Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

131쪽

HERODOTI ριτα μαθηματα ἐγεγόνεε. εἰ μεν αθάνατος δοκέεις εἶναι καὶ στρατιῆς τοιαυτης ἄρχειν, ουδὲν αν εἴη πρηγμα γνώμας ἐμὲ σοὶ ἀποφαίνεσθαι ' εἰ-ἔγνωκας, ἔτι ανθρωπος καὶ συ εἶς καὶ ετέρων τοιῶνδε αρχεις, ἐκεῖνο πρῶτον μάθε, λ κύκλος των ἀνθρωπηων ἐστὶ πρηγμάτων, περιφερόμενος δε ουκ ἐα αἰεὶ τους αυτους ευτυχέειν. ξδη ών ἐγὼ γνώμην ἔχω περὶ του προκειμένου πρήγματος - ἔμπαλιν η ουτοι. εἰ γὰρ ἐθελήσομεν ἐσδέξασθαι τους πολεμίους ἐς την χώρην, οδε τοι ἐν αυτῶκίνδυνος ἔνι ' ἐσσωθεὶς μὲν προσαπολλυεις πῆσαν τηναρχην ' δῆλα γὰρ δη, οτι νικῶντες Μασσαγέται Ου τοὀπίσω φεύξονται, ἀλλ' ἐπ ἀρχὰς τὰς σὰς ἐλῶσι. νικῶνδε ου νικῆς τοσουτο ὁσον εἰ διαβὰς ἐς την ἐκείνων, νικῶν Μασσαγέτας, ἔποιο φευγουσι ' τἀυτὸ γὰρ ἀντι- σω ἐκείνω, ἔτι νικήσας τους ἀντιωμένους ἐλας ἰθυτῆς αρχῆς τῆς Ἀμυριος. χωρίς τε του ἀπηγημένου αἰροσχρὸν καὶ ουκ ἀνασχετὸν , ROH Κυρόν γε τον Καμβυ-

σεω γυναικὶ εἴξαντα υποχωρῆσαι τῆς χώρης. νυν ἁν μοι δοκέει διαβάντας προελθεῖν, οσον ἀν ἐκεPνοι διεξίωσι, ἐνθευτεν δὲ τάδε ποιευντας πειρῆσθαι ἐκείνων περιγενώθαι. ῶς γὰρ ἐγὼ πυνθάνομαι, Μασσαγέται εἰσὶ ἀγαθῶν τε Περσικῶν ἄπειροι καὶ καλῶν μεγάλων ἀπωθέες. τουτοισι ἄν τοῖσι ἀνδράσι των προβάτων σφε δέως ποIλὰ κατακόψαντας καὶ σκευάσαντας προθεῖναι ἐν τῶ στρατοπέδω τφ ἡμετέρω δαῖτα, προς δὲ καὶ κρητῆρας αφειδέως οἴνου ἀκρητου καὶ σιτία παντοῖα, ποιοσαντας ταυτα, υπολειπομένους τῆς στρατιῆς τὸ φλαυρότατον, τους λοιποὐς αυτις ἐξαναχωρέειν ἐπὶ τον

ποταμόν. ἐν γὰρ ἐγὼ γνώμης μη ἀμάρτω, ἐκεῖνοι ἰδό-

μενοι ἀγαθὰ πολλὰ τρέψονται τε προς αυτὰ, καὶ ἡμωτὀ ἐνθευτεν λείπεται ἀπόδεξις ἔργων μεγάλων. 208 Γνῶμαι μὲν αυται συνέστασαν, Ιsρος δὲ μετεὶς την

132쪽

LIB. I. C A P. 207 - 210.

