Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

191쪽

Πρ ωτέα εἶναι ' του νsν τέμενος ἐστι ἐν Μέμφι κάρτα καλόν τε καὶ ευ ἐσκευασμένον, του μαιστείου προς νότον ἄνεμον κείμενον. περιοικέουσι δε το τέμενος

τοsτο Φοίνικες Τύριοι, καλέεται δε ὁ χῶρος ουτος ὁ συνάπας Τυρίων στρατόπεδον. ἔστι δὲ ἐν τῶ τεμένεῖ του Πρωτέος ἱρὰν, τὀ καλέεται ξείνης 'Aφροδίτης ' συμβάλλομαι δὲ τosτο τὸ ἱρὸν εἶναι Ἐλένης τῆς Τυνδάρεω, και τον λόγον ἀκηκοὼς ως διαιτήθη Ἐλένη παρὰ Πρω-τD, και δὴ και ἔτι ξείνης Ἀφροδίτης ἐπώνυμόν ἐστι ὁσα γὰρ ἄλλα Ἀφροδίτης ἱρά ἐστι, ουδαμῶς ξείνης ἐπι- II 3 καλέεται. Ἐλεγον δέ μοι οι ἱρέες ἱστορέοντι τὰ περὶ Ἐλένην γενέσθαι ωδε ' Ἀλέξανδρον ἀρπάσαντα Ἐλένην ἐκ Σπάρτης ἀποπλώειν ἐς την ἐωυτοs' καί μιν, ῶς ἐγένετο ἐν τῶ Αἰγαίω, ἐξῶσται ἄνεμοι ἐκβάλλουσι ἐς τὀ Αἰγύπτιον πέλαγος, ἐνθεsτεν δέ ου γὰρ ἀνίει τὰ πνεύματο ἀπικνέεται ἐς Αἴγυπτον καὶ Αἰγύπτου ἐς τὸ νῶν

Κανωβικὸν καλεύμενον στόμα τοs μίλου καὶ ἐς Ἀρι-

νως. ἐν δὲ ἐπι τῆς ήωνος, τὸ καὶ νsν ἐστὶ, ιρακλέος

ἱρὸν, ἐς τὸ ἐν καταφυγὼν οἰκέτης ὁτευῶν ανθρώπων ἐπιβάληται στίγματα ἱρὰ, λυτὰν διδους τῶ θεῶ, ουκἔξεστι τούτου ἀψασθαι. ὁ νόμος ουτος διατελέει ἐὼν ὁμοιος μέχρι ἐμεs τῶ ἀπ' αρχῆς. τοs ἄν δὴ Ἀλεξανδρου ἀπιστέαται θεράποντες πυθόμενοι τὸν περι τὸ ἱρὸν ἔχοντα νόμον, ἱκέται δὲ ἱζόμενοι τοὐ θεοs κατηγόρεον τos 'Aλεξάνδρου, βουλόμενοι βλάπτειν αυτὸν, πάντα λόγον ἐξηγεύμενδι, ῶς εἶχε περὶ την Ἐλένην τε καὶ τη νἐς Μενέλεων ἀδικίην ' κατηγόρεον δὲ ταλα πρός τε τοὐς ἱρέας καὶ τὸν τοs στόματος τούτου φύλακον, τῶ 114 ουνομα ἐν Θῶνις. 'Aκούσας δὲ τούτων ὁ Θῶνις πέμπει την ταχίστην ἐς Μέμφιν παρὰ Πρωτέα ἀγγελίην λέγουσαν τάδε Ηκει ξεῖνος, γένος μὲν Τευκρὸς, ἔργον δε

192쪽

ἀνόσιον ἐν τῆ Κλλάδι ἐξεργασμένος ' ξείνου γὰν του 'Minos ἐξαπατήσας την γυναῖκα, αυτην τε ταύτην αγωνηκει καὶ πολλὰ κάρτα χρηματα, υπὸ ανέμων ἐς γην ταύτην ἀπενειχθείς κότερα δῆτα τοsτον ἐῶμεν ἀσινέα ἐκ- πλώειν, η ἀπελώμεθα τὰ ἔχων ηλθε; -τιπέμπει προς ταυτα ὁ Πρωτευς λέγοντα τάδε ' υνδρα τολον, οστις κοτέ ἐστι ανόσια ἐργασμένος ξεῖνον τον εωυτοs, συλλαβόντες ἀπάγετε παρ' ἐμε, ἴνα εἰδῶ, ο τι κοτε καὶ λέξει. Ἀκούσας δε ταὐτα ὁ Θῶνις συλλαμβάνει τον υλέξα- IIbδρον καὶ τας νέας αυτοs κατίσχει, μετὰ δε αυτόν τε

