장음표시 사용
321쪽
tur serὲ eodem modo quo taleones. Est & aliud genu,
accipitru in Septentrionalibus terris, quod domesticis auibus insidiatur,ut anserulis, anatibus, & pullis: hyemeq; tempus suu cognoscens, latitat in nidis: audax in paruis,& timidum in magnis. Α niso etia fugatur, α gallo tandemque emoritur fame . Nisus rapax , vltra omnium ferrarum naturam saeuiens in suum genus, prout homo, ibidem in magna multitudine reperitur. Solus frequetius volat, ne in praeda sustineat sodalem. Passeres, caeteraeq; auicular eius insidias fugietes, quam celerrimὶ sese recipiunt ad rubos spinosos. De Aquilaram natura, dissemita
AQuilam auem nobilem & rapacem, ab acumine
vitiis sic dictam, omnibus notam relinquo. V runtamen quia in Septentrione maxima multitudo, propter ferarum abundantiam reperitur, aliquid de earum natura, praemissa distinctione , praesentibus in
Sex igitur sunt genera aquilarum. . Primum Herodius, qui de Girnicus dicitur,auis inter omnes nobilissima, colore caeruleo, ad albedinem tendens, praeterquam in pectore dc alis, ubi ecelestem colorem euidentius imitatur: adeo fortis, ut quilam rapiat: etiam ad eb animosus, ut si in aere post quatuor vel quinque grues, vel alias aves dimi sus fuerit, non desinat a praeda, donec omnes ad terram successive deiiciat, ea ne ad hoc edocto rapiendas. Nec reuocatus herodius is pre indignatione descendit donec rapiat elapsam.Nec plures generat,quam Vnum
i Secundum genus post hos nobilius est, quod anseres,eygnos, cuniculos & lepores praecipue rapit, quando pullos habet, Herodio quantitate mino coloris va', ex albis de cinereis pennis intermixtis, candidas pennas habens in breui ano. Tertium.quod truncatis insidet arboribus, unde d
nominationam accipitet estq; cinerei coloris: anates de anser Apim
322쪽
an seres venatur, duobus praedictis generibus in quantitate,& audacia minus.
Qitarium, quda accipit pisces, varium in ventre,album & nigrum in dorso , & in struma nigras habens maculas: unum pede habet anserinum ad natandum, alium ungulis acutu ad rapiendum. Insidet arboribus stiper flumina piscibus insidians : quorum maxima est multitudo in Aquilonaribus aquis. Quintum genus paruum est, variiq; coloris, sed ingenio pollens: nam ossa in sublimi portata, versus saxum ut rumpantur, ad medullam exugendam emittit. Sextum genus candidum, vivens ex venatione leporum cuniculorum, porcellorum, catellorum, vulpium,
. di similium. Aquila tantum pullos diligit, ut sagittaruictibus sese pro illis interponat,tanquam scutum. De proprietate Aquilarum, incu-
. . basione. cap. q. Mne autem .genus earum hoc proprium habet,
quod pellibus vulpinis & leporinis casu inuentis, vel ab eis extractis, oua fouenda inuoluunt, nidi que beneficio caloris solaris cubanda reponunt. Non enim continub cubare possunt manentes in nidis: quia Aucvκm Vngulae tanthm curuantur, ut rebus praedandis ineptae industria. reddantur. Curam tamen erga pullos educandos maximam gestan t, pisces, aues, lepores eis in escam adis i rendo. Quod quum considerant sagaces venatores,niados ascendunt,an usque pullorum ligaculo stringunt. Vt comedendi incurrant impedimentum. Soliciti itaque parentes erga sobolem aegritudine liberandatis, omnia genera ferarum in coelo , terra, marique recepta, nidis important,ut diuerso medicamine, uno vel altero modo suscepto , sanentur. Congeritur in hanc rem maxima escarum copia: quam aucupes ex trahunt , comeduntque, vel vendunt . Nee sterili quaestu id accidere solet , quum aliquando lepores , gallos sylvestres,an seres, anates,lucios, dc pisces -- gnos, plurium florenorum aestimatione inueniunt, inuentosque domesticis cibis apponunt, vel magno pretio
323쪽
tio vendunt. Colligitur, aucupem unum quandoqua plus duorum pullorum prouentu lucrari, quam col num aliquem praedus binis.Ne tam e pulli huiusmodi fame pereant anum soluunt,animaeq; in famelico eo pore pendenti appositos cibos permittunt, iterumque restringunt, quantb logius id natura concedit. Est na que aquila adeo generosi animi,ut pullos proprios noante dimittat,quam sibijpsis enutri edis sufficiant: nee eis putridas escas apponit, sed recetes. Nobilitate naturae aquila nedum alijs auibus secum permittit pastum, verum eo deficiente ex eis unam rapit deuora dam: unde & pennae aquilae in pharetris telis alius a positae pennas alitum consumunt, praecipuὸ anserina uilargItem visa aquila, caeterae aues pro eo die tantum terren tatur, ut vix famem pulsurae exeant in praedam, con mis. De Anate σ genere e . Cap. .
