장음표시 사용
351쪽
quae airra aliud subiectum est, probati possumta qilia id altatuando licti, nempe eum selemiae sunt subalternans. & subalternata, dicit se posterius hoe traditur m . I ut'. Dices . qirare in demonstratione n Iran. Duri ermii l saernitIra dico hie pet ipsam demoι ilrationem uitelligete ipsas propositione , & so: tun numerat ea , quae extra dc- Inoust troiles lum. nempe sebiectum, Si passio leni .n conclusoue, & dignitates, quae
ostendit scientia unam non demonstiare passio ii et auerami nisi sit idem prorsus sublectunt,aut aliouo modo idem, dicit hoc , quia 'tratulo si inieci una uni im sub alio conretaretur . passiones fit per oris poteram iis deministrare de Inferiora,ut palliones triati ii de Isoschele, passioliis de homine , quae, sui L . i malis , clintido ver5 subiecta si intprorsita diuersa, id non fit. 3c pri bat,quia cudemonstia tio ex his. quaeret se lunt pro dat. med uim , lubieci Lim , Sc p ssio decient ' Minuicem conuerti,& propriae uer per se non essent: non ergo per nuditi in altera subiecti possumus passionem de allosiibie.. OO molituare, Mn e vim es lani tunc persit.
Exemplo mani sestat unam scientiam , quae sunt alterius non dein nstrare, georne .etra enim non demonstrat . contrarior se eariisdem esse disciplinam, non enim talis et Gela. fio ex his, quae Geometra docet, conficilia est en: in propria. Metaphysici, do etiani Diallectiei, qui, ut notat PhI. o p. circa omnia valgantur, inteli gera n non dc mol.strando,
Id prodii biliter disputarid . Alteriam ex eis plum est. Geometria etiam tio demonstrat, quod duo cubi Leianteubturi , quia tubus
vae corpora, & solida speculatiir, cubnuauis enicorpus est, R ita exponit Philopon. ¬at, quod Aristo iante iligit per lioc,quddduo mi in sunt ii tuis clibiin .us quod est duplare cubum. fit sensus vcnistria non dea ustrat duplare claeuntista SoeIeO-zna. Est autem cubra eo us omnium larerum laecluallum, qualis ressera, leti taxillus: iupi re verbo cubum est date cubitio, alium iii dupla pio portione ad pri intam, & hoc est , quod reo metri: docet: Sc Philop. ponit demonstrati nem Apollonii, circa huiusmodi s duplationem 1at paci dicam , ali est selisis Arist t. quena eηregie docet Alberi. c p. t 6.
resilitat cubias, vi octies vigiliti leptena si--enint ducenta edici in , cpiae et iunt cubus et hii e paret, quod subtili et sinitit Atilio . xen phaim in eo,atiod propcium est Atii K. naetici, in quo innitiuar, non Io: lim qitiindo prorsus nota attinent res unius scientiae ad alteram , non cile probat das . b illa , ut in pilori exen'plo, sed ei uinclitando itidenturhadem, ted non est eade in laetatas, Geonaeis tria enim derii boelia init aetat i sied non ei ne it id cair ad cubo Arithnaetico in Eu.
' ' ostendit aliquan do ricere uni seientiae putiare quae sunt alterius, qliando nimira unita obiectum Ibb ,herius tibibeto est , quas liccant sciei uias stiba ternas .s Mileh; bet Geometria ad Pet rectilian . & Arith
sit itiserium sero, ut non. sit itini ins quid-dit Miue, sciit species respectu generis, Illuce vini non essc ut dua latenua, nam eadem .ir . o est
352쪽
hominis. 4. Metaph. tex. sed cicter elle in.ferius aeculentat iret per aluitiam ilifferen- . tiam nisteria lora . ut se habet linea visualis, de qua est perspectius Et linea In con mali hele qua Geon e tria est: ae numerus scin tu . de quo est musici, Se ni interiri,c e riuo Arithmetica, sunt olim niseriora Mes set. talueris
Tertii na, essurit seleluia quae est de uuiuersati,ia dicitur labalteorans. pra bet princi P a pali cularia,eius qliae di subalternata:ita ut conclusiones uniti et salis sint priora pia
particularis icien Nae . tu patet: nam Int sicus
Micit sextam esse e sotiantiani imperfecta, non piobat, Arithnielicias autem id plobar, quia est proportio sit per pat tiens. Chim gusdieit, vulneratareu Iarara di mediiis curari, noprobat, ted Geometra, qitia lareta magis cli sant in circillo. in his igitis ileienti j v docet
Arist posse fieri transitumi sed haee latius in
fine expositioni s rapitis exami nabulitura
' Neque si aliquid ines lineis, sci
Docet non solunt seientiam it nam probare non posse coelusiones alterius, sed quam . que scientiam lunitem habete ex eo , quin tales passiones eonsiderare debeat, quae suo sibiecto iniunt sim eius prinei pia propta a et quae uero insisnt, sed licin giri principia pro. pria alijs ieienti stelinquεda sunt. v.g.scient de homine.consideri.bit ea, quae homini insunt lecuri sum p inei pia piopria,ut hona
est ut quod sit dileur suus, adniteat tuus, risibilis: qua uero e mimi uitet iri sunt, relinqueti u quod coloratus, eluin quanti. : simi.
liter de lineis speculabiriir Geornetra . qm, figuras cCmpi nant, quod faciant angulos; quod uelo recta sit pulcherrirna, autem contraria cucuIat , relinclitet,& ea, qllae con munis lunt. Ac non luteis. ut liluae fiunt, insunt rviae doctri ita est Aristin. Mi. taph. e .le lib. I. e. 6. ex his habes lcientias desitis lubiectis,quae eis insunt per se,& proprie considerare,& per media,& rationes eis peculares rhoc enim est ex proprij, procedere.
