Oeconomicum

61쪽

XENOPHONTIS Mμους καὶ αrάλματα καὶ οἷς αὐτοὶ κοσμουνται, καὶ ταυτα μετὰ ὴδίστων ὀσμῶν καὶ θεαμάτων παρέχει ' ἔπειτα δε ἄψα πολλὰ τὰ μεν φύει, τὰ δε τρέφει ' και γὰρ η προβατευτικὴ τέχνη συνῆπται τu γεωργία, ω ε ἔχειν καὶ 4 θεοῖς ἐξαρέσκεσθαι θύοντας και αυτ ρ)ς χρῆσθαι. παρέχουσα θ' ἀ-ονώτατα ἀγαθὰ ουκ ἐα ταυτα μετὰ μαλακίας λαμβάνειν, αλλὰ ψυχq τε χεiμῶνος καὶ θάλπqθέρους ἐθίζει καρτερεῖν. καὶ τοῖς μεν αυτουργούς διὰ των χειρῶν γ γνάζουσα ἰσχὼν αὐτοῖς προςτίθqσι, τοῖς δὲ τ ρ ἐπιμελεία γεωργουντας ἀνδρίζει πρωῖ τε ἐγείρουσα και πορεύεσθαι σφοδρῶς ἀναγκάζουσα. και γὰρ ἐν τῶ , χωρω καὶ ἐν ἄστει αεὶ ιν βρα αἱ ἐπικαιριώταται

σθαι cum dativo iungitur, quum plerumque accusativum requirat.

ἐαυτους τοῖς ἄρχουσι χρῆσθαι. I, 2, 13. Cf. supra III, 10. . 4. ψυχη - θάλπηJPluralem numerum videbis Cyr. I, 2,10. Cominent. I, 4, I 3. Venat. V, 9. Anab. III, 1, 23., ubi v. K r si-ge r. Singularis legitur Cy r. VII,

καὶ γαρJ Savpp. Commerit. II, 1, 3. vertit: ,,nam etiam. Εat potius: , , nam tam in agris quam in urbe. V Sunt enim etiam in v be certa quaedam negotia suo tempore Peragenda.ἐπικαιριώταxαιJ Recte M o s c h. : actiones praestantissimae, quae in agricultura exero n-da summi sunt momenti. Sic XV,

II: τα ἐπικαιριώτατα ης ἔκαστος ἔχει τέχνης, i. e. quae in qualibet arte summi momenti Disitireo by Corale

62쪽

της γεωργίας ἀντωφελουσι τον χῶρον, ὁ μὲν ωως

πρωῖ τε κομίζων τον κqδόμενον εἰς τqν ἐπιμέλειαν κααοiκIίαν παρέχων ὁ ψὲ ἀμιεναι, αὶ κυνες τά τε θq- ρέα ἀπερύκουσαι απο λυμης καρπῶν καὶ προβάτων καὶ

τρ ἐρωία τὴν ἀσφάλειαν συμπαρέχουσαι. παρορμῆ δέ γτι καὶ εἰς τὀ αρήγειν συν οπλοις τu χωρα καὶ η γῆ

sunt. - ἐν ωρα non necessarium ut cum Porto iciterpretemur de matutino tempore; est enim: certo quodam et opportuno tempore.

. 5. ἔπειταJ Haec particu-Ia vim habet oppositionis, quar saepe sine δέ respondet antecedenti μεν. Anah. I, 8, 2. , ubi v. Krii ger. III, 2,27. Cyr. II, 3, 22.

Κ si liner. q. 733, 6. ἀρήγειν - τῆ πόλειJ Est

munus civis Atheniensis, sive inter equites seu pedites nomen profiteatur. SCHNEID. ἐπι ιλ οπο νεισθα HSchaeis seri coniecturam recipere dubitabam, quod alibi φιλοπονεῖσθοι

cum dativo non iungitur.

συμπαρατρέφουσαJ Cave

vertas: simul nutrire; nam monento Scliae sero hoc verbum significat: parasitantes una alere.

πλουσιων τραπεζαις παρατρεφομένους κόλακας. Liban. T.