προτίρην γνώμην, την Κροίσου δὲ ἐλόμενος, προηγόρευε -μυρι ἐξαναχωρέειν ώς αυτοs διαβησομένου επἐκείνην. ἡ μὲν δη ἐξανεχώρεε κατὰ ἡπέσχετο πρῶτα. ρος δὲ Κροῖσον ἐς τὰς χεῖρας ἐσθεὶς τῶ εωυτου παιδὶ Καμβυση, τῶ περ την βασιληχν ἐδίδου, καὶ πολλὰ ἐντειλάμενός οἱ τιμῶν τε αὐτὸν καὶ ευ ποιέειν, ἐν η δι βασις η ἐπὶ Μασσαγέτας μη ὀρθωθῆ, ταυτα ἐντειλάμενος καὶ ἀποστείλας τούτους ἐς Πέρσας αὐτὸς διέβαινε τον ποταμὸν καὶ ὁ στρατὸς αυτοs. 'Eπεί τε δὲ ἐπεραιώθη msτον 'Ἀράξεα, νυκτὸς ἐπελθούσης εἶδε ἔψιν, ευδων ἐντων Μασσαγετέων τη χώρη, τοιήνδε ἐδόκεε ὁ Αὐρος

ἐν τῶ υπνω ὁρῶν τῶν Υστάσπεος παίδων τον πρεσβυ- τατον εχοντα ἐπὶ τῶν ἄμων πτέρυγας, καὶ τούτων τημὲν την υσίην, τη δὲ την Ευρώπην ἐπισκιαζειν. τά- σπεῖ-τῶ Ἀρσάμεος, ἐόντι ἀνδρὶ Ἀχαιμενίδη, ην τῶν παίδων Λαρεῖος πρεσβύτατος, ἐῶν τότε ηλικίην ἐς εἴκοσί κου μάλιστα ἔτεα, καὶ ουτος κατελέλειπτο ἐν Πέρσησι

ου γὰρ εἶχέ κω ηλικίην στρατευεσθαι. ἐπεὶ ἄν δη ἐξηγέρθη ὁ ρος, ἐδίδου λόγον μυτῶ περὶ της ἔψιος. δέ οἱ ἐδόκεε μεγάλη εἶναι η οψις, καλέσας 'Tστάσπεα

καὶ απολαβὼν μοὐνον εἶπε ' 'Tστασπες, παῖς σὸς ἐπι

κέως ταυτα οἶδα, ἐγὼ σημανέω. ἐμεs θεοὶ κήδονται, καί μοι πάντα προδεικνύουσι τὰ ἐπιφερόμενα ῆδη ἀνἐν τη παροιχομένη νυκτὶ ευδων εἶδον τῶν σῶν παίδων τον πρεσβυτατον ἔχοντα ἐπὶ τῶν ἄμων πτέρυγας, καὶ τομών τη μὲν την Ἀσίην, τῆ δὲ την Ευρώπην ἐπισκιάζειν. ουκ ῶν ἔστι μηχανὴ απὸ τῆς ἔψιος ταύτης ουδεμία τὰ μη ἐκεῖνον ἐπιβουλεύειν ἐμοί. σὐ τοίνυν την ταχίστην πορεύεο ὀπίσω ἐς Πέρσας, καὶ ποίεε, ὁκως, ἐπεὰν εγὼ τάδε καταστρεψάμενος ἔλθω ἐκει, ῶς μοι καταμήσεις τὸν παῖδα ἐς ἔλεγχον. Mρος μὲν δοκέων -ρεων 210

133쪽

Η Ε R 0 D O T IOI ἐπιβουλεύειν ἔλεγε τάδε, τῶ δε ὁ δαίμων προέφαινε, ῶς αυτὰς μεν τελευτήσειν αυτού ταύτη μέλλοι, ἡ δε βασιληχ αυτου περιχωρέοι ἐς Βαρεῖον. αμείβεταί οἱ δη ἁνὁ Υστάσπης τοισίδε βασιλεs, μη εἴη ἀνὴρ Πέρσης γεγονὼς, ὁστις τοι ἐπιβουλεύσει, εἰ δ' ἔστι, ἀπόλοιτοώς τάχιστα ος αντὶ μὲν δούλων ἐποίησας ἐλευθέρους Πέρσας εἶναι, αντὶ δὲ τοs ἄρχεσθαι υρ ἄλλων ἄρχειν

απάντων. εἰ δέ τίς τοι ἔψις απαγγέλλει παῖδα τον ἐμὸν νεώτερα βουλευειν περὶ σέο, ἐγώ τοι παραδίδωμι χρῆσθαι αὐτῶ τομο, ο τι συ βούλεαι. Υστάσπης μεν τούτοισι ἀμειψάμενος καὶ διαβὰς τον Ἀράξεα ῆrε ἐς Πέρσας 2I1 φυλάξων Κύρω τον παῖδα Θαρεῖον. Mρος δὲ προελθὼν απὸ τοs Aράξεω ἡμέρης οδὸν ἐποίεε τὰς Κροίσου