Demon Hie eontinetur alterum praeceptum, prins ratio ei pale demonstiationis, nempe demonii ra- Pρο- tiouem elle ex perpetuis,& liuorri plibul.
bus propositionibus i quod paret,qnIa ex uni rela etiaueralibus proce tui tinniersalia atrie insunt debet. mni . semperi & per se , & laetinctum ipsum. Nota lateram cum dixisset huiulino. di demonstrationem, nempe quae proeed illex Ilii uersalibus,esIe ex perpetuis, uideliatur limiteare aliam esse demonstrationemi propterea eorrigi dicendo,ut meli ualeam simpliciter demonstrationis, quasi nulla sit alia uera demonstratio, nisi quae, ex uniuersalia' bus proeessit. Adiaerae non elle aliud direre demonstrationem esse perpetuorum , quam quod ueritates,quae in demonstratione sunt, non mutantur, Dee mutari possuntι semper enim triangu lus habet tres angu lo,, nee ulisto tempore succetar, St Meidet, misi, non habeat ; similiter de alij ueritatibus quae sub scientia stini, Se demonstIatione.
Doeet non solum prepositi m esse ineo
treptibiles, sed quod nee conclusiones eAtingat corruptibiles esse, qua Nin 'seieΑNa.de demonstratio sunt: nam eortuptibili atra non est l. etia, nee dem 6u ratio, nisi seut Fin ae. eiciens, & non uniuerialis r hoe dixit, nota Philop. N Themist. propter singularia . h
tumn.est demonstrario med lata , quatenus
sub uniuersali eontinentura ae itiireo dixit.nt ii otat Philop. sieut sina aeeidens, sed latra noti est dein lirat optopria, & Perse, nunon sit uniuersalis, se laliquando. Si sie, Hest .
pro tempore certo, dii in enim i ste trafigulus e st, hab. res angillos, sed non semper est, sed nuite. Similiter lyetrus est animal, non sen per est: talium igitur non est simplicitee demonstratio ,& scientia .
I. Ostendit, eum eonclusio eorruptibili est.
unam saltem praemissaria esse corruptibilε. nam si utraque necessaria, eonelusio non esisset eorruptibilis: limit Her tion erit uniuersa. lis, nam si cornipsibili .hOecraulen erre, hoe autem itore ditio, ea tibus est, ae si dieat: si proposito eortu pistrilis est, i on et it liniue salis, qilia singillaria, is qui biriuerificatur, Uiaeda in emn , qllaedam non erit ni, ut patetia hac, homo est Mnbulmis, uel unun sinis
353쪽
Dilare, vel multa ex quibus est illa demon.
stratui, aliolo tempore erunt aliquo tempo e non erunt, n5 errunt ergo uniuersalia, hete enim omni tempore sunt.
ii similiter se habet in dGnitione, .
Idein quod demonstratione dixerat. nempe non esse corruptibilivin. 8e de definitio, ne tradit,non enim est definitio nisi perpetuorum,& probit, demonstratio est ex per .petuis, sed definitio non est extra demolistrationem , eum a tu sit conclusio,aut principia demonstrationis, aut fit ipsa demonstratio
positione differens , ergo & definitio est perpetuor m. Nota usam definitionis in arte posteriorum non ella raria demonstratio. nem, lit superius diximus. Hie uerba dupliciter exponsitur,uno modo ab Auerroe, I. Animae, corni 1 oui dieit
triplicem esse definitionem: altera est passio. nis,ut risibile est apturri ad risum i altera sa. biecti, uilis inci est animal t6nale i tertia este trom regregata, ut antirial rationale est aptum ad illum: illa quae est passionis dr conclusio.quia de inolist ratur per definitione iubiecti,quae ob id di pranei pium,ut o in ne animal r5nale est aptum ad risum,ois homo estani mal tonale, ergo Ois homo est aptus adlisurri i tota uero ex iitram aggregatio diei. tur dein onstratio disserens pontione clii a Te uera Dinnia, ex qui biis demonstratio ecficit ut .cstinet,& sona deest figura, di modus. Ista expositio est bona, sed altera est in lior Philop. The m. B Tho. est. n. triplex deis
finitio, ut docet Arist. . Anim a. l.altera materialis, ut quae iram sanguinis esseruescetiam ei rea cor desinit , altera formalis, ad finalis etiatri rediicitur, ut ira est appetitus uindictae; tertia ex utroque conlpolita, ut ira est effervescentia sanguinis cirea cor, ob op. petitum uindiciae: diciant igitur quod eu mmateria sit infit eausa, potius demo stratur per formalem, ii et finalem, & ita conelusionis loca obtinet, ilia uero principi, rat utra-rue est demonstratio positione disterens, noci si quia deest figura hutomimi, sed ut notant Graeci, quia quod erat in conclusioi, e . Et ultimum i n demonstratione, Limateria,est prima in defini pone . dicitur.D.ita est est. uescentia sanguinis in corde ob appetatum
pindictae, di ista est expositio melior priore.