τοsτον ἀνηγαγε ἐς Μέμφιν καὶ την πιένην τε καὶ τὰ χρηματα, προς δὲ καὶ τους ἱκέτας. ἀνακομισθέντων δὲ παντων εἰρωτα τον Ἀλέξανδρον ὁ Πρωτευς, τίς εἴη καὶοκόθεν πλωοι. ὁ δέ οἱ καὶ τὸ γένος κατέλεξε καὶ τῆς πάτρης εἶπε τὀ ουνομα, καὶ δη καὶ τον πλόον ἀπηγήσατο ὁκόθεν πλώοι. μετὰ δε ὁ Πρωτευς εἰρωτα αυτὸν, ὁκόθεν την Ἐλένην λάβοι ' πλανωμίνου δὲ τοs λεξάνδρου ἐν τω λόγω καὶ ου λέγοντος την ἀληθείην ελεγχον οἱ γενόμενοι ἱκέται ἐξηγεύμενοι πάντα λόγον τοs αδι- κήματος. τέλος δὲ δη σφι λόγον τόνδε ἐκφαίνει ὁ Πρω-

τευς, λέγων ἔτι Μῶ εἰ μὴ περὶ πολλοs ἡγευμην μηδένα

ξείνων κτείνειν, μοι ὐπ' ανέμων ήδη ἀπολαμφθέντες ηλθον ἐς χώρην την ἐμὴν , ἐγὼ αν σε υπερ τos Ἐλληνος

ἐτισαμην, δς, ω κάκιστε ἀνδρῶν, ξεινίων τυχὼν ἔργονανοσιωτατον ἐργάσαορ παρὰ τos σεωυτοs ξείνου την γυναῖκα ῆλθες καὶ μάλα ταμά τοι Ουκ ῆρκεσε, ἀλλ' αναπτερώσας αυτὴν οἴχεαι ἔχων ἐκκλέψας. καὶ ουδεταsτά τοι μοsνα ῆρκεσε, αλλὰ καὶ τὰ οἰκία του ξείνου κεραῖσας ηκεις. νsν ῶν ἐπειδὴ περὶ πολλοs ῆγημαι μὴ ξεινοκτονέειν, γυναῖκα μεν ταύτην καὶ τὰ χρήματα οὐ τοι προήσω ἀπάγεσθαι, ἀλλ' αὐτὰ ἐγὼ τω Ελληνι ξείνω φυλάξω, ἐς ο ἀν αυτὸς ἐλθὼν ἐκεῖνος ἀπαγαγέσθαι

193쪽

Η E R 0 D 0 T I' ἐθέλη αυτὸν δε σε καὶ τους σους συμπλόους τριῶν ἡμερέων προαγορευω ἐκ τῆς ἐμῆς γης ἐς αλλην τινὰ μεμορμίζεσθαι, εἰ δὲ μη, ἄτε πολεμίους περιέψεσθαι. 116 Ἐλένης μεν ταυτην ἄπιξιν παρὰ Πρωτέα ἔλεγον οἱ ἱρέες γενέσθαι ' δοκέει δέ μοι καὶ πιμηρος τον λόγοντοsτον πυθέσθαι ' αλλ' ου γὰρ Ῥοίως ἐς την ἐποποιίηνευπρεπὴς ήν τῶ ἐτέρω, τῶ περ ἐχρήσατο, fis ' μετῆκεαυτὸν, δηλώσας ώς καὶ τον ν ἐπίσταιτο τον λόγον. δολον δέ' κατὰ γὰρ ἐποίησε ἐν γλιάδι καὶ ουδαμῆ ἄλλη ἀνεπόδισε εωυτόν) πλάνην την Ἀλεξάνδρου, ώς ἀπρονείχθη ἄγων Ἐλένην τῆ τε δὴ ἄλλη πλαζόμενος, καὶ ἄρ