υποθήκας. μετὰ δὲ ταυτα Κύρου τε κάι Περσέων του καθαροὐ στρατοs ἀπελάσαντος ὀπίσω ἐπὶ τον Ἀράξεα, λειφθέντος δὲ τos ἀχρηχυ, ἐπελθουσα των Μασσαγετέων τριτημορὶς τοs στρατοs τούς τε λειφθέντας της Κύρου στρατιῆς ἐφόνευε ἀλεξομένους, καὶ την προκειμένην ἰδόντες δαῖτα, ῶς ἐχειρώσαντο τοὐς ἐναντίους, κλιθέντες ἐδαίνυντο, πληρωθέντες δὲ φορβῆς καὶ οἴνου ευδον. οἱ δὲ Πέρσαι ἐπελθόντες πολλοὐς μέν σφεων ἐφόνευσαν, πολλῶ δ' ἔτι πλεῶνας ἐζώγρησαν, καὶ ἄλλους καὶ τον τῆς βασιλείης τομέριος παῖδα, στρατη-212 γέοντα Μασσαγετέων, τῶ ουνομα ἡν Σπαργαπίσης. Nδὲ πυθομένη τά τε περὶ την στρατιὴν γεγονότα καὶ τὰ περὶ τον παῖδα πέμπουσα κήρυκα παρὰ Κορον ἔλεγε - τάδε Aπληστε α ατος Ιsρε, μηδὲν ἐπαερθῆς τῶ γεγονότι τῶδε πρήγματι, εἰ ἀμπελίνω καρπῶ, τῶ περ

αὐτοὶ ἐμπιπλάμενοι μαίνεσθε ου- ῶστε κατιόντος τοs οἴνου ἐς το σωμα ἐπαναπλωειν υμῖν ἔπεα κακὰ, τοιο

τω φαρμάκω δολωσας ἐκράτησας παιδὸς τοs ἐμοὐ, ἀλλ'

ου μάχη κατὰ το καρτερόν. νsν ἁν μευ ευ παραινεο

134쪽

I. I B. I. C A P. II 0 - 214.

σης υπόλαβε τον λόγον - ἀποδους μοι τον παῖδα ἄπιθι ἐκ τῆσδε της χώρης ἀζήμιος, Μασσαγετέων τριτημοριδι του στρατοs κατυβρίσας ' εἰ δὲ μη ταυτα συ ποιησειςJ, ηλιον ἐπόμνυμί τοι τον Μασσαγετέων δεσπότην, η μην σε ἐγὼ καὶ απληστον ἐόντα α ατος κορέσω. Mρος μεν 213

νυν των επέων ουδένα τούτων ἀνενειχθέντων ἐποιέετο

λόγον, ὁ δὲ της βασιλείης μυριος παῖς Σπαργαπίσης,

ως μιν ο τε οἶνος ανῆκε καὶ ἔμαθε ινα ην κακοs, δεηθεὶς κυρου ἐκ των δεσμῶν λυθηναι ἔτυχε, ως δὲ ἐλυθητε τάχιστα καὶ των χειρῶν ἐκράτησε, διεργάζεται ἐωυτόν. καὶ δὴ ουτος μὲν τρόπω τοιουτω τελευτα, Ἀμυρις 2Iεδε, ως οι ὁJ Kὐρος ουκ ἐσήκουσε, συλλέξασα πῆσαν την εωυτῆς δυναμιν συνέβαλε Κυρω. ταυτην την μάχην, ὁσαι δὴ βαρβάρων ἀνδρῶν μάχαι ἐγένοντο, κρίνω ἰσχυροτάτην γενέσθαι, καὶ δὴ καὶ πυνθάνομαι Ουτω τοs γενόμενον. πρῶτα μὲν γὰρ λέγεται αυτους διαστάντας