respondet Arist. cuidam obiectioni, non. D. demonstratio perpetuorum uresse, cum dein monstremus lunaecelypiari,& similia, quaeno semper sunt r fidet haec ect in kl . qilo ad demonstrationem pertinent, semper esse. Imrn nstrantur.n .ad causas relata ide sie nun-
qua deficiunt, ut exponunt Giaeet, Ae Albet tus, tu ilia ista , vel illa in lingulati non sint semper, sed fiat patrem , nernpe singularia, quae transeunt, Si talim singulari urn non est per se demonstratio ', ut notat Philop. est enim demonstratio per se ipsias uniuersalis.
Regreditur ut ostendat ex proprij unius. euius ii princip0s ei se demonstrandum, eo quod ex peti se oporteat demolistrare , ad Vt quamus ex ueris inde monstrabilibusq. procedamus, si non ex pro Pr P, sed ex commmunibus proeedimus . non si scire per se, M simplieiter, sed seeundum accadens, quo T. . Bris proredebat demonstraudo cireuli
quadraturam: argumentabatur enim lae quocunque. datur maius, & minus, ei datur ae . quale, sed circillo datiar quadratum maius,dedatur etiam miniis, ut pater, de his, quorum unum intra circulum , alterum extra descriptilin est rergo datur quadratum aequale circulo: hoe non est scire, sed per Meldeus,nam medium inatus, dc minus, est quid comm 1 ne multis,clciabat autem probare ex princi
pijs propri P quadrat . Ira interpretra deelarant Brisenis ratio Nota denem, ei liis nihil dixit Arist. propterea mihi syllogis. dubium est, an illa fuerit . eum uon solum Braso. ex eo inmunibus, sed ex salsis procedat , at nis.
proeessisseι dico ex falsis, nani illud principium, quo datur maius, de iniit .datur ei Pquale,est salsum, ut docet Campanus, nam an illo seinici reuli datur tectilinetis maior,nen pe rectus,& iari usus , 8c datur minoris. acutus, nunaquam tamen dat ut aequalis: λmiliter ternatro datur numerus alius inaiUTal us minor, non tamen aequalis: sed satis nobis sit Brisonem ex communi tuis proces.sisse praticipi s. propterea non dem nitrasse, si uelit haec, siue alia ipsitu ratio, imperi neus enim hoc est.
354쪽
Explicat quando non secundum atat dens marias, de dicit citne ut elia,eum scimas passionem ex oriandi poplopriis , Ac PtOxt sper viae illi lubidicto, de quod eruo astrat ut iii est, at isse latinos risibilem elle holein, ea
pre illa principia scimus. perseproximὸ
lite lociis est magi ae obsctu tatis, quatriuis irari E ad interpretalnas exponati r, as suis
Not. I. Aduerte igitur plinata ditpliere passiones potIe probam 'e aliouo iubiecto, qua Hana proprias, quae idii iii Dutu. ac tecti dum quin ipsurri ut sebo ne risibile, disciplura bile: liatis , in com munes , qt ae ratione sit petio.rii mei insulit, ut quo thon olu leti Graius, qu4 l vegetatiuus,quos carri plibi Irii quamuis hariana passionum Non se demonstrario vnniet salis, sicut primariam, Pia d. ergo passione x priores demsi aramus, portet pro medio sumere pranei pilam ploprium . de soli itur in lectim sebi cto, cuius est pa illo, M. n.
ineriti eum vero de mori stramus pasIiones superiores, et1 an pr iicipium luperius sumemus , nam liciis palli , non soli inest, ita nee principium: sunt enim syngenear rinsedemonstramus de ho n ine Ilii bile, per aut .mal rationale, den o,ni ramis vero vegeta.
N κ. i. Aduerte secuinio maximὸ, multas passiones subiecti iubalte cita ut is eonsiderati de subi cici suluillet natae. ut de diatesselon, dicit Milsi. ias. eit propυrito se scitii tertia, Sc hoc p.
riora subiecto,nia per supeΗur,ut per id de
brant dem 'nstrari : vnie , Deditim supera riserit sicuti de passo. Ill iiDuin uerit scon clusionis sit tubalterna ae, quod Aris .uo ars quia pertulere ad sib et e mariam , propter quid ueto ad subalterna luein. Hoc lupposito, vel talo iis ad liaetami de Exposi-cet, ad Oixerunt esse, ut per ea prati et pia, per tininoctiiqiueit p. th subiecto, lebeat probati, ut si tunali iid, itempe pallio, per se inest, cur Ilies . t. proximε de loli liibiecto suo inest . per me. dium etiam litea leproximi latet eseat demonstrari: si vero non ita pet se inire, sed taeut muli ad Arithmetiram.i. lai qaam passio superiodis itiferiori tithaeret, tu e per principita in luperius possionis illius debet dem 5strari r citramuis o fiserant dem ranstrati ne hae cominu nes a propriis, propra E enim adeatule in scient inra pertinent integrae . at i x
cominuites non sic sed gropter quies, si u medium est sis periora, icient l.e, cu tra es pacsio: at ipsum cli, a. l.coi clusiotari ueritas , t mota cauti, et ii ii serio tris, de iubalternatae.
