Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

201쪽

24 Μέχρι μέν νυν Pαμψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγυπτω πῆσαν εὐνομίην ἔλεγον και ευθηνέειν Αἴγυπτον μεγάλως ' μετὰ δὲ τοsτον βασιλευσαντά σφεων Xέοπα ἐς πῆσαν κακότητα ἐλάσαι ' κατακληῖσαντα γάρ μιν πάντα τὰ ιρὰ πρῶτα μέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι, μετὰ δὲ ἐργάζεσθαι ἔωυτω κελευειν πάντας Αἰγυπτίους. τοῖσι μὲν δη ἀποδεδέχθαι ἐκ των λιθοτομιέων των ἐν τῶ Ἀραβίω ουρεῖ, ἐκ τούτων ἔλκειν λίθους μέχρι του Νεμλου' διαπεραιωθέντας δὲ τον ποταμὸν πλοίοισι τοὐς λίθους ἐτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ προς τὸ Λιβυκὸν καλευμενον ουρος, προς τοsτο ἔλκειν. ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα μυριάδας ανθρώπων αἰεὶ την τρίμηνον λάστην. χρόνον δὲ ἐγγενέσθαι τριβομένω τῶ λεω δέκα μὲν ἔτεα τῆς ο&s κατ' ἐν ειλκον τοὐς λίθους, την ἔδειμαν ἔργον ἐὸν ου πολλῶ τέω ἔλασσον τῆς πυραμίδος, ως ἐμοὶ δοκέειν τῆς γὰρ μῆκος μέν εἰσι πέντε στάδιοι, εὐ-

ρος δὲ δέκα ὀργυιαὶ, sψος δὲ, τῆ υψηλοτατη ἐστὶ αυτὴ

εωυτῆς, οκτὼ ὀργυιαὶ, λίθου τε ξεστοs καὶ ζωων ἐγγε-.γλυμμένωπι, ταύτης τε δη τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοs λόφου, ἐπ' ου ἐστῶσι αι πυραμίδες, των υπὸ γῆν οἰκημάτων, τὰς ἐποιέετο θήκας μυτω ἐν νήσω, διωρυχα τοs Νείλου ἐσαγαγων. τῆ δὲ πυραμίδι αυτθχρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευμένη, τῆς ἐστὶ πανταχῆ μέτωπον ἔκαστον οκτὼ πλέθρα ἐούσης τετραγώνου και υψος ἴσον, λίθου δὲ ξεστοs τε καὶ αρμοσμένου τὰ μάλιστα ' οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα ποδῶν ἐλάσσων.12b Eποιήθη δὲ ύδε αυτη ἡ πυραμὶς, αναβαθμῶν τρόπον, τὰς μετεξέτεροι κρόσσας, οἱ δὲ βωμίδας οὐτομάζουσι ' τοιαυτην το πρῶτον ἐπεί τε ἐποίησαν αυτήν, ξειρον

202쪽

LIB. II. CAP. 123 - 126.

τους ἐπιλοίπους λίθους μηχανῆσι ξυλων βραχεων πεποιημένyσι, χαμῆθεν μεν ἐπὶ τον πρῶτον στοῖχον τωναναβαθμῶν ἀείροντες ' ὁκως δε ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ αυτὸν, ἐς ετέρην μηχανὴν ἐτίθετο εστεῶσαν ἐπὶ του πρώτου στοίχου, απὰ τούτου δε ἐπὶ τον δεύτερον εῖλκετο στομχον ἐπ' αλλης μηχανῆς ' ὁσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἐσαν τωναναβαθμῶν, τοσαὐται καὶ αἱ μηχαναὶ ἐσαν, εἴτε κώὶ την αυτὴν μηχανὴν ἐοsσαν μίαν τε καὶ ευβάστακτον μετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον ἔκαστον, ὁκως τον λιθον ἐξέλοιεν λελέχθω γὰρ ἡμῖν επ' ἀμφότερα ἡ κατά περ λέγεται. ἐξ-ποιήθη δ' ἁν τα ανώτατα αυτῆς πρῶτα, μετὰ δὲ τὰ ἐχόμενα τούτων ἐξεποίευν, τελευταῖα αυτῆς τὰ επίγαια καὶ τὰ κατωτάτω ἐξεποίησαν. σεσήμανται δὲ διὰ γραμμάτων Αἰγυπτίων ἐν τῆ πυραμίδι ὁσα ἔς τε συρμαίην καὶ κρόμμυα καὶ σκόροδα ἀναισιμώθη τοῖσι ἐργαζομένοισι ' καὶ ως ἐμὲ ευ μεμνῆσθαι τὰ ὁ ἐρμηνεύς μοι ἐπιλεγόμενος τὰ γράμματα ἔφη, εξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι. εἰ δ' ἔστι Ουτω εχονταταεια, κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί ἐστι ἔς τε σίδηρον, τῶ ἐργάζοντο, καὶ σιτία καὶ εσθῆτα τοῖσι ἐργαζ μένοισι; ὁκότε χρόνον μὲν οἰκοδόμεον τὰ ἔργα τον εἰ

