장음표시 사용
311쪽
: non ignorant pecorum pastores, bicornibus fistulis ii dentes, aliquando per ursos rapti, cotinuὲ sufflant, nec fame urgente ursus discedat alimoniam conquisiturus. Quocirca accepto caprino cornu , interdumque vaccino, sonum horridum excitant, ut territa fera, immunes ad armenta dispersa recurrant. Qubd bicornem fistulam, vulgari gentis Seeckpipe dictam, secum ad pascua ferant, ita naturae usus docuit, ut oves,& armenta auidius escam sumant,atque compressius pascantur in herbis.
Ingemis. Vsii ae Lituani Sueonibus & Gothis in Orietatibus plagis viciniores, pro singulari voluptate d
312쪽
eunt, ferocissimas bestias seni per ad manum habere domesticatas, ac omni eorum arbitrio singulariter obtemperantes. Vnde ut id celerius fiat, in caveis vel catenis, eas recenter ἡ sylvis captas praesertim ursos aliquatu- Ium fame macerandas obseruant, unum vel plures magistros conformiter vestitos, eis escas porrecturos deputantes, ut eo pacto ad lusum ac tactum cum eis etiam solutis assuescant. Adhibent & dulcem sonum fistularum. quo plurimum gaudet, ut eos ad ludicros gestus, de choreas assuescant. ac tandem dissona tubarnm voce ad pedes erigendos, tanquam acriore signo, inducii trde finaliter ut a choreae inspectoribus, matronis presertim de virginibus, pilo anterioribus ungulis porrecto, bipedali incessu mercedem saltus exquirant: quae si ira liberalior visa fuerit, directoris nutu murmurant, atq; 'capite moto nummum petunt augeri. Ita mutus interpres, linguae ignarus in exteris terris , ubi haec spectacula fiunt, mutae ferae signaculo praescribit astutum quaestum. Nec tamen id fieri videtur, quod solum eo exili quaestu vivant ita proficiscentes: quia ij ursorum ductores sunt ad minus sex, vel duodecim valentes v xi: in quorum societate quandoque sunt filij magnorum nobilium de magnatum, ut remotas nationes,mores, locorum distantias, arma, concordiam, vel discw
diam Principum ijs ludicris artibus agnoscant.Verum cum aliquando deprehensi sunt in Germania viat res spostasse, atque vrsis obiecisse deuorandos, technisliis oppositae sunt leges grauisiimae, ne amodo eb ingrediantur. De agilitate Vrsorum. cap. 23.
OC currit & aliud spectaculu, quo ursi capti depor
tantur naui,atq; per fimes ast audendo, vel dest dendo, ludicras exhibet exercitationes: aliquado etiam utiles, pro rerum inopinato euetu. Nam accidisse meminere prouincialium historiae,quenda a pirata aem Io suo liberatu fuisse, hac occasione, quod territus eraeis pirata in accessu sceleris perpetrandi, ex eo quda a
longe funibus vidit ascendentes, dc descendetes homi
313쪽
nes ut putabat pro defensione nauis, ut moris est, δsublimiori malo nauis. Nec alij erant, quam iuuenes vrsi, in funibus colludentes. Praeterea amoenius est spectaculum, quod eis ad aquas extra naues aspicietibus, maxima multitudo marinorum vitulorii admirabun- euaπiam da Occurrisivi quasi innumeri porci videatur hinc inde arte 'illisi circumnatare nauem: fitq;,ut hastis longis, atq; hama- marisitis,affixa chorda capiantur a nautis. Similiter de caete- pianιμr.rae bestiae, quae captum vitulum marinum eiulantemq; more porcorum iuuare conantur imb de ipsi ursi ad natandum dimittuntur, ut ad eas admirantes vituli capi- a tir vel alias orta tempestate, coelo due
314쪽
DE ANIMAL. SYLVEST. NE autem domesticati ursi escas, quasi solis specta
culis reseruati, inutiliter consumant, rotis applicantur in curiis magnatum. ut uno vel duobus sociis, aut pluribus annexis, podera aquarum, es alias res' eleuent ὶ puteis altis. idque eonuenientibus urnis magnae qualitatis capacibus,ad hoc specialiter ordinatis.