A Nas ab assiduitate natandi dicta, omnibus nota, tam sylvestris quam domestica, alioque modo degenere diuisa,hic veniet annotata,maximὸ quddin septentrionalibus aquis, tanta earum, praesertim silvestrium, copia est, ut fere cunctas aquas cooperire videantur. Non enim eas aucupes exturbant, nisi raro et quia anatum carnes frigidae sunt, & grossi notrimenti : imb verius, quia longὸ meliores ex sylvestri venatione, quam aquatica, habent carnes. Et licet anates diuersi sint generis, tamen omnes conii niunt in forma rostri, seu oris lati, & figura pedum membranalium ad natandum, colore secundum qualitatem regionis abinuicem discrepantes. Domesticae Anales d. tamen proph candidae sunt uniuersae et sed sylvestres msitas non nisi in tepidis aquis morantur, quarum subte raneae Venae calidam quasi sulphuream exhalationem V 'continuὸ subministrant. Ne tamen glacie constringantur aquae huiusmodi, naturae instinctu circulariter, & obliquὸ natantes, eas aquas seruant apertas, tantumque vociferantur, ut ad magnam viarum distantiam inde audiantur. Clim vero vehementia friagoris fuerint superatae, in sublime se eleuant, vastum V mare
324쪽
mare veIut unicum praesidium pro securissima statione petentes. De mirabili generatione Analxm Statis. cap 6.PRaeterea prope Glegornum teste Scotorum rec tiore historico ad duas leucas est rupes Basthnsis, .
in qua est arx inexpugnabilis: circa quam magnarum a natum quas Sollendas vocat pis cibus viventium, est mira multitudo : quaecum anatibus serinis communibus, aut domesticis, non sunt eaedem specie
sellandae specialissima: sed quia eis in colore & figura perlimigassenses. Ies sunt, nomine communi anatum congaudent. At discriminis causa Sollendae vocatur. Hae anates in ve . re turmatim a Meridie in rupem de Basse quotannis veniunt, & rupem duobus vel tribus diebus circum uolitant: quo in tempore rupem inhabitantes, nullum tumultum faciunt. Tunc nidificare incipiunt,& tota aestate manent, ac piscibus vivunt:& incolae rupis, piscibus ab illis captis pascuntur. Ascendunt enim illarum nidos, ut superihs de pullis aquilae dictum est, &ad libitum pisces acceptant. in capiendis autem piscibus mirabilis est huius auis industria. lnfundo maris lynceis oculis piscem contemplatur: contra quem se praecipitat, ficuti ςontra ardeam nisus : quem protinus ore & ungulis extrahit: etsi a rupe aliquo alio. interuallo distet, alio pisce meliore viso priorem elabi permittit, quatenus posterius visum capiat : & sic
semper recentissimos pisces habent, tota aestate rupem inhabitantes. Iuniores anates aut anserculos in terra
Silendara vicina vendunt. Si ex his bis vel ter quis comederit, ca- pinguedo pidissimae apparebunt: aues enim istae pinguissimae me cisse sunt. Earumque pinguedinem artificios E extrahunt, lis. quia in multis medicaminibus prodest: & partes m
cras vendunt. In fine autumni rupem triduo circumuolant. & postea agminatim ad partes Meridionales pro
tota hyeme avolat, ut illic vivant in aestate: quia qua-do nobis est hyems, Meridionalibus est astas. Diutiniim Eliae anates vivunt quod per quasdam signatas i color perpenderunt.Triginta, aut quadraginta in rupe bellat
325쪽
bellatores,liarum auium fructus alit,& domino rupis nonnihil vectigalis penditur. Preterea alius Scotorum scriptor, qui diligentius rerum secreta pertractat, dicit in orchadibus ex quodam fructu arboris cadente in mare, generari a nates. qui paululum susceptis alis euo-