μένον, ἄλλον δὲ, ως ἐγὼ δοκέω, ἐν τῶ τοὐς λίθους ἔταμνον καὶ ἡγον καὶ τὸ υπὸ γην ὀρυγμα ἐργάζοντο,ουκ ολίγον χρόνον. 'Eς τομο δε ἐλθεῖν πιοπα κακότη- 126τος ἄστε χρημάτων δεόμενον την θυγατέρα την μυτου κατίσαντα ἐπ' οἰκήματος προστάξαι πρήσσεσθαι ἀνέριον ὁκοσονδή τι ' ου γὰρ δὴ τοsτο γε ἔλεγον την δὲ τά τε υπὸ Οὐ πατρὀς ταχθέντα πρήσσεσθαι, ἰδω δε καὶ αυτὴν διανοηθῆναι μνημήων καταλιπέσθαι, καὶ τοs ἐσιόντος προς αυτὴν ἐκάστου δέεσθαι, ὁκως ἀν αυτῆμα λω ον ἐν τοῖσι ἔργοισι δωρέοιτο. ἐκ τούτων δὲ τῶν λίθων ἔφασαν τὴν πυραμίδα οἰκοδομηθηναι τὴν ἐν μέσω

203쪽

127 Βασιλεsσαι δὲ τον Κέοπα τοsτον Αἰγύπτιοι ἔλεγον ' πεντήκοντα ἔτεα, τελευτήσαντος δε τούτου ἐκδέξασθαι την βασιληχντον ἀδελφεὸν αυτοsXεφρῆνα ' καὶ τοs- τον δε τμ αυτῶ τρόπω διαχρῆσθαι τῶ λέρω τά τε ἄλλα καὶ πυραμίδα ποιῆσαι, ἐς μὲν τὰ εκείνου μέτρα ουκ ἀνηκουσαν ' ταsτα γὰρ ων και ημεῖς ἐμετρήσαμεν ' οὐτε γὰρ υπεστι οἰκήματα υπὸ γῆν, οὐτε ἐκ τοὐ Νείλου διῶρυξῆκει ἐς αυτὴν ῶσπερ ἐς την ετέρην ρέουσα ' δι' οἰκοδομημένου δὲ αυλῶνος ἔσω νῆσον περιρρέει, εν τῆ αυτὸν λέγουσι κεῖσθαι πιοπα. υποδείμας δὲ τον πρῶτον δόμον

λίθου Αἰθιοπικου ποικίλου, τεσσεράκοντα πόδας υποβὰς τῆς ετέρης τῶυτὸ μέγαθος ἐχομένην τῆς μεγάλης