Nee sotu in hoe iuvaminis genere, sed oc magnis plaunsi dome- stris pertrahendis applicantur: quia magna fortitudo 'ei ligna eis inest in brachiis, ungulis,& I si bis. Sed nee inuisum Luccosiue est, Vt in pedes erecti, saccos vel ligna ad locum designa
rιant. tum comportent, aut in portis magnatum pro cultodibus, ne noxiae intrent bestiae, dePutentur. Mirum thmen ludum dum paruuli sunt, cum pueris domesticis impunὸ exercent.
SVnt in Septentrionalibus sylvis vulpes nigrae, candida ,rubeae,crucigere in dorso,aliaeq; coelestino colore respersae,omnes tamen in eadem malitia atque astutia participantes. Nigrae pelles preciosiores caeteris aestimantur, quia Moschouitarum Principes frequentius his utuntur. Deinde crucigerae pelles, hoc est, que nigra cruce dorsotenus sunt a natura signate, pr pter maiorem ornatum, & pellium magnitudine: qua non nisi in maturiore aetate vulpes consequitur. Haem
315쪽
m guloso ingenio Hulpium. ν Vlpes pressa same,frigore, & nivibus, acceden clo aedes humanas, fingit latratum canis, ut confidentius dornesticae bestiat eam accedant. I n super singit se mortuam ac resupina flatum attrahit,lingua porrecta. Tunc aues incauth descedentes quasi cadauer comesturas,aperto ore rapit & vorat. Prsterea qua do esurit, nec inuenit quod maducet, rubea terra se inuoluit
pelles, uti nigrae magno comercio Moscholaitarum MRussorum,& Tartarorum appreciantur: quavis nigrae annexam habent suspicionem, quod atro colore,fumo videlicet picearum tedarum sint adulteratae. Candidae pelles minoris sunt reputationis, & coloris coelestini, aut assirini, propter multitudinem,& pilorum casum: minus enim cutibus adhaerentes durant. Attamen qui euriositati student,aut utilitati, mixtura diuersaru pellium operimenta arcendi metoris, pro vi dormietium conficiunt, quia magnum calorem citd inductum conseruant, leuesque sunt, senioribus conuenientes. Rubri vulpes praedictis omnibus frequentiores ubique repseriuntur, facileque vestigiis post se in niuibus relictis, venatorum se gacitate,& canu celeritate capiuturi prouect lepores,vrsi, cerui, lupi, lynces, propriis vestigiis se venatoribus produnt, aestate vero odore canum.
316쪽
et appareat quasi cruenta:probciens se in terra retianet flatum:quam Videntes aues no spirante,lingua eore eiectam, mortuam putant. Sed mox ut descend rint, eas attractas deuorat. Praeterea quum videt non posse propter aculeos superare echinum, se resupina atque ita mollem corporis partem lancinans enecat. Vesparum etiam quandoque multitudinem cauens,Gmulans se ab stodit, extante cauda: circa quam ut illas certatim occupatas, villoque denso implicitas animaduertit, egreditur, atque ad saxum, siue arborem perfrucando obterit,ut extinctas deinde pascatur. Eodem fere commeto cancris & pisciculis insidiatur,ripam oberrans. caudaque in aquam demerse,illi nouitati occurrunt, villisq; obuoluti illicdextrahutur. Praeterea cum pulices habet, fasciculum mollis foeni ore accipit pilis inuolutum,seque paulatim posterius inchoando in aquam mergit,ac totum corpus, Ut pulices aquam se sientes,ad caput ascedant. Deinde caput immergit, ut in foenum fugiat: quo facto, foenum relinquit in aqua, di mox enatat. Praeterea clim famem patitur, ludum simulae cum lepore: quem ilicb rapit & deuorat, nisi fuga ut frequentius fit, suam vitam conseruet. Canes etiam quandoque euadit latratu, se canem fingens, sed
certius,dum ramo se suspendit, canes errare cogit, in certa vestigia insequentes . Solet etiam venatorem dc canes eludere, dum gregem caprarum intrans unam ex eis occupat,eius dorso Insiliens, ut per cursum caprae fugientis propter odiosum sessorem, citius euadat. Nam de aliae caprae sequuntur: quas quum venator turbari timet canes reuocat, ne pereant plures. Capta quoq; in
