장음표시 사용
161쪽
ΗER0D0TIπτίων φύσιος καὶ τῶν νόμων πάμπαν ἀπείρως ἔχειν οἱ Ἐλληνες ' τοῖσι γὰρ ουδὲ κτηνεα ὁσίη θυειν ἐστι ἐων καὶ ἐρσένων βοῶν καὶ μόσχων, ἔσοι αν καθαροὶ ἐωσι, καὶ χηνῶν, κῶς αν ούτοι ανθρώπους θυοιενς δε δὲ ἔνα ἐόντα τον Ἀρακλέα, καὶ ἔτι ἄνθρωπον, ως δοφασι, κῶς φύσιν ἔχει πολλὰς μυριάδας φονεῶσαι; καὶαερὶ μὲν τουτων τοσαὐτα ημῖν εἰποsσι καὶ παρὰ τῶν θεῶν καὶ παρὰ τῶν ηρώων ευμενείη εἴη. 46 Tὰς δὲ δη αἶγας καὶ τους τράγους τῶνδε εἴνεκεν οὐ θυουσι Αἰγυπτίων οἱ εἰρημένοι. τον Πῆνα τῶν ὐκτῶ θεῶν λογίζονται εἶναι οἱ Μενδήσιοι, τοὐς δὲ Οκτὼ θεους τούτους προτερους τῶν δυώδεκα θεῶν φασὶ γενέσθαι. γράφουσί τε δη καὶ γλύφουσι οἱ ζωγράφοι καὶ οἱ ἀγαλματοποιοὶ τοs Πανὸς τώγαλμα, κατά περ Ἐλληνες , αἰγοπρόσωπον καὶ τραγοσκελέα, Οἴτι τοιοῶτον νομίζοντες εἶναί μιν, αλλ' ὁμοῖον τοῖσι αλλοισι θεοῖσι.δτευ δὲ εἴνεκεν τοιοsτον γράφουσι αυτὀν, ου μοι ηδιόν ἐστι λεγειν. σεβονται δὲ πάντας τοὐς αἶγας οἱ Μενδη- σιοι, καὶ μῆλλον τοὐς ἔρσενας τῶν θηλέων καὶ τούτων οἱ αἰπόλοι τιμὰς μέζονας ἔχουσι ' ἐκ τούτων εις μάλιστα, ἔστις ἐπεὰν ἀποθάνη, πένθος μεγα παντὶ τῶΜενδησίω νομῶ τίθεται. καλέεται δὲ Ο τε τράγος καὶ ὁ Πὰν Αἰγυπτιστὶ Μένδης. ἐγένετο δ' ἐν τῶ νομῶ τούτω ἐπ ἐμεs τοsτο τὸ τέρας ' γυναικὶ τράγος ἐμίσγετο ἀνα- 47 φανδόν. τοsτο ἐς ἐπίδεξιν ἀνθρώπων ἀπίκετο. Ῥν δὲ Αἰγύπτιοι μιαρὸν ηγηνται θηρίον εἶναι ' καὶ τομο μὲν, ην τις ψαύση αυτῶν παριὼν Γὸς, αυτοῖσι ἱματίοισι ἀπών ἔβαψε ἐωυτὸν βὰς ἐπὶ τον ποταμὸν, τοsτο δὲ οἱ συβῶται ἐόντες Αἰγύπτιοι ἐγγενέες ἐς ἱρὸν ουδὲν τῶν ἐν Αἰγύπτω ἐσέρχονται μοsνοι πάντων, ουδέ σφι ἐκδίδοσθαι θυγατέρα οὐδεὶς ἐθέλει οὐδ' ἄγεσθαι ἐξ αυτῶν, ἀλλ' ἐκδίδονταί τε οἱ συβῶται καὶ ἄγονται ἐζ ἀλληλων.
