장음표시 사용
301쪽
iso et N EPIs ΤΟ ΕΑΜ negligant,recte taxari. Pueros autem in sacris literis enutritos, statim fieri religiosissimos,
tiamsi minus eloquentes. Itaque nos ex diuina scriptura omnigenam virtutem discimus, utimur autem Graecorum sermone ad eruditionis verae pr exercitameia,Sed nos ex domestica doctrina in scholastica, ut alteri haeret ait ra,lapsi sum'. Redeamus ergo ad paretes & dominos,eos de suoru liberoru famulorum doctores. Et qui docere ij possint, qui non didicerintὶ
Eadem ergo consequentia cum Orthodoxialij, tu siperiores episcopi auditores pala ho Ubilarum te tabatur ad domestica sacroru Biblioru lectio-nc, Prior quide ita, Neque vobis solu sufficiat, quod in Ecclesia diuinas lectiones auditis, sed in domibus etia vestris aut ipsi legite,aut alios legentes requirite,& libeter audite. Lectiones igitur diuinas & in Ecclesia,sicut cosuestis,audite, domi relegite. Si quis occupat', Vt ante refectione scripturae diuin no possit insistere, no enim pigeat in couiuiolo suo aliquid de ea
relegere,ut quomodo caro cibo pascitur, sic animaDei verbo reficiatur,& tot' homo id est, exterior 5e interior, sacto & salubri couiuio satiat' exurgat. Na si sola caro reficitur,& anima Dei verbo no pascitur,ancilla satiatur,domina
fame torquetur, quod qua sit iniustu, sanctitas Vestra no ignorat.Ideoq; quod ia dixi,diuina illo desiderio legere & audire debetis, ut de iis& domi,& ubicum alibi fueritis, etia loqui, dc
302쪽
dios docere possitis, ut verbu Dei ceu anim lia nauda,ruminates utile succii, id est, spiritale sensu,& vobis sumere, & aliis Deo auxiliante propinare possitis, ut in vobis impleantur illa, Calix tuus inebrians, qua praeclarus, Psal. 22.& sue maducatis,sive bibitis, siue aliud quid facitis, omnia in gloria Dei facito,i. Cor. io. Et Dei quide verbii omni tepore cum gladi desiderio V ἶ-D vos oportet fideliter i eper audire, sed iis speciaT liter diebus ieiunio tu nimi tu & solentii dieruὶ lectioni debetis diuinae attentius insistere,&c. cu Dei adiutorio,ut lege Dei spiritaliter mereamur agnoscere,&c. Et, Adhuc bonu habemus solatiu, diuinarii lectionem scripturarii, quia ea est no parua beatitudinis praecognitio,&c. speculu, quo homo seipsu,& qualis ut,& quo tendat,cosideretur.Et modo cit Euagelica lectio le geretur, audiuimus dicete Dominii, Venite benedicti,&c. Mati. 2s. Vt hac ergo voce desiderabile audire,&ab auditu malo possitis per Dei gratia liberari,totis virib' Deo auxiliate c5tedite lectione diuina in domibus vestris frequenter legere,&in ecclesia libeter &obedieter audire. Sic Augustinus ad populu in cocionibus
radragesimalib'. De tepore, Serm. Ss.s6 8 s. 9s. U2. De sanctis, Ser. 38. qui est I. de anim
bus fideliu defunctorii. Ad ide suos hortabatur alter, ad Biblia inqua,diligetor no in teplo tantum auscultanda, sed etiam domi in manus su- B;ια δε-ἰ menda. Merito male audire, qui nec domi qui- inmaniusv-
de hoc faciat, quod Eunuchus in curru, Act. 8.
