장음표시 사용
191쪽
r o IN EPIsTOLAM prophetauit,loan .H. non secundum intentionem suam. Qui etiam prophetandi apud eos modus est, qui primum alicuius verbum pro P ρbtis omine accipiunt. Vel per Ironiam, & illudens, Hieronymo interprete,prophetavocavit,quod scilicet tales Christiani tales mereantur habere prophetas,Quo modo Baalis, confusionis, Moffensionum,& quoscunque vitiόsos propheras scriptura commemorat . Prophetae autem erat,aut vocabantur potius,large,ij praeserti ira, qui sicut veri prophetae vera interim dicerent. Epim.-ἰdis Aut etiam vere, quia de Oraculis atque respon- liber de .ra- sis scripserit, quae futura praenuncient,& eue tura multo ante praedicent, Et is enim Epimenidis liber,unde versus hic sumptus est. Oraculorum titulo praenotatur, των Miise quem
quia videbatur diuinum aliquid repromittere, Hieronymus arbitratur Paulum inspexisse, ut videret quid Gentilium diuinatio polliceretur,& in tempore abusum esse, Cretensium primati scribentem, ut falsos eorum doctores proprio insulae doctore conuinceret. Obseruat ideeos qui putant versum hunc de Callimacho sumptu,aliqua ex parte no errare,siquide integer in Epimenide no reperitur, Sed eius exordio Callimachus in suo poemate usus est, siue vulgare de Cretensium fallacia prouerbium,
siue furto alieni operis metru retulerit. De a tore ergo satis,de occasione carminis mox videro. Est autem heroicum a Paulo citatum, dcob id etiam quodammodo sanctificatu,talg,
192쪽
Quem versum Hieronymus ad Esaiae cap. so. notat cum aliis a Paulo alibi citatis, & admonet si metrum atque mensuram intranslatione non seruant, sciendum pedibus eos currere.
Non placet per Fabrum huius versio, ψ Deloquax mala bestia; iscera pera. Castilio sic reddidit, Cres semper menda maia bestia,venter iners est. Sumptum a Cretensium moribus, quos pluria minis conuitiis incessit antiquitas. uno aute versiculo notantur de tribus, de corruptione na-
tionalis, quod mendaciis assueti,perdes omnes qui loquutur mendaciu, Psal. s.Sap. I. Os quod mentitur,occidit animam, &c. Cretenses semper
mendaces, tam multa Vtique mentientes, nec
quomodo solet incurri mendacium, sed perpetuo,nunquam loquuntur,nisi etia mentiantur, ut eorum vanitas in vulgi fabula & multa prouerbia abierit, Cretensis Cretensem, conatur supple circumuenire,quoties improbus cum improbo, aut perfidus agit cum perfido. Cretensis cum AEgineta, in pariter improbos, &mutuis inter se fallaciis agentes, Et AEginetae enim nihilo melius audierunt. Cretizare cum Cretensi, aduersus mendacem mendaciis uti. '. - - Quo Plutarchus utitur in Lysandro & Emilio. o. iis . .& M dux , pro mentiri, Suidas putat in eos ' 'quadrare, qui frustra mendaciis agunt adue
sus artificem mentiendi, Sicut dicunt difficilli- iniuri apud fures furari,ita medaciis imponere
193쪽
mendacibus, haec ex Erasini Chiliadibus. Extat in vita Annibalis cum Cretensibus Cretigantis dignurn utrisque excplum. Et Plutarchus scribit Philopoenienem in Creta non ut Peloponensem aut Arcadem, nec simplici quodam &ingenuo bellandi ritu gessisse, sed Cretensum
mores induentem, illorum versutias, fraudes', furta,& insidiosas in eos artes usurpantem, eos
ad belli peritiam inani calliditate contendentes,puellos demonstrauisse.Vtitur & Polybiux lib. 8. Acheus inquiens quae fieri poterant, fecit,id vero ignorauit Cretizandum esse, ut in prouerbio dicitur,cum Cretensibus, quoru nihil non exploratum Boiis habebat. Eodem respiciens Ouidius, 1. de Arte,
Nota cano ion ho c quae centum sustinet urbes,siuamuissimen a Creta negarepotest.
Cretes erunt testes ire fingunt omnia Cretes.
