장음표시 사용
351쪽
moechati, concubinas Absaloni, & filiam fratri incestandas permiserit, 2. Reg. I 2. I . IS. Sequitur ergo tandem in litera, Sobrias in cibo de potu, quod non video qui, quod ait hic Aquinas, spe stet ad irascibilem, sed permultum facit ad castitatem seruandam sobrietas, de qua
hic breuiores erimus tum quod nulla ci graeca vox proprie respondet,ne apud Latinos quide, vetustiores, tum quia I.Tim. 2. de muliebri sobrietate quae satis esse videbantur , obseruauimus, uti olim gentium foeminis vini usus fuit ignotus, quem nunc quoque Syris & Persicis minime concedi testis est Fr . Barbarus, lib. I. cap. s. addens sapienter nonnullos gentiles, sic eodem in templo Liberi Patris & Veneris si, mulacra congessisse,ut qui huius imaginem vi sendi studio venirent, prius illius statuam salutarent.& cap. 6. Sic profectb res habet, qualis cibi potusque ratio, talis & cogressus venereus, sequitur hic vivendi normam, ut tener pullus matrem . Specta sinquit Hieronymus paulo
antea cap. I. in verbo snon vinolentum ) ventre &genitalia, pro qualitate membroru, ordo vitior v. Nunqua ergo ebriu ebriave castu casta
Vc putabo,ut qui etiam si vino consopiti do
inierint, peccare tamen per vinum potuerunt,
hoc nuc dixisse sufficiat, quod, secundum ApD- stolum,in vino est luxuria, Eph. s. hoc est, insipientia, furor, procacitas, libido . Quo loco,&Gal. s. se purgat calumnianti Rustino, quod in i Eustochio adolescentulis consuluerat vinum,
352쪽
ut venenum fugiendum,Vini opus, non natura, Dei utique creaturam damnans, & aetati pro prio calore feruenti licentiam auferens, ne sub
occasione parum bibendi plus bibat,& pereat. Sed de vini usu & ab usu peculiaris nobis est liber in opere de Abstinentia, siquando Deus
dederit in lucem exire. Igitur matresfamilias praesertim iuniores , dc succulento adhuc corpore siue maritis patribus esecludis, siue liberis gignendis,gestandis , dc lactandis consultu volunt, velint autem oportet, quibus omnia post Deum debent, sint, si non prorsus abstemiae,aut nimis ieiuniose, at perpetuo sobriae, laedit enim ut inedia diutina, sic dc immodica cibi vinique copia, neu per immoderatum potum plus aequo ad libidinem incalescant, Non
enim minus ad matrem pertinet,quam ad patrem Diogenis in temulentum puerum scomma Ebrij te parentes seminarunt: Ex quo Plutarchus de liberis educandis praefatur a maioribus traditum,ut coniuges geniturae operam daturi,aut omnino sobrij,aut vino saltem modestissimc delibato, congrestumiaciat. Et quod idem Sc ibidem verbo quidem grauiter, re autem Vere commonefaciens ait, Meretricia ingredere domum , ut perdiscas quam vilissimarum rerum pretia nullam prae se ferant excellentiam, sic temulentas ancillas matronae accuratius inspiciant,ita quid sibi maxime cauenda animaduersurae: hoc enim animo Laconea&yxoribus de liberis seruos potos in conuiuiis Wisi retia
immodica quam noxia. Ebrietas ta rentibus D- tum qua cauenda.