οἰκοδόμησε. εστασι δὲ ἐπὶ λόφου τοs αυτοs ἀμφότεραι, μάλιστα ἐς εκατὸν πόδας υψηλοs. βασιλεsσαι δε ἔλεγον 128 Xεφρῆνα ἔξ καὶ πεντήκοντα ἔτεα. Tαμα ἔξ τε καὶ εκα- τὸν λογίζονται ἔτεα, ἐν τοῖσι Αἰγυπτίοισί τε πῆσαν εἶναι κακότητα καὶ τὰ ἱρὰ χρόνου τοσουτου κατακληῖσθένταουκ ἀνοιχθῆναι. τούτους υπὸ μίσεος οὐ κάρτα ἐθέλουσι Αἰγύπτιοι ουνομάζειν, αλλὰ καὶ τὰς πυραμίδας καλέουσι ποιμένος Φιλίτιος, δς τοὐτον τον χρόνον ἔνεμε κτήνεα κατὰ ταsτα τὰ χωρία. 29 Μετὰ δε τομον βασιλεsσαι Αἰγυπτου Μυκερμνον ἔλεγον, πιοπος παιδα, τῶ τὰ μὲν τοs πατρὸς ἔργα ἀπαδεῖν, τον δὲ τά τε ἱρὰ ἀνοῖξαι και τον λεὼν τετρυμμνον ἐς τὸ ἔσχατον κακοs ανεῖναι προς ἔργα τε καὶ θυσίας, δίκας δέ σφι πάντων βασιλέων δικαιοτάτας κρίνειν. κατὰ τοsτο μέν νυν τὸ ἔργον απάντων, ὁσοι ῆ βασιλέες ἐγένοντο Αἰγυπτίων, αἰνέουσι μάλιστα το τον ' τά τε ἄλλα γάρ μιν κρίνειν ευ, καὶ δη καὶ τῶ ἐπιμεμφομένω ἐκ τῆς δίκης παρ' ἐωυτos διδόντα ἄλλα απο-

204쪽

LIB. H. e A P. 126 - 132.

πιμπλάναι αυτοs τον θυμόν. ἐόντι δε ήπω τῶ Μυκερίνω κατὰ τους πολιήτας καὶ ταυτα ἐπιτηδεύοντι πρῶτον κακῶν ἄρξαι την θυγατέρα ἀποθανουσαν αυτου, τόμομόν οι εἶναι ἐν τοῖσι οἰκίοισι τέκνον. τον δε υπεραλγήσαντά τε τῶ περιεπεπτώκεε πρήγματι καὶ βουλόμενον περισσότερόν τι τῶν αλλων θάψαι την θυγατερα ποιήσασθαι βουν ξυλίνην κοίλην, καὶ ἔπειτεν καταχρυσώσαντά μιν ταυτην ἔσω ἐν αυτὴ θάψαι ταύτην δη τηνἀποθανουσαν θυγατέρα. - τη ἁν η βους γη ουκ ἐκρύ- 130φθη, ἀλλ' ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ην φανερο, ἐν Σάζ μεν πόλι ἐουσα, κειμένη δε ἐν τοῖσι βασιληῖοισι ἐν οἰκήματι ἐσκημένω ' θυμιήματα δὲ παρ' αυτῆ παντοῖα καταγίζουσι ἀνὰ πῆσαν ημέρην, νύκτα δὲ ἐκάστην πάννυχος λύχνος παρακαίεται. ἀγχου δε τῆς βοὸς ταύτης ἐν αλλω οἰκήματι εἰκόνες τῶν παλλακέων τῶν Μυκερίνου ἔστῶσι, ῶς ἔλεγον οἱ ἐν Σάr πόλι ἱρέες εστῶσι μὲν γὰρ ξύλινοι κολοσσοὶ, ἐουσαι ἀριθμὸν ῶς εἴκοσι μάλιστά κῖ, γυμναι ἐργασμέναι' ἀτινες μέντοι εἰσι, ουκ ἔχω εἰπεῖν, πλὴνῆ τὰ λεγόμενα. οἱ δε τινες λέγουσι περὶ τῆς βοὸς ταμ 131της καὶ τῶν κολοσσῶν τόνδε τον λόγον, ώς Μυκερῖνος ηράσθη τῆς εωυτοs θυγατρὸς καὶ ἔπειτεν ἐμίγη οἱ

ἀεκούση μετὰ δε λέγουσι, ώς ἡ παῖς ἀπήγξατο υπὸ ἄχεος, ὁ δέ μιν ἔθαψε ἐν τῆ βοὶ ταύτn, ἡ δὲ μήτηρ αυ