Iant ad domesticas, vel J luestres. De Uerim. cap. . SYluestrium, domesticorumque an serum mira est multitudo in Septentrionalibus regnis, & maximὸ
tempore cubationis, quo siluestres redeunt a Meridionalibus plagis, idque circa initium Aprilis: hique
cineret, nigrique coloris, & rubet rostri ac pedum sunt, veluti domestici fere omnes candidi, & magni reperiuntur. Sylvestres sunt in multiplici differentia, videlicet in quantitate, colore, volatu, & origine. Quidam enim alijs sunt maiores, ut cinerei coloris: uidam nigri, & cineret, alte volantes:quidam candii nigerrimas pennas in extremitate alarum habentes,& hi altissimὸ volant: quidam ex arboribus nascuntur, ut praecedenti capite de anatibus Scotiar dimina est. Utuntur homines Septentrionales adipe an serino domestico in cibis condiendis, loco butyrit etiam in medicinis ad perfrictiones, conuulsiones, caecosque dolores subitos. Hic adeps butyro coniunctus, Languinem sistit: eoque ignis sacer, carbunculus, ulcera tinguae, & Iabiorum, cutis in facie, dc grauitas aurium sanatur. Anserino adipe utuntur Aquilonares ad rimas labiorum, totiusq; vultus, ortas ex frigore. Isq; adeps melli coniunctus, & morsui canis rabidi adhibitus,ad celerem sanationem Prodest. Carnibus anseririnis sale conditis,ventoque riccatis, tam coctis quam crudis, post aestiuale solstitium, uti omnium aliorum animalium, utuntur Aquilonares. Sed ante solstitium hyemale augurium sumunt ex osse pectoris anserini, quam saeua & quam durabilis erit hyems,hoc scilicet modo:Si clarum est esis carnibus, hyems rigida apparebit. Si spissum & opacu nix plurima, hyemsque V a tepida
326쪽
tepida sequetur. An ser taedio longissimae noctis ante diluculum in iarii frigore plus solito cantat: quia fame . & frigore concutitur, etiam in tantum, qudd albescit rostrum,& ungues. cuius unicum remedium est,
paleis uti subst ratis. Nec minus intentatis insidijs, aut
orto incendio clamat. De corari minis. cap. t.
EsT quoddam genus coruorum, aquaticum, siue
cornices anguillarum appellatum. He aues nige rimae sunt, praeter pectus dc ventrem: quibus cinereum colorem natura praescripsit,& incomparabile vorandi auiditatem. Venantur pisces, tardi sunt volatus, diuq; sub aquis manent, quando se immergunt. Habent rostra dentata, ut falces messorum : quibus retinet lues
cos pisces, anguillas praesertim: quas aded gulosὸ venantur,& vorant, Vt eas per aluum, ta quam per canale egerant vivas. Sunt etiam hae aues ingratissimae naturae, quia stercoribus egestis, cortices ac arboria ramos,
ubi habitant, inficiunt, ut subito arescan t. Ιdii; ardea facit: quae aequὶ ac illae in altis arboribus nidum collocat prope piscosas aquas, ut ferὸ omnia genera auium aquaticarum. In vere producunt oua. Est & aliud genus coruorsi, quod in principio hyemis septem diebus nidificat, & septem diebus pullos cubando producit. Hyemis autem principium intelligitur, quando quar ta caeli hyeme facit, clim scilicet sol intrat Tropicu Capricorni hyemalem, usq; ad Arietem. Accedit etia huic
coruo, Ingrato auium generi,alia auis aquatica, Mosemifex lia sex dicta totaliter nigra: quaret insidiatur,rostrum ha-re Humu- bens serratile, ungues fortes: quibus aquis immersa, sin . grandes pisces venatur,& edit. Gregatim in arboribus nidificat iuxta aquas, pullos piscibus pascens. Relinquens nidos,si sentit se grauari, nouum cibum euomit, alioqui peritura. Haec saturata, alas sole sic cadas expa-dit, diuque aquam cauda percutit,antequa ad volatum eleuetur. Sortitur erso aliud nomen, qu bd Humusc