162쪽
τοχι μέν νυν ἄλλοισι θεοῖσι θυειν ύς ου δικαιευσι Αἰγύπτιοι , Σεληνη δὲ καὶ Λιονυσω μουνωσι του αυτου χρόνου, τὴ αυτῆ πανσελήνω, τους υς θυσαντες πατέονται των κρεῶν. διότι δε τους υς ἐν μὲν τῆσι ἄλλησι ὁρ- τῆσι απεστυγήκασι, ἐν δὲ ταύτη θυουσι, εστι μὲν λόγος περὶ αυτου υπ Αἰγυπτίων λεγόμενος, ἐμοὶ μέντοι ἐπισταμένω ουκ ευπρεπέστερος ἐστι λέγεσθαι. θυσίη δὲ ῆδε των υῶν τῆ Σελήνy ποιέεται ἐπεὰν θυση, την ουρὴν ἄκρην καὶ τον σπλῆνα καἰ τον ἐπίπλοον συνθεὶς ὁμου κατ' ων ἐκάλυψε πάση του κτήνεος τy πιμελῆ τy περὶ την νηδυν γινομένη, καὶ ἔπειτεν καταγίζει πυρί τὰ δε ἄλλα κρέα σιτέονται ἐν τη πανσελήνω, ἐν τη αν τὰ ἱρὰ
θυσωσι, ἐν ἄλλη δὲ ημψy ο- ὰν ἔτι γευσαίατο. οἱ δὲ
πένητες αυτῶν υπ' ἀσθενείης βίου σταιτίνας πλάσαντες υς καὶ ὀπτησαντες ταυτας θυουσι.
των θυρέων σφάξας ἔκαστος διδοῖ ἀποφέρεσθαι τον χοῖρον αυτῶ τω αποδομένω των συβωτέων. την δὲ ἄλλην ἀνάγουσι ὁρτὴν τω Θιονυσω οἱ Αἰγυπτιοι πλην χορῶν κατὰ ταυτὰ σχεδὸν πάντα Ελλησι ' αντὶ δὲ φαλλῶν ἄλλα σφί ἐστι ἐξευρημένα ὁσον τε πηχυαῖα αγάλματα νευρόσπαστα, τὰ περιφορέουσι κατὰ κώμας γυναῖκες, νευον τὸ αἰδοῖον, ου πολλῶ τέω ἔλασσον ἐὸν του ἄλλου σώματος ' προηγέεται δὲ αυλὸς, αι δὲ ἔπονται αείδουσαι τον Αιόνυσον. διότι δὲ μέζον τε ἔχει το αἰδοῖον καὶ κινέει μουνον του σώματος, ἔστι λόγος περὶ
αυτου ἱρὸς λεγόμενος. Hδη ἁν δοκέει μοι Μελάμπους 49 ὁ Ἀμυθέωνος τῆς θυσίης ταυτης Ουκ εἶναι αδαὴς ἀλλ'
ἔμπειρος. Ἐλλησι γὰρ δὴ Μελάμπους ἐστὶ ὁ ἐξηγησά
μενος τοs Aιονυσου τό τε οἴνομα καὶ την θυσίην καὶ την πομπὴν του φαλλοs ' ἀτρεκέως μὲν ου πάντα συλλαβῶω τον λόγον ἔφηνε, ἀλλ' οι ἐπιγενόμενοι τούτω
163쪽
HERODO ΤΙ σοφισταὶ μεζόνως ἐξέφηναν ' τον δ' ἁν φαλλὸν τον τῶ Θιονύσω πεμπόμενον Μελάμπους ἐσH ὁ κατηγησάμενος, καὶ απῖ τούτου μαθόντες ποιεsσι τὰ ποιεsσι Ἐλληνες. εγὼ μεν νυν φημι Μελάμποδα γενόμενον ἄνδρα σοφὸν μαντικην τε ἐωυτῶ συστῆσαι καὶ πυθόμενον απ' Αἰγυπτου ἄλλα τε πολλὰ ἐσηγήσασθαι Ἐλλησι καὶ ταπερὶ τον χιόνυσον, ολίγα αυτῶν παραλλάξαντα ' ου γὰρ δη συμπεσέειν γε φήσω τά τε ἐν Αἰγύπτω ποιεύμενα τῶ θεῶ καὶ τὰ ἐν τοῖσι Ἐλλησι oμότροπα γὰρ ἀνῆν τοῖσι Ἐλλησι καὶ ου νεωστὶ ἐσηγμένα. Ου μην ουδὲ