τῆς τῶν ἀμφιπόλων τῶν προδουσέων την θυγατέρα τῶ πατρὶ ἀπέταμε τὰς χεῖρας, καὶ νυν τὰς εἰκόνας αυτέωνειναι πεπονθυίας τά περ αἱ ζωαὶ ἔπαθον. ταυτα δε λέγουσι φλυηρέοντες, ῶς ἐγὼ δοκέω, τά τε ἄλλα καὶ δὴ καὶ τὰ περὶ τὰς χεῖρας τῶν κολοσσῶν ταυτα γὰρ ἁν καὶημεῖς βρέομεν, μι υπὸ χρόνου τὰς χεῖρας ἀποβεβλήκασι, αῖ ἐν ποσὶ αυτέων ἐφαίνοντο ἐοsσαι ἔτι καὶ ἐς ἐμέ. N δὲ βους τὰ μὲν ἄλλα κατακέκρυπται φοινικέω I32εῖματι, τον αυχένα δὲ και την κεφαλὴν φαίνει κεχρυ-

205쪽

HERODOTI σωμένα παχέΓ κάρτα χρυσῶ ' μεταξὐ δε τῶν κερέων ὁ τοs ηλίου κύκλος μεμιμημένος ἔπεστι χρυσεος. ἔστι δε ἡ βους Ουκ ὀρθὴ , αλλ' ἐν γουνασι κειμένη, - μέγαθος δεοση περ μεγάλη βους ζωή. ἐκφέρεται δε ἐκ του οἰκήματος ἀνὰ πάντα τὰ ἔτεα, ἐπεὰν τύπτωνται οι Αἰγύπτιοιτον Ουκ ουνομαζόμενον θεὸν υπ' ἐμεῶ ἐπὶ τοιούτω πρήγματι, τότε ἁν καὶ την βουν ἐκφέρουσι ἐς τὸ φως φασὶ γὰρ δη αυτὴν δεηθῆναι του πατρὸς Μυκερίνου ἀποθνήσκουσαν ἐν τῶ ἐνιαυτῶ ἄπαξ μιν τον ῆλιον κατι- 133 δειν. -τὰ δε τῆς θυγατρὸς το πάθος δεύτερα τουτω. τῶ βασιλέῖ τάδε γενέσθαι ' ἐλθεῖν οἱ μαντήων ἐκ Βουτους πόλιος, ῶς μέλλοι ἔξ ἔτεα μοsνον βιοὐς τῶ εβδόμωτελευτήσειν ' τον δε δεινὸν ποιηώμενον πέμψαι ἐς τὰ μαντήων τῶ θεῶ ὀνείδισμα ἀντιμεμφόμενον, ὁτι ὁ μευ αυτοs πατὴρ καὶ πάτρως ἀποκληῖσαντες τὰ ἱρὰ καὶ θεῶυου μεμνημένοι, αλλὰ καὶ τους ανθρώπους φθεί0οντες, ἐβίωσαν χρόνον ἐπὶ πολλὸν, αυτὸς δ' ευσεβὴς ἐὼν μέλλοι ταχέως ουτω τελευτήσειν. ἐκ δε του χρηστηρίου αυτῶ δεύτερα ἐλθεῖν λέγοντα τούτων εἴνεκεν καὶ συνταχύνειν αυτῶ τον βίον ' ου γὰρ ποιῆσαί μιν τὸ χρεῶν ἐν ποιέειν ' δεῖν γὰρ Αἴγυπτον κακουσθαι ἐπ' ἔτεα πεντήκοντά τε καὶ ἐκατὸν, και τοἰς μὲν δύο τοὐς προ ἐκείνου γενομένους βασιλέας μαθεῖν τοsτο, ἐκεῖνον δὲ Ου. ταsτα ἀκούσαντα τον Μυκερῖνον, ώς κατακεκριμένωνῆδη οἱ τούτων, λύχνα ποιησάμενον πολλὰ, ὁκως γίνοιτο ξ, ἀνάψαντα αυτὰ, πίνειν τε και εἀπαθέειν, ουτε ἡμέρης οὐτε νυκτὸς ἀνιέντα, ἔς τε τὰ ἔλεα καὶ τὰ ἄλσεα πλανώμενον, καὶ ἶνα πυνθάνοιτο εἶναι ἐνηβητήρια ἐπιτηδεώτατα. ταῶτα δὲ ἐμηχανῆτο ἐθέλων τὸ μαντήων ψευδόμενον ἀποδέξαι, ῖνα οἱ δυώδεκα ἔτεα αντὶ ἔξ ἐτέων I3 γένηται, αἱ νύκτες ἡμέραι ποιεύμεναι. Πυραμίδα δε καὶ Ουτος ἀπελίπετο πολλὸν ἐλάσσω τos πατρὸς , εἰκοσι