V. P. Aπερ κηφῆνες ζῶντες

ἐκ των ἀλλοτρίων πόνων παρατρεφόμενol. g. 6. oi Inno H Quod Buti m.

63쪽

M XENOPHONTIS τους γεωργους ἐν τῶ μέσω τοὐς καρπους τρέφουσα τῶ8 κρατουντι λαμβάνειν. και δραμόῖν δε και βαλεῖν και πηδῆσαι τίς ἱκανοπέρους τέχνq γεωργίας παρέχεται; τίς

τοῖς ἐργαζομένοις πλείω τέχνq ἀντιχαρί παι; τίς δε Θιοντον ἐπiμελόμενον δέχεται, προτείνουσα προςibi τι λαβεῖν

δὲ πυρι ἀφθόνω και θερμοῖς λουτροῖς ποὐ πλείων ευ- μάρεια η ἐν χωρM τως που δε ηδιον θεθίσαι υδασέ τε καὶ 10 πνευμασι κοὶ σκιαῖς η Σατ αγρόν; τίς δε ἄλλο θεοῖς ἀπαρχὰς πρεπωδεστέρας παρέχει, η ἐορτὰς πληρεστέρας ἀποδεικνέει; τίς δὲ οἰκέταις προςφιλεστέρα η γυναικὶ ηδὸν η τέκνοις ποθεινοτέρα η φίλοις ευχαριστοτέρας 11 ἐμοὶ μεν θαυμαστὸν δοκεῖ εἶναi, ει τις ἐλευθερος ἄνθρωπος η κτῆμα τι τούτου ῆδιον κέκτ αι η ἐπιμέ-

Camerario, Leunclavio et Zeunio Schneid. et Dind. praetulerat rit

αἱ κύνες, apud Xenophontem Certe non cOufirmatur. V. Lex. Xen. V. κυων et 7ππος.

. 7. καὶ ἡ γῆJ Repetitur και

propter collocutionem Verborum.

ἐν τῶ μέσωJ in inedio, h. e.

uggressuro, vel impetum facturo expositas et patentes. Idem aliis verbis exeressit Aris to t. Oec. 2:

μόνων γαρ τούτων τὰ κτήματα ἔξω των ἐρυμάτων ἐστίν.

τωJ Schneidero mouente ευμα- ρεια est facilitas cum commoditate coniuncta. Cf. Ρl a t. Lys.p. 204. C. ευχέρεια sacilitas climagilitate et mobilitate coniuncta. ἐν χωρω τω est: ,, in titiali Cuncti e praedio. V De χώοω clelegat

64쪽

ταμανθάνειν καὶ δικαιοσυνγ διδάσκει' τοὐς γὰρ aρι- στα θεραπεύοντας αυτὴν πλεῖστα ἀγαθα ἀντιποιεῖ. ἐὰν 13δ αρα καὶ υπο πλήθους ποτε στρατευμάτων των ἔργων στερηθῶσιν οἱ ἐν τῆ γεωργία αναστρεφόμενοι καὶ σφοδρῶς και ανδρικῶς παιδευόμενοι, οὐτοι ευ παρεσκευασμένοι καὶ τὰς ψυχας καὶ τα σωματα, ο μῆθεῖς - ωNp, dύνανται ἰόντες εἰς τaς των ἀποκωλυόντων λαμβάνεiν αφ' ων θρεψoietat. πολλάκις δ' ἐν τῶ πολέμω και ασφαλεστερόν ωτι σὐν τοῖς οπλοις τqν

τροφθν μαστεύειν ῆ σὐν τοῖς γεωργικοῖς ὀργάνοις. συμ- 14 παιδεύει δε καὶ εἰς τὀ ἐπαρκεῖν αλλήλοις ὴ γεογργία. ἐπί τε γαρ τοὐς πολεμίους σὐν ανθρωποις δεῖ ἰέναι,

