Oeconomicum

141쪽

ἐπιδεδραμηγέναι τω λόγp' ωςπερ εἰ εἴποις, - δεῖ γγράμματα ἐπίστασἡπι τον μέλλοντα ὁ Ῥήσεσθαι τα υπαγορευόμενα γράφειν και τα γεγρομμένα ἀναρογνώσκεiν.

ταυτα γὰρ ἐγὼ ακουσας, οτι μεν δεῖ γράμματα ἐπίστασθαι φρούειν ἄν , τουτο δὲ εἰδὼς ουδέν τι οιμαι μειλον ὰν ἐπισταίμη ν γράμματα. ουτω δὲ και νυν Θι 8 μὲν δεῖ ἐπίστασθαι γεωργίαν τον μέλλοντα ὀρθῶς ἐπι-

δοκῶμεν. g. 7. Reisi g. scriliendum censet: ωςπερ εἰ εἴποις - ἀναγιγνώσκειν, ταυτα ἐγῶ ἀκούσας, quod valde arridet Schoei clero in Ceiis. Oec. ed. Κust. l. l. - C. R pr. m. ήκηκόην, quare Soli aef. nil Greg. Cor. p. 123. Reifig. Sc linei l. l. l. Bornem. corrigere vo

g. 8. Cum Schneid. edd. seqq. ex mam. Stepli. receperurit ἐπιμελήσεσθαι; restitui vulgaturn ἐπιμελεῖσθαι. t discere, ut persectam, quam appetit, agriculturae cognitionem PerciI lat.

6. δ εἶπαςJ Similiter Hier. VI, 12t o δ' ἐζήλωσας ημῶς, ως τοὐς μὲν τέλους μάλιστα

Ευ ποιεῖν δυνάμεθα, τους δὲ ἐχθροῖς πάντων μάλεστα χειρούμεθα, ουδε ταυθ' ουτως ἔχει. I. E. ,,quod attinet adV sive siquoi si .

μεταβάλλεσθαι, κατανοήσατε καὶ ταυτα. V. Matth. g. 478. Eadem ratione Latini dicunt,,quod.

V. K r si g e r. Λ nati. V, 5, 20. . T. ως περ ε6 Si facias cum Reisthio, iungenda sunt ω ερ - ἡκη-ειν ἄν, - ῶν ἐπισταίμην,

et apodosis incipit a verbis oυτωδέ. Orationis concinnitas sane ita ad amussim fere refingitur. Sed quis Xeilophonteae dictionis gua rus desideratait talem concinnitatem y Simili ratione ωςπερ γε nectit duo enumiata supra I, I 0.ηκηκόειν ἄν - αν επισται μηνJ Vice versa itulicativum Excipit optativus utrobique

indicatur a legitima constructione nonnihil antea deflexam esse ora

tionem. V. Η e i h d. Plat. Pliae d. . 46. p. 73. Quod idem valet dosola vocula δἐ in apodosi u Graecis insem solita. Herm. Viger. p. 785. et 846. ' B O B N. V. eundem ad Cyr. I, 6, 4 I. Quod notat V. D., potissimum spectat ad talia rἘπεὶ δε οεῖς - βουλεσθε συμ-

ponitur post demonstrativa, saepe non deflectitur a legitima constructione, e. g. cIr. VIII, 5, 12:Ἐκάθευδον δὲ αὐτῶ ἐν τάξει, ωςπερ οἱ ὁπλῖται, ovτω δε καὶοὶ πελτασταl. Supra IV, 8. IX, 10. Ilis similibusque locis δέ auget adverbii vel pronomiciis vina

demonstrativum.

142쪽

δόκησαι. Εἶναι deesse etiam post γιγνώσκειν, ηγεῖσθαι, οtεσθαι et similia verba docet idem B o r-n e m. ad Cyr. I, 6, 14. ἐπισκοπουν τιJ Hoc verbum solemniter sere diei de inspiciendis aΘgrotas discas ex iis, quae R o i s i iiotat ad h. I.

mula redorditur orationem interruptam, i . e. ,,Vera m Pnim vero.

optantur iis, citiae ante edunt. Denuo nimiraim Isclioniachus ita praesam incipit, ut demonstret sacillime hanc artem disci posse. Secus se res habet, si Schneideri ordinem sectionium sequaris. Tun

enim ἀλλὰ μην, ἔφη, ἁ Σώκρα

τες, sententiarum nexum Prorsus turbant.