353쪽
adhibebant, non ut horum ineptiis oculos pascerent,aut se alioqui oblectarent, sed quo ex ebriorum miseriis discerent, qu cunque in s eruis turpia sunt, in liberis hominibus fore turpissima. Dicat, inquit ubi paulo ante Hieronymus,quisque quod volet,ego loquor conscientiam meam, scio mihi abstinentiam,& nocui Lse interruptam, & profuisse repetitam. Ego quoque scio matrona honestam, hydropolia, cui puella caeterarum Parisiensium more assueuerat, medicorum consilio , &vici hortatu, quo marem pareret, intermissa, semper exinde
afflictissimo fuisse corpore, & florenti adhuc aetate viduam , obiisse. Atqui quod attinet ad huiusmodi, quisquis fuit, consultorem Plato de Legib. lib. Σ. mulieri gignendis liberis operam
daturae vinum negauit, & Lacaemas , quaeso heviros pariebant, vel vini prorsus expertes, Vel aquatissimo utentes voluit Lycurgus apud Xenophontem. Sed de uxoria sobrietate plus satis pliis certe qua initio exponendae voculae putabamus. Quantu ad tertia animae vim, seu irascibile spectat,vult Paulus esse benignis, bonas erga omnes,ut cum ma suetudine tum viris pareant,tum domu regant, Sunt enim ut plurimuiracundae. Non est caput nequius colubri capite, non est ira super iram mulieris,Mulieris ira, irreuerentia, c5rusio magna, Eccl1.2s. Prou. 2I. Melius est habitare in terra deserta, quam currimuliere rixosa & iracunda. Quia ergo potest euenire, ut domus diligentia cum austeritata.
354쪽
regatur,& per hoc Apostoli praeceptum matrona seuerior fiat in seruulos,ideo benignitatem copulauit,ut tunc se credat mariti domu bene regere, si cum benignitate imperet serum lis & filiolis, non cum terrore, foris quoque in eleemosynarum erogatione benigne sint, multo magis intus siue domi, Omnium erga viros maxime,ut quibus eas principes Apolloti v lint non subesse duntaxat, de quo mox litera, sed & placere,i. Cor. 7. I. Petr. in ut placeant, tum quae mundi sun curare,tum etiam se orta vorsemianare, & maritalibus se moribus aptare, laetas coram illis esse, vel potius Letis collaetari, moe- stis commaerere. Speculu, ait Plutarchus praecepto connubiali I . si laetantis imaginem tristem reddit, dolentis hilarem, de maerentis riadibundum,vitiosum est. Amens est, inepta, i sulsa mulier,quae iocante blandienteque mariato, frontem contrahit, Serio aliquid agente, iocatur ac ridet, Animi tum minimε benigni, tum etiam contemnentis indicia, 28. Qtis ii ptiali Iunoni rem faciunt Diuina, cum victima fel non consecrant,exemptum post aram abiiciunt,innuente lege nunquam bile trave in c5nubio esse oportere:Debet enim ut vini,sic matronae austeritas, suauis ac utilis esse,non amara,vt aloe ac medicina, 29 . Pudicς continentiq; mulieri maxime gratiiserga viru Opus,vi,quod Metrodor' docebat,ne si opter cotinentia iratEcu viro conuersetur, no vel frugi muli ei e contenere munditie,vel viri am nte blanditias ne-
355쪽
3o IN EO STOLAM gligere, nam & morositas honestatem facit iniuiucundam, sordes frugalitatem reddunt inutiassem, o .Et Omne quidem superuacuum, meretricium,ac populare fugere eam couenit, morum vero consuetudinisque vivendi gratiis ea erga virum artificio Vti decet, Una cum voluptate honeste cum eo conuersantem : Suapte
alioqui natura seueriorem,insuauem , placidε admonendam: & pudicae quidem, sed rigidae atque austerae, dicendum, Non te ego eadem uti & coniuge & amica possis m, 39. Quae sana