Ius, vel Humidusculus dicatur. In omnibus littorib. Septeritonis ta aestate quam hyeme haec avis versatur. De ini-
327쪽
m inimica aue brum coria. cap. 9.AVis est Platea dicta Septentrionalis aquae incola: Platera
quae acerrimus vindex est auium se mari in ergen- auu. tium, ut piscibus vescantur. Ideoq; his insidiatur hoc modo:Inuolat in eas, capitaq; mordet, & eorripit, donee ad suum usum extorqueat praedam: quam mox dimittunt taliter lacessitae. Haec aliquando conchγlibus se replens,cum testis grauari se sentit,calore vetris semicoctas e ij cit, conchyliaq;.& ostreu quod intus est, latὸ exugit & edit. Praeterea inter pisces Oceani latos& aculeatos, Mia dictus reperitur: qui hominem a ca- Raia piscis nibus marinis natatem, ad deuorandum raptu & su D hominum focatum defendit, nec deserit, donec viderit eum a pe- amatrix. riculo euasisse. Hic piscis coruum marinum sub undasse mergentem,cipissime ad pastum rapit, ne etiam in
aquis careat ultore suae rapacitatis.
De Fast ibiti ν eorum di linctione. cap. 3 o. AQuilonares montes Falcones generant valde se-roces, sed generosos: etiam candidos, qui balliastis incolarum, nisi omnimodam vim in rapiendo
fecerint, tanquam aues sacrae non impetuntur: ali
quin damna facientes, quantumcunque nobiles, aut candidi sint, sagittas incolarum non euadent. Habitant tamen in rupibus quasi inacce ais, viventes ex raptu piscium: quos ob nimiam multitudinem diminuere non sufficiunt homines etiam innumerabiles, nisi concurrerit adiutorium rapacium bestiarum. Adebnatura ludit in rebus, abundantia vel defectu Lagaci sime temperandis. Abundant etiam ibidem accipitres, di milui, ac corvi, ob aquaticarum auium segnitiem, ac tardum volatum:quia nimium fertilitate fundi saginantur. Dein dimbiu ab aquis extractis. cap. 3I.
EI si multarum naturaliu rerum scriptores me mois riae prodiderunt, hirundines mutare stationes, hoe est,exurSente leui hyeme, repetere terras calidio-
328쪽
res: attamen in Septentrionalib. aquis Cepius campi scatoris extrahuntur hirundines , an modum conglomeratae massare quae ore ad os, & ala ad alam, & pede ad pedem post principium autumni sese inter cannas descensurae colligarunt. Notatum enim est, eas eo tempore, suauissimo completo cantu taliter descendere,&pacifice post principium veris inde euolare, atq; repetere vetustos nidos, vel nouos naturali solicitudine fabricare. Massa aute illa per imperitos adolescentes naantiqui & experti piscatores eam remittunt extracta, atq; in aestuaria portata, caloris aecessu hirundines r solutae, volare quidem incipi sit, sed exiguo tepore durant: quia immatura acceleratione no liberae, sed captiuae sunt reducte: Accidit etia tepore verno, liberδ reuertentes,nidosq; veteres intrates,aut nouos cos ruentes,
superueniente horrida hyeme cum denso casu niuium, omnes pariter emori, ut nullae in tectis, aut fluminum ripis tota ea aestate videantur, praeter paucissimas, tardius a profundioribus aquis ascendetes, aut alis de peregrinantes, quae naturae beneficio sobole reparaturae, hyeme penitus in Maio soluta, aduolare cernuntur.
R gricolae enim ex earu nidis sublimius, vel depressius aedificatis, prognosticum capiunt an in vallibus, an in montibus, vel collibus propter imbriu incrementum. vel decrementum sint seminaturi. Imb nec bonum omen capiunt incolae ex tectis,ubi hirundines habita xe perhorrescunt; quia ea culmina casura creduntur.
