장음표시 사용
51쪽
mittant ad laceras naues. Quantum vexo admirari glacierum naturam attinet, hoc pro certo seruatur,quod
littori Issandico teste Saxone niagnis molibus glacies appellitur: cuius si crusta in vase asseruetur, quantiis magna diligentia,tamen disparet statim atque reliqua eius generis glacies recedit a promontorio in altum. In vastis autem solitudinibus, maxime sub spinis Iu niperorum,itidem & sub paleis ingentium horreoru, dc scandulis picearum arborum, adhuc Sole in Leonestationem habente, coseruatur. eaque inde extracta voluptuosi potatores, aestu Solis durante, in vino vel ceruilia immersa utuntur. Nulli tamen niue epotandis calicibus cuiuscunque liquoris , ob viscositatem eius Nix balani haud depuratam, immiscent: tineas enim habet sec tinea . tas,& cannatas,veluti lanei panni.' Descorteisseu coriariis nauibus piratar Grumlandiae. cap. 9.HInc ostendedum erit iter a portu Vestrabord eius
dein Issandiar ad marinam, excelsamque rupem Hiitisarii dictam, quae mediam nauigationem cotinet ad Gruntiandiam : in qua genus piratarum reperitur scorteis nauibus utens, arbitrariatiue nauigatione non
tam supernὸ quam inferne, forinsecus sen tinas negotiatorum terebrando insidians. Vidi ego binas huiusmodi nauiculas coriarias Anno M. D. V. super Occia dentalem porta intus in Ecclesia Cathedrali Astoensi, Diuo Haluardo dedicata, quasi pro spectaculis muro appestas: quas eiusde regni rex Haquinus bellica classe . littora Gruntiandiae pertransiens dicebatur acquisiuisse, forte nauigia sua suffocare meditantes. Incolae enim illius regionis, non exilem spoliorum quaestum sibi comparare solent, per has & similes artes insidiosas, quas se rituo ingenio tacitὸ tabulas nauium inferias ut dictum est terebrando,aquae imgressiam procurant,& illicd prae sentissimam susto ca
52쪽
ne insina tabili profunditate littorum NoruePae. cap. O. TAnta est inplerisque montosis littoribus Noru giae immensurabilis profunditas, ut funibus quantis repleri possit nauis ingetissima, bolide plumbea infernE demita, fundus aliquis nequeat inueniri: eaque naturae vis est ut quan id sublimius moles in excelsum promineant, tanto in eorum radicibus inscrutabilior profunditas appareat: licet eorum sublimitas respectu coeli minima super terram reputatur. Pedes etiam ho rum montium ita cauernosi, profundique, & obliquislant, ut funibus imminis, quorsum tendat eoru hiatus,
difficillimὲ cognosti poscit. Praeterea in insula Born-holm Regi Danorum subiecta, lacus non admodum Pitrahesin
ampli reperititur,quorum profunditas non inuenitur. is uia. Demum apud montanos Dalacarios id est, viros vallium, lacus Runden,id rotundus dictus est, qui mensiu- - , . rabilem fundum non concedit. Deinde non longe a regia Holmensi Suetiae, locus in scopulis marinis est 'Rundi alia vulgariter appellatus, id est,rotunda Vo- Rundisu rago, ut neque ibi rimari possit, quilin altus sit eius fun tia.dus. Putei praeterea plures reperiuntur,& exigui lacus, quorum profunditas saepissimὸ explorata inuestigari non possit. Apparent etiam longistimae, sed valde a
gustae rupium, ac montium specus, quasi ferro cauatae, vel excisae, in opacos currentes recessiis: in quibus constrepenxibus aquis tranquillitate , vel tempestate accedentibus, sonus terribilis excitatur: a quo nili celeriter aures retraxerint appropinquantes, tam vehemeti tinnitu obruuntur, ut pluribus horis sine auditu,ob excellentissimum obiectum, remaneant tabescentes. De portubus ramassorum ferreorum. cap. I .