ἐς Σιδῶνα τῆς Φοινίκης απίκετο ἐπιμέμνηται δὲ αυτου ἐν Θιομήδεος αριστείη ' λέγει δὲ τὰ ἔπεα Ουτω ' Ἐνν ἔσαν οἱ πέπλοι παμποίκιλοι, ἔργα γυναικῶν Σιδονίων, τὰς αυτὸς Ἀλέξανδρος θεοειδὴς 'πιπε Σιδονίηθεν, ἐπιπλὼς ευρέα πόντον, Την οδὸν, ῆν Ἐλήνην περ ανήγαγεν ευπατέρεων. ἐπιμέμνηται δὲ καὶ ἐν υδυσσείη ἐν τοισίδε τοῖσι ἔπεσι ' γ Αιὰς θυγάτηρ ἔχε φάρμακα μητιόεντα, σθλὰ, τά οἱ Πολυδάμνα πόρεν Θῶνος παράκοιτις

Αἰγυπτίη, τῆ πλειστα φέρει ζείδωρος ἄρουρα Φάρμακα, πολλὰ μὲν ἐσθλὰ μεμιγμένα, πολλα δὲ λυγρά.

και τάδε ἔτερα προς Τηλέμαχον Μενέλεως λέγει ' Αἰγυπτω μ' ἔτι δε-ο θεοὶ μεμαῶτα νέεσθαι χον, ἐπεὶ Ου σφιν ἔρεξα τεληέσσας ἔκατόμβας), εν τούτοισι τοῖσι ἔπεσι δηλοr, μι ήπίστατο την ἐς Αἴγυπτον Ἀλεξάνδρου πλάνην ὁμουρέει γὰρ ἡ Συρίη Αἰγυπτω, οἱ δὲ Φοίνικες, των ἐστὶ ἡ Σιδών, ἐν τηI17 Συρίη οἰκέουσι. κατὰ ταὐτα δὲ τὰ ἔπεα καὶ τόδε τοχωρίον ουκ ῆκιστα, αλλὰ μάλισταὶ δηλοῖ, μι ο- Uμη- ρου τὰ Κυπρια ἔπεά ἐστι, ἀλλ' ἄλλου τινός ἐν μὲν γὰρ τοῖσι Κυπρίοισι εἴρηται, ώς τριταῖος ἐκ Σπάρτης Ἀλέ-

194쪽

LIB. H. CAP. 115 - 119.

ξανδρος ἀπίκετο ἐς τὸ Ἱλιον ἄγων την Ἐλένην, ευαές τε πνεύματι χρησάμενος καὶ θαλάσση λείη ἐν δ8 1λιάδι λέγει, ώς ἐπλάζετο ἄγων αυτήν. Dμηρος μέν νυν καὶ

τὰ κυπρια ἔπεα χαιρετω.

Εἰρομένου δέ μευ τους ἱρέας, εἰ μάταιον λόγον λέ- 118γουσι οἱ Ἐλληνες τὰ περὶ Ἱλιον γενέσθαι ἡ ου, ἔφασαν προς ταῶτα τάδε, ἱστορίησι φάμενοι εἰδέναι παρ' αυτου Μενέλεω ' ἐλθεῖν μὲν γὰρ μετὰ την Ἐλένης αρπαγὴν ἐς την Τευκρίδα γην Ελλήνων στρατιὴν πολλὴν βοηθεισαν Μενέλεω, ἐκβῶσαν δὲ ἐς γην καὶ - ἱδρυθεῖσαν την στρατιὴν πέμπειν ἐς τὸ Ἱλιον αγγέλους, συν δέ σφι ἰέναι και αυτὸν Μενέλεων. τους δ' ἐπεί τε ἐσελθεῖν ἐς τὸ τεῖχος, ἀπαιτέειν Ἐλένην τε και τὰ χρήματα, τά οἱ οἴχετο κλέψας υλέξανδρος, των τε αδικημάτων δίκας αἰτέειν ' τους δὲ Τευκρους τον αυτὸν λόγον λέγειν τότε καὶ μετέπειτεν, και ὀμνυντας καὶ ανωμοτὶ, μὴ μὲν ἔχειν Ελένην μηδὲ τὰ ἐπικαλεύμενα χρήματα, ἀλλ' εἶναι αυτὰ πάντα ἐν Αἰγύπτω, καὶ οὐκ ἀν δικαίως αυτοὶ δίκας υπέχειν των Πρωτευς ὁ Αἰγύπτιος βασιλεὐς ἔχει. οἱ δὲ

Ἐλληνες καταγελῶσθαι δοκέοντες υπ' αυτῶν ουτω δημολιόρωεον, ἐς ο ἐξεῖλοw ἐλουσι δὲ τὸ τεῖχος ώς οὐκ ἐφαίνετο ἡ Ἐλένη, αλλὰ τον αυτὸν λόγον τῶ προτέρω -