φήσω, ὁκως Αἰγύπτιοι παρ' Ἐλλήνων ἔλαβον ῆ τosτοῆ ἄλλο κού τι νόμαιον. πυθέσθαι δε μοι δοκέει μάλιστα Μελάμπους τὰ περὶ τον Θιόνυσον παρὰ Κάδμου τε του ρίου καὶ των συν αυτῶ ἐκ Φοινίκης ἀπικομενων ἐς 50 την νυν Βοιωτίην καλεομένην χώρην. Σχεδον δε καὶ πάντων των θεῶν τὰ ουνόματα ἐξ Αἰγύπτου ἐλήλυθε
ἐς την Ἐλλάδα, διότι μεν γὰρ ἐκ των βαρβάρων ῆκει,
πυνθανόμενος ουτω ευρίσκω ἐόν. δοκέω δ' ἁν μάλιστα απ' Αἰγύπτου ἀπῖχθαι ἔτι γὰρ δη μὴ Ποσειδέωνος καὶ Aιοσκούρων, ώς καὶ πρότερόν μοι ταλα εῖρηται, καὶ φης καὶ Ιστίης καὶ Θέμιος και χαρίτων καὶ Νηρηχων,των ἄλλων θεῶν Αἰγυπτίοισι αἰεί κοτε τὰ ρυνόματά ἐστι ἐν τη χώρη. λέγω δὴ τὰ λέγουσι αυτοὶ Αἰγύπτιοι. των
δε ου φασι θεῶν γινώσκειν τὰ ουνόματα, Ουτοι δέ μοι δοκεουσι υπὸ Πελασγῶν ουνομασθῆναι, πλην Ποσειδέωνος ' τομον δὲ τον θεὰν παρὰ Λιβύων ἐπύθοντο. ου-
δαμοὶ γὰρ απ' αρχῆς Ποσειδέωνος Ουνομα ἔκτηνται εἰ μη Αίβυες, καὶ τιμῶσι τον θεὸν τομον αἰεί. νομίζουσι δ' ων Αἰγύπτιοι Ουδ' ῆρωσι οὐδέν. i5I Wsτα μέν νυν και ἄλλα προς τούτοισι, τὰ ἐγὼ φράσω, Ἐλληνες απ' Αἰγοπτίων νενομίκασι ' τos δὲ μω τὰ αγάλματα ορθὰ ἔχειν τὰ αἰδοῖα ποιεsντες Ουκ
164쪽
ἀπ Αἰγυπτίων μεμαθήκασι, ἀλλ' απὸ Πελασγῶν πρῶτοι μὲν Ἐλλήνων απάντων 'Aθηναῖοι παραλαβόντες, παρὰ δε τούτων ἄλλοι. Ἀθηναιοισι γὰρ ξδη τηνικαεια ἐς Ἐλληνας τελέουσι Πελασγοὶ σύνοικοι ἐγένοντο ἐν τῆ χώρη, ὁθεν περ καὶ Ἐλληνες οξαντο νομισθῆναι. δστις δὲ τὰ Καβείρων ἔργια μεμύηται, τὰ Σαμοθρήῖκες ἐπιτελεουσι παραλαβόντες παρὰ Πελασγῶν, ουτος ἄνηροιδε τὸ λεγω. την γὰρ Σαμοθρ κην οἴκεον πρότερον Πελασγοὶ ουτοι, οι περ Ἀθηναίοισι σύνοικοι ἐγένοντο, καὶ παρὰ τούτων Σαμοθρήῖκες τὰ ἔργια παραλαμβάνουσι. Ορθα ων ἔχειν τὰ αἰδοῖα τἀγάλματα του Ἐρμέω Ἀθηναῖοι πρῶτοι Ἐλλήνων μαθόντες παρὰ Πελασγῶν ἐποιήσαντο. οἱ δὲ Πελασγοὶ ἱρόν τινα λόγον περὶ αυτοs ἔλεξαν, τὰ ἐν τοῖσι ἐν Σαμοθρηῖκη μυστηρίοισι δεδήλωται. Ἐθυον δὲ πάντα πρότερον οἱ Πελασγοὶ θεοῖσι 52