143쪽

xcii OH οἷον ἀκουσαντα ἀποτρέπεσθαι του ἐρωήμα- τος ' dε, οτι ευπετές ἐστι μαθεῖν, διὰ τομο πολυμοι μῆλλον διέξιθι αυτήν. οὐ γὰρ σοὶ αἰσχρον ταδια διδάσκειν ἐμίν, ἀλλ' ἐμοὶ πολυ αἴσχιον μὴ ἐπίστασθαι, ἄλλως τε καὶ εἰ χρήσιμα ἄντα τυγχάνει.

. I 2. G. a sec. m. τους αὐτῆ adscriptum habet, deinde άt εοικεν. g. I 3. εὐπετές dedit Selinei l. ex coniectura Wyttent .-PIutarch. de S. N. V. p. 45. Pro vulgato εὐπρεπές. - Vict. Pro vulg. αἰσχρον habet αἰσχυνη. - Α. C. D. τυγχάνοι. . I 2. γ E ν-o T-T o v ς 4 Selineiderum male habet, quoa aliam habeat significationem γε- ναιος h. l. , aliam in 6. 4., aliam NullI, 10. Sed mir hoc mir mur, si quidem hic de hominibus sermo est, illic de animalibus , vel de agricultura, vel de terra' Omnibus his Iocis communis est notio haec: ,,facilem esse ad tractandum, mitem vel benignum erga homines sis ue uti

lem.

fortasse invexit qui considerabat mox dici: ,, turpe esse nescire quae facilia sint ad discemium. τυγχάνειJ Optativum sensum exliit,ere a Socratis sententia alienum recte monet Reifig.

CAPUT XVI.

ARGUMENTUM.

Disputat Iactioni achiis de soli natura et de modo initia e gnoscendae, et quando quaque ratione novalia debeat exerceri, 'moveri et Purguri.

Πρωτον μεν τοίνυν, ω Σωκρατες, τοὐτο ἐπι- 1δεῖξαι βοέχομαί σοι, ὼς οὐ χαλεπόν ἐστιν ο λεγουσι ποικιλωτον τῆς γεωργίας εἶναι οἱ λόγω μὲν ἀκριβέστατα αύτῆν διεξιόντες, ῆκιστα δὲ ἐπαγμενοι. φασὶ 2

144쪽

τρέας γης τουτο ἴστι γνῶναι, ο τι τε δυνατια φέρειν καὶ ο τι μὴ ειψαται, ὁρῶντα τοῖς καρπους 'κῶ, τὰ - δένδρα. ἐπειδὰν μέντοι γνῶ τις, ουκέτι συμφέρει θεομαχεῖν. - γὰρ σν ὁτου δέοιτο αυτὸς τομο σπείρων κἀ

τευων μαλλον - 4οι τα ἐπιτήδεια ῆ ο τι ὴ rq ηδquoi 4 φυουσα καὶ τρέφουσα. ἐν δ' αρα δι αργίαν των ἐχόντων αυτὴν μὴ υρ τὴν ἐαυτῆς δυναμιν ἐπιδεικνύναι,

β. 2. χρῆναι om. c. D. . g. 3. Schneid. coni. καὶ ἀλλοτρίφ τῆς γῆς τουτό ἐστι γνῶsura; Reisi a. scribit oυκοῶν καὶ παρ' ἀλλοτρίας γῆς τουτο ῖστι - τὰ δενδρα, quae verba post πυθέσθαι in . 4. collocat, verbis ἔφη ὁ 'IDr. ante γνφ τις intersertis. - D. τουτο ἔφη γνῶνα C.D. καὶ ο τι μῆ δυναται φέρειν. - Λ. συμφέρειν. . 4. C. D. Bas. I. II. ἀνθρώπου πείθεσθαι.

exstiterant ante euari et sere ante Xenophontem. Leoplaanem doterrae generibus Plantis commodae iudicantem memorat T h e ophrast. de causis pl. II, 6., Μenestorem I, 26. S cII NE ID. V. Praelat. P. V seq.στ ο ι κ ι 1 ώ το τ ο νJ maxime artificiosum et a vulgi notitia

tentiarum nexus hic est: ,,Ιs, qui i cum aliquo fructu agriculturae operam dare velit, ante omnia soli naturain debet bene perspe clam habere; qui enim hanc ignorat, nec, quid serendum, neo quid plantandum sit, scire potest. V DeindE Ischomachus,

orationem excipiens e , IaIn vero

de ovκουν v. ad XIII, 6. , inquit, etiam uirenum solum licet ognoscere, quid fer re possit,

si quis et heius et arbores Iespositus inspiciat cundo tacite concivilit: si quis de alieni agrinatura iudicium serre facile po est , sine dubio idem poterit de

suo ipsius, nuperempto, lut modo observarit, quos fructus vel arta ores et quales hucusque Procreaverit ager . Postquam vero eius indolem cognovit, iam aerere veI plantare non debet agricola quae natura agri repugnant. ' Nunc demum recordatur Ischomachus iis, quae modo de cognoscenda agrorum natura

prodiderit, opponi posse : hQuid vero , si ob ignaviam eius , qui

antea possessit agrum, vires suas

ille declarare non potuerit, ita ut emptor, quid serat ager et quid non serat, comperire non possit 7 V Ihi respondet Ischomachus : ἔμι καὶ παρὰ γείτονος κτλ.Scribendum esse τουτ ἔστε μοτουτό ἐστι bene monet Reisig De