επυνθάνοντο, ουτω δη πιστευσαντες τῶ λόγω τῶ πρώτω οἱ Ἐλληνες αυτὸν Μενέλεων ἀποστέλλουσι παρὰ Πρωτέα. Ἀπικόμενος δὲ ὁ Μενέλεως ἐς την Αἴγυπτον καὶ 119 ἀναπλώσας ἐς την Μέμφιν, εἴπας την ἀληθείην τῶν πρηγμάτων, καὶ ξεινίων εντησε μεγάλων καὶ Ἐλένην ἀπαθέα κακῶν ἀπέλαβε, προς δὲ κάὶ τὰ ἐωυτos χρήματα πάντα. τυχὼν μέντοι τούτων ἐγένετο Μενέλεως ἀνηρἄδικος ἐς Αἰγυπτίους ' ἀποπλώειν γὰρ ώρμημένον αυ- τόν έσχον ἄπλοιαι ' ἐπειδὴ δὲ τομο ἐπὶ πολλὸν τοιουτοήν, ἐπιτεχνῆται πρῆγμα οὐκ οσιον λαβὼν γὰρ δύο

195쪽

ΗΕROD O ΤΙ παιδία ἀνδρῶν επιχωρίων ἔντομά σφεα ἐποίησε ' μετὰ δε ως ἐπάῖστος ἐγένετο τομο ἐργασμένος, μισηθείς τε και διωκόμενος ωχετο φεύγων τῆσι νηυσὶ ἐπὶ Λιβυης.

το ἐνθευτεν δε οκου ἐτράπετο, ουκέτι εἶχον εἰπεῖν Αἰγύπτιοι ' τούτων δε τὰ μὲν ἱστορίησι ἔφασαν ἐπίστασθαι, τὰ δε παρ' ἐωυτοῖσι γενόμενα ἀτρεκέως ἐπιστάμενοι λέγειν.

120 Wsτα μεν Αἰγυπτίων οἱ ἱρέες ἔλεγον, θω τῶ λόγω τω περὶ Ελένης λεχθέντι και αυτος προστίθεμαι, τάδε ἐπιλεγόμενος ρ εἰ ἐν Ἐλένη ἐν γλω, αποδοθῆναι δν αυτην τοῖσι Ἐλλησι ητοι ἔκόντος γε η ἀέκοντος Ἀλεξάνδρου. ου γὰρ δη ουτω γε φρενοβλαβης ην ὁ Πρωμος, ουδὲ οἱ ἄλλοι οἱ προσηκοντες αὐτῶ, ῶστε τοῖσι

σφετέροισι σώμασι καὶ τοῖσι τέκνοισι καὶ τy πολι κινδυνεύειν ἐβούλοντο, ὁκως. Ἀλέξανδρος Ελενη συνοικεd. εἰ δέ τοι καὶ ἐν τοῖσι πρώτοισι χρόνοισι ταλα ἐγλνωσκον, ἐπεὶ πολλοὶ μεν των ἄλλων Τρώων, οκότε συμμίσγοιεν τοῖσι Ἐλλησι, ἀπώλλυντο, αυτοs δε Πριάμου οὐκ ἔστι με ου δso η τρεῖς η καὶ ἔτι πλέους των παίδων μάχης γινομένης ἀπέθνησκον, εἰ χρη τι τοῖσι ἐποποιοισι χρεόμενον λέγειν, τοότων δὲ τοιούτουν συμβαινόντων εγὼ μὲν ἔλπομαι, εἰ καὶ αυτώς Πρίαμος συνοίκεε Ἐλένη, ἀποδοsναι ἀν αυτην τοῖσι πιαιοῖσι, μέλλοντα γε δη των παρεόντων κακῶν ἀπαλλαγήσεσθαι. ου

ροντος Πριάμου ἐόντος ἐπ ἐκείνω τὰ πρηγματα εἶναι, ἀλλα Ἐκτωρ καὶ πρεσβύτερος καὶ ἀνηρ εκείνου μῆλλον ἐῶν ἔμελλε αυτὴν Πριάμου ἀποθανόντος παραλάμψεσθαι, τον ου προσῆκε ἀδικέοντι τω ἀδελφεῶ ἐπιτραπειν, καὶ ταλα μεγάλων κακῶν δι' αυτὸν συμβαινόντων ἰδίη τε αυτῶ καὶ τοῖσι ἄλλοισι πῆσι Τρωσί. ἀλλ' ου γὰρ εἶχον Ἐλένην ἀποδosναι Ουδε λέγουσι αὐτοῖσι την πλη-