ἐπευχόμενοι, ἐγὼ ἐν Θωδώνη οἶδα ἀκούσας, ἐπωνυμίην δὲ οὐδ' Ουνομα ἐποιευντο ουδενὶ αυτῶν ' ου γὰρ ἀκηκόεσάν κω. θεους δὲ προσουνόμασάν σφεας απὸ τοὐτοιούτου, ἔτι κόσμω θέντες τὰ πάντα πρήγματα καὶ πάσας νομὰς εἶχον. ἔπειτεν δε χρόνου πολλου διεξελθόντος ἐπύθοντο ἐκ τῆς Αἰγύπτου ἀπιγμένα τὰ Ουνόματα των θεῶν τῶν ἄλλων, Λιονύσου δε ὐστερον πολλῶ ἐπύθοντο ' και μετὰ χρόνον ἐχρηστηριάζοντο περὶ τῶν οὐνομάτων ἐν Λωδών ρ ' τὰ γὰρ δη μαντήων τομο νενόμισται ἀρχαιότατον τῶν ἐν Ἐλλησι χρηστηρίων εἶναι, καὶ ην τον χρόνον τοsτον μοsνον. ἐπεὶ ἁν ἐχρηστηριάζοντο ἐν τη Λωδών ρ οἱ Πελασγοὶ, εἰ ἀνέλωνται τὰ Ου- νόματα τὰ απὸ etῶν βαρβάρων ῆκοντα, ανεῖλε τὸ μα-τήων χρασθαι. απὸ μὲν δη τούτου τοὐ χρόνου ἔθυον τοῖσι ουνόμασι τῶν θεῶν χρεόμενοι. παρὰ δὲ Πελασγῶν Ἐλληνες ἐξεδέξαντο ὐστερον. Ἐνθεν δὲ ἐγένετο ἔκαστος 53
τῶν θεῶν , εῖτε δ' αἰεὶ ἡ σαν πάντες, ὁκοῖοί τέ τινες τὰ
165쪽
εἴδεα, ο υκ ηπιστέατο μέχρι Ου πρώην τε και χθες ώς εἰπεῖν λόγω. Ησίοδον γὰρ και Ῥμηρον ηλικίην τετρακοσίοισι ἔτεσι δοκέω μευ πρεσβυτέρους γενέσθαι, καιου πλοσι. ουτοι δέ εἰσι οἱ ποιησαντες θεογονίην Ἐλλησι, καὶ τοῖσι θεοῖσι τὰς ἐπωνυμίας δόντες καὶ τιμάς τε και τέχνας 'διελόντες, καὶ εἴδεα αυτῶν σημηναντες. οἱ δε πρότερον ποιηταὶ λεγόμενοι τούτων των ἀνδρῶν γενέσθαι υστερον, ἔμοιγε δοκσειν, ἐγένοντο. Tούτων
τὰ μεν πρῶτα αἱ Θωδωνίδες Φειαι λέγουσι, τὰ δε υστερα 54 τὰ ἐς ,σίοδόν τε καὶ πιμηρον ἔχοντα ἐγὼ λέγω. Xρηστηρίων δε πέρι του τε ἐν Ἐλλησι και του ἐν Λιβύη τόνδε Αἰγύπτιοι λόγον λέγουσι. ἔφασαν οἱ ἱρέες του Θηβαιέος Αιὰς δύο γυναῖκας ιρείας ἐκ Θηβέων ἐξαχθη-
ναι υπὸ Φοινίκων, και την μεν αυτέων πυθέσθαι ἐς
Αιβύην πρηθεῖσαν, την δε ἐς τους Ἐλληνας, ταύτας δετὰς γυναῖκας ειναι τὰς ἱδρυσαμένας τὰ μαντηλ πρώτας ἐν τοῖσι εἰρημένοισι ἔθνεσι. εἰρομένου δέ μευ, ὁκόθεν ουτω ἀτρεκέως ἐπιστάμενοι λέγουσι, ἔφασαν προς ταυταζητησιν μεγάλην απὰ σφέων γενέσθαι τῶν γυναικῶν τούτων, καὶ ἀνευρεῖν μέν σφεας ου δυνατοὶ γενέσθαι, πυθέσθαι δὲ υστερον ταυτα περὶ αυτέων, τά περ δη55 ἔλεγον. -υτα μέν νυν τῶν ἐν Θηβησι ἱρέων ηκουον ' τάδε δὲ Βωδωναίων. φασὶ αι προμάντιες, δύο πελειάδας μελαίνας ἐκ Θηβέων τῶν Αἰγυπτίων ἀναπταμένας την μὲν αυτέων ἐς Αιβύη ν, την παρὰ σφέας ἀπικέσθαι. ἱζομένην δέ μιν ἐπὶ φηγὸν αυδάξασθαι φωνη ἀνθρωπηχ, ώς χρεὼν εἴη μαντήχν αυτόθι Θιὸς γενέσθαι,