303쪽
as 2 IN EPIs To LAMNec excusat resipsi dentes,non sum monachus, neque seculo renuitaui, mundanus sum,uxore habeo, liberos,& curam domus .Hoc illud,inquit, est quod omnia una quadam quasi peste corrumpit, quod scripturae lectionem ad solos
putatis monachos pertinere : quod Euangelia nec attingitis quidem, latum abest ut penetr re iudicetis operaepretium. Hinc hodie sursum deorsum feruntur omnia, ea res haereses peperit,vitam corruptam inuexit,omnia miscuit &confudit: cum tanto vobis quam illis magis sit necessaria, & suscipienda illinc remedia, quo plus mulieris,filiorum, seruorum curam agentes,& plura versantes in medio, vel uxoribus cohabitantes,vel militiae ascripti, vel aliis implicati negotiis, quotidie vulnera capitis. Nec magis excusat excus intes, Non intelligo, nec intelligere valeo scripturae profunditatem, nihil tale salt) quod nunc plerique dicunt, dic
A ibis=ὼ eis bat AEthiops ille lingua Barbarus, mente phi-n-ihi studia losophus,tot licet negotiis distentus, sed cogis o miseripi tabat potius diuinitus adiutum se iri, non con temptum,modo quod suum erat,afferret, studium scilicet & diligentiam: quem &nos imiremur, cogitantes qualis fuerit domi versans, ct sedes, qui vel in via,nec tempore profectionis sustinuit sine lectione manere, sed & non intelligens legebat, nec a lectione destitit,multo minus postquam intellexit,ideoque cito cosecutus est doctorem,&viae ductorem missum
a Deo Philippum. Lego,igitur inquies,sed fru-
304쪽
stra, non habes qui manu ducat,non adest Philippus.Sed spiritus qui eu mouerat,adest.Quomodo postis intelligere, qui neque leuiter inspicere velisὶSume libru in manus, lege histo-rram omne, quae nota sunt, memoria tene,quet
obscura, & minus manifesta, frequenter percurre: Si nequiueris assiduitate lectionis inu nire,accede ad sapientiorem,vade ad doctore, communica cum iis quae scripta sunt, indica vehemens studium: cum viderit Deus tantam animite promptitudinem adhibere, non despiciet, sed etsi null' homo te docuerit quod quPris,ipse sine dubio reserabit. Nam fieri no po- Lemmῖ jarcst,no potest inquam,fieri, ut quis sine fructu U -- discedat, qui assidua attentaque scripturaru lectione fruatur. Ne neglexerimus salutem n stram dilecti, Quaecunque scripta sunt,ad doctrinam & correctionem scripta sunt omnia,
Rom.Is. I. Cor.IO. Magna aduersus peccatum
munitio, scripturae lectio , magnum barathru, profundum praecipitium,ignoratio: magna s lutis perditio diuinarum legum nihil scire,&c. Haec dc multo plura os illud aureum,in Genes. Hotnil. 2i. et '. 362cin Matth. & concione 3. de Lazaro,tum clarius, tum expressius. Fortis petis, annE omnes archari velim, ad scripturae, ac proin ad scietit theologicae studium,in quo diuina discuntur,&explanantur mandataΘRespondeo cum summo & theologo & pontifice Adriano vi. si quibus sorte recentiores plus Ad L. Placent,Equidem uti neminem arctare intedo, Traiii u
305쪽
α IN EPIsTOLA ML-is quate ita multo minus omnes excusare possum,clini certissimum sit ununquenque ad tantam diui-Ρ nae legis obligari notitiam,quanta possit actus suos,pro qualitate,conditione, statu personae citra peccatum mortale dirigere. Et de pastoribus quidem,quos Dominus in ecclesiam suam vocavit ad statum oculi, quorum est aliorum conscientiis & saluti consulere, non video qur sine damnabili culpa,omissa diuinae lesis noti tia, aliis intendant,relicto verbo, mensis ministrent, Ach. o. Sed sicut impietatis crimen est e
piscopo, neglecto diuini verbi studio solicitudines suscipere seculares,ita unicuiq; laico peccatum,nisi inuicem sibi etiam in his quae ad coemunem vitae usum pertinent operam fideliter dederint,can.Te quidem.& seq.M.q.I. Verba
sunt Petit in ordinatione Clementis. Viderindergo etiam laici, ne apud districtum iudicem
censeantur oculos a proposito scu statuto de clinare in terram,Psal. IG.dum pro temporaliu facultatum aut honorii quaestu, diuinis neglectis,humanis legibus ardentius inuigilan studiaque diuina quam humana remimuS attendunt,rarius obseruant,minus libere defendiit, suc in his quae scire tenentur,quod indubitata est, siue in aliis, nisi vel victus necessitate,vel
Rei p. fauore, vel quia ibi plus valet ingenium, vel alia simili de causa,plus corporis quam animae pabulo, profanis quam secris scripturis pl'
intendant.Non inquam,video,quomodoDes mutaris eiusdem scripturae inspiratorem, 2.