196쪽

L. I B. II. C A P. 119 - 121, 1.

θείην ἐπίστευον οι Ἐλληνες, ῶς μὲν ἐγὼ γνώμην ἀποφαίνομαι, του δαιμονωυ παρασκευάζοντος, οκως πανωλεθριου ἀπολόμενοι καταφανὲς τομο τοῖσι ἀνθρώποισι ποιήσωσι , ως των μεγάλων αδικημάτων μεγάλαι εἰσὶ καὶ αἱ τιμωρίαι παρὰ των θεῶν. καὶ ταλα μὲν π ἐμοὶ

δοκέει είρηται.

φατέος δε ἐκδέξασθαι την βασιληχν Ῥαμψίνι- i 2Iτον ἔλεγον, δς μνημόσυνα ἐλίπετο τα προπύλαια ταπρος ἔσπερην τετραμμένα του Ἀφαιστείου, ἀντίους δὲ των προπυλαίων ἔστησε ἀνδριάντας δύο, ἐόντας τὸ μ γαθος πέντε καὶ εἴκοσι πηχέων, των Αἰγύπτιοι τον μὲν προς βορεμ εστεῶτα καλέουσι θέρος, τον δὲ προς νωτον χειμῶνα ' καὶ τον μὲν καλέουσι θέρος, τοὐτον μὲν προσκυνέουσί τε καὶ ευ ποιέουσι, τον δε χειμῶνα καλεύμενον τὰ ἔμπαλιν τούτων ἔρδουσι. Πλοῶτον δὲ 1τούτω τῶ βασιλεὶ γενέσθαι ἀργύρου μέγαν, τον ουδένα των υστερον ἐπιτραφέντων βασιλέων δύνασθαι υπε βαλέσθαι Ουδ' ἐγγυς ἐλθεῖν. βουλόμενον δὲ αυτον ἐν ἀσφαλείη τὰ χρηματα θησαυρίζειν οἰκοδομέεσθαι οἴκημα λίθινον, τοs τῶν τοίχων ἔνα ἐς τὸ ἔξω μέρος τῆς οἰκίης ἔχειν. τον δὲ ἐργαζόμενον ἐπιβουλεύοντα τάδε μηχαν σθαι ' τῶν λίθων παρασκευάσασθαι ἔνα ἐξαιρετὸν εἶναι ἐκ τοὐ τοίχου ρηῖδίως καὶ υπὸ δύο ἀνδρῶν και υπὸ ενός.ῶς δὲ ἐπετελέσθη τὸ οἴκημα, τον μὲν βασιλέα θησαυρωσαι τὰ χρήματα ἐν αυτφ, χρόνου δε περιιόντος τον οἰκοδόμον περὶ τελευτὴν τοs βίου ἐόντα ἀνακαλέσασθαι τοὐς παῖδας εἶναι γὰρ αυτφ δύο , τούτοισι δὲ ἀπηγοσασθαι, ώς ἐκείνων προορέων , ο κως βίον ἄφθονον ἔχωσι, τεχνάσαιτο οἰκοδομέων τον θησαυρὸν τοs βασιλέος ' σαφέως δ' αυτοῖσι πάντα ἐξηγησάμενον τὰ περὶ την ἐξαίρεσιν τοὐ λίθου δομαι τὰ μέτρα αυτοs, λέγοντα, ῶς ταλα διαφυλάσσοντες ταμίαι τῶν βασιλέος