DI o superiore capite, qua inscrμtabilis in Ilitoribus Nomegiae inter excelsiores moles sit proflanditas: nunc ostende dum erit, quomodo inter sinuosas,
scopulosasq; voragines ad nauigates securius absq; anelioris inuenire, firmaret poterint suas stationes. Quocirca cernut hic annuli ferrei, clypeo militari ampli-C ores
53쪽
ores,nso plumbo Iateribus multorum montium, successivo maris tractu, quondam bonorum Regum in gnificentia,& sumptu, praecipuὸ versus opulentam ciuitatem Bergensem infixi, ut aestu vel tempestate vrgente, subit b funibus immissis, quasi inter abditas cauernas solidentur nauigia magna. Sed oportebit veignari viarum non sint, qui tam periculoso labyrintho
est committere velint. Ut tus enim scopulis & rupibus ita obuium est, ut inde egredi, vel progredi nequaquam valeant inexperti: imb propter eius. & similium locorum ut infra de inimicis es assibus , specialius dicetur dissicultatem, & asperitatem naufragabuntur. Et si bellics naues eo vel piratarum hostili impetu vel tempestatum impulsu appulerint, consiliis auxiliis que destitutae, saepissime tum fame,tum frigore, tum aggressu incolarum, miserabili spectaculo veluti con
tra elementa pugnaturae consumuntur. Huiusque ca
lamitosi euentus in simili casu, si quis legerit Noru gianorum Danorum 4; annales, praesertim Regis Chrire Giem stierni secundi, horribilem in omnibus reperiet infeli-mu II. Da citate' . Ideoque saepissimὶ terrentur hostes ab infrer Mia Rex. Ω horum scopulorum, ne seuerius,& secretius ab apertis vel latentibus faxis inter montes,
quam patentibus inimicis insurgite contera turi
54쪽
Depericuloso transitu montium Bars σόηla, inter Suetiam Er Noruebam.
P Rouincia est in septetrionalibus regnis Iempthia Iesibisti dicta, Archiepiscvo Vpsalensi cum manerie seu insertiis
curia Vesterhusia appellata,ex immemorabili tem situ. pore subiecta. De qua Iempthia per excelsissimos montes praedictos in titulo, non minus terribile quam periculosum iter aestiuo tempore conficiunt incolae terrarum & peregrini viatores: qui alias hyeme per congelatas paludes, stagna & amnes breuioribus compendijs & semitis, quocunque placuerit proficiscuntur. Motes enim illi vas issimi, quales in Europa vix sunt, Orientali parte sub pedis ingressit portas seu apertu- Frigus eseras habent durissimo silice, partim. naturali scissura, iremis Partim antiquorum principum sumptu, pro publica te modis.
utilitate excisas aut perforatas. Post quas inter montium latera tantum etiam in media aestate sentitur se gus, ut nisi viatores more hyemis multiplicato vestitu sese munierint, ferὸ irremediabile periculii subita aeris mutatione incurrant, donec ea motana viscera vallesq; frigidas exire contingat. Deinde a montibus plurium dierum itinere descensuris,maius quandoque pericula imminet, ubi penduli pontes ligneis montiu fulcimentis lateribus affixi,propter casum niuium ac tempest tem arborum euulsarum aut cadentia saxa confracti vel semirupti videntur. Nec alia perplexis spes suffragatur,quam qu bd pontium reparationem comuni opera incolaru expectent,ciam nullus per altissimos montes ac profundissimas valles viarii circuitus inuenia- . tur. Haec & similia cu viatores imminere prouiderint, expensas secum aiserunt sussicientes, ac si castre seni aliquam obsidionem illicd subituri, ac seruaturi essent: iumentorum alioquin paucam curam, ob herbarum copiam de aquarum commoditatem habentes. scat riunt enim toto viarum transitu ex brachiis montium abundantissimi fontes, satis grato Lapore ab omnibus
commendati. Qubd vero tantam dissicultatem illic patiuntur itinermissici vinno ςst quia Propter excelta
55쪽
DE RITU GENT. SEPTEM rupium praecipitia, qui difficillimὶ euitari, vel reparari
possiunt,omnia sagacissimo ingenio penetranda videntur,& maximὸ chm in uno situs sit inuius,& in altero ruinis, aut saxis oppletus. Preterea limites adedangusti, vi viatoribus, ac iumentis, praesertim insuetis, vertiginem capitis,& oculorum cui sinem afferat,& plerunque irreparabilem Iapsum.
