta est ad imaginem Dei evaκ ea Dei per gratiam , ideoque naturaliter beata et potest , ea m naturaliter gratiam ipsam habere posit , sine qua beata esse non potest teὶ . Ceterum si Delicitatem ejusmodi , quae non solum naturae viribus, sed etiam ρ dei , vel
gratiae munere comparatur, naturalem, sive potius supernaturalem vocare libeat , perinde est ;id unum cert5 , constanterque tenendum est ilialam sine gratia acquiri non posse. Quandoquiisdem verb gratia illa non ex naturae merito vel conditione, neque semper, aut omnibus praestari debet , nulloque naturae studio, sive conatu acquiis ri potest . sed ex solo dumtaxat Dei miserentis arbitrio aliquando solum, & quibusdam hominibus liberaliter conceditur , manifestissime appa-let, quod non omnes homines erunt beati , aut certe beatitatem hanc consequentur, sed illi Q
Igm, qui invariabili divino decreto ad gloriam ipsam
100쪽
ipsam electi , destinatique suerint, quorum mentibus divinum fidei lumen affulierit, quorum voluntas in bono confirmata suerit, quorum natura sauciata, Redemptoris gratia sanata suerit , ut illi similes, regnique caelestis cohaeredes fierent; ut inquit Apostolus, quos prascivir ω pra destinavit , conformes fieri imaginis filii sui, ut sit ipse primu Enitus in multis fratribus I quos autem prae desinavit, hos 9 voeavit; cavit, hos justimaυit ; quor autem sustificavit , illos'glorificavit ta) ; ceteri vero , quibus nocgratiae munus negatum sit, ut in communi de naturae vitio, vel damnationis massa relicitfuerint, ab hac perenni gloria, sive faelicitate
IV. Atque, ut eximium istud, ae admirabi- Ie perditorum , electorumque discrimen illustri iis intelligi posset, gravissima, ac celeberrima quae stio proponenda videretur cur ex hominibus aliis qui solum ad gloriam , ceteris reiectis , eligan tur ; cur aliquibus solum, non omni bes , fidei, vel eiusmodi gratiae donum ab amant immo , jus istinoque patre concedatur, ut aliqui proinde
solum, non omnes, Delicitatem humanae naturae debitam, atque incredibili amore exoptatam consequantur Verum, cum illa accurath, & uberrime pertractata suerint in Metaphysica ubi de Divina praescientia , praedestinatione, & decretis , CX Theolog6rum , atque Philosophorum etiam sententia disseruimus, hane iterum proponere, si fedirimere nee iuvat, nec decet. Id unum repeti svel qbservari poterit, quod ibi clarissime demo stravimus, omnes homines debitam sibi Delicitatem partim naturae viribus, partim auxilio gratiae