Repetam breuiter ex Georgii Cedrini historiarum compendio,non procul ab initio, Ioue in Italia mortuum , in Creta sepultum. Ex Athenagorae pro Christianis legatione, prolia
ius, Mendacessemper Cretessunt atque sepulcrum Creta tuum ostendit defunsi Iuppiter,at mortalis eras,ra,er que per omnia secti. Tu vero, Callimache, genitum cum credas Iouem, non admittis sepulcrui Imo, cum veriatatem ita te putes obumbraturum, ignorantia bus,etiam ut mortuum esse non dubie suspice -
194쪽
AD TITu M. CAP. I. I tur,autor es.Tu cum vides antrum,Rheae partum animo recolis docuiti vero cernen&, m O
tem eius offuscas: nescis nimirum solum aeternum esse Deu,qui & ingenitus est, &c. Sequitur in Paulo . naia bestia, ρηπια, non simpliciter bestias,sed feras, ac veneno noxias significat. Indicat hos titulus Nicandri nec ovem recte dixeris , Malitia,inquit, pasci volebant, qui cu nihil prosunt,nocere gestiui. Lyra mordaces verbis,glossa interlinearis, sanguine sitientes,Bruno bestialiter vivetes, & quo modo male meditantur, ita crudeliter operantes.
Corruptionem irascibilis vult hic Aquinas,
quia homo ut cum iuxta rationem operatur,
animantium optimum est, siccum declinat ad malitiam,pessimum, qudd si ob crudelitatem, nulla bestia tam crudelis, decies certe millies peior malus homo quam mala bestia. Philoso- Homoma phus in Politicis lib. I. cap. 2. Magnorum In ratium lib. 2. nota a s. cap. G. & in Socraticaruhecatonomiarum nota 3 o. Hinc illa homo homini Deus , homo homini lupus . Et scripturae tam profanae quam facrae, homines eoru animaliu nominibus plerunque efferunt, in quoru hi mores&affectus traserint.De quo campus utique latior quam pro Commentarij lege ut ad Cretenses redea,Horii olim rempublica ab Ephoro,Xenoph5 te, Callisthene,Platone laudata, & Laced moniς assimilat Poly- Cret viambi' li. s improbat no sine horuscriptoru suggillation Noinueniet ait quispia priuatos mores
195쪽
de Cretensium improbitare aestimonium
I IN εν is Tox Au subdolos,nec iniustiora pro portione studia quam Cretensium,demptis plane paucis. R gionem leges ipsis pro cuiusque viribus nullonne possidendam permittere ferunt , ut sic inter eos inaequalitas & excellentia aequalitati Spartanae contraria non necessaria modo, sed honestissima quoque putetur possessio. In uniuersum turpis lucri & auaritiae studium usque adeo locum apud eos obtinet, ut inter omnes mortales solis Cretensibus nullus quaestus turpis esse videatur, ut propter insitam eis auaritiam,in publicis seditionibus,bellis,ac c dibus plurimum versentur. Proinde Rempublicam Creticam nec Laconicae similem,nec alias ei ctam esse aut aemulandam , Haec Polybius. Paulus item de corruetione concupiscibilis diacit, ventres pigri, gulosi,ideoque tardi,& minus expediti. Qui enim vetrem plus aequo plenum habent, luxu atque cibis oneratum, ad omne bonum segnes sunt,quietem, vel magis pigriatiam amant. Anima inquiunt habes multa bona reposta in annos plurimos, quiesce,comede, bibe, epulare, Luc. ia. Ventres ergo Vocati
ventri atque abdomini seruientes & deditos. Vitium ventris & gutturis,id est,gulositas, qua vocant,ait pro Caelio Tullius,item Lucilius,
Viuite lurcones comedones,vivite ventres.
Plutarchus de discrimine adulatoris & amici, non minus in parasitum,quam in Cancru comvenire putat hunc Iambum,
vomer omne corpus undisve εἶ mens oculus.
196쪽
oculii jui que reptat bestia dentibus.