mente sunt, maritum ira clamantem silentio leniunt, silentem alloquio consolantur & mitis tabisisiam gant: quo Cyrus modo hostes vociferantes simus. inter lentio excipere, silentes clamore Graecis iube se iratis eou bat inuadere, o. Errant,qui solum cum gaudio vis . voluptateque gestiunt, rem habent: cum subirascuntur & dissident, secubat, tum enim maxime Venerem, optimum huiusmodi mulieris medicum,accersendam, quod poeta docet, dicente Iunone,
Vos in amore pares iungam,thalamoque locabo. Cum semper autem dc ubique fugiendum , ne vir uxorem, neu virum offendat uxor, tum inprimis ne id accidat dum una concubant, qui enim lectus iurgiis tum moderetur,cum simultates,offensas,& iras alibi susceptas non alio loco vel tempore procliuius sit diffoluere3 Tales vel in concubitu corrixantes , Socratis Xantippen , Ciceronis Terentiam veteres r
356쪽
uxorem describit Erasmusauuena - lis Satyra, semper habet lites alternaque iurgia lectus,
In quo nupta iacet, inimum dormitur in ι o.&, Das est uxorialite . a.de Arte. Vnde pulchrὀVarius Geminius sublimis orator, Qui non litigat, inquit,caelebs est,citat lib. a. In Iovinianu Hieronymus,& ex Aureolo Theophrasti libro de Nuptiis,Per noctes ait) totas garrulae con- RJxsm questiones.Illa ornatior procedit in publicum tit res. haec honoratior ab omnibus:Ego in conuentu foeminarum misella despicior. Cur aspiciebas vicinam Zquid cum ancillula loquebarisῖde foro veniens quid attulistiὶ non amicum habere possvnius, non sodalem, alterius amorem sui odium suspicatur: Si alteram aspexeris, se existimat displicere: quoscunque illa)dilexe it,in- .. gratis tibi amandi. Et quo nemo melius Lire potest,quam qui tot passiis est, Salomon tam i. inulti nubus, Melius est sedere in angulo domatis,quam cum muliere litigiosa in domo comuni, Prou. 2I. 2I. Si domus communis erigit uxorem in superbiam,& contumeliam viro j cit, quanto magis si diues fuerit , & in domo
eius vir manserit 3 Incipit tum non Uxor esse,
sed domina,&viro, si offenderit, migrandu est. Et tecta iugiter perstillantia in die frigoris,& litigiosa mulier comparantur, 10. 17. Stillicidia eiiciut hominem in die hyemali de domo sua, similiter & maledica mulier asii duis iurgiis,"idiana garrulitate facit domum perfluere,
357쪽
tiis suorum. 3o G IN EPISTOLAM
M viru eiicit cx aedibus. Verξ fuit Socrati Xa tippe stillicidium perfluens, multis prius conuitiis affectit in lotio perfundens, post tonitru
scilicet,pluuia. Diogen. lib. 2. Hieron. I.in Iouinianum. Gellius lib. I. cap. Ir. Et rursum in alio loco, sed non occurrit, citatur tamen ibidem Hieronymo, Sicut lignum vermis, ita edit virusuum uxor malefica, Et cap. 3 O.Inter tria quae terram mouent & turbant, mala, ponitur mulier odiosa, cum in matrimonium fuerit assumpta. Ecce A hic inter malorum magnitudinem ponitur uxor,sed odiosa. Sed de mulierum benignitate , dc opposita morositate nimia. Addam ex Plutarcho ad fine libri de liberis educandis antea citati, de eadem erga familiam suauitate, quatenus eis cum viris communis
esse debet,Haud inquit volo asperos de nat ra durissimos , sed qui se iuuenes aliquando
fuisse memores,puerorum delictis veniam interdum concedant, des deriis habenas modo remittant, modo laxent,modo intendant, Leuia presertim peccata molli ferant animo , aliqua etiam nouisse dissimulent, ut pleraque videntes non videant, audientes non audiant.