καὶ αυτοὐς υπολαβεῖν θεῖον εἶναι τὸ ἐπαγγελλόμενον αυτοῖσι, καί σφεας ἐκ τούτου ποιῆσαι. την δὲ ἐς τους Λίβυας οἰχομένην πελειάδα λέγουσι 'Ἀμμωνος χρηστη-9ιον κελευσαι τους Λίβυας ποιέειw ἔστι δὲ καὶ τομοὼιός. Aωδωναίων δὲ αἱ ψειαι, τῶν τη πρεσβυτάτη ο
166쪽
δὲ νεωτάτη Νικάνδρη, ἔλεγον ταλα ' συνωμολόγεον δε σφι καὶ οἱ ἄλλοι Λωδωναῖοι οἱ περὶ το ἱρόν - 'Eγὼ δ' 56 ἔχω περὶ αὐτέων γνώμην τήνδε. εἰ ἀληθέως οἱ Φοίνικες ἐξήγαγον τὰς ἱρὰς γυναῖκας καὶ την μὲν αυτέων ἐς Λιβυην, την δὲ ἐς την Ἐλλάδα ἀπέδοντο, δοκέει ἐμοὶ ηγυνη αυτη τῆς νυν Ἐλλάδος, πρότερον δὲ Πελασγίης καλευμένης τῆς αυτῆς ταυτης, πρηθῆναι ἐς Θεσπρωτους, ἔπειτεν δουλευουσα αὐτόθι ἱδρύσασθαι υπὸ φηγω πεφυκυίη Θιὸς ἱρὸν , ῶσπερ ην οἰκος ἀμφιπολευουσαν ἐν Θήβησι ἱρὸν Θιὸς, ἔνθα ἀπίκετο, ἐνθαsτα μνήμηναυτου ἔχειν. ἐκ δε τούτου χρηστήριον κατηγήσατο, ἐπείτε συνέλαβε την Ἐλλάδα γλῶσσαν. φάναι δε οἱ ἀδελφεὴν ἐν Λιβύη πεπρῆσθαι υπὸ των αυτῶν Φοινίκων, υπ' ἄν καὶ αυτὴ ἐπρήθη. Πελειάδες δε μοι δοκέουσι κληθῆναι 57 προς Λωδωναίων ἐπὶ τοsδε αἱ γυναῖκες, διότι βάρβαροιῆσαν, ἐδόκεον δέ σφι ὁμοίως ἄρνισι φθέγγεσθαι. μετὰ δε χρόνον την πελειάδα ἀνθρωπηχ φωνὴ αυδάξασθαι λέγουσι, ἐπεί τε τα συνετά σφι ηύδα ἡ γυνή εις δὲ ἐβαρβάριζε, ὀρνίθος τρόπον ἐδόκεέ σφι φθέγγεσθαι, ἐπεὶ τέω τρόπω ἀν πελειάς γε ἀνθρωπηχ φωνῆ φθέροξαιτο; μέλαιναν δὲ λέγοντες εἶναι την πελειάδα ση
μαίνουσι, ἔτι Αἰγυπτίη ἡ γυνὴ ῆν. 'H δὲ μαντηχ ῆ τε
ἐν Θήβησι τῆσι Αἰγυπτίησι καὶ ἐν Λωδώνη παραπλήσιαι ἀλλήλησι τυγχάνουσι λυσαι. ἔστι καὶ των ἱρῶν ἡ μαντικὴ απ' Αἰγύπτου ἀπιγμένη. Πανηγυρις δὲ ἄρα καὶ πομπὰς καὶ προσαγωγὰς πρῶτοι ανθρώπων Αἰγύπτιοί εἰσι οἱ ποιησάμενοι, καὶ παρὰ τούτων Ἐλληνες μεμαθήκασl. τεκμήριον δέ μοι τούτου τόδε ' αἱ μὲν γὰρ φαίνονται ἐκ πολλοὐ τευ χρόνου ποιεύμεναι, αἱ δὲ Ἐλληνικαὶ νεωστὶ ἐποιήθησαν. Πανηγυρίζουσι δὲ Αἰγύπτιοι ει Ουκ απαξ τοs ἐνιαυτου, πανηγύρις δὲ συχνὰς, μάλιστα
167쪽
ER 0 D 0 TIμὲν καὶ προθυμότατα ἐς Βούβαστιν πόλιν τῆ 'Αρτέμιδι, δευτερα ἐς Βούσιριν πόλιν τῆ Ἀσι ' ἐν ταυτy γὰρ δη τρπόλι ἐστὶ μέγιστον 'χσιος ωὀν, ιδρυται δὲ η πόλις αυτητης Αἰγυπτου ἐν μέσω τῶ Βέλτα, Ἱσις δέ ἐστι κατὰ τηι Ἐλληνων γλῶσσαν Θημήτηρ. τρίτα ν ἐς Σάω πόλιν τηAθηναίη πανηγυρίζουσι, τέταρτα δὲ ἐς ολίου πόλιν τῶ -ίω, πέμπτα δε ἐς Βουτοsν πόλιν τη Λητοῖ, ἔκτα δὲ