ἐς ἀλλήλους τοξευειν, μετὰ δὲ, ῶς σφι τὰ βέλεα ἐξετετόξευτο, συμπεσόντας τῆσι αἰχμῆσί τε καὶ τοῖσι ἐγχειριδίοισι συνέχεσθαι. χρόνον τε δὴ ἐπὶ πολλὸν συνεστάναι μαχομένους καὶ ουδετέρους ἐθέλειν φευγειν '

τέλος δε οἱ Μασσαγέται περιεγένοντο. ῆ τε δὴ πολλὴ τῆς Περσικῆς στρατιῆς αυτοs ταυτη διεφθάρη, καὶ δὴ

καὶ αυτὸς ρος τελευτα, βασιλευσας τὰ πάντα ενὸς δέοντα τριήκοντα ἔτεα. ἀσκὀν-πλήσασα α ατος ἀνθρωπηχυ Tόμυρις ἐδίζητο ἐν τοῖσι τεθνεῶσι των Περσέων τον Κυρου νέκυν, ῶς δὲ ευρε, ἐναπῆκε αυτοῶ τὴν κεφαλην ἐς τον ασκόν λυμαινομένη δὲ τῶ νεκρῶ ἐκέ- λεγε τάδε ' Συ μεν ἐμὲ ζώουσάν τε καὶ νικῶσάν σε μάχη ἀπώλεσας παῖδα τον ἐμὸν ελὼν δόλω, σε δ' ἐγὼ, κατάπερ ήπείλησα, ἀματος κορέσω. τὰ μεν δὴ κατὰ τὴν Κυρου τελευτὴν τοs βίου πολλῶν λόγων λεγομένων οδεμοι ὁ πιθανώτατος εχηται.

135쪽

ρέουσι καὶ δίαιταν ἔχουσι, ἱππόται δε εἰσι καὶ ανιπποι

ἀμφοτέρων γὰρ μετέχουσι καὶ τοξόται τε καὶ αἰχμοφόροι, σαγάρις νομίζοντες ἔχειν. χρυσῶ δε καὶ χαλκῶτα πάντα χρέονται ' οσα μὲν γὰρ ἐς αἰχμὰς καὶ ἄρδις καὶ σαγάρις, χαλκῶ τα πάντα χρέονται, οσα δὲ περὶ κε φαλην καὶ ζωστῆρας καὶ μασχαλιστηρας, χρυσῶ κοσμέονται. ώς δ' αυτως των ἶππων τα μὲν περὶ τὰ στέρνα χαλκέους θώρηκας περιβάλλουσι, τὰ δε περὶ τους χαλι- νους καὶ στόμια καὶ φάλαρα χρυσῶ. σιδηρω δὲ Ουδ ἀργύρω χρέονται Ουδέν ουδὲ γὰρ Γουδο σφι ἔστι ἐν τη216 χώρη, ὁ δὲ χρυσὸς καὶ ὁ χαλκὸς ἄπλετος. Νόμοισι δε

χρέονται τοιοισίδε ' γυναῖκα μὲν γαμέει ἔκαστος, ταυτησι δε ἐπίκοινα χρέονται. τὸ γὰρ Σκυθας φασὶ Ελληνες ποιέειν, οὐ Σκυθαι εἰσὶ οἱ ποιέοντες, αλλὰ Μασσαγέται 'της γὰρ ἐπιθυμήσει γυναικὸς Μασσαγέτης ἀνηρ, τον φαρετρεῶνα ἀποκρεμάσας προ της ἀμάξης μίσγεται αδεως. ουρος ηλικίης σφι προκέεται ἄλλος μὲν ουδείς ' ἐπεὰν δὲ γίρων γένηται κάρτα, οἱ προσηκοντές οἱ πάντες συνελθόντες θυουσί μιν, καὶ ἄλλα πρόβατα ἄμα αυτῶ,

' ε σαντες δὲ τὰ κρέα κατευωχέονται. ταυτα μὲν τὰ ὀλβιωτατά σφι νενόμισται, τον δὲ νούσω τελευτησανταου κατασιτέονται, αλλὰ γη κρυπτουσι, συμφορην ποι' ευμενοι, ἔτι οὐκ ἶκετο ἐς τὸ τυθῆναι. σπείρουσι-ου-δὲν, ἀλλ' ἀπο κτηνέων ζώουσι καὶ ἰχθυων ' οἱ-ἄφθονοί σφι ἐκ τοs 'Aράξεω ποταμοs παραγίνονται. γαλακτοπόται δέ εἰσι. θεῶν δὲ μοὐνον ηλιον σέβονται, τῶθέουσι Ἀπους. νόμος δὲ Ουτος της θυσίης ' των θεῶν τῶ ταχίστω πάντων των θνητῶν τὸ τάχιστον δατέονται.