pedica, quandoq; morsu sibi pedem praescindit, ut vel
sic euadat. Quum vero fuga nulla pater,s mortuam simulat, via pedica extracta fuga arripiat. Praeterea quum canis eam insequitur, & assequutam apprehendere nititur, villosam caudam suam per insequetis ora trahit: sicque canem eludit , donec sylvarum latebras
ingrediatur. Vidi & ego in scopulis Noruegiae vulpem
inter rupes,immesa cauda in aquas plures educere cancros,ac demum deuorare.Idq; non rarum est spectac
lum,quum nulli pisces,ita ut cancritimi isse rei,Preserti
317쪽
tim villosae adfarret:etiam aridis piscibus in aquas ad emolliendum emissis. Qui podagra vexatur, calida huius bestiae pellieula extracta, atque pedibus circumligata canantur. Adeps etiam eiusdem animalis, auribus di m ebris prodagram patientis adhibita, prodest. Pin-fuedo eius torminosis,&omni dolori confert. Cererum eius infanti saepius datum, nunquam caducus erit. Et ita haec & similia pro simplicibus medicinis per experientiam obseritant Aquilonares. De ferocia semisum per hicum eura M
I N festo Natiuitatis Christi sub noctem , statuto in
I loco,quem inter se determinatum habent, tanta loporum ex hominibus diuersis in locis habitantibus co-
uersorum copia congregatur, quae postea eadem nocte mira ferocia quum in genus humanum, tum in caeterat animalia, quae feram naturam non habet, quit, ut maius detrimentum ab his, istius regionis inhabitatores, οῦ quam unquam a veris & naturalibus lupis accipiant. Nam uti compertum habetur, aedificia hominum in sylvis existentium, mira cum atrocitate oppugnant, ipsasque fores effringere conantur, qud tam homines, quam reliqua animantia ibidem manentia consumat. Cellaria ceruisiarum ingrediuntur, ac illic aliquot cer-uisiae, aut medonis tonnas epotant, ipsaque vasa vacua in medio cellari j unum super aliud eleuando col- Iocant : in quo a natiuis aut genuinis lupis discrepant. Locum verb, ubi forsare illa nocte quieuerunt. harum terrarum incolae fatidicum arbitrantur: quia si alicui in eo quid aduersi contigerit, veluti vehiculum obvertatur, atque ipse nivibus iiiij ciatur, Hanὶ sibi persuasum habent, eum isto anno morte moriaturum, quemadmodum id a multis temporibus pet, experientiam explorarunt. Intra Lithuaniam, Samogetiam, ac Curomam est paries quidam , ex quo- dam castello diruto reliquus, ad hunc certo anni tempore aliquot millia eorum coueniunt, ut uniuscuiusq;
318쪽
agilitatem in saltando explorant, qui hunc parietem
transilire nequiuerint, uti pinguioribus sere euenit, sagellis ab eorum praesectis caeduntur. Denique constanter asseratur, inter hanc multitudinem etiam istius terra: magnates, atque ex prima nobilitate viros versari. Haec igitur metamorphoseos ratio, ipsi naturae maxime contraria, a quodam huius veneficij perito, per poculum ceruisiae propinando dummodo is qui huic ira licito consortio applicatur,illud acceptet certis verbis adhibitis datur. Postea quando sibi consultum videbitur, hominis idaeam, in cellarium aliquod,aut a ditam sylvam se conferendo, in lupi formam totaliter transmutare potest. Denique hanc iuxta placitum post aliquot tempus relinquere, atque illam vicissim ali mere sibi integrum est. Exempla hominum eorum, qui in tuos conuersi
AC ut ad exempla perueniamus. Cum nobilis quia
dam longam per syluam iter faceret, aliquotque seruilis conditionis rusticos, huius veneficu haud ignaros quales plerunque istis in oris reperiuntur secum
ducebat: dies ad vesperam tendebat: tum etiam in synua pernoctandum erat, quia in proximo nullum hospitium fuit: denique fame ac penuria premebantur. Tandem unus eorum repentinum consilium proponit caeteros debere esse quietos, nec ullum tumultu, si quid viderent excitare: sed a longinquo gregem ovium pascentem conspicere . curaturum , ut abique magnis i . boribus unam ex his ad coenam haberent assandam. Lege --