306쪽
Tim. . 2.Petr.I. super omnia diligant. Restat ergo ut omnes apprehendamus disciplinam, ne quando irascatur Dominus , & pereamus 'de via iusta, Psal. 2. Sic enim minatur alibi, Eo quod appropinquat mihi populus hic ore,non corde,labiis non praecordiis, ideo ecce addam, ut admirationem ei faciam, miraculo grandi & stupendo, peribit sapientia a sapientibus eius, intellectus prudentium eius,Esa. 20. Quam cς- citatis poenam uniuersa comitari mala idem antea testis est , propterea captiuus ductus est populus meus,quia non habuit habere curauit) scientiam, nobiles eius interierunt fame, multitudo siti exaruit, dilatauit infernus aniamam suam, aperuit os suum absque termino, descendunt ad eum populus,fortes eius,sublimes,& gloriosi,incurvabitur homo, gloriabitur vir,oculi sublimiu deprimetur. Esa. s.Et O- se. .Conticuit populus meus,eo quod non habuerit scientia sexcidetur, peribit, perdetur prae iustitii quia tu repulisti scientiam,o facerdos. Nam nihil co sequetius,qua qudd oculoru,qui pastores sur,obscuratione comitetur,iuxta PsO8. Rom.H.dorsit,qui populus est, incuruatio, error videlicet,& culpabilis subditorum impactio. Haec dsis Traiecten. in Quolibetis Quaestionibus primis sine argumetis. Et addit Chardis sthinc doctori cuida in nominato visium esse ma tam inter h. iorem hominu parte charitatis experte vivere,. 'inti freob non obseruatiam primi & maximi madati, is
de diligendo nimirum ex totis nobis & super
307쪽
omnia Deo, Matth. 22. Marc. I 2. in hoc quod hominum statuta multo quam Dei verba fortius amant, &c. Huc spectabat Beda, citante Thomae cathena, super id, Luc. 2 .Et incipiens a Mose,&c. hoc nobis in loco non vlla scripturam interpretandi ,sed gemina nos humiliandi inecessitas incumbit, qui nec in scripturis,quantum oportet, edocti, nec ad implenda quae discere forte potuimus,quatum decet, sumus intenti. Nam si Moses & omnes prophetae Christum locuti sunt, & hunc per pallionis angustias in gloriam suam intraturum, qua ratione se gloriantur esse Christianos, qui iuxta virium suarum modulum, neque seripturas qualiter ad Christum pertineat,inuestigare,neque ad gloriam , quam cum Christo habere cupiunt,per patientiam desiderant attin ere Sed quid est rius,quam quod Paulus sic hortatur ad Col. 3. Verbum Christi habitet in vobis squibus aute, vobis3 iis qui sunt Colossis, sanctis & fidelibus fratribus in Christo, Col.I. quibus hanc inscribit epistolam , non ut aliquot alias, episcopis, presbyteris,diaconis) Verbum ergo Christi bundanter habitet in vobis in omni sapientia,
docentes Sc commonentes vos inuicem . Vbi
Scholia Hieronymo & Primasio inscripta, Et hic ostenditur laicos verbum Domini non solum susscienter, sed etiam abundanter habere
debere,&se mutuo docere ac monere,&c.Sed
Lali; is, i qV0xsum tam multaZEquidem in patribus ONDi, cibiai. thodoxis non omnino nec indiligeter,nec in-
308쪽
ideliciter per Dei gratiam versatus sum, quam non potui n6 eos semper mirari, quibus hodie tam pestilens & capitale videtur,quod vetercs
contra ut adeo salutare toties commendant,
tam nunquam in ea fui sententia,ut idiotae aut mulierculae, addo clerici etiam & monachi o- 'innes omnia Biblia indifferenter legerent.Etenim quae hodie est hominum atque teporum
malitia, quae paulo supra Chrysostomus in sui
temporis Ecclesiam ex scriptura non lecta, inuecta quaeritur incommoda, eadem in hodie nam verὸ tempestatem inciderunt ex scriptura
lecta quidem, sed perperam, aut no intellecta, haereses, schismata, rerum denique omnium Mreligionum confusio & perturbatio, dia, quod& Hieronymus,tantus licet alioqui mulierum ad scripturae studium & lectionem hortator, scripturam tamen ad Paulinum stomachatur omnes sibi passim vindicare. Hanc anus sit quit) garrula delirus senex,sophista verbosiuς,
hanc uniuersi praesumunt,lacerant,docent antequam discant, inter idiotas &mulierculas do sacris literis philosophantur. Et tutius quidem ac omnibus modis melius fuerat,populares s lutem suam viva voce quam lectione discere, nihil tamen etiam vetaballectiuncula priuata, quod iidem qui ante patres admonent, sacris se concionibus praeparare,in Ecclesia quod domi praelegerant, audituros: Sed negare non possumus quin pastoribus plurima ex parte cessantibus,greges ad mutos magistros aliter alij con-
309쪽
fugerint,quidam quide, ut cum Paulo ad Phil.