136쪽

Λ TΗΣΑΝΤΟΣ δῖ Κύρου παρέλαβε σὴν βασι-Iλη ν Καμβύσης, Κύρου ἐὼν παῖς καὶ Κασσανδάνης τῆς Φαρνάσπεω θυγατρὸς, τῆς προαποθανούσης πιρος αυ- τός τε μέγα πένθος ἐποιήσατο καὶ τοῖσι ἄλλοισι προεῖπε πασι των ῆρχε ,ος πένθος ποιέεσθαι. ταυτης δὲ τῆς γυναικὸς ἐὼν παῖς καὶ Κύρου Καμβυσης γωνας μὲν καὶ Αἰολέας ώς δούλους πατρωχυς ἐόντας ἐνόμιζε, ἐπὶ δὲ Αἴγυπτον ἐποιέετο στρατηλασίην, αλλους τε παραλαβὼν των ῆρχε καὶ δὴ καὶ Ἐλλήνων, των ἐπεκράτεε. οἱ δε Αἰγύπτιοι, πρὶν μεν ῆ ναμμίτιχον σφέων 2 βασιλεsσαι, ἐνόμιζον μυτους πρώτους γενέσθαι πάντων ἀνθρώπων. ἐπειδὴ δε ναμμίτιχος βασιλεύσας ἡθμλησε εἰδέναι, οῖτινες γενοίατο πρῶτοι, απὸ τούτου ν μίζουσι Φρύγας προτέρους γενέσθαι εωυτῶν, των δὲ ἄλλων έωυτούς. ναμμίτιχος δε ώς Ουκ ἐδύνατο πυνθανόμενος πόρον ουδένα τούτου ἀνευρεῖν, οῖ γενοίατο πρῶτοι ανθρώπων, ἐπιτεχνῆται τοιόνδε ' παιδία δύο νεογνα ανθρώπων των ἐπιτυχόντων διδοῖ ποιμένι τρέφειν ἐς τα ποίμνια τροφήν τινα τοιήνδε, ἐντειλάμενος μηδένα αντίον αυτῶν μηδεμίαν φωνὴν ἱέναι, ἐν στέγη

137쪽

ΗΕR0D0ΤΙ δε ἐρήμη ἐπ' εωυτῶν κέεσθαι αυτὰ, καὶ την βρην μαγινέειν σφι αἶγας, πλήσαντα δε του γάλακτος τἄλλα διαμπρήσσεσθαι. ταυτα δ' ἐποίεέ τε καὶ ενετελλετο ὁ ναμμίτιχος εθέλων ἀκοsσαι των παιδίων, ἀπαλλαχθέντων των ἀσημων κνυζημάτων, ῆντινα φωνην ῆήξουσι πρώτην. τά περ ων καὶ εγενετο. - γὰρ διετης χρόνος ἐγεγόνεε ταυτα τῶ ποιμένι πρήσσοντι, ἀνοίγοντι την θυρην καὶ ἐσιόντι τὰ παιδία ἀμφότερα προσπίπτοντα βεκὸς ἐφώνεον, ὀρέγοντα τὰς χεῖρας. τὰ μὲν δη πρῶτα ἀκου- σας ῆσυχος ἰν ὁ ποιμὴν, ώς δὲ πολλάκις φοιτέοντι καὶ ἐπιμελομένω πολλὸν ην τοsτο το επος, ουτω δη σημήνας τῶ δεσπότη Θαγε τὰ παιδία κελευσαντος ἐς ἴψιν την ἐκείνου. ἀκουσας δὲ καὶ αυτὸς ὁ ναμμίτιχος ἐπυν-

θάνετο, Οἴτινες ἀνθρώπων βεκός τι καλεουσι, πυνθανόμενος δὲ ευρισκε Φρύγας καλέοντας τον ἄρτον. ουτω συνεχωρησαν Αἰγυπτιοι, καὶ τοιουτω σταθμησάμενοι πρήγματι, τους Φρυγας πρεσβυτέρους εἶναι εωυτῶν.