145쪽

s t καὶ παρὰ γειτονος τυπου πολλάκις ἀλqθέστερα περὶ αυτῆς γνῶναι μη παρὰ γείτονος ανθρώπου πω σθαι. καὶ χερσευουμ δε ομως ἐπιδείκνυσι την αὐ- 5

στήσαντες ἐπὶ θέαν οὐθ' ὐσυχῆ βαδίζοντες, ἀλλα πα-

- . q. ην δ αραδ Purticula ἄρα hanc vim Iiabet: .,iil facile fieri posse intelligo. iam igitur huic dubitatiotii occurro. Similiter Anati. V, I, II: Θοκεῖ τοίνυν μοι, ἔφη, ἐν αρα καὶ ταυτα ἡμῶν μὴ ἐκπεραῖνηται, ως αρκεῖν πλοια, τὰς ὁδους - ἐντεί-σθαι ὀδοποιεῖν. Vulgo εἰ ἄρα et ῆν ἄρα interpretantur:

. 5. ἡ γὰρ τὰ ἄγριωJ Idem

tradit Varro R. R. I, I9, T. et Geop. II, 10. 2., a quibus dissentit Plin. XVII, 4. V. Uelah. ad h. I. g. 6. τουτο - ἀποτεθσή-kηκέναιJ Pronominum dem Ou-

atrativorurn et relativorum accu

sativus usu liberiore ponitur, ubi Praepositio ad Iliberi poterat: syni p. II, 19: τόδε γελῶτε. Λnab. III, 2.20: τἀτο ἄχθεσθε. Ven.

Phaed. p. 77. D: το τῶν παμδων. Nonnihil dissert a xoυς ἁλιέας. Mattia. g. 284. Dici poterat cνεμνήσθην, οτι Οἱ άλιεῖς κτλ. De hac attractione v. ad IV, 21. XVII, 7. κατ αστήσ αντεςJ Reisi g. delegans ad Schae s. ad Lamb. Bos. ellips. Gr. p. 3l7. intelligitὲαυτούς. Simplicius IV eis h. iv

terpretatur καταστῆσαντες την ναῶν. Similiter Kγειν se. a. Anab.

146쪽

ταυτὰ αποφαινομένους περὶ τῆς ἀγαθῆς γῆς. IIόθεν ουν βοi λει, -q, 26;κρατες, ἄρξωμαί σε τῆς γεωγ

πανυ πολλὰ φράσω, 6Jς δεῖ γεωργεῖν. Ἐκεῖνό μοι δοκῶ, εφνὶμ ἐros, d 'Iσχόμαχε, πρῶτον ἶν ὴdέ63ς μανθάνειν, φιλο6ύτου γὰρ μάλιστά ἐστιν ἀνδρός, οπως δν ἐγώ, εἰ βουλοίμγ, γῆν ἐργαζόμενος πλείστας κοιθὰς

ba usurpantur omisso substant

vo, quod cogitando tacite addas.Μat th. g. 496. Κsilin e r. q. 392. c. at. Η a r 706. Eadem ratione Latini dicunt: ,,appellere.'

μνησις , qua modo excitata scientias et notiones, quae antea in animo nostro tanquam dormie hant, denuo concipimus, umplificavit et diserte explicavit Plato imprimis in Μenone. Compara Phaed. e. 18. Cicer. Tusc. i. 24. Resuscitandis his notionibus adhibet Socrates ae zνην, quarn ipse vocat μαιευτικήν Plat. Theaet. p. 149. A. Cf. infra XIX, I b. f. s. φιλοσόφουJ Ironiam

Socraticam hanc censuit esse Camerar., quoniam philosophi non de victu quotidiano, nedum copioso, solliciti esse consueri ut . Respondet Z e u n. Socratem, utpote morum et vitae philosophiae studiosum, non indignam philosopho rusticationis scientiam potuisse iudicare: multoa enim philosophos Graecos de re rustica praecepisse. IV eis h. philosophiae notionem ad solum verbum μανθάνειν τeserendam esse censet. Addo locum Arista