a.dicam,ex bona voluntate, seu intentione, sedeoque charitate:quidam autem quq plui ima forte pars est ex contentione, inuidia,curiositate. Lamentabamur,vel potius hodieque cum prophetis lamentamur, Adhaesit lingua lactentis ad palatum eius in siti, paruuli petierunt panem,& non erat qui frangeret eis,Thren . . Malter, Dormitauerunt pastores tui, consopiti sunt principes & fortes tui,dispersus est populus tuus super montes, non est qui congreget, non est obscura contritio tua, pessima est plaga tua,Nah. I.Vbi Hieronymus, Quoniam nocessat diabolus, quos unque ad dormiendum illexerit, consopire,excitat ita sermo diuinus, Surge qui dormis, & illuminabit te Christus, ad Eph. s. In aduentu ergo Christi,& sermonis Dei,& doctrinae Ecclesiasticae, & consummationis Ninitiae speciosissimae quondam meretricis,eleuabitur populus,& ibit d moles scripturaiu,ibique montes inueniet Mosem,prophetas , Apostolos, ct Euar gelistas, ad quales moles cum confugerit,& in huius emodi natatium fuerit lectione versatus, si non inuenerit qui eum doceat, leuis enim multa,& opera- Iij pauci, Matth. 3. Luc. io . tuc & illius studium comprobabitur, quia congerit ad montes, &magistrorum coarguetur desidia, Infert enim luxta lxx.& non erat qui susciperet, Sequitur, Non est contritioni tuae sanitas, sana licet esse
videatur,tumet erecta est prae superbi plaga
310쪽
tua. NonnE videtur tum propheta dum interpres, nostri temporis &pastorum silentium ne dicam ignauiam,&populi antὸ cum eis consopiti quasi e graui somno excitati studium,&adscripturas tum audiendas, tu legendas hodie nam alacritatem praedicere,& quasi digito indicareὶSed peraeque non tacuit insoletium inde hominum, & scripturis abuteri u tumorem, nisi quaesto mox de adhibito remedio, insan bilem sitim certhalioqui, vel incendiu potius, nisi permultarum animarum ruina non restinguendum. Cum igitur Biblia laicis omnia om- Biblia omnibus prolico i,& permittente magis principe quam probante liceant,doceat aute dc scriptu 'Mra & experientialiteram sine vivificate si iiiiii 'occidere,& nudam & simplicem lectione plus interi in afferre scadali qua salutis, rei nediti,ut sic dicam,remedioru fuerit, iuxta cosiliu facultatis Parisiensis ad Erasmicas propositiones titulo Tri .de hac materia, couenies dc naoru aediscationi accomoda explicatio ex Orthodoxorti comentariis excerpta, sacris literis apposita,
sic quoque vr pij, sobrij, humiles de precabudi
legeret,&dociles, nec inde a crebra diuini verbi auditione avocaretur, aut praedicationes cotcneret, paratiores propriu quis'; pastore, aurdoctores csisulere,audire, dc quae min' captur, discere,& de iis quae in cocionibus publicis au : dierint, modestd inter se ad moru correctione, deuotione,copunctione conferre,qua aliter saecraprofani tractare,hoc est, vel catholica in du