3 Ωδε μὲν γενέσθαι τῶν ἱρεων του μαίστου ἐν Μέμφιήκουον. Ἐλχηνες δὲ λέγουσι ἄλλα τε μάταια πολλὰ καὶώς γυναικῶν τὰς γλώσσας ὁ ναμμίτιχος ἐκταμὼν την δίαιταν ουτω ἐποιήσατο τῶν παιδίων παρὰ ταυτησι τῆσι γυναιξί. Κατὰ μὲν δη την τροφὴν τῶν παιδίων τοσαυτα ἔλεγον, ἡκουσα δὲ καὶ ἄλλα ἐν Μέμφι, ἐλθὼν ἐς λόγους τοῖσι ψευσι του μαίστου ' καὶ δη καὶ ἐς Θήβας τε καὶ ἐς ολίου πόλιν αυτῶν τουτων εῖνεκεν ἐτραπόμην, ἐθέλων εἰδέναι, εἰ συμβήσονται τοῖσι λόγοισι τοῖσι ἐν Μέμφι οἱ γὰρ υλιοπολιῆται λέγονται Αἰγυπτίων εἶναι λογιώτατοι. τὰ μέν νυν θεῖα τῶν απηρο- μάτων οἷα ρκουον, Ουκ εἰμὶ πρόθυμος ἐξηγέεσθαι, ἔξωῆ τὰ Ουνόματα αυτῶν μουνον, νομίζων πάντας ανθρώπους ἴσον περὶ αυτῶν ἐπίστασθαι ' τα δ ὰν ἐπιμνησθῶαυτῶν, υπὸ του λόγου ἐξαναγκαζόμενος ἐπιμνησθήσο-

138쪽

μαι. Dσα δὲ ἀνθρωπαῖα πρήγματα, ἄδε ἔλεγον ὁμο- ελογέοντες σφίσι, πρωτους Αἰγυπτίους ανθρώπων απάντων ἐξευρέειν τον ενιαυτον, δυωδεκα μέρεα δασαμένους των ὐρέων ἐς αυτόν. ταυτα δε ἐξευρέειν ἐκ των ἄστρων

ἔλεγον. ἄγουσι δὲ τοσωδε σοφώτερον Ἐλληνων, ἐμοὶ δοκέειν, οσω Ἐλληνες μὲν διὰ τρίτου ἔτεος ἐμβόλιμον ἐπεμβάλλουσι των ώρέων εῖνεκεν, Αἰγυπτιοι δὲ τριηκοντημέρους ἄγοντες τοὐς δυωδεκα μηνας ἐπάγουσι ἀνὰ παν ἐτος πέντε ημέρας πάρεξ τοs αριθμοs, καί σφι ὁ

κύκλος των ἄρων ἐς τἀυτὀ περιιὼν παραγίνεται. δυωδεκα τε θεῶν ἐπωνυμίας ἔλεγον πρωτους Αἰγυπτίους νομίσαι καὶ Ελληνας παρὰ σφέων ἀναλαβεῖν, βωμους τε καὶ αγάλματα καὶ νηοὐς θεοῖσι ἀπονεῖμαι σφέας πρωτους καὶ ζῶα ἐν λίθοισι ἐγγλύψαι, καὶ τούτων μέν νυν τὰ πλέω ἔργω ἐδήλουν οὐτω γενόμενα, βασιλλσαι δὲ πρῶτον Αἰγυπτου ἀνθρώπων ἔλεγον Μηνα. ἐπὶ το του, πλην τοὐ Θηβαῖκοs νομοs, πῆσαν Αἴγυπτον εἶναι ἔλος, καὶ αυτης εἶναι οἱδὲν ὐπερέχον των νυν ἔνερθε

λίμνης της Μοίριος ἐόντων, ἐς την ανάπλους απὰ θαλάσσης επτὰ ημερέων ἐστὶ ἀνὰ τον ποταμόν. Καὶ ευ 5