206쪽

ποδῶν καταδέουσαν κωλον ἔκαστον τριῶν πλέθρων ἐουσης τετραγώνου, λίθου δε ἐς τὸ ημισυ Αἰθιοπικos. τηνδη μετεξέτεροί φασι Ἐλλη νων Ῥοδώπιος έταίρης γνναι- κὸς εἶναι, ουκ ὀρθῶς λέγοντες ' ουδὲ ίν ουδὲ εἰδότες μοι φαίνονται λέγειν ουτοι Θις ην η Ῥοδῶπις ου γὰρ

αν οἱ πυραμίδα ανέθεσαν ποιήσασθαι τοιαυτην, ἐς την ταλάντων χιλιάδες αναρίθμητοι ώς λόγω εἰπεῖν ἀναισίμωνται ' προς δὲ ὁτι κατὰ ' μασιν βασιλευοντα ην ἀκμάζουσα 'ειδῶπις, αλί ου κατὰ τομον ' ετεσι γὰρ κάρτα πολλοῖσι υστερον τουτων τῶν βασιλέων τῶν τὰς πυραμίδας ταυτας λιπομένων ην Ῥοδῶπις, γενεην μεν απὸ

Θρηῖκης, δουλη δε ην Σάδμονος του μαιστοπόλιος ἀν- δρὰς Σαμίου, συνδουλος δὲ Αἰσώπου του λογοποιου. καὶ γὰρ ουτος γάδμονος ἐγένετο, ῶς διέδεξε τὴδε Ουκηκιστα ἐπεί τε γὰρ πολλάκις κηρυσσόντων Θελφῶν ἐκ. θεοπροπίου ος βουλοιτο ποινην της Αἰσώπου ψυχης ἀν-

λέσθαι, ἄλλος μὲν ουδεὶς ἐφάνη, χάδμονος δε παιδὸς

παῖς αλλος γάδμων ανείλετο ' ουτω και Αἴσωπος γάδ- .

μονος ἐγένετο. Ῥοδῶπις δε ἐς Αἴγυπτον απίκετο Σάν- 135θεω του Σαμίου κομίσαντος ωιH, ἀπικομένη δὲ κατ' ἐργασίην ἐλυθη χρημάτων μεγάλων υπ' ἀνδρὸς Μυτιληναίου χαράξου του Σκαμανδρωνυμου παιδὸς, ἀδελφεου δὲ Σαπφους τῆς μουσοποιου. ουτω δη ἡ Ῥοδῶπις ήλευθερώθη, καὶ κατέμεινε τε ἐν Αἰγυπτω καὶ κάρτα ἐπαφρόδιτος γενομένη μεγάλα ἐκ σατο χρήματα ώς ἀωεἶναι Ῥοδώπιος, ἀτὰρ Ουκ ῶς γε ἐς πυραμίδα τοιαυτην ἐξικέσθαι. τῆς γὰρ την δεκάτην τῶν χρημάτων ἰδέσθαι ἔστι ἔτι καὶ ἐς τόδε παντὶ τῶ βουλομένω, ουδὲν δεῖ μεγάλα οἱ χρήματα ἀναθεῖναι. ἐπεθυμησε γὰρ 'Pοδῶπις μνημήων έωυτῆς ἐν τῆ Ελλάδι καταλιπέσθαι, ποίημα ποιησαμένη τοsτο, τὸ μη τυγχάνει ἄλλω ἐξευρημένον καὶ ἀνακείμενον ἐν ἱρῶ, τοsτο ἀναθεῖναι ἐς Αελφους