Oeo. 6: oσα τε δεῖ ποιεῖν, μήτε νυκτὸς μήτε Οερας πα*ιέναι. τό τε διανέστασθαι νυκτωρ ' τουτο γὰρ καὶ πρὸς υγίειαν καὶ Οἰκονομίαν καὶ φιλοσοφίαν χρῆ- σιμον sic haec exhibet Goetii.). Φιλοσοφέα hic simpliciter discendi studium et subtilitatem et intentionem cogitandi significat, ni in Comment. IV, 2, 21 : πάνυωμην φιλοσοφεῖν φιλοσοφίαν, διηρ ἄν μάλιστα ἐνόμιζον παιδευθῆναι τὰ προς ήκοντα ἀνδρὶ καλοκἀγαθέας ὀρεγομένφ, et in

xen. Conament. IV, 2, 33. CLΜorum ad Isocr. Panegyr. P. b.

Est igitur h. l. φιλόσοφοs qui Duiliaco by Cooste

147쪽

τα κόπρον μὲν τῆ n ηδq παρέχειν, καρπον δ' -- καταβαλεῖν, ω ε φυεμαι. - ιαι γὰρ δη καὶ τουτο 137 φύκειν, οσι, εἰ μέλλει ἀγαθὴ η νεος χεσθαι,

12. Schnet d. post κινδυνευει ex Idis Censet. - Λ.a pr. m. Iunt. Bas. II. μάλιστα -jσθαι. - D. πόαν τε. . I S. Di . 'ro Dra mavult σε. - G. c. D. γννώσκειν , Vulg. γιγνώσκειν. - Α. D. εἰ μέλλοι. artem oecono ricam curiose et accurate discere conatur in eaque cogitation ira et animuIn totum defixum liabet. De Pthilosophia proprie dicta nusquam Xenophon verbo tisus esse videtur. SCHNEID. Quae Omnia Cum Rei sigio prolao; sed recte monuit

Ueislc. τιλοσόφου γαρ μάλιστά ἐστιν ἀνδρός reserenda esse ad

sol im ver uiri μανθάνειν : quae verba ita tuterpretor: philosophi enini est omnia scitu digna acCurale et penittis pernoscere ergo etiam artem oeconomicam ., . t 0. τω σπόρω J Leun-Cla V. : ,,Ergone nosti novalem Praeparari oportere ad sationem 7 Μiae vertit ouκουν. V.

per hiemis plurimam partem pluit in Graecia. CL XVII, 12. Σκληρα - κινεῖνJ Positivus locum habere videtur pro Comparativo. Sed v. de natura infinitivi κινεῖν ad Iv. 3. Alibi additur ω ε vel ώς. V. Saup P.

not. I. g. IS. κινδυνευειJScliae s. ad Gregor. p. 762. et Frois Cher. ad Hier. I, 26. docent ovν simi-Iesque particulas recte omitti in tali sermone. cf. Xen. Corn-nient. IV, 2, 34: κινδυνεύει,

ἔφη, ω Σώκρατες, ἀναμφιλογώ

herbarum inutilium semina, quae in solum cadentia novas PTO- creant herbas.

initio enuntiati et extra structuram posito v. ad II, 15.

148쪽

CAPUT XVII.

ARGUMENTUM.

De satione traduntur haeci frumentum esse fierendum, Poste quam nolum pluvia tempore auctumni satia ait irriMtum, idque variis temporibus; terrae tenuiori minua seminia inRndandum me; segeti inlicienda esse sarcula, quorum usus EXHicatur. Duiliasu Coos e

149쪽

Περὶ μὲν τῆς νεω ὁρῆς, ἁ Σώκρατες, - 1

αμφοτέροις ὴμῖν ταυτὰ δώιεῖ. Λοκεῖ γὰρ ουν, ἐφη ἐγώ. Περί γε μέντοι του σωόρου ας αλλο τι, ἔφη, ἁ Σωκρατες, γιγνώσκεις η τὴν ἄραν σπείρειν, ης πάντες μὰν οἱ πρόσθεν ανθρωποι πεῖραν λαβόντες, πάντες οἱ νον λαπάνοντες, θει ασι κρατίστρο εἶναις

ἐπειδὰν γὰρ ὁ μετοπωρινος χρόνος πάντες που 2οὶ ἄνθρωποι πρὸς τον θεὸν ἀποβλέπουσιν, ὁπότε βρε- . ξας τὴν γῆν ἀφησει αυτοὐς σπείρειν. ' νωκασι δῆγ', Θην ἐγώ, ω Ἱσχύμαχε, κω το ειὴ ἐν ξγῆ σπείρειν ἐκόντες εἶναι πάντες ἄνθρωποι, δqλονότι πολ-

ουνJ In responsione γάρ ellipti ce usurpatur, ita ut intelligendum sit ὀρθυς λεγεις, οὐ θαυμαστόν, Vel simile ell id, e. g. XVI, 10. Lex. Xen. l. p. 566. u. K si h n e r. g. 840. d. R o s t. . 134. p. 707. Hari. g. ln04. Ubi autern γὰρ Ουν iungiintur, hae

Particulae omni lio ni fimnant, D.