329쪽
De Auibim μb nive reclusis. cap. Q. SVnt in septentrionalib. terris galli sylvestres,qualitate similes phasianis, licet multo breuiore cauda, de absoluta nigritie in toto corpore, dccadentibus alia quot penis in extremitate alarum & caudarum. lares rubra & eminenti crista, foeminae vero humili ac lata, colore gristo decoratur. He aues mirabili natura sustisnent frigus imme sum in nemori b. uti anates in aquis. erum cum nives instar colliu terrae superficie ubique cooperiunt,ramosq; arborii diutius deprimul,& condensant, certos fruetus beluis arboris Gatulo Italic.
dietie in forma longi piperis vorant,& glutiunt india
gestos. idq, lata auiditate ac qualitate, ut repletu Suttur toto corpore maius appareat. Deinde partitis agminibus sese inter medios niuiu colles immergue,pre sertini in ianuario, Februario, Martio, quado niues Veturbines, typhones, vel tempestates grauissime Φ nubiabus dus Pendum. Cumq; coopertae sunt, penitusque V ς nulla videatur conglobatae, certis hebdomadis cibo in gutture collecto, egetho ac resumpto vivunt. Venatorucanibus non prodiitur: attam e sagacitate expertorum enatorii tapius euenit, ut canibus in odore erratibus, ipsi signis deprehesis maximii numeru vivaru a uita coprehendat,extrahantq; ad magnu Iucrum.. Sed id fieri oportebit celeriter. quia audito canii latratu, mox vigore alarum si secus ac agmina apii erupunt, di se in iublime efferiit. Quod si praesentitit nive imminere maiorem praedicto fructu iterii deuorato aliud domicilium capiunt, in L eo manet usq; ad fine Mart ij, vel celerioris resolutionis niuiu, te Ariete egrediente: tuc enim niue liquefacta, nature instinctu ut multae aliae aues a latebris surgunt, ova pullosq; producture: & hoc in montibus, ubi vepres sunt,& arbores denta. Mades dascemine vicissimo ita cubat,& uterq; pullos obseruar, oc praesertiin mas, ne ab aquila vel vulpe rapiantur.
De Mnvitone earum extra nives. cap. 13.
HAE aues in maxima turba cogresate volant, atq;
in altis arborib. praesertina betulinis, manent. nec descend ut, nisi propagationis causa quia in earu arbo miti summitate habet lassiciens nutrimentii. Et eo viso,
330쪽
scilicet quod sese dilatant per eapos, etia nive repletos, venatores siue rustici,ad quos rura spectae, baculis seu fustibus Iongitudine viij. vel x. pedum obliquo situ e
terra supra nives erectis, e quoru summitate dependet laqueus ad omne tactum mobilis, venatur huiusmodi aves. quia in congressu naturε mirae saltat, uti perdices currui:& ita incidui in laqueos, atq; pendetes manet. Cumq; una funiculo videtur suspeca, aliε ea liberaturi aduolat,& similibus laqueis irretiuntur. Est etia alius modus eas capi edi, videlicet sagittis sub umbra equorum, ut minus insidias valeat praecauere Tempore aut propagationis , incessabila garrulitate alterutrili se si perare voletes canui, mares presertim, ut longo latoq; spatio per oes sylvas audiaturi seq; catu frequetius pro Borasa dunt. Est etia alia auiu species, Bonosa dicta, carnes havitas. bens exterius nigras, interius albas, satis delicatas &sapidas more perdicum, licet sint magnitudine phasianorum. Tempore coitus masculus hianti ore currit, donec spuinet: tunc foemina occurrens spumam reciapit, indeq; videtur concipere & parere oua,atq; educ re pullos. Carnes verti supradictarum auium, sylia ,strium scilicet gallorum, sunt admodum dulces & reperatae, Ut caponum :& ob id ingeniosὶ, hyeme scilicet laqueis, de aestate sagittis capiuntur.
De nrualibus Auiculis. cap. q.
EST praeterea admiradaquarunda auium Aquilonari u natura, qudd in syIuarii solitudine ita sese