207쪽

HEROD OTIμνημόσυνον ἐωυτῆς. τῆς ων δεκατης των χρ μάτων ποιησαμένη οβελους βουπόρους πολλοὐς σιδηρέους, ὁσον ἐνεχώρεε ἡ δεκάτη οἱ, ἀπέπεμπε ἐς Λελφους ' orκαὶ νει ἔτι συννενέαται ὁπισθε μεν τοὐ βωμοί, τον πιοι ἀνέθεσαν, ἀντίον δε αυ-s τοs νηοs. φιλέουσι δε κως ἐν τῆ μυκράτι ἐπαφρόδιτοι γίνεσθαι αἱ λαῖ- ραι ' τομο μὲν γὰρ αυτη, τῆς πέρι λέγεται οδε ὁ λόγος, Ουτω δη τι κλεινὴ ἐγένετο, ως και πάντες οἱ Ἐλληνες Ῥοδώπιος τὰ οὐνομα ἐξέμαθον, τοsτο δὲ υστερον ταύτης τῆ ουνομα ἐν Αρχιδίκὴ αοίδιμος ἀνὰ την Ἐλλάδα ἐγένετο, ἔσσον δὲ τῆς λέρης περιλεσχήνευτος. ραξος δὲ ώς λυσάμενος Ῥοδῶπιν ἀπενόστησε ἐς --τιλήνην, ἐν μέλεῖ Σαπφὼ πολλὰ κατεκερτόμησέ μιν.

μδώπιος μέν νυν πέρι πέπαυμαι.

136 Μετὰ δε Μυκερῖνον γενέσθαι Αἰγυπτου βασιλέα ἔλεγον οἱ ἱρέες υσυχιν, τον τὰ προς ῆλιον ἀνίσχοντα ποιῆσαι τῶ μαίστω προπύλαια, ἐόντα πολλῶ τε κάλλιστα και πολλω μέγιστα. ἔχει μὲν γὰρ και τὰ πάντα προπύλαια τύπους τε ἐγγεγλυμμένους και ἄλλην ἄψινοικοδομημάτων μυρίην, ἐκεῖνα δὲ καὶ μακρῶ μάλιστα.ἐπὶ τούτου βασιλεύοντος ἐλεγον ἀμιξίης ἐούσης πολλῆς χρημάτων γενέσθαι νόμον Αἰγυπτίοισι, ἀποδεικνύντα ἐνέχυρον τμ πατρὸς τον νέκυν ουτω λαμβάνειν τὸ χρέος, προστεθῆναι δὲ ἔτι τούτω τῶ νόμω τόνδε, τον διδόντα τὸ χρέος καὶ ἀπάσης κρατέειν τῆς τοs λαμβάνοντος θήκης, τῶ δὲ υποτιθέντι τοsτο τὸ ἐνέχυρον τήνδε ἐπεῖναι ζημίην μη βουλομένω ἀποδοsναι τὰ χρέος, μήτ αυτῶ ἐκείνω τελευτήσαντι εἶναι ταφῆς κυρῆσαι μήτ ἐν ἐκείνω τῶ πατρωει τάφω μήτ ἐν ἄλλω μηδενὶ, μήτ ἄλλον μηδένα των ἐωυτοῖ ἀπογενόμενον θάψαι ' ὐπερβαλέσθαι δὲ βουλόμενον τομον τον βασιλέα τους πρότερον ἐωυτοs βασιλέας γενομένους Αἰγύπτου μνη-

208쪽

μόσυνον πυραμίδα λιπέσθαι ἐκ πλίνθων ποιήσαντα, ἐν

τOsτον μεν τοσαμα ἀποδέξασθαι. Μετὰ δε τομον βασιλεsσαι ἄνδρα τυφλον ἐξ υνύ- 137σιος πόλιος, τῶ οὐνομα υνυσιν εἶναι. ἐπὶ τούτου βασιλεύοντος ἐλάσαι - Αἴγυπτον χειρι πολλῆ Αἰθίοπας τε καὶ Σαβακῶν τον Αἰθιόπων βασιλέα. τον μενδη τυφλὸν τομον οἴχεσθαι φεύγοντα ἐς τὰ ἔλεα, τονδε Αἰθίοπα βασιλεύειν Αἰγύπτου ἐπ ἔτεα πεντήκοντα, ἐν τοῖσι αυτὸν τάδε ἀποδέξασθαι ' oκως των τις Αἰγυπτίων ἀμάρτοι τι, κτείνειν μεν αυτῶν οὐδένα ἐθέλειν,