Pollux lib. a. autor est,qui linguam habent varnalem,loquentes quae ventri coducunt, comicorum salibus taxatos est dii hos voce ridicul ὁ composita, γλουργα ρες , quales sitiat mali aduocati,peiores cocionato s, assentatores pessimi, quorum omnia quaestu sapiunt, de qualibus Eccli. 37. Sodalis amico congaudet cause Vetris,& Rom. I ,.qui Domino Deo n5 seruiui,
sed vetti suo,imd quorum δc venter Deus est, Philp. 3. Alioqui nihil vetat bonos viros omno genus artiu lectores de professeres, causidicosoc Ecclesiastas,iuxta Sapientis paroemiam , de fructu oris quenque sui ventrem suum satiareὰ&prouentu labiorum suorum saturari ac impleri, Prou. 18. At qui n5 indisciplinae beneuolentiaeque participatu venitit, sed vorandi modo usum, Plutarchus Symposiac. s. ventri con caenes, , απιι ννδ ιπνης, appellat, citante Caelio Rhodiginossi. 2G. cap. a. Aristoteles 3. Moralia γαπυιαργης, appellari Ostendit, homines qui praeter modum ventre cibo potuque expleant,
quasi ventre insanos Et certe eodem ubi paulo ante teste,homo siquidem fiat a legibus de iudiciis alienus, impurissimum & immanissimust animal, sine virtute, & cum ad alia, tum invenerea, libidines, & in gustus voluptates deterrimu.Sic cum alij,tum Berosi quod circu-
fertur fragmentu,testantur ob infandos vene- reorum congressus,&ferales cibationes,uteris
horredum dictu matrum resectis ad scelestas
197쪽
i 5 IN EPIsTOLAM infantulorum epulas,ultore diluuio uniuersum orbem petiisse, Homo quippe totus caro erat,
omnis autem caro corruperat viam suam,Gen.
6.Et Satanae virtus in umbilico vetris,Iob o. Cuius insatiabilitas passim notatur in scriptura,quasi venter nunquam satis pro sua libidine impleatur,aut etia salutetur, Iob ao. Ezech. . Prou. I 3.venter impiorum insaturabilis, Eccli.
36.Omnent escam manducabit venter, is . aufera me ventris concupis entias,Luc.2I.attendite Vobis nequando grauentur corda vestra crapula & ebrietate, quia esca ventri,& veter escis,&huc autem & illas Deus destruet, r. Cor. 6. Sed est ad Cretenses redeundum,inter quorum antiquas a Minoe institutiones, commemorat in Politicis phylosopli' comestationes,li. 2.cap. 3. lib.7.cap. io. Coelio li. I 8. cap. 26.viroru in Creta conuiuia dicta Andreia Systitia,id est, viriles sodalitates, puerorum conuentias Agetas,id est Meges. In Andriis infimat sortis homines indi- scriniinatim cu honestioris ampliorisque loci viris de publica alimonia parem consequebantur portionem,& indiscrete omnibus alimenta publicitus citra ullam exactionem suggerebantur:quanqua Athenaeus li. .cap. s. de Cretensium conuiuiis Lyctios ait singulos decimae fructuum & armentorum partem ad secietatem & ciuitatis ingressum conferre, Reliqua ibi videntor . Cretensium alioqui victum fuis se tenuem, id est , vπιλῆ α, πικρον , ex Pluta
chi Lycurgo, ut quidam Epimenidis versicula
198쪽
nbn illepidE ad syllogismum id est,
mentiente,quique seipsum refelsat,resectunt, Cretensis enim fuit Epimenides. Addit & de hac insula a veteribus iactatum, Quicquid usta quam proueniat, H omnium optimE in Creta haberi. Foedum autem & prorsus ut ita dicam ventrale, quod idem lib.as .cap.9.lese lata pas sin illic permissam venerem masculam, nὸ superfluam parerent multitudinem , multa alioqui ad cibi temperantiam,vt perutilem,sapienter atque studiose constituta,an qu bd Cretum' nemo gustauit unquam cubansὶ ut idem lib. i 7. cap. 8.ex Tullio pro Murena, sed sedentes , ut Athenaeus ubi pauid antε,ct humi sedentes, ve ubi paulo post Strabo , villibus tecti amiculis, iisdemque seu aestate, seu hyeme. Foeda autem illa nὶ quis fingi putet, probat ex Aristotele, cuius verba zelo Christianae opinor religionis vetus interpres Latina faccre neglexerat.Filiorum enim multitudinc prohibebant, potestate viris facta, post suscepta aequo numero prole uxores abdica di,alio usu introducto. In quo cacsentetia D. Thomae videtur Aristoteles de marium usu intel lex ille. nec vituperasse. Volatera. lib., s. in Politic.Ex quibus etiam primis ira ire