197쪽

ΗΕROD OTIχρημάτων ἔσονται. και τον μεν τελευτῆσαι τον βίον, τοὐς δε παιδας αυτos οὐκ ἐς μακρην ἔργου ἔχεσθαι, ἐπελθόντας δε ἐπὶ τὰ βασιληῖα νυκτὸς καὶ τον λιθον ἐπὶ τῶ οἰκοδομήματι ἀνευροιπας ἐηῖδίως μεταχειρισασθαι 2 καὶ των χρημάτων πολλὰ ἐξενείκασθαι. Ως δε τυχεῖντον βασιλέα ἀνὀιξαντα το οἴκημα, θωυμάσαι ἰδόντα των χρημάτων καταδεῆ τὰ ἀγγηια, οὐκ ἔχειν δὲ, ὁντινα ἐπαιτιῆται, των τε σημάντρων ἐόντων σώων καὶ του οἰκηματος κεκληιμένου. ώς δὲ αυτῶ καὶ δὶς και τρὶς ἀνοιξαντι αἰεὶ ἐλάσσω φαίνεσθαι τὰ χρηματα τοὐς γὰρ κλέπτας οὐκ ἀνιέναι κερακοντας , ποιῆσαι μιν τάδε ' πάγας προστάξαι ἐργάσασθαι, καὶ ταύτας περὶ τὰ ἀγγηῖα, ἐν τοῖσι τὰ χρηματα ἐνην, στησαι. των δὲ φωρῶν ῶσπερ ἐν τῶ προ τοs χρόνω ἐλθόντων καὶ ἐνδυντος τοs ετέρουαυτῶν, ἐπεὶ προς το ἄγγος προσῆλθε, ἰθέως τν πάγη ἐνέχεσθαι ' ώς δὲ γνῶναι αυτὸν ἐν οιω κακῶ ην, ἰθέως καλέειν τον ἀδελφεὰν καὶ δηλοsν αυτῶ τὰ παρεόντα, καὶ κελευειν την ταχίστην ἐσδύντα ἀποταμειν αυτοὐ την κεφαλην, οκως μη αυτὸς ὀφθεὶς και γνωρισθεὶς ὁ ς ε

προσαπολέει και ἐκεινοπι τῶ δε δόξαι ευ λέγειν καὶ ποιησαί μιν πεισθέντα ταυτα, και καταρμόσαντα τὀν λίθον ἀπιέναι ἐπ οἴκου, ' φέροντα την κεφαλην τοs

3 ἀδελφεοs. Σὸς δὲ η μέρη ἐγένετο, ἐσελθόντα τὸν βασιλέα ἐς τὸ οἴκημα ἐκπεπλῆχθαι ὁρέοντα τὸ σῶμα Ψos φω- ρὰς ἐν τη πάγη ἄνευ της κεφαλης ἐὸν, τὸ δε οἴκημα

ἀσινὲς καὶ οὐτε ἔσοδον οὐτε ἔκδυσιν ουδεμίαν ἔχον. ἀπορεύμενον δέ μιν τάδε ποιησαι ' τοs φωρὸς τὰν νέκυν κατὰ τοὐ τειχεος κατακρεμάσαι, φυλάκους δὲ α-os καταστησαντα ἐντείλασθαί σφι, τὸν ἀν ἴδωνται ἀποκλαύσαντα η κατοικτισάμενον, συλλαβόντας ἄγειν προς ' λυτόν. ἀνακρεμαμένου--s νέκυος την μητέρα δεινῶς φέρειν, λόγους δὲ προς τὸν περιεόντα παῖδα ποιευ-

198쪽

LIB. U. C A P. I 2l, 1 - 4. 177μένην προστάσσειν αυτῶ, λεφ τρόπω δύναται, μηχανῆσθαι ὁκως τὸ σῶμα του ἀδελφεου καταλυσας κομιεῖ '

εἰ δὲ τουτων αμελήσει, διαπειλέειν αυτὴν ῶς ἐλθοῶσα προς τον βασιλέα μηνύσει αυτὸν ἔχοντα τὰ χρήματα. Ως δὲ χαλεπῶς ἐλαμβάνετο ἡ μήτηρ του περιεόντος παι- 4 καὶ πολλα προς αυτὴν λέγων οὐκ ἔπειθε, ἐπιτεχνήσασθαι τοιάδε μιν ' μους κατασκευασαμενον και ἀσκοὐς πλήσαντα οἴνου ἐπιθεῖναι ἐπὶ των ἔνων, ,καὶ ἔπειτεν

ἐλαύνειν αυτούς ώς-κατὰ τους φυλάσσοντας ἡν τον κρεμάμενον νέκυν, ἐπισπάσαντα των ασκῶν δύο ῆ τρεῖς ποδεῶνας αυτὸν λύειν ἀπαμμένους ' ώς δε ἔρρεε ὁ οἶνος, τὴν κεφαλήν μιν κόπτεσθαι μεγάλα βοῶντα ῶς Ουκ