Quare ex bis man fistum est, oeci is
Cocliida . si inpliciter demolitare usi eritingere aliter, propriis principiis r non. nispassio acm pacti cillarem,de propita subiecto Plobat is pcr c sim tine mediuna . sed propras proprio, cGnri ne comuni; illius tu proprio praticipio passiciliem demonstrabis, quamuis ut diximus . non sit demoustratio u liuerialis illa,quae passionem com inutiem. et per sua principium concludit : est tamen demothra. LIO, dc ea licet uti in lisalterna is specialiter.
ne, c. Philop. D. Tho. Averr. 8c alii, haec uerba in hune leni uni expolisit,in citin dixisse, det
monstratiotiEperfectam ex pi optari proce ctre principiis . inlli docere haee principia propria tabere c6auin a alia Principia, P quae nulla scaetitiarsi particulam iam de Nion strat, cuius ratio est . quia ex eomm inibus nou ex propriis procedere, quod ficii non potest haec autem eo iv munia sint alterius Dii bissicientiae domiti . Ac riginς omnisi aliatum. laeinibustis , quae tulit illa piit ei pia pro latit priaptu,quae iuncilia e6n tunia quae est ista sei E cipia Ptia citi mina omni initis leo . duplicia princ ima, Li
355쪽
eognosten3i: efferuli sunt illa, quae dant es.se ret , ut materia , & forma , & aliae musae dant esset Orpoti: cognoscendi fiant clientia. res,& axiomata,& propositiones, qua Sus res cognoscitniri r Haec amem utraPie sunt in dupliei di flerentia, quaedam propria, quaedacon rTymnia: propria essendi tulit principia proxima,quae dant esse rei,ut antrita rationalis, Sc corpus tale, sunt pro inna principia hominis,& in Philosoph i a naturali, materia, dilataria sunt principia eorporis naturalis: principia uero cognitionis propria stitit ignita. res euilibet scientiae appropriatae, dicit enim Geometra: si ab aeqvialibus lineis aequales lineas demas &ta di si in illiet de alijs prinei.pm: similiter Arithmetietis habet eadem determinata ad numeriun : eo minunia uero principia essendi sunt, partes essentiales, &Cal lς commanes, tesse actus, substantia, sor , potentia. quae sunt in essentia nulliaria in re: utn,8c ab his dependet particularia; eognitionis aluein communia lun taliae dignita. res, nulli materiae pecusari contractae, ut si ab aequalib.aequalia denara &e. Omne totum
est ara ius parte; quocilibet est, vel non est iquor Im vortati innititur veritas panicul rium, sicut esse propriorum principioriam essendi d e pedet e x coua minIb . propi erra igitur Aristae ixit principia propria habere eommunia principia, intellige de prinei pijs essendi ea Auertoe, Se simul de principijs cogno- seenes eum Philop. trana de oninibus his principijs id dictum ueritatem habet. haec autem
scientia, quae con nritura omnia considerat,
tam essendi, quam cognoscendi Metaphaeae ut dom Atasto t. . Metapli. c. .& lib. I I. e. .
t 8 Et na m- scit magis ex supellati
Probat, icientiam hane esse dominam siet scientia est,qilae ex prioribus causis pisce-St,ergo magis scientia, quae adhuc ex sup riora b.Sc in anus causatis est. ergo & Π ax:mhscientia , quae ex iupienti'. & nou uiatis primipii est; talis eli ilia Metaph. quae Omis Ilium communia principia coliti deIM, ogo et O mi Ia est,& maximE Itieluia.
ry Sed demonstratio non conrunit e.
Relicis Auet tres hic docet Ari; lor. P: logare: sed exposi naclitis illa e tur dicendunt,quod respondeat Auc. dubitationi, pollit cuim qui di Ie,& Ut re, num haee sciretia domina per Ommnnia 'demonstret propria sciet utariam; respondet, id non esset nunquam enim est transitus ab una scientia iii alteram, nisi perariodsi sub. alternationis, ut paulo superius dixit,& illi edeclarauimus. quod n6 est in his principiis, eum snt eadem, contracta taurin , ut postea declarabitur.
Di si iis autem en cognoscere, ori in
Disti euitatem in indaganctis proprijs cuiusque rei principiJs proponit,quod quidem lcire est, cum nou nisi per propria scia aliis 3 nos amem aliquando ex veris, & prius procedentes existi ramus demonstra me, cu haee
non sumetant, sed debeant ella principia propria, Sc frui genea.Notat Philop. di melle esse
propria inuenire principia, quia pallicularo rerum naturae sunt admodum oecultae, aculeirco earum Principia proprtia, per quae demonstrare oreriet, di mei lὸ eognothuntiar, at re haee de Capitis expositione.