μοι ἐδόκεον λέγειν περὶ της χώρης. δῆλα γὰρ δη καὶ μηπροακούσαντι, ἰδόντι ἔστις γε σύνεσιν ἔχει, ἔτι Αἴγυπτος, ἐς την Ελληνες ναυτίλλονται, ἐστi Aθυπτίοισι ἐπίκτητός τε γη καὶ δῶρον τοs ποταμοs, καὶ τὰ κατυπερθε ἔτι της λίμνης ταύτης μέχρι τριῶν ημερέων πλοου, της πέρι ἐκεῖνοι οὐδὲν ἔτι τοιόνδε ἔλεγον, ἔστιδ ετερον τοιosτο. Αἰγύπτου γὰρ φύσις της χώρης ἐστι τοιηδε ' πρῶτα μὲν προσπλώων ἔτι καὶ ἡμέρης δρύμοναπέχων απὸ γης, κατεὶς καταπειρητηρίην πηλόν τε ἀνοίσεις και ἐν ἔνδεκα ὀργυιῆσι ἔσεαι. τοsτο μὲν ἐπὶ τοσομοδηλοῖ πρόχυσιν της γης λωαν.

Αντης δὲ της Αἰγύπτου ἐστὶ μῆκος τὸ παρὰ θάλασ- 6

139쪽

HERODOT Iσαν εξηκοντα σχοῖνοι, κατὰ ημεῖς διαιρέομεν εἶναι Αἴγυπτον απὸ του Πλινθινητεω κόλπου μέχρι Σερβωνίδος λίμνης, παρ' ην τὸ Κάσιον ουρος τείνει' ταυτης ων ἄπο οἱ εξηκοντα σχοῖνοι εἰσί. ὁσοι μεν γὰρ γεωπεῖναί εἰσι ἀνθρώπων, ὀργυιῆσι μεμετρήκασι την χώρην, ὁσοι δὲ ἔσσον γεωπεῖναι, σταδίοισι, οῖ δὲ πολ- λην ἔχουσι, παρασάγγῖσι, οῖ δὲ ἄφθονον λίην, σχοίνοισι. δυναται δὲ ὁ μὲν παρασάγγης τριήκοντα στάδια, ὁ δὲ σχοῖνος ἔκαστος, μέτρον ἐὸν Αἰγυπτιον, εξηκοντα στάδια. ουτω ἀν εἴησαν Αἰγυπτου στάδιοι ἐξακόσιοι 7 καὶ τρισχίλιοι τὸ παρὰ θάλασσαν. θεsτεν μεν καὶ μέχρι ολίου πόλιος ἐς την μεσόγαιάν ἐστι ευρέα Αἴγυπτος, ἐοsσα πῆσα υπτίη τε και ἔνυδρος καὶ ἰλυς.

ἔστι δὲ οδὸς ἐς την πλίου πόλιν απὰ θαλάσσης ἄνω ἰόντι παραπλησίη τὸ μηκος τι ἐξ 'Aθηνέων ὁδῶ τη απὸ

των δυώδεκα θεῶν του βωμου φερουσν ἔς τε Πῖσαν καὶ ἐπὶ τον νηὸν του Αιὸς του Ουλυμπίου. σμικρόν τι τὸ διάφορον ευροι τις ἄν λογιζόμενος των οδῶν τουτων, τὸ μη ἴσας μηκος εἶναι, ου πλέον πεντεκαίδεκα σταδίων η μὲν γὰρ ἐς Πῖσαν ἐξ 'Aθηνέων καταδεζ πεντεκαίδεκα σταδίων ώς μη ειναι πεντακοσίων καὶ χιλίων,