τον δὲ κατὰ μέγαθος τοs αδικηματος ἐκάστω δικάζειν, ἐπιτάσσοντα χώματα χοsν προς τη ἐωυτῶν πόλι, μενεκαστος ην των ἀδικεόντων. και οἴτω ἔτι αἱ πόλιες

ἐγένοντο ἡψηλότεραι. τὰ μὲν γὰρ πρῶτον ἐχώσθησανωπ4 τῶν τὰς διώρυχας ὀρυξάντων ἐπὶ Σεσώστριος βασιλέος, δεύτερα δε ἐπὶ τos Αἰθίοπος και κάρτα υψθλαὶ ἐγένοντο. ὐφηλέων δὲ καὶ ετέρων τασσομένων ἐν τύA - πολίων, ῶς ἐμοὶ δοκέει, μάλιστα η ἐν Βουβάστι πολις ἐξεχώσθη, ἐν τη και ιρόν ἐστι Βουβάστιος ἀξιαπηγητότατον ' μέζω μεν γὰρ ἄλλα καὶ πολυδαπανώτερά ἐστι ἱρὰ, ηδονὴ δὲ ἰδέσθαι οὐδεν τούτου μῆλ- λον η δὲ Βούβαστις κατ' Ἐλλάδα γλῶσσάν ἐστι υρτεμις. N δ' ἱρὀν αυτης ἀδε ἔχει πλὴν τῆς ἐσόδου το 138 ἄλλο νῆσος ἐστι ἐκ γὰρ τοs Νείλου διώρυχες ἐσέχουσι

209쪽

HERODOTI ου συμμίσγουσαι ἀλλήλησι, ἀλλ' ἄχρι τῆς εσόδου τουωos ἔκατέρη ἐσέχει, η μεν τu περιρρέουσα, η δὲ τῆ,

. εὐρος ἐοsσα ἔκατέρη εκατὸν ποδῶν, δένδρεσι κατάσκιος. τα δε προπύλαια ὁφος μεν δέκα ὀργυιέων ἐστὶ, τυποισι δε εξαπήχεσι ἐσκευάδαται ἀξίοισι λόγου. ἐὰν δ' ἐν μέση τη πόλι τὀ Φὀν κατορῆται πάντοθεν περιιόντι ' ατε γὰρ της πόλιος μεν ἐκκεχωσμένης υψos, του δ' ἱρos ου κεκινημένου ῶς ἀρχῆθεν ἐποιήθη, ἔσοπτόν ἐστι. περιθέει δ' αυτὰ αἱμασιὴ ἐγγεγλυμμένη τυποισι ' ἔστι δ' ἔσωθεν αλσος δενδρέων μεγίστων πεφυτευμ

νον περὶ νηὀν μέγαν, ἐν τῶ δη τώγαλμα ἔνι ' ευρος δὲ καὶ μηκος του ἱρου πάντη σταδίου ἐστί. κατὰ μεν δὴ την ἔσοδον ἐστρωμένη ἐστὶ οας λίθου ἐπὶ σταδίους τρεῖς μάλιστα κη, διὰ της ἀγορῆς φέρουσα ἐς τὸ προς ήῶ, ευρος δὲ ώς τεσσέρων πλέθρωπι τη δὲ καὶ τρ της οδοὐ δένδρεα ουρανομήκεα πέφυκε ' φέρει δ' ἐς Ἐρμέω 139 ἱρόν. τὸ μὲν δη ἱρὸν τομο ουτω ἔχει. Tnoς δε τῆς απαλλαγῆς του Αἰθιοπος ωδε ἔλεγον γενέσθαι, ἔψιν ἐν

τῶ ἴπνω τοιήνδε ἰδόντα αυτὀν οἴχεσθαι φευγοντα ' ἐδόκεέ οἱ ἄνδρα ἐπιστάντα συμβουλευειν τοὐς ἱρέας τοὐς ἐν Αἰγυπτω συλλέξαντα πάντας μέσους διαταμέειν' ἰδόντα δε την ἄψιν ταυτην λέγειν αυτὸν, λπρόφασίν οἱ δοκέοι ταυτην τοὐς θεους προδεικνυναι,