De statuis viarum in montibus Muo'. cf. 33. 'it Ontes etiam sunt alio vocabulo vulgari Domin-1V1 siet siue malueris , Do Mini appellati, Suetiam a
Noruegia diuidentes, tantae molis, de sublimitatis , vemultorum dierum itinere versus Occidentem, seu oriaentem proficiscentibus, ob indigestas nives, perpetuis appareant albicantes, quasi cadidae nubes in altissimo aere condensata'. Quo euenire solet, ut eb itinerantes. ob repentinum casum niuium, per vias intueantur c cludi: E quibus tande laboriosis viribus non minus sese explicare contendunt, quam si inter glaciales undas constricti conarentur exire. Quocirca veterum Regum qui quondam piissimi in Noru egia erant . prouida magnificentia factum est,ut excelsa statuae E vivis lapidibus excisae, per cacumina montium videantur erectae,ac fortissimὲ, ne vi ventorii decidant, plumbo vel ferro firmate. Compertia etia est in Sueticis terris,auiaculas volatu excitasse globulos niuium, quorum a gmento, casuque, flante Australi vento, arces, & villatiunt prostratae. Habetur tamen in his Doffrinis montibus hospitium, qno recreentur huius periculosi itineris viatores:non tamen vino prouisi. De transitu tenesreseo.
QVandoque etiam utilitate, vel necessitate Urgente, catis ingeniosum modum habene populi septentrionales, in nemoribus nocturno tempore pertranseundis,imo de diurno, quando in remotioribus.
Aquilonis partibus ante,& post Solstitiu hyemale co-tinuat noctes habentur. Quique his remedijs indiger,
56쪽
eorties quercinos inquirunt putres, eosque eollocant coriisscerto interstitio itineris instituti, ut eorum splendore, quercv quo voluerint,perficiant iter. Nec sollim hoc praestae putres procortex, sed & truncus putrefactus, ac fungus ipse Aga- Iumine. ricus appellatus, in summitate arboris glandiferae crescens: cuius virtus,&Maura est, ut nocte reluceat, sicuti num di vermes alati volantes ad aequinoctium autumnale: hi tamen quia frigore correpti mox deficiunt, ad nul ηοcta liaret. Ium usum deputantur. Ideoque frequentius quercu putridam, agaricumque seipsos propria luce prodentes colligunt, ad praedictum s1 luestrem, imb domesticum usum, scilicet ut eius luce tanquam ardenti lumine, securius accedant loca combustibili materia plena, ut sunt horrea hyemalia, matura messe, foenoque repleta. Inue . niuntur etiam homines eo acumine oculorum prediti, iam sine quouis lumine materiali fere omnia videre, tra- - -reque se posse glorientur. rum Ues. De luminibus in tedis piceis. cap. t S.
