장음표시 사용
601쪽
obedire,etia infidelibus dominis quia nassis qui modo tales sunt, fient cito sicut nos,fideles qui paulo ante de Dei cognitione nihil sapisbamus,Dei fidem non habentes, α -οως Ambrosio,inobsequetes,Hieron. inobedientes, liis,immorigeri,contumaces .Errantra,in morubus,vel per opera mala peccates,vel iuxta superiorem diuisionem, in contrariam de Deo opinionem,& sic in errorem incidentes,id est, falsum pro vero tenentes & sequentes, putantes lucem tenebras,& tenebras lucem, Eph. s. Sed quando tales eramusZAnte Christum nobis natum atque datu. Quo enim modo non dementia aut i tultitia, huiusmodi Diis, hoc est, Idolis seruire aut qui maior error, qua ex hominibus mortalibus,imo mortuis,adeoque cxbrutis,exsurdis quoque ac mutis lignis,saxis,& metallis Deos facere, & Diis per nos ipsos factis sacra facereὶ Quod &paulo inter eos minus desipietes senserunt &deriserunt. Nec enim Perse, quomodo Graeci, vel Deos ex hominibus or-'f' tos, vel homines ex Diis progeneratos esse sen tiebant,& quibus erat consuetudo talibus aras templa,statuas extruere,insaniae tribuebant.Et
Cambyses Cyri filius, ut ab uno Deo reliquos Cambasa discamus,viso Api eiusque sacerdotibus. O ca- inrisi3D-pita,inquit, nequam, huiuscemodi scilicet Dij existunt,carne atque sanguine praediti, ferrum '' sentientes, dignus nimirum AEgyptiis Deus. Sic locutus , sacerdotes flagris caedi, AEgyptios , ut quisque seriari inueniretur , occidi
602쪽
iussit, ita sestum solutum, Apis femore saucius
in templo iacens extabuit,vulnere extinctus,asacerdotibus clam Rege tumulatus est. Idem Αευριἰbio Vulcani simulacrum multo derisu cavillatus suoιιia. est, Cabyrorum templum multis iocatus verbis cremauit. Herodotus lib. I. r. 3. Rex ob id
impius scilicet AEgypti primoribus & insianus, ut alias erat, habitus est, sed a peraequE, si non multo plus, & impiis & in sanis sacerdotibus, De quibus Esa. 19. Stulti facti sunt & seducti principes Taneos & Mempheos, deceperunt
Azgyptum, α errare fecerunt in omni opere suo, icut errat ebrius & vomens. Subiicit Paulus ea quae pertinent ad corruptionem affectus, tum ad se, tum ad alios. Is autem rectus est, cum rationi seruit, & delectationibus secundum eam licitis utitur, quam contra cum non sequitur, sed sua desideria,tunc corrumpitur,unde dicit, ruientes desideriis animi, CV πο- luptatibus carnis varias, secundum omnes sensus , ut hae respiciant peccata oblectationum carnalium, gulam, libidinem, vestimentorum& similiuni rerum mollitiem, de qualibus ali bi noster quod ventri suo seruiunt, Rom. IO.&Phil. 3. quorum Deus venter est, & voluptatum quam Dei magis amatores, 2.Tim. 3. Illa Auam His, Vero ad alia vitia,ut ambitionem,auaritia, qua id olatria. non dubitat hic idololatria,&auaru idololatravocare, Eph. s. Col. 3.& Ro. s. Non regnet peccatum in vestro mortali corpore, ut obediatis eius cocupiscentiis.Et alter quida, Post cocupi-
603쪽
tere,Eccli. I 8. Nos vero post concupiscentias nostras ibamus, & desideria nostra sequeb mur,eis prout poteramus, satisfaciedo. Si quide honore aut pecunia desiderabamus, multo ad haec consequenda labore seruiebamus. Quod oculus videbat, auris audiebat, hoc manus
comprehendere laborabat. Graeci ad gentilium impietates & foeditates, ut stupra, prostitutiones,vigilias nocturnas,& huiusmodi respiciusi& haec ad Deorum,si diis placet, cultum & honorem, ad eas quoque quae sic in proximum, ut & in nos quoque committuntur, impurit tes, masculam venere, cum sororibus nuptias, cum matribus incesta,quq tacite magis hic Paulus, quam apertὸ designat. Et haec quidem in