1042. - πολεμίους Stob. dedit Stepli. pro πολέμους, quod est in libris et edd. vett. - Stob. μετ' ἀνθρωπων. - C. Din. σὐν ἀνθρώποις - δεῖ τους. K rsiger. ad Anab. V, 10, 2. Rep.Ath. I, 16. ἀπολλυουσι. Infra VI, 5. καταγνύ-σι. IX, 13. ἐπιδεικνυοντες. X, 1. ἐπεδείκνυεν. XII, 18. B u tim. Gr. max. p. 525. g. 12. θέλουσαJ libenter, benevole. Differt ab h. l. Cyr. I, I, 3. , ubi ἐθελησαντας nou est pro adverbio, sed pendet absσμεν,

Dec. II: ῆ δε γεωργιωῆ μάλιστα κατὰ φύσιν ἐστὶνJ, o τι δικαία. g. 13. ἐὰν ἄραJ Plerui

Xenoph. Oezon. que vertunt: si sorte. Sed v. Se timidi . ad Dinarch. p. 38 .s l. H. l. vi in particulae aqα sic eN-pedias : Oblicis mihi fieri etiam aliquando, ut hostium multae et magnae copiae abripiant agro i una fructus; sac-nbmP USse etc.

τα ου μὴ ἐκπεραίνηται. ῶπε

Λεῖν πiοῖα, τὰς οδούς, ας δυς- πόρους ἀκουομεν εἶναι, ταῖς παρὰ θάλατταν οἰκουμέναις πόλεσιν ἐντείλασθαι οδοποιεῖν. . 14. De sententia hac et seqq.puragraptais exposita cf. Xen. Comment. III, 4, 7 sqq.

65쪽

καὶ κολάζοντα τοὐς ε τακτουντας. και παρακελευεG0 αι

νυνται καὶ αὶ ἄλλαι τέχναι σχεύον τι και κατὰ γῆν καικατὰ θάλατταν.

4κουσας δὲ ταυτα ὁ ΚριτόβοDλος εἰπεν, ' λχὰ ταυτα-ἔμοιγε, ἁ Σώκρατες, καλῶς δοκεῖς λέγειν ' στε

g. 16. θάλωσιJ Haec forma Atticis non miniis erat usitata quam ἐθελειν. V. g. 2. 15. Hieri I, 29. , ubi v. Frot scher.

ἀπανταπόδοτον. Cogitatione addas: περὶ τούτου Ουπω τι ἔλεξας. Ad hoe dicendi uenus pertinent etiam talia: Xen. nab. VII, 7,

15, Εἰ μέν τι σν ἔχειs - πρὸς ημῶς λέγειν εἰ δὲ με, ἡμεῖς πρὸς σὲ ἔχομεν. Viger. P. G10. ea. Heran. ibid. I, 3, 15: Ως μενστρατηγήσοντα ἐμέ, μηδεὶς ἡμῶν λεγέτω ' - ως δὲ τ' ἀνδρί, οναν ἔλησθε, πεισομαι η δυνατον μάλιστα, ubi v. K r u g e r. Simili ratione, parenthesi inlata, apodosis reticetur Xen. cyr. V, 2, IT: Ἐπεὶ δε κατενόησε τὴν με-τχιότητα τῶν σίτων, ἐπ ουδενὶ γαρ βρώματι κτλ. , ubi v. Hu chin s. et B o rn om. CL Scha EL Ind. ad Greg. COr. p. 1056. Hari. g. 1078. α δυνατα ποονοησο ι.J T liticyd. I, 1 : τα γὰρ πρὁ αὐτῶν καὶ τὰ ἔτι παλαιότερα Οατῶς μὲν εὐρεῖν διὰ χρόνου πλ v -

66쪽

oὲ τῆς γεωργικῆς τὰ πλεῖστά ἐστιν ἀνθρώπρ' ἀδυνατα

προ νοῆσαι, και γὰρ χάλαζαι καὶ πάχναι ἐνίοτε καὶ αυχμοὶ και υμβροι ἐξαίσιοι καὶ ἐρυσῖβαι καὶ δελα πολλάκις τὰ καλῶς ἐγνωσμένα καὶ πεποιθμένα ἀφαιρου- ται' και πρόβατα δ' ἐνίοτε κάλχiστα τεθραμμένα νωσος ἐλθουσα κάκιστα ἀπώλεσεν. ἀκουσας ταυτα ὁ 19 Σωκράτqς εἶπεν, υλλ' ωμqν εγωγέ σε, ω Κριτόβουλε, εἰδέναι, οτι οἱ θεοὶ ουδεν ῆττόν εἰσι κυριοι των ἐν