ἴνα ἀσεβήσας περὶ τὰ ἱρὰ κακόν τι προς θεῶν ἡ προς

ἀνθρώπων λάβοι Ουκ ἁν ποιήσειν ταυτα, ἀλλα γάρ οἱ εξεληλυθέναι τον χρόνον, ὁκόσον κεχρῆσθαι ἄρξαντα Αἰγυπτου ἐκχωρήσειν. ἐν γὰρ τη Αἰθιοπιη εόντι αυτῶ τὰ μαντήω, τοῖσι χρέονται Αἰθίοπες, ἀνεῖλε, ῶς δέοι αυτὸν Αἰγυπτου βασιλεsσαι ἔτεα πεντήκοντα. ώςῶν ὁ χρόνος ουτος ἐξήιου καὶ αυτὸν ἡ ἄψις του ἐνυπνίου ἐπετάρασσε, ἔκὼν απαλλάσσεται ἐκ τῆς Αἰγυπτου ὁ Σαβακώς.

210쪽

OB. II. CAP. 138-1 I.

τὸς δ' ἄρα οἴχεσθαι τον Αἰθίοπα ἐξ Αἰγυπτου, 140αυτις τον τυφλὸν ἄρχειν ἐκ των ελεων ἀπικόμενον, ἔνθα πεντηκοντα ἔτεα νησον χώσας σποδῶ τε καὶ γροἴκεε ' oκως γάρ οι φοιτῆν σῖτον ἄγοντας Αθυπτίων ως εκάστοισι προστετάχθαι σιγη του Αἰθίοπος, ἐς τηνδωρ ν κελεύειν σφέας καὶ σποδὸν κομίζειν. ταυτηντην νῆσον οὐδεὶς πρότερον ἐδυνάσθη Ἀμυρταίου ἐξευρεῖν, ἀλλα ἔτεα ἐπὶ πλέω η επτακόσια οὐκ οἷοί τε ἡσαν αυτην ἀνευρεῖν οἱ πρότεροι γενόμενοι βασιλέες ' υ ταίου οὐνομα δὲ ταυτη τη νήσω ρλβώ, μέγαθος δ' ἐστι πάντη δέκα σταδίων. Μετὰ δε τοὐτον βασιλεμαι τον ἱρέα τοs μαί- 14 μου, τω ουνομα εἶναι Σεθῶν, τον ἐν ἀλογίισι ἔχειν παραχρησάμενον των μαχίμων Αἰγυπτίων ῶς οὐδενδεησόμενον αυτῶν, ἄλλα τε δη ἄτιμα ποιεsντα ἐς αυ- τοὐς , καί σφεας ἀπελέσθαι τὰς ἀρουρας, τοῖσι ἐπὶ των προτέρων βασιλέων δεδόσθαι ἐξαιρέτους ἐκάμω μώδεκα ἀρουρας. μετὰ δὲ επ' Αἴγυπτον ἐλαύνειν στρα- ν μέγαν Σαναχάριβον βασιλέα 'Αραβίων τε καὶ 'A συρίων ' οὐκ ἄν δη ἐθέλειν τοὐς μαχίμους των Αἰγυπτίων βοηθέειν' τον δε ἱρέα ἐς ἀπορίην ἀπειλημένον ἐσελθόντα ἐς το μέγαρον προς τἄγαλμα ἀποδυρεσθαι, οἷα κινδυνεύει παθέειν ' ὀλοφυρόμενον δ' ἄρα μιν ἐπελθεω υπνον, καί οἱ δόξαι ἐν τη ἄψι ἐπιστάντα τον θεὸν θαρσύνειν, ῶς οὐδὲν πείσεται ἄχαρι ἀντιάζων τον 'Ἀραβίων στρατόν αυτὸς γάρ οἱ πέμψειν τιμωρους. τούτοισι δη μιν πίσυνον τοῖσι ἐνυπνίοισι παραλαβόντα Αἰγυπτίων τοὐς βουλομένους οἱ ἔπεσθαι στρατοπεδεύσασθαι ἐν Πηλουσίω ταύτη γάρ εἰσι αἱ ἐσβολαί με- σθαι δέ οἱ των μαχίμων μεν οὐδένα ἀνδρῶν, καπηλους δὲ καὶ χειρώνακτας καὶ ἀγοραίους ἀνθρώπους. ἐμαυτααπικομένου, τοῖσι ἐναντίοισι αὐτοῖσι ἐπιχυθέντας νυ-