ἔχοντα πρὸς ὁκοῖον των ἔνων πρῶτον τράπηται ' τους δὲ φυλάκους, ῶς ἰδεῖν πολλὸν ρέοντα τον οἶνον, συντρέχειν ἐς τὴν οδὀν αγγήῖα ἔχοντας, καὶ τον ἐκκεχυμμνον οἶνον συγκομίζειν ἐν κέρδεῖ ποιευμένους. τον δεδιαλοιδορέεσθαι πῆσι οργὴν προσποιεύμενον ' παραμυθευμένων δε αυτὸν των φυλάκων χρόνω πρηυνεσθαι προσποιέεσθαι καὶ υπίεσθαι τῆς οργῆς, τέλος δὲ ἐξελάσαι αυτὀν τοὐς δνους ἐκ τῆς ο&s καὶ κατασκευάζειν. ῶς δε λόγους τε πλέους ἐγγίνεσθαι καί τινα καὶ σκῶψαί μιν καὶ ἐς γέλωτα προαγαγέσθαι, ἐπιδομαι αὐτοῖσι των ἀσκῶν ενα τοὐς δὲ αυτου ῶσπερ εἶχον κατακλιθέντας πίνειν διανοέεσθαι, και ἐκεῖνον παραλαμβάνειν καὶ κελεύειν μετ' ἐωυτῶν μείναντα συμπίνειw τον δὲ πεισθῆναί τε δὴ καὶ καταμεῖναι. ῶς δέ μιν παρὰ τὴν πόσιν φιλοφρόνως ήσπάζοντο, ἐπιδοsναι αὐτοῖσι καὶ ἄλλον

των ασκῶν ' δαψιλέῖ δὲ τῶ ποτῶ χρησαμένους τοὐς φυλάκους υπερμεθυσθῆναι, καὶ κρατηθέντας υ sύπνου αυτοs ἔνθα περ ἔπινον κατακοιμηθῆναι ' τὸν δὲ,

ῶς πρόσω ἐν τῆς νυκτὸς, τό τε σῶμα του ἀδελφεου καταλῶσαι καὶ των φυλάκων ἐπ4 λύμη πάντων ξυρῆσαι

199쪽

HERODOTI τὰς δεξιὰς παρηῖδας, ἐπιθέντα δὲ τον νέκυν ἐπὶ τους ἄνους ἀπελαυνειν επ' οἴκου, ἐπιτελέσαντα τῆ μητρὶ τὰ 5 προσταχθέντα. Tον δὲ βασιλέα, ῶς αυτῶ ἀπηγγέλθη

του φωρὸς ὁ νέκυς ἐκκεκλεμμένος, δεινα ποιέειν, παν- τως δε βουλόμενον ευρεθῆναι οστις κοτὲ εἴη ὁ ταλαμηχανωμενος, ποιῆσαί μιν τάδε, ἐμοὶ μὲν ου πιστά - την θυγατέρα την μυ s κατίσαι ἐπ' οἰκήματος, ἐντειλάμενον πάντας τε ομοίως προσδέκεσθαι, και πριν συγγενέσθαι, ἀναγκάζειν λέγειν αυτῆ o τι δη ἐν τῶ βίφἔργασται αυτῶ σοφώτατον καὶ ἀνοσιώτατον, ὼς δ' ἀνἀπηγήσηται τὰ περὶ τον φῶρα γεγενημένα, τοsτον συλλαμβάνειν και μὴ ἀπιέναι ἔξω. ώς δε την παῖδα ποιέειν

τὰ εκ του πατρὸς προσταχθέντα, τον φῶρα πυθόμενον των εἴνεκεν ταυτα ἐπρησσετο, βουληθεντα πολυτροπίητου βασιλέος περιγενέσθαι ποιέειν τάδε ' νεκροῶ προ φατου ἀποταμόντα εν τω ωμω την χεῖρα ἰεναι αυτον ἔχοντα αυτὴν υπὸ τω ἱματίω, εσελθοντα δε ως τοs βασιλέος την θυγατέρα καὶ εἰρωτώμενον τά περ και οἱ

ἄλλοι, ἀπηγήσασθαι ώς ἀνοσιώτατον μεν εἴη ἐργασμένος, με τοὐ ἀδελφεοs ἐν τῶ θησαυρῶ τοs βασιλέος υπὸ πάγης ἁλόντος ἀποτάμοι την κεφαλην, σοφωτατον

δὲ, ἔτι τους φυλάκους καταμεθυσας καταλυσειε τOs ἀδελφε κρεμαμένου τον νέκυν. την δὲ, ως ηκουσε, ἄπτεσθαι αυ-s τον δὲ φῶρα ἐν τῶ σκοτεῖ προτεῖναι