OPortet ut ea, quae hoe eapite dicta sunt l. Dul, si
illii strent in rae primu clubium sit de citra illis tribus conssitioniblis , Otias secundum siluitere Inmunem opinionem ad subalternatione nauon sciet arum necessarias alsgrrauimus; prima enun,quod subie sturn unius sit sub subiecto alterius, uidetur erunt ra Arist. c. im huius libri, ubi dolet , seielitiam unam tradere pyquid alterius, ae istroinde erat subalternans, Sctamen non est 1Li,:edium ipsius superius; ut patet de geometr ia, quae reddit propter quid medιco Plare v alnera circularia disti ei lius curentiar,& t Mnem Medicinae subiectum,nta pecorpus humanu .m,ncn est sub geometriae obiecto, puta magni Iudine . Praeterea contra sic inclum, quod sit iu&- a. Mutilius accidentaliter, ei argum emum; si esset instilia ccidentaliter , esset pars in modo , & tot si per accideris sed de tot o per aecidens
c. 4.nsi igitur erit de eo scientia subalier nata. Contia tertiam est argumen anar si mo 4 ateruclusio lii balte rara tuis est praneip isi subalter- φ'
natae, tunc peto, vel talis conclusit oest exteriniuis ipsius Iubal tauatae, uel uoi I, si non ,
356쪽
Itur non erat prInesplum illiust si uero est,
ergo non poterit pI ali pei medium supe.
Iioris seleuitae, liani iuncellet super t.1.&pallici non posset de eo uniuerta luet praedicaria K.d ml. Medicus vulnus circulare dissicilius cura Lut , s medium est gemmetricum, nempe circuli paries Ina xl ad cis Mu, no pote tax demonstrationem sume, nam dimiscuius circuli partes in axin, e distant dissi etialius sanatur circulatas vulcietas partes mol mὸ distanti tunc illa retiator estialia,quia difficilitas satiari non inest circulo In conrinu ni, ueni solum sum rigeon ,etra . .
Ad I. Ad hane di multate dino pratuor si se mistia aliqua det subaltera iam alteri,& ab ea ae. ci peri propter qui 3, det ali vi modo eius sit hinctum sub ilibrecto alterius concineri .contra Conciliat. d. flerentia tertia i d co aut ali. uti ni do, quia siInphelter no est opus, v.R. sin pliciter obiectitur M. dicinae Don est sobgeometria. It dicit Alist. t fit nud obiectum. cui iis proptet quus dat Geth et illi est aliquomodo sti geometita, ne rupe vulnus cuculare; similiter Astrologia accipit a geometria
Exei quid: propterea eslum, de quo Astro
a est, aliquo lucido sib g metria est, lut figula,& inrelisionem; & uniuersali ter nul a lcent 1 re it propter quid alterius
subiecti, nisi sit at 'uo ni .lo sub tuo subie-Q cuna autem subist recitata de luci lii biecto I tali accipiat pris p et quila, erii ilud sub lubiecto alterius . noil enim scientia est irin pli. cis et subahernata alteri ex eo, quod ali cultu patriculatis subiecti coii elusionis aliqua inso ab ea occipiat p'opter quid, cum subiectum con rnune de totale non siri sub altero,& hoe docuit illie Atilior. nempe polle scientia In . propter quus, tra aere alicuius conclusionis alterius, qua ius o huiu coimnune subiectum
sit sub alieto, tamen illud particulare sub eo erit a quo sumit propter quid. Uino tecumlo. inera o letem iam subalter . . natam habere subiectum cum ill timeten.
' ita maletrali,& accidentali: pro citius declam, rari nemiuerte, scientia in communi primo . disti tigui peties is uersum modum cogitostes risibi ' intellectus , n D ius autem cognoscev l . . di intellectus est per abstractioriem a mate. . . ria, res ei im abuta hei,do intelliginiurio / ' Maiema ue o triplex est, quaedam, qt Ulieitur singularis. S si Enara . haec autena sunt proprietates, & congilionta indiuiduorum sngularium; qtraedam est materila, quae dια- tui sensibilis, haee autem est subicctum, eumaeeuientibus sensibilibu , & clinio tu,& mutari ne in quibus uersatur hae in seriores substaciae. n6.ta sunt nisi cli his inuolutae vispositionibus; te materia est, quae dicitur intellig bitri,quet sunt ouantitatra;& ditar Esioneς. Meunciori ta. eutri triplex fit materia, tri Ex re plex est etia in intemectus abstractio , & tri pliei titaplex intelligemsi modus: quaedam. n intelle, trictus liuelliga abstrahendo a matella singula plexniora non tamen i in ateria sensibili , ut ouatulci subitanta H lias corruptabiles consideIaulus, tellioen in eo trimunt quidem, sed qua et u , h s lub , vel stant nautationi t us.& qualita ibias sei sibili- tripi ix bus consideramus enim hominen , leotiem, abstra.