τῆ γεωργίρ ψγων ῆ τῶν ἐν τῶ πολέμP. καὶ τους μὲν

ἐν τp πολέμφ ὁρας, οἶμαι, πρὸ τοῖν πολεμικῶν πράξεων ἐξαρεσκευομένους τοῖς θεοῖς και ἐπερ- τας θυσίαις καὶ οἰωνοῖς, ο τι τε χρὴ ποιεῖν καὶ ο τι μή περὶ δὲ 20 τῶν γεωργικῶν πράξεων ὐτον ο ει δεῖν τοὐς θεο ἱλάσκεσθαι; ευ γὰρ ἴσθι, Θο, οτι οἱ σώφρονες καὶ υπὶρ υγρῶν και ξηρῶν κωπῶν και βοῶν καὶ ῖππων καὶ προβάτων και υπερ πάντων γε δὴ τῶν κτομάτων τοὐς θεοὐς θεραπευουσιν.

f. 17. καὶ ἄλaαι utroque loco Stob. cod., Priore etiam ed.; suprascr. habet articulum L. ; altero loco G. καὶ ἄλλαι. - Stob. Ed. DIN. αν ante ἀναγκ. - Stola. σχεδόν τι κατὰ γην. 18. Stepli. malebat peι τῆς, Currieror. τί δε, υτι τῆς, quod ipsum conieceruiit Emiest. et Uytteiib. ad Plutarch. lle S. N. V. P. 89., Oreli. l. c. τι δέ; τῆς; excidisse quae iam post προνοῆσαι censuit Reifig. - Vici. πάχνοι. - Vici. πρόβατα ἐνίοτε.

Haec sorina, quanquam rarior ultera, tamen bona est. Hesyci .

explicat per φιλοφρονεῖσθαι. De dativo v. ad j. 3. ἐπερωτωνταςJ De omisso

VI, 3. 5.

67쪽

52XENOPHONTIS CAPUT VI.

horianti autem, ut aemonem de agriculi ira denuo excipiat et Persequatur, respondet ille ex re esse videri antea, tura et Praestantia agriculturae hactenus sint disputata, sumin tim repetere. Quod Postquam feceriant, quaerit Critobiuua e So-erate, quo tandem modo fiat, ut aliis lucrunt, aliis damnum Te undet ex amicultura. Huic qiuaestioni Socrates non melilia Roposae satisfacere dicit, quam si Ischomaclii, viri lionesti et boni et patrisfamilias egregii, exena plum ei proponat.

1 υλλα ταυτα μέν, ἔφη, ἁ Σώκρατες, καλῶς μοι

δοκεῖς λέγειν, κελευων πειρασθαι συν τοῖς θεοῖς α παντὸς ἔργου, ὼς των θεῶν κυρίων ὁντων ουδὲν ηττον των εἰρηνικῶν η των πολεμικων ἔργων. ταντα μὲν ουν πειρασόμεθα ουτω ποιεῖν. συ δ' ὴμῖν ἔνθεν

λέγων περὶ τῆς οἰκονομίας ἀπέλιπες, πειρῶ τὰ τουτων ἐχόμενα διεκπεραίνειν, ὼς καὶ νυν μοι δοκῶ ἀκηκο-οσα εἶπες μαλλόν τι ηδη διορῶν η πρόσθεν, ο τι χρὴ 2 ποιουντα βιοτευειν. Tἱ ουν, ἔφη ὁ Σωκράτqς, ορα, εἰ πρῶτον μευ ειανέχθοιμεν ωα μ ν ὁμολογουντες διε - ληλυθαμεν, P, ην πως δυνώμεθα, πειραθῶμεν οντω

τε ηδη δε ὁρῶν.