nos & corpus nostrum peccata. Quae sequuntur,extra corpus sunt, Sic enim partitur Apostolus, I. Cor. ,.In ordine,inquam,ad alios eramus in malitia,ea est alij nocendi voluntas, qui enim malum alteri intendunt inferre, malitios dicuntur, quae mala scilicet sunt, certa prinsertim,quam vocant, malitia, aut etiam vindiactae cupiditate, in proximum exercentes, &si quidem nocere non licuit,in inuidia,ouet est ceproximi bono ac successu, ut de malo siue in elicitate prauitas & nequitia,Wntra, Si malu facere nequibamus, malevoli saltem & inuidi,
quod valebamus,aliis eramus, eorum malum desiderantes,bonum detestantes.Breuiter, cuamplius non valebamus, proximo inuideba-
604쪽
mus, quod quia valde detestabile est,gratis scilicet altu odisse,& sibi nihil prodesse, ideo subodivara dit,odibiles odiosi tum Deo, Rom. I. cui similia Dii si, tet odio sunt impius & eius impietas , Sap.I . tum etiam ab hominibus odio haberi digni, de alterutrum siue ininicem odientes odio proseque-tes,alij aliis infensi, & alios oderamus, & alij
nos oderant,quadam velut liuoris atque odi icompensatione, Et ex inuidia enim odium nascitur , & ad haec vitiorum extrema cum quis peruenerit, ut omnibus inuideat, omnes od rit, merito eum vicissim omnes oderint. Sed de tam malos ne ad seipsbs quidcm, nedum ad alios amicitiam habere testis est g. Ethicorum Pauli ινσ- Philosophus. Qusrat aliquis quomodo Paulus modose intir fuerit stultus,incredulus, erras, voluptatum se erimi'U' uus,maliis,inuidus odiolus & odiens, antequaeum Dominus saluu faceret, Respodet Theodoretus, Apostolu seipsum una cum eis com- nunerasse, non quod fuerit omnibus iis criminibus obnoxius, sed ut qui fuerit persecutor, Nam nec omnes omnibus aliis fuerant obnoxij,omnes tamen sunt lalutem consecuti,Deique gratia,non merito suo salui facti: quo igitur modo auderent aliis conuitium ingerereῖ
Respondet & qui quaestionem mouit Hieronymus,alios locum hunc sic intelligere, ut node Paulo & Apostolis, sed sub Apostolorum persona,de aliis dictu putent, ut quomodo sub persona sua, Apollo, & Cephae,in Corinthiis dissensionem & schisina arguit, i. Cor. I. . ica
605쪽
AD TITVM. CAmr ssshoc etiam ideb se & Apostolos nominas, omnes qui in Christo crediderant, quales fuerint ante regeneratione,ostederit, Et cum ceti E le P M Ut
gimus iuxta legis iustitia sine querela fuisse,ad 'Σ
pedes Gamalielis eruditu, & ab infantia sacris laudatilis. literis institutum, in Iudaismo supra coqtaneos& congeneres profecisse,vehementer paternas traditiones aemulantem, Phil. . Act. 22. Gal. I. Respondet ergb secundo, Iudaeos ante Saluatoris aduentu in leseversatos, iustitia licet non plena, aliqua tame ex parte habuisse, At ubi populus conclamauit, Crucifige,&c.ablato ab eis Dei Regno,& gentibus tradito,ex eo tempore qui in Christum non credidit, stultus fuit,errabundus,&c. Annon vobis videtur Paulus fuisse stultus, quando zelo non secundu scientia lapidantiu Stephanu vestimeta seruabat, Act. 8.y. Ecclesia persequebatur, Christi discipulos vinciebatῖaut ullas poterat habere virtutes sine virtute Dei Iesu, aut aestuante voluptatu flamm restinguere,cum non esset temptu DeiῖEt quae Pinu res maior malitia dc inuidia,quam cotra absentes υρε et
a sacerdotibus literas sumere,&ubique Christi: ' fideles vastare, nolle se saluum in eo fieri, & iis qui salvi esse volebant,inuidere, intantum odij
cotra Saluatore instigari, exardere,& Christianos odisse,& consequeter ab omnibus odium promereriὶ Quis maior error,inobedictia, vaecordia, qua postqua respirauit dies,& praeterie- rut umbret, lege abolita velle seruare,& apparete solido viritim cibo,infantiet lacte cupere po-
606쪽
tari3 Simul tamen & humilitas eius admiranda, quod qui omne utilitate iustitiamq; legis quasi quisquilias dc purgamenta contempsit, Phil. 3. recte se sine Christo vitiis omnibus seruiisse memorauit.Hucusque Hieronymus. Et Iudaei ergo post Christum suscitatu praedicatumque
non credentes, nedum gentiles ante eundemnatum auditumque,tales erant,utrique ante mdem receptam insipientes,nimirum, id est , S pientiam Dei,quae Christus est, non habentes.