60 ἐς Πάπρημιν πόλιν τῶ υρεῖ. 'Eς μέν νυν Βούβαστιν πόλιν ἐπεὰν κομίζωνται, ποιευσι τοιάδε ' πλώουσί τε, γὰρ δη ἄμα ἄνδρες γυναιξὶ, καὶ πολλόν τι πλῆθος ἐκτέρων ἐν ἔκαστη βάρι ' αἱ μέν τινες των γυναικῶν κρόταλα ἔχουσαι κροταλίζουσι, οι δὲ αυλέουσι κατὰ πάντατον πλόον, αἱ δὲ λοιπαὶ γυναῖκες καὶ ἄνδρες ἀείδουσικὰὶ τὰς χεῖρας κροτέουσι. ἐπεὰν δὲ πλώοντες κατά τινα
πόλιν ἄλλην γένωνται, ἐγχρίμψαντες την βῆριν τῆ γῆ
ποιεsσι τοιάδε ' αἱ μέν τινες των γυναικῶν ποιευσι τάπερ εἴρηκα, αἱ δὲ τωθάζουσι βοῶσαι τὰς ἐν τῆ πόλι ταύτη γυναῖκας, αἱ δ' ὀρχέονται, αἱ δ' ἀνασύρονται ἀνιστάμεναι. ταsτα παρὰ πῆσαν πόλιν παραποταμίην ποιευσι. ἐπεὰν δὲ ἀπίκωνται ἐς την Βουβαστιν, ὁρτάζουσι μεγάλας ἀνάγοντες θυσίας, και οἶνος ἀμπέλινος ἀναισιμουται πλέων ἐν τῆ ὁρτῆ ταυτη ἡ ἐν τῶ ἀπαντι ἐνιαυτῶ τῶ ἐπιλοίπω. συμφοιτῶσι δὲ, ο τι ἀνὴρ καὶ γυνή ἐστι πλὴν παιδίων, και ἐς ἐβδομήκοντα μυριάδας, ῶς οἱ ἐπιχώριοι λέγουσι. Wsτα μὲν δη ταυτη ποιέεται, 61 ἐν δὲ Βουσίρι πόλι ώς ἀνάγουσι τῆ Ἱσι την ὁρτὴν, εἴρηται πρότερόν μοι. τύπτονται μὲν γὰρ δη μετὰ την θυσίην πάντες καὶ πῆσαι, μυριάδες κάρτα πολλαὶ ανθρώπων. τον δὲ τύπτονται, ου μοι ὁσιόν ἐστι λέγειν. μοι δὲ Καρῶν εἰσὶ ἐν Αἰγύπτω οἰκέοντες, ουτοι δὲ τοσούτω ἔτι πλέω ποιευσι τούτων, ἔσω καὶ τὰ μέτωπα κόπτονται μαχαίρyσι, καὶ τούτω εἰσὶ δῆλοι ὁτι εἰσὶ ξεῖνοι καὶ
168쪽
ουκ Αιγυπτιοι. Eς Σάω δὲ πόλιν ἐπεὰν συλλεχθέωσι 62τῖσι θυσίησι, ἔν τινι νυκH λύχνα καίουσι πάντες πολλὰ υπαίθρια περὶ τὰ δωματα κύκλω. τα δὲ λυχνα ἐστὶ ἐμβάφια ἔμπλεα ἁλὰς καὶ ελαίου, ἐπιπολης δὲ ἔπεστι αυτὰ το ἐλλύχνιον, καὶ τομο καίεται παννύχιον, καὶ τη ὁρτaουνομα κέεται λυχνοκαχ. οῖ δ' αν μη ἔλθωσι των Αἰγυπτίων ἐς την πανηγυριν ταύτην, φυλάσσοντες την νύκτα της θυσίης καίουσι καὶ αυτοὶ πάντες τὰ λύχνα, καὶ Οὐτω ουκ ἐν Σάῖ μουνη καίεται, αλλὰ καὶ ἀνὰ κῆ- σαν Αἴγυπτον. oτευ δὲ εῖνεκεν φως ἔλαχε καὶ τιμην ηνυξ αυτη, ἔστι ἱρὸς περὶ αυτοs λόγος λεγόμενος. 'M 63 δὲ Ἀλίου πόλιν καὶ Βουτομ θυσίας μούνας ἐπιτελέουσι φοιτέοντες. ἐν δὲ Παπρημι θυσίας μὲν καὶ ἱρὰ κατά περ καὶ τη ἄλλη ποιεsσι ' ευτ αν δε γίνηται καταφερης ὁ ηλιος, ολίγοι μέν τινες των ἱρέων περὶ τώγαλμα πεπονέαται, οἱ δὲ πολλοὶ αυτῶν εκJ ξύλων κορύνας ἔχοντες εστῆσι τοs inos D τη ἐσόδω ἄλλοι δὲ ευχωλὰς ἐπιτελέοντες, πλεsνες χιλίων ἀνδρῶν, ἔκαστοι ἔχοντες ξύλα καὶ Ουτοι επὶ τὰ ἔτερα ἁλέες εστὰσι. το δὲ ἄγαλμα ἐὸν ἐν νηω σμικρω ξυλίνω κατακεχρυσωμένω προεκκομίζουσι