6. 2. Vulg. αρα εἰς Bas. II. αρ' εἰ , Camerari malebat Et αρα, Vel η αρα; Dind. Kerst. ἄρα. - μεν post osci deleri vult Dinit. AH. δυναίμεθα. - Veish. nescio unde dedit πειοασθῶμεν. . CAP. VI. V. I. ἔνθεν λέγων - α πελιπεςJ I. e. ἐντευθεν, ἔνθα

ex iis, quae antecedunt, ad αρα

repetas ἐπιθυμεῖς τos 1ππαρχεῖν. Quarto loco ἄρα positum vides Xenoph. Coninient. IV, 6, 6:ορνυς αν ποτε ἄρα οριγιμεθα, quinto loco ibid. IV, 4, 23: τὰ τῶν μὴ ἀκμαζόντων ἄρα - σπου- Dissiligoo by Corale

68쪽

OECONOMICI CAP. VI. Mκαὶ τα λοιπὰ διεξιέναι συνομολογουντες; 'Hδυ γ' ουν 3 ἐστιν, ὁ Κριτόβουλος, ωπερ καὶ χρωάτων κοινωνήσαντας ἀναμφιλόγως διελθεῖν, ουτω καὶ λόγων

κοινωνουντας περὶ - ει διαλεγώμεθώ συνομολογουμ

τας διεξιέναι. ODκων, ὁ Σωκράτει, ἐπιστήμης ομεν τινος ἔδοξεν ῆμῖν ὀνομα εἶναι η οἰκονομία, ὴ dε ἐπιμομο αυτη ἐφαίνετο, ἡ οβρους δυνανται αυξειν ἄνθρωποι, οἶκος δ' ημῖν ἐφαίνετο οπερ κτῆσις ὐ συμ

πασα, κτῆσιν δε τουτο Θαμεν εἶναι, ο ει ἐκύστω εχωφελιμον εἰς τον βίον, ωφέλιμα δε ὁντα ευρίσκετο

πάντα, ὁπόσοις τις ἐπίσταιτο χρησθοι. πάσας μω -ν 5 τὰς ἐπιστήμας ουτε μαθεῖν .ἷόν τε ὴμῖν ἐδόκει, συν

αποδοκιμάζειν τε ταῖς πόλεσι τας βαναυσικας καλουμένας τέχνας, οτι καὶ τὰ σώματα κατ-λυμαίνεσθαι δοκουσι καὶ τας ψυχὰς καταγνυουσι. τεκμήριον δὲ σα- 6φέστατον γενέσθαι αν τούτου ἔφαμεν, εἰ, πολεμίων εἰς

m 1r' es also in oli I πρωτον μὲν - οσα μὲνJStraictura sic procedere debebat: εἰ πρῶτον μὲν ἐπανέλθοιμεν,οσα μὲν - διεληλυθομεν ἔπειτα δὲ - πειραθεῖμεν. De μεν - μεν - δέ v. ad IV, 7. Sed, quia mutatiir structura, deest ἔπειτα δέ. Ceterum passim, antecedente ποῶτον μέν, sequi ἔπειτα sine δε, passim etiarn ἔπειτα vel simile quid omitti docet Kruger. ad Anab. V, 9, 5. et III, 2, t. 6. 3. ως περ καὶ - ον τα

Savpp. De και in variis comparationum generibus usurpato v. ad L 3.

h. e. usum bonomina et fructum perlustrare, percensere. 5. ου τε μαθεῖν - συν

- τε sibi respondent, sicuti Latinorum neque- ei. V. Kru

geri ad Anab. II, 2, 8: καὶ ὐμο- σαν - μῆτε προδώσειν ἀλλήλους σύμμαχοι τε εσεσθαι. Μatth. g. 609. Ros t. g. I 34, 5. d. bb. g. 6. ἔφαμενJ Schneid.