statim deinde in opacam sylum, ne ab aliquo conspi in m ciatur, se confert, ibique formam hominis in lupum et transfigurauit. Poste; in ovium gregem magno impe ιγ tu irruit,& unam ex eis retr5 in sylvam fugiendo di- ripuit:quam aliquanto post in lupi forma ad currum defert. Soch autem huius praedae conscij, talem grato animo suscipiunt,& in curru clam abscondunt: qui verb in lupum se transformauerat,ad sylvam iterum reuertitur,liumanamque formam rursus assumit. Con-
igit quoq; in talionia haud multis ab annis,inter nobilis cuiusdam coniugem atque seruum suum quorum lue
319쪽
ilite maiorem eapiam, quam in ulla alia ChrisHanorum regione habent quod altercarentur homines in lupos mutari haud posia: prorupit ergo ille extemplo eius rei exemplum velle ouendere, dummodo sibi facultas concederetur: cellarium solus ingreditur: unde paulo post lupi forma indutus egredies,a canibus per agrum ad se luam tedens esstigatur: qui ei oculum etficatis acriter se defendebat eruunt. Postera autem die, ad dominam suam monoculus redit: Denique recenti adhuc memoria compertu relinquitur, quomodo Dux Prusitae,iali veneficio parum fidei adhibens, quendam huius maleficii expertum, vinculis clausum coegit ut in lupum se transformaret: quod ita factum est. Hune tamen, ne huiusmodi idololatria impunita manere igne postea comburi madauit.Talia enim flagitia tam diuinae, quam humanae leges seuerissimὸ puniunt.
N partibus Aquilonis huius auis na tura generosior ac fortior, quam in elteris mundi partibus esse censetur,maxime propter coeli soliq; rigorem. &abundantissimam escam volucrum. scilicet suae naturae conuenientium, pro solido nutrimento. Sanguine nim, corde,ac pectore eam auidius nutritur, magna6; venandi
320쪽
venandi audaciam affectumque sumit: qui & naturali
superbia, ac tyrannide magis quandoque quam necem sitate stimulatur ad raptum,&delectantur in illo. Sunt etiam, qui cor tantummodO,latere per rostrum ape to deuorant: aliquando etiam cerebrum appetunt, reliqua varic corporis reiecta. Qui venationi student per accipitres, cancros eis Offerunt manducandos: ex quarum esca mira satietate delectantur, avideque volatilia' venantur, ut gratam pro exquisita esca restituant praedam: idque iacillimi faciunt ob volatus agilitatem, quam supra reliqua Volatilia habent, pennasque ac . Abulisti os, quar sinsulis annis Veteribus abiectis,eis renouat Laeti, ita tur. Estque huiusmodi naturae, quddauem , quam im inii a Vς *ςri p d xur, Ungulis sub pectore ob inducendum calorem seruat, maneque liberaliter sine iterata rapisna absoluit, i Duc de natu accipitrum. Cap. a. Domesticus accipiter domino rapinam sylvestrem porrigit: unde cor &intestina recipit in escam Et hi tepidioribus locis plus delectantur, citiusque carne bovina, vel porcina impinuuantur, uti gallinacea carne iuuene marcescunt, cc veteri temperantur. Ante aucupium commodius in locis non nimium t nebrosis seruantur, ut alternis diebus prodii antur. Sed ante omnia cauendum, ne teneris infantulis exitio
iampum sint. Nulla nanque bestia quantumcunque domest insimiae ca, aded grassatur in infantulos,ut simiae,& magni a infantum cipitres: qui aduolant cunabula, ungulasque tam for- hostes. titer imprimunt oculis,& naribus prolium, ut vix euo incipiter laturi eximant. Hique sunt corp're amplo, oculis v
eastonem Dis & pellucidis , vultu hilari,grossis pedibus, longis, en unguibus,det itiose comedentes, cunctasque aues inuadentes: quia nullas timent aves, nisi pauonem , inamb di lepores, cuniculos, Vulpeculas, porcellos, anseres, frues,anates,& gallos sylvestres venantur, praesertim fame de frigore urgente, quando aduolant domos homanas ubi subtilibus silis ala permotis , intra ianuam roclusi capiuntur; tandςm lonso ieiunio domestican-