P Opulus Septentrionalis logissimis noetibus subiectus vario utitur genere luminii, quo necessaria e erceat officia pro domestica como ditate. Igitur fatendum est, Suppolares homines tempore hyemali usu pinguedinis marinarum belluarii, in omni sua coria moditate perficienda uiuere. Quam quidem pinguedinem vulgari eorum Traan, 'ut Lyse vocant, a lucendo, quia
lapadibus immissa, clarissime ac amplissimὶ lucet, ma eximὶ in edibus magnarum familiarum, dc ecclesiarum, pitauia
57쪽
ubi perpetuum pro reuerentia corporis Dominis r quititur luminare . Sed ne a corvis nocturnis seu noctius aut vespertilionibus absorbeatur, ferreis craticu-1it os lampadum oces usum seruant. Praeterea tedis pineis connaturalem picem habentibus, uniuersali varia etate, quemadmodii usualibus c/ndelis in toto Septentrione ututur, eo videlicet modo, ut ambabus manibus occupatis, diuisos subtiliter scandilos piceos baltheis certo numero submissos, ori vel capitis tegumento, a sine altero ardentis imponant: sicque, qub libuerit nul Ia ventorum iniuria impediti proficiscuntur, atque alia, quaecunque placuerit Operantur. Parsque candelis comunibus brachiali longitudine, iuxta noctium prolia. xitatem,accensis utuntur. Tempore autem bellorum,
quae frequentius obscura longaque hyeme, quam aesti- ua committutur,tedis exqui nil picis, per equestres seu pedestres turmas, facilius etiam Abietina resina confectis incedunt. De irruptione aquarum flaniatarum. cap.r6. INter mirabilia Septentrionalis plagae aquarum spectacula unum est , non tam frequens quam noxium habitantibus in prouincia Middelpadensi versus Boreales partes suetiar superioris, ubi ferὲ maior pars vi
rorum Huni nomine appellantur, tanquam populi clarius contra Hunos olim belligerantes ac triumphantes. In ea prouincia vastus amnis est, cuius aque lapsus tam praecipiti volumine defertur,ut animalia nadi viagore defecta plerunque pessundare soleat. Ex summis enim montium cacuminibus manans , dum per cliuorum praerupta saxis exceptus eliditur, in profunda valIium multiplicato aquarum strepitu cadit. Versim continuo saxorum obstaculo repercussus, celeritatem impetus eadem semper aequalitate conseruat. Itaque toto aluei tractu undis uniformiter turbidatis, spumeus v-bique candor exuperat . Haec tamen consideranda est eius natura terribilis, qudd singulis annis paululu ante Solstitium aestiuale, tanta glacierit arborumq; con nexa congerie tribus locis oppletur &'constringitur, ut inferiores ali et eius ripas inhabitantes , imminente eius
58쪽
eius irruptione,fusere cogatur ad loca eleuatiora. Interea tamen nunti)s, quo in termino formidabilis ille lapsus maneat explorant ne rapidus eius cursus impro . bas exerceat vires . Amnis itaque ipse, etsi in omni sua 'ηρ irruptione cunctis vicinis imminet, tamen ubertate χα, marinas partes ingentibus nauigiis exportat ur. Hancque Virtutem perpetuo retinet, ut quan id marinis alueis vicinior extenditur, tantb melioribus piscibus superabundet. Nec deest offerentium liberalis & grata piscium exhibitio ac donatio,si quis occurrerit hospes donaria recepturus. De tribus famosis lambin Gothorum. cap. 7. P Lurimi insignes lacus sunt in Aquilonarib' terris, magnitudine,&situ mirabiles. quorum precipuus est in regione Vestrogothorii Vener dictus 13o. iniliaria Italica in longitudine,& feia totidem in latitudine habes, in multas variasq; diuisus insulas,& vas is illabentibus fluuiis ijsque maximis oneratus vltra via ginti quatuor,Vnum solummodo exitum de quo mox infra dicetur cotinens. In hoc lacu, & circa hunc plures sunt magnificae aedes nobilium: quaru praecipua est arx Leckio in alta rupe,opera episcoporum Scaresium
fabricata, puteu habens saxo durissimo incisum super altitudinem ioo.pedum. Incisio autem haec non se C to tan-
59쪽