η δὲ ἐς Ἐλίου πόλιν απὸ θαλάσσης πληροῖ ἐς τον ἀρι-8 θμὸν τosτον. υπὸ δὲ ψίου πόλιος ἄνω ἰόντι στεινη ἐστι Αἴγυπτος. τη μεν γὰρ τῆς Ἀραβίης ουρος παρατέταται, φέρον απ' ἄρκτου πρὸς μεσαμβρίης τε καὶ νότου, αἰεὶ ἄνω τεῖνον ἐς την Ερυθρὴν καλεομένην θάλασσαν, ἐν τῶ αἱ λιθοτομίαι ἔνεισι αἱ ἐς τὰς πυραμίδας κατατμηθεῖσαι τὰς ἐν Μέμφι. ταυτη μὲν λῆγον ανακάμπτει ἐς τὰ είρηται τὸ ουρος ' τῆ δὲ αυτὸ εωυτοs ἐστὶ μακρότατον, ώς ἐγὼ ἐπυνθανόμην, δυο μηνῶναυτὸ εἶναι τῆς ο&s απὸ ἡοsς πρὸς ἔσπέρην, τα πρὸς την ηῶ λιβανωτοφόρα αυτοs τὰ τέρματα εἶναι.

140쪽

LIB. II. CAP. 6 - 10.

τολο μέν νυν - ουρος τοιουτο ἐστὶ, τὸ δὲ προς Λιβύης της Αἰγυπτου ουρος αλλο πέτρινον τείνει, ἐν τῶ αι πυραμίδες ἔνεισι, ψάμμω κατειλυμενον, τεταμένοντον αυτον τρόπον, τον καὶ του Ἀραβίου τα προς μεσαμβρίην φέροντα. τὸ ἄν δη απὸ Ἀλίου πόλιος οὐκέτι πολλὸν χωρίον ώς εἶναι Αἰγυπτου, ἀλλ' ὁσον τε ἡμερέων τεσσέρων ἀναπλόου στεινή ἐστι Αἴγυπτος ἐουσα. των δὲ Ουρέων των εἰρημένων τὸ μεταξὐ πεδιὰς μεν γη, στάδιοι δὲ μάλιστα ἐδόκεόν μοι εἶναι, τy στεινότατόν ἐστι, διηκοσίων ου πλέους ἐκ τοs Ἀραβίου ου- ρεος ἐς τὸ Λιβυκὸν καλεύμενον. τὸ δ' ἐνθευτεν αυτις ευρέα Αἴγυπτός ἐστι. Πέφυκε μέν νυν η χώρη αυτη ουτω, απὸ δὲ Ἀλίου 9 πόλιος ἐς Θηβας ἐστὶ ἀνάπλοος ἐννέα ἡμερέων, στάδιοι

δὲ της οδοs εξήκοντα καὶ ὀκτακόσωι καὶ τετρακισχίλιοι, σχοίνων ενὸς καὶ ὀγδώκοντα ἐόντων. ουτοι συντιθμμενοι στάδιοι Αἰγυπτου, τὸ μὲν παρὰ θάλασσαν ῆ μοι καὶ πρότερον δεδηλωται ἔτι εξακοσίων τέ ἐστι σταδίων καὶ τρισχιλίων, ὁσον δέ τι απὰ θαλάσσης ἐς μεσόγαιαν μέχρι Θηβέων ἐστι, σημανέω ' στάδιοι γάρ εἰσι εἴκοσι καὶ εκατὸν καὶ ἔξακισχίλιοι. τὰ δὲ απὸ Θηβέων ἐς Ἐλεφαντίνην καλεομένην πόλιν στάδιοι χίλιοι καὶ ὀκτακόσιοί εἰσι.

υτης ἄν της χώρης τῆς εἰρημένης ἡ πολλὴ, κατά I0

περ οἱ ἱρέες ἔλεγον, ἐδόκεε καὶ αυτῶ μοι εἶναι ἐπίκτητος Αἰγυπτίοισι. των γὰρ Ουρέων των εἰρημένων των υπὲρ Μέμφιν πόλιν κειμένων τὸ μεταξὐ ἐφαίνετό μοι εἶναί κοτε κόλπος θαλάσσης, ῶσπερ γε τα περὶ Ἱλιον καὶ Πυθρανίην καὶ Ἐφεσόν τε καὶ Μαιάνδρου πεδίον, τε εἶναι σμικρὰ ταυτα μεγάλοισι συμβαλέειν. των - γὰρ ταυτα τα χωρία προσχωσάντων ποταμῶν ἐνὶ των στομάτων του Νείλου, ἐόντος πενταστόμου, αὐ-