Graecos irrepsisse pueroru amore testatur apud Athenarum li. is .cap. 27. Tiniacus. quos quam immerito Strabo lib. io .commendat,qui nota straἶ-ura ignorauit eos pueroru non tantu amatores, sed o& raptores,ta merito in Moralibus Plutarchus execratur. Nec tacet Strabo post ad dcteriora N ij
199쪽
i s IN EPrs To M plurimum mutatam delapsamque Cretam, receptis qui maria popularentur piratis & latronibus, a Cilicibus primum vastata, dein a Romanis destructa. Locus autem a C lio suppletus extat in Politicis li. r. cap. 8. unde bona pars
pr. aedictorum de Cretensi Republica sumpta est,quam & ibi tradit Philosophus videri aderit principatum totius Graeciae natam factamqua r fuisse, ut pote in alto sitam, & cuncto mari imminentem, de omnibus quodammodo Gr cis incumbenterit,ut qui omnes mari ferὸ Cret Umm adiacent.Sed de hoc plus satis . Redeamus ad triavitis in Pauli de Cretensium vitiis interpretes.Triplex ergo malum in eis coarguitur, falsitas seu fati citas,ferocia, influuies,& huic iuncta pigritudo, Quod vani siue mendaces essent, & mendacium amantes, quod mali & voratores no-Σij, quod pariter otiosi vellent comedere,ideb-que ferias & otia libenter admitterent. Quorupostremum vitium ne forte leue putemus, n Otii 'μ ue otio exultemus, nimium ve gestiamus, Otium Reges prius er beatas
, - ,- . ait Catulus. Sic Sodomae, quς antequa euert retur,uniuersa irrigabatur,sicut paradisus D mini, Gene. 13. dc filiabus eius,hoc est,toti pentapoli Syriae Sic vocatur Sap. io. a quinque ci- . uitatibus, quib' olim fuerat inclyta) exitio fuit
cu saturitate, abundatiaoth,EZech. Is .Et inubtam malitia docuit otiositas,Eccle. 33. Prou.Ir.
qui sectatur otiu,stultissimus est.28. replebitur
200쪽
AD TITV N. CAP. I. I pegestate. mulier c contrario cordata pane otiosa no comedit. 31. Cui dissimiles, hoc est, otiosas non vult ali ab Ecclesia Paulus, i.Tim .s .sed omnibus edicit ac denuntiat, ut qui non laborat,nec manducet, utque qui nihil agentes cu- Lσbqr tarioso tamen agunt praestaret autem vacantes esse,quam ineptis implicari laboribus, ait ad Minutium Plinius pr cipit, ut cum quiete operantes pane edant, I. Thessi . a. cap. 3. hoc est, iuxta prima primo homini siue legem,siue poenam datam,in siidore vultus sui vescantur pane suo,Gene. 3. Galba parasitus dictitabat nemine o, oth sui ratione reddere cogedum, at Cato me- red Mara. .lius, no minus oth quam negoth clarorum viarorum rationem extare oportere, nam & de
omni verbo, nedum facto, otioso reddendam in die Iudich rationem dicit Dominus, Mat.1 2. Omnino reuocandae aduersus otioses leges, si non Draconis, qui oth damnatos capite mutitauit,ut habet Plutarchus in Solone Coelius li. IO. cap. s. li. H.capH.quod prius in more AEgyptiis fuisse autor est Diodorus, lib. 2. Vt cogeretur oes scripta nomina sua.& quo simul cxercitio viveret, ad Prς sides Regionu deferre. qua in re qui mentiretur, aut iniusto quaestu victi- raret, in mortis poena incidebat, Qua Amasiae
Regis legε facit Herodoti Euterpe. Sed vel Pisistrati,qui, quod est in Euagelio de otio sis inforo diu statibus ad vinea a patre familias ire ius sis, Matth. 1 o. ciuibus otiantibus de suo boues S semina largiens, ad labore eos amandabat,