aniniat, non puram substantiam, sed moti chio.bus.& mutationibus subiectam: quae lamalia intelligimus non solum a singulari, lectet una a niateria sensibili abstrahentes utres mathematicas; triangulum enim consideramis abstractum a materia sensibili, n6 enim
in aere, aut serro aut ligno confiderarmas, sed tu e innuini abstractu ni ab his omnibus luis bicctis, quae dicuntur materia sensibilis: quaedam alia intelligi inus ab orniti materia abis strahentes, ut quando ens lubri tritam, intelis ligentiam, u bl rise a conlideramus . Tertio nota , iuxta tres abstra . iiDt es, tria r Funi' 'esse scientiatu in speculat tuarum genera, pri A itioi nium est, Philosi phra naturalis, quae consi eideta es abstractas a naatera a singulari, sed ita plei
nsia materia leniabili, alterum est Mathe- seientia matica puta, i. geometria , & Arithmcxtc3. speeula. quae res tracta iit abstractas a luatella sentib tiua 'li, sed non ab intelligibili: nam triangulus,&figura in qua irritate, quae materia intelligibi. ira est,cotri emplatur. teri . um genus est Metaphysica, quae res ab Oinni n ateria te paratas speculaturi uide igitur tria genera selelit lainlun leeunisu in diuertum liuelliget uti. Si abstrahe si inoduin tun ptu in lunt praeter haec eiusdam ictetit ae, cluae cum de rebuS. quae abstrahi poterant a materia sentibili tracteiu, non aburahunt ab ea, ut Perspectiva de linea ui sua, Musica se nutriero lotιOtia , haec enim hi traque,& smil s, de qui titate tractat,& nsi abstracta a mateιi, leti sibili, sed limatata ad vasum uerionum; cum in lineae,&iH1 , mera abstrahi ab his possi ut et tale dicuntur scietit ae meaiae liuet Philolophiana , ac puram Mathematicani, ac lubalteri ara uritalis
357쪽
quamuis praeeipuὸ Mathematies . 4-Fsid. Ex qhio elicere potes , eui in gratia baee diis
Quid ad cta sint; nimirum ut intelliger nus quare dat su. scientiae subalternatae addant in subiecto difblectunt ferentiam nia tetralem , hoc autem est, Priasubalter seientiae inter se genere non distingtiuntur snatae su- nisi sit uatilis inodus abstrahen ita materiar biecto eum igitiir stilialternans sit abstinctior,opor. sub uter tetiit subalternata sit de subiecto eorumctio
Mie so- Per Wod te spondetur ad sed nun5.ri. Per . mio. spectiviis habet pro subiecto totu hoe, linea
.arg. visualem esset. n. totum per acti dei: s; sed lineam, ut est in visuali materia; ac si duas,nsi specula ut quascunqire lineas, si ii eas, quae
itHali tria teria sitiit: ide de alo huiusmovi. Ad 3. Di eo ei rea tet tisi, passoties in dupli ei di f.
Duo ge- serentia reperi in ieientia subalter tinta,quasner. pas clam eoni munes, quae insunt subrecto illiussionum non priino, sed a superiora cleri tae,ut sit in in sciet in diei trius, eo nus est minor recto, diste iser Ontia iubal est proportio sesquitertiar haee enim praedi-
etnata . rata superioris sicientiae luiit. msam aliae passiones sum propriae subiecto in serioris, tanisti inferior non potest per mediurn pr priuin suum probare, ut, dicit medietis vulnera ei reularia difficilius lanam, tota concluso medica est, sed tr edium est geometrae;qfiergo passiones sunt corra, multes tunc per Ine. diu in superioris scientiae probautur, ut di x . . . nirus intextu Iat cum sunt peculiares. Nine
. per medium superioris probantur, contractu . rami en Mi illud subiectum ; ut Inedaeus non
surriet med mm commune, latera circuli rna.
atine distant. sed:latera vulpetis circularis,&dicet, vulnus, cinus latera maximὸ distant, difficile sanatur, vulnus circuIaIe est vulnustiterum maxini E distanti utri, ergo tale vul.
nos disti ei lius lanatur; per haec possian intelrigi reliqua, & sic pater scdutio argun)entaret tia: ti est notanda doctrina,non enim In. relligere oportet,quod omnia principia sub alternata debeant demonstrari in subalter.
nante, ei in oppositum cxperientia doceat,
sed ad selisum ei positum. I. dub. Alterii ni dubiuin est carea rapui, uidetur Principa eniiii m: cui uua ieientia etiam non ibalteris
Q ca tia demonstret conclusionem a fieritis. nam 3orum. e. plinosophus demonstrat rotunda in coelum, similiter Astrologus idi diametrum esse a
elim quod sieut una res uarijs rat Ionibus adcliuetis praedicamenta, & ad diuersas se tenatias spectare potest, ita etia in eadem conclu- fio,&quaeque scientia suis med ijseatrici monstrfiti Mas: unde Philosophi ostendit roeria trilitatem coeli per motum, Mathen alietas uer8 per aequi distantiam aeentro. Ad illud
de diametto dieci, eum res Arithmetieae, Scgeon etricae ex parie conueni aur,elatu Arithmeticus figuras etiam in nun eris speculetur. aliquando propter communionem subiecto Ium,& rerum,quo tractant,etia in media sita inmunicam,nec la cest contra id, quod Arist.d et .