αυτῆ -s νεκρos την χεῖρα ' την δὲ ἐπιλαβομένην ἔχειν, - νομίζουσαν αυτοs ἐκείνου τῆς χειρὸς ἀντέχεσθαι ' του δὲ φῶρα προέμενον αυτῆ οἴχεσθαι διὰ θυρέων φευ-6 γοντα. 'Qς δὲ καὶ ταsτα ἐς τον βασιλέα ἀνενηνεῖχθαι, ἐκπεπλῆχθαι μὲν ἐπὶ τῆ πολυφροσυνy τε και τόλμη τἀνθρωπου, τέλος δὲ διαπέμποντα ἐς πάσας τὰς πόλις ἐπαγγέλλεσθαι αδείην τε διδόντα καὶ μεγάλα υποδεκο- μενον ἐλθόντι ἐς οψιν την μυτos ' τον δὲ φῶρα πιστευ-

200쪽

LIB. H. CAP. III, - 123. 17sσαντα ἐλθεω προς αυτὸν, μμψίνιτον δε μεγάλως θωμάσαι, καί οἱ την θυγατέρα ταύτην συνοικίσαι - πλε στα ἐπισταμένω ανθρώπων ' Αἰγυπτίους μὲν γὰρ των ἄλλων προκεκρίσθαι, ἐκεῖνον δὲ Αἰγυπτίων. Μετα δε 122 ταυτα ἔλεγον τουτον τον βασιλέα ζωὸν καταβῆναι κάτω

ἐς τον οἱ Ἐλληνες ἀχην νομίζουσι εἶναι, κἀκεῖθι συγκυβεύειν τη Θήμητρι, καὶ τα μεν νικῆν αυτην, τα δὲ ἔσσουσθαι ὐπ' αυτῆς, καί μιν πάλιν ΓλωJ ἄπικέσθαι δῶρον εχοντα παρ' αυτῆς χειρόμακτρον χρύσεον. απὀδε τῆς Ῥαμψινίτου καταβάσιος, ως πάλιν ἀπίκετο, ὁ

τὴν δὴ ἀνάγειν Αἰγυπτίους ἔφασαν, την καὶ ἐγὼ οἶδα

ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἐπιτελεοντας αυτούς ' ου μέντοι εἴτ8 διἄλλο τι εἴτε διὰ ταυτα ὁρτάζουσι ἔχω λέγειν. φδρος δὲαυτημερὸν ἐξυφήναντες οἱ ἱρέες κατ' μ ἔδησαν μὰς αυτῶν μίτρη τους οφθαλμοὐς, ἀγαγοντες δέ μιν ἔχοντα

τὸ φῆρος ἐς οδὰν φέρουσαν ἐς ἱρὸν Θήμητρος αυτοὶ

απαλλάσσονται ὀπίσω ' τον δὲ ἱρέα τομον καταδεδεμ

νον τοὐς οφθαλμοὐς λέγουσι -δ δύο λύκων ἄγεσθαι ἐς τὸ ἱρὸν τῆς Λήμητρος ἀπέχον τῆς πόλιος εἴκοσι σταδίους, καὶ αυτις ὀπίσω ἐκ τοs QOs ἀπάγειν μιν τοὐς λύκους ἐς τ τὀ χωρίον.

χι μέν νυν -' Αἰγυπτίων λεγομένοισι χράσθω 123 δτεω τὰ τοιαυτα πιθανά ἐστι ἐμοὶ δὲ παρὰ πάντα τον λόγον υπόκειται, ἔτι τὰ λεγόμενα ὐπ' ἔκάστων ἀκοὴ γράφω. ἀρχηγετεύειν δὲ των κάτω Αἰγύπτιοι λέγουσι Θήμητρα καὶ Θιόνυσον. πρῶτοι δὲ καὶ τόνδε τον λόγον Αἰγύπτιοί εἰσι οἱ εἰπόντες, ῶς ανθρώπου ψυχη αθάνατός ἐστι, τos σώματος δὲ καταφθίνοντος ἐς ἄλλο ζῶον αἰεὶ γινόμενον ἐσδύεται ' ἐπεὰν περιέλθη πάντα τὰ χερσαῖα καὶ τὰ θαλάσσια καὶ τὰ πετεινὰ, αυτις ἐς αν- θρώπου σῶμα ,γινόμενον ἐσδύνειν, την περιήλυσιν δὲαυτῆ γίνεσθαι ἐν τρισχιλίοισι ἔτεσι. τούτω τῶ λόγω εἰσὶ