increduli, cundem in carne venisse credere nolentes .errunm,pro Christo Antichristum expectantes,& reliqua quae hic describuntur, committentes .Haec Anselmi sunt. Postremo cum Primasio notadum,quales nos omnes Dominus inuenerit, Praecaustiti,ait, simus Iudaeos &Graecos omnes sub peccato esse,Rom. 3. t nside nostris meritis praesumamus, neque de naturae bono gloriemur. Ecce enim quales eramus ante gratiam, per arbitrij libertatem. Et hic campus, quo no alius vel amplior,vel asperior,mihi patebat, nisi de liberi arbitrij tum nomine tum re, tum etiam facultate, non semel antea scripsissem, ad ea Digressionibus Io. H.&appendice v H. ad eandem,collectis aut potius indicatis, pag. 27o. Apostolicis formulis, huic quam enarrauimus, similibus. TramuεJuimm, Eratis, fuistis, cum essetis, quibus hominem post peccatum ante gratiam, id est, peccatorem non adhuc iustificatum,veri boni nihil vel esse vel polle non latum agnoscimus,
607쪽
sed& experimur . Sed Deo gratias per Iesum Christum,ut sine quo nihil possumus, Ioan .is. in eodem omnia possimus, Phil. . Cum autem benignitas O humanitas apparuit Saluatoris nostri Dei.non ex operab
iitretiae quae fecimus nos ,se ecudum m sericordiam s.a aluos uosfecit, per la- uacra regenerationis renouationis Spiritus aucti quem essurit in nos ab udie, per Iesum Christum Saluatorem no rum, ut ius, sicari tralia ipsitu, heredessimi ssecundumJem Pisae aeternae.
ἰOs TEMOR est ratio superioris instructionis , cx credentium statui post: conuersionem suam sumpta, ad' quem cum ex mera Dei gratia vocamti sunt, aetetna bona haereditate adituri, multo magis esse debent aliis etiam infidelibus, omnium vero maxime principib',grati, modesti, ossiciosi,quantum fieri potest: secundum Deli. O stendit autem salutis nostrae statum, eiusque status ordinem & processum, salutis quoquo causam,& saluandi rationem, modum, atque finem. Est autem salutis humanae causa, diuina charitas & misericordia.Deus,inquit,qui diues est in misericordia, propter nimiam charitate
608쪽
IN EPIsTOLAM suam, qua dilexit nos,etiam cum essemus moris
tui peccatis, conuiuificauit nos Christo cuius gratia estis saluati, Ephes. Σ. Charitatis autem Dei, dico, tum interior affectus, tum exterior effectus. De priore, Cum autem apparuit, Ambrosio & Hieronymo illuxit,ut & antὸ, cap. 2. benignitas, eisdem bonitas, & haec quidem ab aeterno in Deo fuit, benignus enim & miseria cors ubique scripturarum praedicatur: sed haec quandoque minus apparebat,Vbi nunc est zelus tuus,multitudo viscerum tuorum & misericordiarum tuarum ξ se per me continuerunt se,
Esse. σ3. sed palam facta est per essectum Filium
eius utique incarnatum,de quo, Cr humanitas, Sic enim non aliquot tantum Latiui,Hieronymus in scholiis,Primasius, Bruno, Aquinas, sed& ex Graecis Oecumenius & Theophylactus, de Christo secundum hominem, siue humana natura & incarnatione exponunt, non quasi pater eam assumpserit,sed quod sic humanum genus dilexerit,ut eius seruandi studio , filium situ unicum carne sumere iusserit, & simile nobis effecerit: quod Dei erga nos humanitas per humanitatu Verbo counita praesertim apparue Pindisi Ο rit. Catholice quidem,sed cum non hic legaturpia. αν ταωnliis, sed quλα θεω τι ,hoc est,studiu& amor,& ut apud Gelium,ii. I 3.cap. IS. dexteritas quaedam ac beneuoletia erga omnes homines promiscua,cui diuersa est μισανθρωπία. Quod hic Hieronymo & Ambr. in textu humanitas est illi in Comentariis est clem Elia in scholiis & Prima-