τῆ προτεραίy ἐς ἄλλο οἴκημα ἱρόν. οἱ μὲν δη ολίγοι οἱ
περὶ τώγαλμα λελειμμένοι ελκουσι τετράκυκλον ἄμαξαν ἄγουσαν τον νηόν τε καὶ τὸ ἐν τω νηω ἐνεὸν ἄγαλμα, οἱ δὲ οὐκ ἐῶσι ἐν τοῖσι προπυλαίοισι εστεῶτες ἐσιέναι, οἱ δὲ ευχωλιμαῖοι τιμωρέοντες τω θεῶ παίουσι αυτοὐς ἀλεξομένους. ενθαsτα μάχη ξύλοισι καρτερὴ γίνεται, κωφαλάς τε συναράσσονται, καὶ ως ἐγὼ δοκέω, πολλοὶ καὶ αποθνήσκουσι ἐκ των τρωμάτων οὐ μέντοι οι γε Αἰγύπτιοι ἔφασαν ἀποθνησκειν Ουδένα. Την δὲ πανη- 64γυριν ταύτην ἐκ τοὐδε νομίσαι φασὶ οἱ ἐπιχώριοι, οἰκέειν ἐν τω ἱρῶ τούτω τοs υρεος την μητέρα, καὶ τονυρεα απότροφον γενόμενον ἐλθεῖν ἐξανδρωμένον ἐθο
169쪽
ΗΕR0D0ΤΙλοντα τῆ μητρὶ συμμῖξαι, καὶ τους προπόλους τῆς μητρὸς,οια ουκ ὀπωπότας αυτὸν πρότερον, οὐ περιορῶν παρι ωαι, ἀλλ' απερυκειν, τον δ' ἐξ ἄλλης πόλιος ἀγαγόμενον ἀνθρώπους τους τε προπόλους τρηχεως περισπεῖν και ἐσελθειν παρὰ την μητέρα. απὸ τούτου τῶ υρεῖ ταυτην την πληγὴν ἐν τῆ ὁρτῆ νενομικέναι φασί. καὶ τὸ μη μίσγεσθαι γυναιξὶ ἐν ιροῖσι μηδὲ ἀλουτους απὸ γυναικῶν ἐς ἱρὰ ἐσιέναι Ουτοί εἰσι οἱ πρῶτοι θρησκευσαντες. οἱ μεν γὰρ ἄλλοι σχεδὸν πάντες ἄνθρωποι, πλὴν Αἰγυπτίων καὶ Ἐλλήνων, μίσγονται ἐν ψοῖσι καὶ απὸ γυναικῶν ἀνιστάμενοι ἄλουτοι ἐσέρχονται ἐς ἱρὸν , νομίζοντες ἀνθρώπους εἶναι κατά περ τὰ ἄλλα κτήνεα. καὶ γὰρ τὰ ἄλλα κτήνεα ὁρῆν καὶ ωνίθων γένεα ὀχευόμενα ἔν τε τοῖσι νηοῖσι των θεῶν καὶ ἐν τοῖσι τεμένεσι. εἰ ἄν εἶναι τῶ θεῶ τουτο μη φίλον, ουκ ἀν ουδε τὰ κτήνεα ποιέειν. ουτοι μέν νυν τοιαυτα ἐπιλέγοντες 65 ποιευσι ἔμοιγε ουκ ἀρεστά ' Αἰγυπτιοι δὲ θρησκευουσι
περισσῶς τά τε ἄλλα περὶ τὰ ἱρὰ καὶ δὴ καὶ τάδε. υσα δὲ Αἴγυπτος ὁμουρος τῆ Λιβυν ου μάλα θηριώδης ἐστί. τὰ δὲ ἐόντα σφι ἄπαντα ἱρὰ νενόμισται,