De αυ et oυν saepissime confusis v. Lex. Xen. l. P. 465. b. ex tr. Aoκεῖ γὰρ αv esset: id quoque nobis consentaneum est.ε

quem Zeun. in vut ata scriptura desider9t, facile caremus. B o r-

de tempore serendi sermonem. esse, cui rei repugnent T seqq. . quod contendit Kerst. Sed quis est, quem non male habeat iteratum ioραν ΡIacet igitur Rei sigia opinio: ex δρῶς, male ex antecedentibus repetito, orium esse ωρας, quod comprobatur; et eὸ l. Vett. scriptura.

eo, quas Praecesserunt, ut illa tanqu/m uno obtutu compre

150쪽

νοεῖν ' Oiον αμα πασι δοκεῖ βελτιον εἰναι ἐν τῶ χειμῶνι παχέα ἱμάτια φοοεῖν, ην ὁ νωνται, καὶ πsρ κάειν

περὶ του σπόρου, ποτερον ὁ πρωὶ μος κράτιστος, Η ὁ

τεταγμένως τὸ ἔτος αγει, ἀλλα το μεν τω πρωψω κάλ-5 χιστα, το δὲ τω μεσω, το δε τω δριμοπάτω. Συ ουν, ἔφη, ω Σώκρατες, πότερον ῆγρ κρεῖττον εiναι ἐνὶ τούτων των σπορων χθῆ6θαι ἐκλεξάμενον, ἐάν τε πολυ

ἐάν τε ὀλίγον σπερμα σπείρρ τις, η ἀρξάμενον απδ

τῶ τινὲς) πολλαῖς ζημίαις παλαέσαντες, οἱ πρὶν κεχ. υπό του θεου σπειραντες, πάντες τῶν ἐγνώκασι το μ' ἐν ξηρψ σπειρειπὲκόντες εἶναι. - Vulg. σπείροντες correxit Weislc.3. c. εἰ δύνωνται. - C. D. εἰ ἔχωσιν. homines, deinceps, quoad opus est, restringitur per ol πον κελευσθῆναι υπὸ του θεου σπει-

ραντες, quae Vertast per appositionem subiecto adduntur. - Desententia conserre iuvabit Virg. Georg. I, 225 sq.: ,,Μulti ante occasum Μaiae coepuere; sed illos exspectata seges vanis elusit aristis. 3. eαύτα - ὁμογνωμ -

γιγνεται ὀμονοεῖνJ ΓΘ-- σθαι cum infinitivo dicitur pleonastice. Cyr. V, 2, 12: καὶ εὐ- χονται πασι θεοῖς γενέσθαι ἐπιδείξασθαι. Anab. I, 8, 13. alibi. Additur etiam ω ε ante infiniativum, e. Anab. V, 6, 30 :τ-τ' ἄν ἐσκόπουν, ἀφ' ου ανγένοιτο, ω ε λαβόντας υμεικόλιν - ἀποπλεῖν. οὶ πρὶν κελευσθῆναι υπὸ του θεου σπε έο αντες J

culum deus dicitur Hellen. III, 3, 3: Eoν ὁν τοὐτο κελεύειν φυλάξασθαι, et per exta VII, 2, 20:

μῶν τοὐς θεους ταυτα πῆάττειν κελευειν. De verbo κελευειν de re nautica dicto v. ad XXI, 3. Sc lineid. comparat XII, 8.3 sed conserre debebat etiam talia: Bep. Laz. VI, 4: ToιναDovν ου-

τως μεταδιδόντες αλληλοις καὶοi. τὰ μικqὰ ετοντες ρετέχουσι πάντων των ἐν τῆ χωρα, ὀπόταν τινὸς δεηθῶσιν. cyr. VII, 5, 28: αἰσθόμενοι ΟΙ ἔνδον του θορώβου - ἐκθέουσι τινες ἀνoI-ωντες τὰς πυλας. Nostro loco subieeti πάντες ἄνθρωποι notio, quoniam Verba sequentia δηλονότι πολλαῖς ζημίαις παλαι- σαντεs non' spectant ad omnes