609쪽
sio,Dei largitas.Virtus,inquit Thomas in exteriori defectuu alienoru subuentione consistes, Nihil enim tam humanum,quam inuicem c descedere. Barbari ait praestabat nobis no mo- ρbilaibraria dica humanitate, Act. 28.& 27. h mane, seu humaniter Paulu tractas Iulius Cei turio c. Condescendit autem Deus nostris defectibus,vel maxime figmentum nimirum nostrum imo suum cognoscens. Psal. IO2. de ina.
quo sequitur, Saluatoris nostri Dei, qui sicut pro nobis,sic pro eis qui adhuc infideles sunt, salua-
dis apparuit,Dei dico Saluatoris, vel totius superbenedictae Trinitatis,ad saluandu nos propensissimae.Deus enim noster, Deus salvos faciendi,&,Salus Iustorum a Domino, Psal. 63. 3 7. vel certe Patris, de hoc enim sic inte praetatut Hieronymus,ut palam obstare videatur, quominus accipi de tota Trinitate possit Minus quidem euidenter Ambrosus,sed tame& is ad Patrem refert,uterque paulo post ali gandus,quibus clarissime Patrem hic Saluato- Patem rem vocari consentit Anselmus , Tales, in I r G-quiens, fuimus ante Christi notitiam, quales descripsimus: ideoque damnationem meriti:
sed per Dei gratiam in Christi cognitione salutem reperimus,nam saluos nos fecit, cum apparuis, quando illuxit benignito,diuinae misericor- , diae largitas,eiusque operum exhibitio, σμ h mamto,bonus item a flectus misericordiae Dei Patris,& Saluatam nostri, inDeo adsimilitudine
nostri ita dictus , Nam is apud nos humanus
610쪽
dicitur, qui hunia nitus de misericorditer erga homines assicitur, quia humanitas, miserico diae affectus est.Secundum fidem dc intellectu nobis apparuit humanitas dc benignitas Dei
Saluatoris, quando comperimus Deum P A-Τ R E M miseratorem esse ac misericordem, Haec ille. Nec humanus tantum propter mis
ricordiam, S in homines affectum , sed etiam
homo in parabola vocatur, Matth. 2I. Marc. I 2. Luc. 2 o. Deus homo,in quit,erat paterfamilias,
Is nimirum ide qui misit in vineam suam alios dc alios seruos suos ac agricolas, de nouissim ὀFihu,ut obseruat Irengus li. .cap.7o .Et editionis secundae in Matthani sue Chry sostomus cusuo ibi Theophylacto,sue autor alius, homil.
4 .Homo nomine,non naturq: similitudine, non veritate: natura hominum dc angelorum
Dominus: misericordia, homo , beneuolentia pater. Sequitur vera saluandi nostri ratio , de praesumpta eademque falsa excluditur, quasi propter merita nostra saluati simus. Hanc aute excludit,cum dicit,no ex operibin iustitiae, seu quq sunt in iustitia, quae fecimin, fecerimus,aut antε faciebamus nos, tot supra modis peccatores,
etiam in Dei lege Iudaei,quanto minus sine lege dc Deo gentilesZIllis enim olim iam dictum est, Ne dicas in corde tuo, propter iustitiam
meam introduxit me Dominus, ut terram hac possiderem, Non enim propter iustitias tuas, dc rectitudinem cordis tui ingredieris ut possideas, Deut. 9. De horum autem operibus ςquὸ clarum,