Tettium dubium est cle Melaphyssea , an 3. duba protra scientiarum principia sex hoe enim cisio soloeo semitrer lim viiloare dictum. nulla habeat scien ta particuIaris sua probat principia, Meta- sed Metaphysi ethoe muri est: dieo pro prae phyfita senti, inultae seientiae particulares sumuntur ad prima Mela physimi ex parie enim sist lectorum et pia indigeat Metaphystea, stabiliente, ent, sub scienti,
stantiam, acer sens, quae nisi essent, subrecta rum . reliqua maerent: secundo ii ingent ilinis passiionibus e saepe enim de uno, de muli 1, de identitate, de diuersitate.de toto,de parte, M similibus icientiae tractant, quae metaphysi- ea stante Tertio indigent, quia nullae propositiones vllam uim probatiuam haberent, nisi ultria te principit quodlibet est,uel non est,ugalibi cliximus. Quarto indigen t,' Ita uetita te ilignitatem peculiarium Hirtiui uniuerinsilium inniriantur, ni dixtinus intextus rehoe sensu metaphysi ea dieitur probare priu-eipia aliarum scientia turn, qtiae dum si a pr tar. simul alia probat: ut qua olnue anima
sensibile probat, simul etiam hominem sensi bilem ostendit, Iieet non in propria so Irruet ita dum metaphysiciis stabilit sitas conirn nes dissultates, & principia, stabilitanterim
ra, leo non in piopria mima particulari de rei nutM, inamo nec stra semper demo
strat,nempe quae per se no:a siaut i secta e villis aliorum defendit , & contra negantasta dialectieE, Ac ad impossibile reducet in
invehitur, ut dicit Simpl. I.Phoc. Aim bio suis de quaestio ue has .
358쪽
De onstrati uariam scientiarsi prin- rionale, aut refrangi , aut concurrere Opia nonnulla esse c5munia,non- quod autemsunt,monstrant oe per comnulla propria: quaeque ea sint, & munia, s ex demonstratis, oemro-wiopachii praecos nostantur pari- logia consimiliter. ter ec reliqua Gemonstrationem Omnu enιm demonstratirua sciet tia singrcitientia. Cap. VIII. circa tria est, ct quaecunque esse ponuntur,hac autem sunt, genus,cuius persei H Ico autem principia in unoquoq; pasionum est speculatiua: comunia, genere haec, qua quod sunt nou quae dirimis . ignitates, ex quibus pri- contingit monstrare. mo demonstrant , o teriια, Passiones, Quid igitur significant, ct prima, quaru quid significat unaqPssit, aci istitis piae ex his accipitiir, quod autem Nonnullas tamen scaemias Hestpro . sunt, principia quidem necesse est acen hsset piae dam horum despicere, uix per alia vero monstrare, ut quid unia nus non supponere esse, si sit maniferas, aut quid ri ctum, aut Diangulum, num quod est e non enim similiter pla- esse autem unitatem accipere , oema. num,quod numerus est, ct p/odsi gnitudinem,altera vero monBrare. dsem, calidum, oe passionis non ac 3 Sunt autem, quιbus visentur in de- aphre, quidsignificant, si sint planae monstrauiuis silenise , alia quidem pro quemadmodum net, communia non alpria uniuscuiusq; scientia alιa vero eo cipit, quid significant: Me quod est , munιa : communia auum secιιndum aeqvalia ab aequalibus de mere, quonιa proportionem:ononiam viile utiq; qua notum. sed nihil minus natura tria bactum in eo, quo usub scientia est genere, fuit, circa pιοd monstrat, o qua monpropria quide quemadmodum lineam Irat, ct ex quibo . esse talem,o rc ctum: communia vero, NPn est autem supρositio, neqDeρω Φvisi ab aequalibus squalia auferantur, titio, Ρὰ d necesse est esse proρυν quod aquatiasιnt reliqua sciens au sum, Er uidera necesse: non enim adeo ternes unumquodq; bormin, quantum trinsecam rastionem demonstratio, sed est in genere Adem enim faciet, o se non ad eam quae in an imae quoniarn neque de omnibus acceperat, sed in magnita- syllogismus: bmpcrenim est instare addinibus solum, Arithmetico autem in extrinstram rationem, sed ad intrins
359쪽
positioηra: ne ue enim esse, aut non esse
dicunt, sed ιn propositionibus supposi
tiones,te minos aut m soli m intelli re oportet: hoc autem non est supposi
Mnunem animaIesse, totum no animal autem, non erit enim uerum dicere carullam si oe non calliam,tamen animal, non animal autem non . Causa auram, quoniam primum non solum de meloduitur/d s de alio, opis destn pluribus: quaten que si neuιum, O Idem est, o non Idem, ad concluponimniiuldissert. Omne avram asserere , aut negare 14 demonstratio a a impossi ιle ac ipitr haec nem; siemper uniuersalitcr, seu quatnmessiciens est: Iusticiens aurim est
Dialectica vero non est ita determi i
nato Myn quoruncani, ne que generis alicuius νn1us: non en Im interariaret; demonstrantim enIm non est Interrogare,
eo quod oppositis existentibus non monstrauit tui me nonseratum est autιm hoc yn D, qua aesilogi Ino. Dico a Mem principia in unoquoq; a genere, sc.