Amicorum errata perserimus, quidni & filiorum Seruorum aliquoties crapulam. minimis redarguimus,interdum pepercisti, insuperta gitor, moleste aliquando pertulisti,vltro venia adhibe,per seruuli quandoque fraudes demulussti, exhibe iracundiam, Ex agro iuuencos abstulit, rediit hesternum temetum nonnunqua
358쪽
A D TITVM., CAP. II. 3 7 exhalans,inscius csto: unguenta redolet, taceto . Hunc in modum petulca iuuentus, equini pulli instar domita mirisque redditur. Sintii cnobis ad textum sequentem parasceve, Domuσcuram habentes, quod sonat, domus custodes , vel domi manentes , nec per ali nas domos vagates, quales taxat , primae Timothei s. Cui consentaneum est quod Gorgias domi clausas esse voluit , ut carum nihil praeter fama nosceretur. Quod nec eis reliquit aut dignum putauit Thucydides, optima matronam deficiens, de cuius laude aut vituperio minimus rumor dissipatur. Barbarus lib. I. p. a. ex Plutarcho de virtutibus mulier i ut assidud domi sint,& re domestica curent, quae praecipua mulierulaus, Mulier enim do inu vel aedificat sapiens,vel eradicat insipies, Prou. I . Et erudiatur ergo a vetulis iuueculae, ut domus diligentia habeat, ne viros c5tristent per negligentia, sed cu viris quaecunque in domo sunt, bene ac diligenter procur re ac dispessere laboret. Quod verbii hic tantii in nouo testamento occurrit.eode sensu, Us σαοτειν,domu siue fumilia regere ac gubernam, dixit, I. Tim. s. unde peti potest huius loci,si cui placet,amplior expositio. Caeterum puella quae hanc domus curam de solicitudinem a parentibus didicit, arte . didicit non aspernanda, huic enim nunquam defuturum est: quod agat domi,quin ad confirmadam corporis valetudinc satis erit exercitationis, si domus partes frequenter obeat, & vel
359쪽
3og IN EΡIs ΤοLAM componat quae oportet, vel aliis quid opus facto pr scribat. Lunam, ait Plutarchus prςcepto conubiali 8.cum abest a sole, lucidam claramque videmus,soli admotam dc propinqua, obscurari condique: Modestam contra uxorem oportet cum viro praesentem se tum maxime videndam exhibere, cum abest maritus, aedes
custodire, domi latitare, nec aliter quam si vidua sit, agere. Sed dc hic quoque mariti non leuiter quidam peccant,domi tristes de austeri, foris hilares δc festiui. Tales , ait idem praecς- pto i cum nolunt uxoribus suas domi volu-
ptates, cibum,potum,iocos, risusque communes esse, locent eas sine ipsis haec eadem alibi quaerere . Nusquam autem tutior est, siue formae, si contigerit insignis, siue iudicitiae, siue,
cuius non minorem oportet esse curam, semet thesaurus,quam domi: ad quae conseruanda ut parum idoneae sunt ad choreas,festa, conuiuia, Peregrἰua- ciirsitationes,& longinquae absque viris pere- ρ'ς m-M grinationes, sic ad excludendam zelotypiam.
2 Periclitatς sunt Sara, Rebecca,Dina, sed pere
gre dc apud exteros,Gen. I 2.2o. 26.34. Illarum
pudicitiae curam Deus habuit, maritos diuino iussu peregrinantes comitantium,hanc violari permisit, quod praeter autoritatem patris obambularet in aliena ciuitate,ut videret ait mulieres regionis illius, spectatrix scilicet, ac vicissim spectanda, iuxta illud Ouidij, Spectatum veniant,veniunt flectentiir uti e. Matrona ergo, si formae dona de aetatis lubri-
360쪽
cum periculo & obtrectationi obnoxia sint, ut nusquam securius vel honcstius quam domi , aut apud maritum, ita nusquam debet esse libentius , De cuius latere sumpta est, IGene. 2.non eam oportet discedere. Plutarchi praecepto 3 i. AEgyptias mulieres uti calcea meto mos vetat patrius, ut se domi contineat.
33. Phidias Venerem finxit testudini insistentem, hoc aenigmate indicans matrisfamilias Th Lis; laudem esse solitudinem & silentium, De hoc insistem πι- posteriore in r.Tim. a. cap. prius illud bestiola adeo nunquam e testa prorepenς, ut de inde h et Graecis φερ dix. e dicta sit:& si quid metuit, ilico
se totam intra contrahat, fgnificabat uxori domi manendum,& per domum totam obambulandum,sed ita ut domum secum circun- ferat,& si quid prospicit, ne sit ultra cortem, arcam,hortulum aedibus iunctum prospectus. Intra haec pomarria matronae regnu circunscribitur, Siquid mali metuit, nusquam minus intuta qua domi. Quod igitur a multis dictu citat Valla li. .ca. 3o. In domo seu familia bene in stituta omnes sunt in ossicio, id fit, si sua cuiqi tribuatur functio. Suma aute ossiciorum diu iasone,alia dictitur domestica,alia externa: Qvqforis geruntur,ad viris pertinci, Quς domi, mineae sunt lanctionis,quae ad rem penuaria,quq ad pensa familiς distribuenda,& ad opera
debita exigenda.Si sedula tota do mu subinde lustret, circunspicies quid in thalamis desit aut in coenaculis,in conclaui, ubi vers intur liberi,