Reisi g. Kerst. ex h. I. collegerunt IV, 2. excidisse quae-

69쪽

μάχεσθαι, ἀλλ', οπερ πεπαδευνται, καθῆσθαι μήτε πο-8 νουντας μήτε κινδυνεύοντας. εδοκιμάσαμεν δε ἀνδρὶ καλῶ τε καγαθῶ ἐργασίαν εἰναι και ἐπιστήμην κρατίστρο γεωργίαν, αφ' ῆς τα ἐπιτήδεια ανθρωποι πυρί-

τε και ευρωστότατα παρεχεύθαι, και ταῖς ψ ιαῖς

φιλα ἀσχολίαν παρεχειν φίλων τε καὶ πόλεων συν

οχθιεθα; Zeun. male defendit viilgatam; recc. edd. excidisse quaedam cap. IV. 2 fin. censent. g. 7. ουτως γὰρ G. L. A. C. D. δ Vulg. ουτω γαρ. - Α. C. D. O πως παιδεύονται; marg. Stepla. δπερ παιδεύονται. . 8. δε om. Bas. I. II. - Articulum ante 4 V eisicio et Schneidero Dind. . 10. Cum Weishio Sclineid. τε post φυουσα deIere vult. dam, respiciant haec et seq. . Neminem autem non ossendit hic, ubi summatim modo atquestrictim quae antea disputata sui it repetuntur, iteraim narrari, quae illic nonnisi illustrandi et ornandi causa dicta esse Possunt. Qualis repetitio quum inepta non videri non possit, pro certo habeo hunc certe locum verba, quae 6. 6. et T. Continent, obtinere non posse; verisimile autem videtur lecta esse olim in cap. IV.

post g. 2. indeque ἔφαμεν etiaόμεθα illatis a librario trans- sata in hanc sedem priori loco

sortasse propter signum margivi Bppositum, quod alter librarius Perperam accepit, postmodum plane excidisse. g. 7. Ουτως τως ante consonanteris v. ad I, 9. Cons. Poppo Ind. Anab. S. V.

Ros t. q. 22. p. 71. Oἴτως est: si haec ita fiunt, i. E. tum. V. Kruge r. ad Anab. III, 2, 3 l. st reseras ad τεκμήριον. Ηexo d. VIII, 120 : μέγα δε καὶ τόδε τεκμήριον φαίνεται γὰρ Σέρξης

μεν πολέμιοι εἶχον ἀμφὶ εὰ λαυτῶν VI, 2, 26. VII, 2, 16.

mor desidere. IV, 5, 28. DE-most h. Phil. I. p. 24: καθ ήμεθα οὐδεν ποιουντες. et P. 43. , Diuili od by Corale

70쪽

και ο Κριτόβουλος, πιτι με ν, 6I Σώκρατες, κάλλιστόν 11 τε καὶ α2iστον καὶ 'idi Uτον απὁ γεωργίας τον βίον

Omittunt etiam Rei exig. et Kerst. 9. παρέχεσθαι - παρέ

πρὰς δε τούτοις καὶ προς ἀν- δρίαν συμβάλλεται μεγάλα nγεωργία ' ον γάρ, ωςπερ οἱ βάυαυσοι τὰ σώματα ἀχρεῖα ποι - Οὐσιν, ἀλλὰ δυνάμενα θυραυλεῖν

καὶ πονεῖν, ἔτι δε δυνάμενα κινδυνεύειν πρὸς τοὐς πολεμίους, μενων γαρ τούτων τα κzῆματα ἔξω τῶν ἐρυμάτων ἐσeI. διὰ ταυταJ spectat ud Eu,

iliae at tecedunt, similique adsequentia o τι καὶ κrλ.

ευδοξοτάτο --τῶν πόλεωνJ Sic scripsi, quo linagis litterest dici, qualis sit fama, quam quanta, quod significatur adiectivo ἔνδοξος. V. Iluas. l. C. De usu praepositi O-nis πρός V. Savpp. ud Hii Parcit. I. 22: o τε πολυ ἐστι προς τῆς πόλεως ευδοξόΣερον κτλ.Comment. I, 2, 6 l. Ci. Anab.

Vcrba, quae voluntatem et consilium signiscunt, cum praesen iis in si uitivo non rarius iungi tuam cum suturo copiose docet

I. Obeck. ad Phryn. P. 746 sqq.