De principi Is demon strationum,quae ne. ssaria perae aut propria docuerat. esse se mo est in hoc capite , quod in tres paries ilio uiditur;in prinia principia ipsa distinguit, ac quo conuel Halit, qL c Me differant, fit intra te, di a praue piatis ostendit: in lecuda comuniari inae
360쪽
principia ab alijs quibusdam separat pii et .
Q piis in patiIculata: in tertia quo quoi a in ecto uni principio utamur in lemonstrationerrionstrat : repetit aut aliqua cluet in promiocti erat, quia illic et nigri Mic , ut inquit Plii l.
Ioquitiis seerat, uel quia illic non pet se, sed
ut 'octrinam ex praeexistera fieri eo nitione probaret, illa vixerat: nunc per se haee docet.
Quae Proponit igitiu, qtiae principia dicantur
sae in seientia al qua; illa nepe quae non dem n- princi- stratur ella I adiurae , non esse te endum siria in cut aliqui legunt, scilicet principia sunt, quae istetit s. cum sint non demonstrantur elle, id est sunt
stotelis leusiis, lege uc Mn.n. est,quod sunt nod onstrantur,uIest principia sunt in scien . tia aliqxta ea, quς non demonstrantur esset Est autelaei haec pulchra regula, principia vi. gnoscenes,& scientia PIalibet, dc clernostratione, ea scilicet quae talis seletitia , ira talis demonstratio nou probat esse, sed supponitrvecti gratia, supponit Geometra eise Iineas, Moa, u est puncta, Arithmeticus unitates, numerari, haec dicuntiu prinei pia r similiter in ci libet peculiari de trionstra tione non demonstramus subiectum esse , nec messium, clicuntur principia : hoe autenm non solii de simplicibus pranei piu, sed etiam de eotnia plexis, clitates sunt propositiones , ignitates, de praemiisς in aenioli strationibus singuli Rhaee enim omnia, ut non demonstrantur in scientia illa , vera esse dicuntur ptanei Plascientiae, ut uero praea issae in illa denisistra. tione, cuius suta , & non demonstra litur, i l. lius principia clicsicuti& uniuersaliter, qttoclin scientia, aut demonstratione, illie non ii
monstratur esse, sed supponinu id est principium, siue simplex, siue complexiun sit.
, Quid quιdem igitur significent, c.
Assignat, id in quo principia, & ea quo
rum principia sint, conueniatu , oportet auis rem per prineipia hie non solum complexa, sed etiam simplicia, uti diximus,intelligere, Per ea uero, Piet ex principi s sunt, seu per
principiaca, etiam coInplexa, cluet conet ili
nes sunt, & ineomplexa, seu iamplieia, quae sunt passi oties, & qu sita; est ergo c5aenie tia inter Eaec, quod de omnibus oporret in demonstrationibus, & in scientijs suppone re, quid siguificem: haec eum uou demouin
principiatis: at diserrimen est,qtiod de principus on nibus 'propter id oportet stipponere, quod sint, si simplieia, cliuod existant, si con plexa.qtiod uera sint: at de principiatis
i d demonstram is, nam conclusionem ueramesie demonstramus a similiter ipsam passio nem Hlesie dea in stranaus, non autem sirpinponi naus. Aristoteles ponit exempla in simplieibus principiis, & prancipiatri solum ,
nempe in subiectis,ut unitate, Sc magnitiaviisne; in passioniblis in in recto, & irriangulo .
Sunt aut quibus utuntur in de- s
monstrasti vis, oec. Principia praeteriun eomplexa hie diui.dit in eoena linia,Sc propriai comunia sunt , 'quet scien uani illam transtanducit, tu si ab aequalibus aequalia demas, restant aerialia rhoe enim pluribus ineli seienti js: propria udro, quae ex his, quae in terentia tali lam, conastanum linea est magnitudo iacti vilio; ita sevcundum latitudinem i rectum est cuius ex trema non exeunt a medio, haec enim geo metrica sunt. Posses dubitare. eum thiei tu ex propriJI Pt edat, quo inodo principia habet communia 3 ReIponderiar non uti selen tias his coariti uni b as, ut eommunia sut i, sed unaci tiaeque scientia,& demonstratio ea limitat ad suam materiam, ad quam O inliget, ut Geometia di ea, si ab ae .luatibias niagni titilinibus aequales de nas i Adithmeticus ad nurneros contrahit, & linguis demonstrationes ex sitis terminis adaptant, nec propter hoe minor est uis illorii ni principio tu, cum se in per lint, uera, Si nece lIaria, Ac immedia-rar re propterea di euiuur conamunia secum
da nalogiam,quia ex eis unaquHue scientia accipit pro sim nrateria.
Pi aeter propria complexa , quae assigna. uerat, ineomplexsi prinei pium assignat,nempe subiectum, de quo a celim Pros sit,&qaul signifieet,& hoe est quod diciti Esse, Seesse hoeti atque de tali subiecto demonstra. Inus pastiones, quae ei per se instine, dc de his quid fignificent,stipponunias. Posses diibitare , quare modo separate de limplici , & tu . complexo principio loquitur oleo,& hoe est a scienen, uin, hoe esse discrimen intell