ro tantum, sed flamma trecetis porcorum pinguissimis risia tria lateribus igne successivis diebus immisso, & extractoi fas u enutrita . Nil enim celerius petrarum duritiem gentiate riuia. bus xvii Penetrare compertum est, quam laridum, veIIonacopia luastra monast. axungiam porcellorum. A diacent praeterea huiς lacui Liaecopii oppida vetustissima, Lidecopia,& Tinguallia, ex mine Tingua lia. ris electissimi ferri,& chalybis retis entia questum opu e ter lacus lentii. Est praeteret lacus alius Vether di imis, adeo cla- limpidis, ras & perspicuas aquas habens,licet virenti colori conmms . formes, ut obolus in profundo situ videri possit. Super Monasteriit hunc lacum est insigne monasterium divae Brigittae, diuae Brigis lias Brigidae,& filiae eius canistae Catharinae, utriusquetae viduae. opulentia, Ac deuotione fundatum,& dotatum. Praet rea aliud oppidum Ionacopia dictu in Australiori pa te, magnificis Regum comitiis memorabile in omni amo secuturo. Extant & miserae inexhaustie huius lacus versus littus oppositum Septentrioni. Demum monasterium Aluastra diui Bernardi temporibus sumptu Rex Dem ose a dificatum,& dotatum. Prope hunc locum in vii therus occi la Tolstada, Rex Suercherus in nocte natalis Christi a svi freno. proprio stabulario freno pro armis utente,occisus fuit. . Meler,&- Tertius lacus Meler dictus: in cuius littoribus ciuitates, eus. arces,& nobilium magnificae aedes sitae sunt. Praeterea Minerae non longE inde in terra firma, Da erat argenti inexhauargensi, tu stae, cuprique, ac ferri, ultra humanam aestimationem pri,ac ferri pretiota. Et hinc prouenit, Regem Suetiae, ac Gothiae, inexhaustae reliquis Europae principibus in omni thesauro,& op lentia nunquam esse,aut fuisse inferiorem. Sunt etiam rutilatata lacus recen is aque in montibus Lapponiae, Lutatreschia ι is dicti, longitudine 3Oo. miliarium Italicorum no latia, tu dine. Praeterea alia multa collateralia stagna, & lacus paulo breuiores, ac latiores, adeo piscosi, ut in tota Europa, ne dicam orbe integro, vix habeant pares. Deinde famosissimus lacus Albus sub polo: demum Pienthen in Finlandia cum similibus infinitis lacubus, stagnis, fluuijs,dc altis venis.
ne 'ecubus insidiosis. cap.33. Ictum est superiori capite, in unum lacum Venerex estissimis montibus Nor uegiae & Suetiae vi
60쪽
pinii quatuor maxima flumina ingredi. Et lieet eorum introitus valde stridulus,& verticosus sit in omni de L.
censu tamen montibus tam amplo circuitu resistenti- bus nusquam nisi unicum inueniunt exitum: hunc quetam rapidum,& sonorosum, ut ultra viginti Italica miliaria audiri possit.Nomenq; vulgare habet Trothetia sonet ahoe est, caputium daemonis , forte propter horrorem, ostium V quem sono, stridoreque generat, in paludinosam pla ner laci. nitiem cadens: vel quia sub eius descensu praecipiti, reperitur insignis spelunca latronum: ad quam an gusto tramite fit accessus,sollim ab ipsis latronibus ac furibus frequentatus,ed quδd fluuius ille rapidus, & verticosus sit, suspicionem omnibus adimens , qu bd ne- quaquam ibidem malefactorum collectio fiat, praesertim tempore aestatis. Sed hyeme ob exhalationem fumi deprehensi, velocissime rapiuntur ad poenam, spoliaque pretiosissimae supellictilis,argenti,auri,& pellium pretiosarum ad Principis fistu. Vnde nullo intra
semestre tempus legitimo comparente accusatore, cui bonorum ablatorum , lege & consuetudine restitutio fiat iussit Principis pro tuenda publica pace, exinde confecta nauisia,fluminibus maris influetibus immittuntur, vel aliis munitionibus fossarum, seu murorum sagacitate praefectorum prouincialium deputantur. De excessenti antiquitate Regie arcis Vesrogothorum Maranes. cap. 19.ETsi Gothicis Principibus maior olim inerat bellorii ardor, si delectatio quarticunq: aliarii voluptatum dum summii animi, corporisque existimarent solatium, rigida arma traistare,ac ardui nimis pretiis varios comparare tritiphos: attamen plerique eorum voluptati huic magnificentius aliquid superaddere meditantes, posteris sumptuosa, simulq: utilia aedificiare liquerunt: queadmodum Scarinus quidam totius Go GMbς mrbici principat' Monarcha potetissimus, singulari exe 8 plo depreheditur perfecisse, praesertim in Vestrogotho idne rum regione, qua frequentiore sua praecentia illustra- μη etiabat: idque ob vicinum Noruegiae Regem Sidagerum: M