καὶ τὰ μεν συντροφα αυτοῖσι ἴτοῖσιJ ἀνθρώποισι, τὰ δεου. τῶν δε εῖνεκεν ἀνεῖται τὰ ἱρὰ εἰ λέγοιμι, καταβαίηνῶν τῶ λόγω ἐς τὰ θεῖα πρήγματα, τὰ θω φευγω μάλιστα απηγέεσθαι. τὰ δὲ καὶ εἴρηκα αυτῶν ἐπιψαυσας, ἀναγκαίη καταλαμβανόμενος εἶπον. νόμος δέ ἐστι περιτ θηρίων ἄδε ἔχων. μελεδωνοὶ ἀποδεδέχαται τῆς τρωφῆς χωρὶς εκάστων, καὶ ἔρσενες καὶ θήλεαι τῶν Αἰγυπτίων, τῶν παῖς παρὰ πατρὸς ἐκδέκεται την τιμήν. οἱ δὲ ἐν τῆσι πόλισι ἔκαστοι ευχὰς τάσδε σφι ἀποτελέουσι 'ευχόμὲνοι τῶ θεῶ, του ἄν ἡ τὰ θηρίον, ξυρευντες τῶν παιδίων ῆ πῆσαν την κεφαλὴν ῆ τὀ ῆμισυ ἡ τὸ τρίτον μέρος τῆς κεφαλῆς, ωτῆσι σταθμῶ πρὸς ἀργυριον τὰς
170쪽
τρίχας τὸ δ' αν ελκύση, τομο τη μελεδωνῶ των θηρίων διδοῖ η δ' ἀντ' αυτοs τάμνουσα ἰχθῶς παρέχει βορην τοῖσι θηρίοισι. τροφη μεν δη αυτοῖσι τοιαύτη ἀποδέδεκται, τό δ' αν τις των θηρίων τούτων ἀποκτείνη, ην μὲν ἐκών, θάνατος η ζημίη, ην δε ἀέκων,
αποτίνει ζημίην, την αν οἱ ἱρέες τάξωνται. δ' αὐῖβιν η ἴρηκα ἀποκτείνη, ην τε ἔκῶν ην τε ἀέκων, τεθνάναι ανάγκη. Πολλῶν δὲ ἐόντων των ὁμοτρόφων τοῖσι 66 ἀνθρωποισι θηρίων πολλῶ αν ἔτι πλέω ἐγίνετο, εἰ μηκατελάμβανε τους αἰελούρους τοιάδε. ἐπεὰν τέκωσι αἱ λεαι, ουκέτι φοιτέουσι παρὰ τους ἔρσενας ' οι δε διζημενοι μίσγεσθαι αὐτησι ουκ ἔχουσι. προς ἀυ ταὐτασοφίζονται τάδε ἁρπάζοντες απὰ των θηλαν καὶ υπαιρεόμενοι τα τέκνα κτείνουσι, κτείναντες μέντοι Ου πατέονται. αἱ δὲ στερισκόμεναι των τέκνων, ἄλλων δὲ ἐπιθυμέουσαι, ουτω δη ἀπικνέονται παρὰ τους ἔρσενας ' φιλότεκνον γὰρ τὸ θηρίον. πυρκαζῆς δὲ γενομένης θεῖα πρηγματα καταλαμβάνει τους αἰελούρους' Οι μεν γὰρ Αἰγύπτιοι διαστάντες φυλακὰς ἔχουσι των αἰελούρων, ἀμελησαντες σβεννύναι τὸ καιόμενον, οι δε αἰέλουροι διαδύοντες καὶ ὐπερθρώσκοντες τοὐς ανθρώπους ἐσάλλονται ἐς τὸ πsρ. ταλα δὲ γινόμενα πένθεα μεγάλα τοὐς Αἰγυπτίους καταλαμβάνει. ἐν ὁτέοισι δ' ἀν οἰκίοισι αἰέλουρος ἀποθάνη απὸ τοs αυτομάτου, οι ἐνοικέοντες πάντες ξυρέονται τὰς ἀφρῶς μούνας, παρ ' ὁτέοισι δ' ἀναύων, παν τὸ σῶμα καὶ την κεφαλην. Ἀπάγονται δὲ 67 οἱ αἰέλουροι ἀποθανόντες ἐς ἱρὰς στέγας, ἔνθα θάπτονται ταριχευθέντες, ἐν Βουβάστι πόλι τὰς δὲ κύνας ἐν π έωυτῶν ἔκαστοι πόλι θάπτουσι ἐν ἱρησι θηκησι. ως δὲ αυτως τησι κυσὶ οἱ ἰχνευταὶ θάπτονται. τὰς δὲ μυγαλῆς καὶ τοὐς ωηκας ἀπάγουσι ἐς Βουτο6ν πόλιν, τὰς δὲ ἴβις ἐς Ερμέω πόλιν. τὰς δὲ ἄρκτους ἐούσας σπανίας