Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

221쪽

ἐν τῶ αἱ λιθοτομίαι ἔνεισι. του ων δη οὐρεος τούτου

παρὰ την υπωρελν ἐκται η διῶρυξ απ' ἐσπέρης μακρηπρος την ηω, καὶ ἔπειτεν τείνεο ἐς διασφάγας, φέρουσα απὰ του ουρεος προς μεσαμβρίην τε καὶ νότον ἄνεμον ἐς τον κόλπον τον 'Αράβιον. τη δε ἐλάχιστόν ἐστι και συντομώτατον ἐκ τῆς βορη ς θαλάσσης υπερβῆναι ἐς 4 την νοτίην καὶ 'Eρυθρὴν την αυτὴν ταυτην καλεομένην, απὸ του Κασίου ουρεος του ουρίζοντος Αἴγυπτόν τε και Συρίην, απὸ τουτου εἰσὶ στάδιοι ἀπαρτὶ χίλιοι ἐς τονωράβιον κόλπον. τομο μεν τὰ συντομωτατον, ἡ δὲ διῶρυξ πολλω μακροτέρη, ἔσω σκολιωτέρη ἐστί. την ἐπὶ Νεκῶ βασιλέος ὀρυσσοντες Αἰγυπτίων ἀπώλοντο δυώδεκα μυριάδες. Νεκῶς μεν νυν μεταξὐ ὀρυσσων ἐπαυ- σατο μαντηχυ εμποδίου γενομένου τοιουδε, τῶ βαρβάρω αυτὸν προεργάζεσθαι. βαρβάρους δε πάντας οἱ 159 Αἰγυπτιοι καλέουσι τοὐς μὴ σφίσι ὁμογλωσσους. Παυσάμενος δὲ τῆς διωρυχος ὁ Νεκῶς ἐτράπετο προς στρατηως, καὶ τριήρεες αἱ μεν ἐπὶ τῆ βορηχ θαλάσσuἐποιήθησαν, αἱ δ' ἐν τῶ Ῥραβίω κόλπω ἐπὶ τῆ Tρυθρῆθαλάσση, τῶν ἔτι οἱ ολκοὶ ἐπίδηλοι. καὶ ταυτyσί τε ἐχρῆτο ἐν τῶ δέοντι, και Συρίοισι πεζὴ Nεκῶς συμβαλὼν ἐν Μαγαλω ἐνίκησε, μετὰ δὲ την μάχην Κάδυτιν πόλιν τῆς Συρίης λυσαν μεγάλην εἷλε. ἐν τῆ δὲ

ἐσθητι ἔτυχε ταυτα κατεργασάμενος, ανέθηκε τῶ Ἀπόλλωνι πέμψας ἐς Βραγχίδας τοὐς Μιλησίων. μετὰ δὲ εκ- ' καίδεκα ἔτεα τα πάντα ἄρξας τελευτα, τῶ παιδὶ νάμμι παραδορς την αρχήν. 160 Hι τουτον δη τον νάμμιν βασιλευοντα Αἰγυπτου ἀπίκοντο πιείων ΙἄνδρεςJ ἄγγελοι, αυχέ0ντες δικαιότατα καὶ κάλλιστα τιθέναι τον ἐν Ουλυμπίη αγῶνα πάντων ἀνθρωπων, καὶ δοκέοντες παρὰ ταῶτα ουδ' αντους σοφωτάτους ἀνθρώπων Αἰγυπτίους ουδὲν ἐπεξευ-

222쪽

LIB. H. e A P. 158 - 161. Οεῖν. ώς δε ἀπικόμενοι ἐς την Αἴγυπτον οἱ Ηλεχι ἔλεγον τῶν εἶνεκεν απίκοντο, ἐμαυτα ο βασιλευς Ουτος συγκαλέεται Αἰγυπτίων τους λεγομένους ειναι σοφωτα-τους. συνελθόντες δε οἱ Αἰγύπτιοι ἐπυνθάνοντο τῶν υλείων λεγοντων ἄπαντα τα κατηκει σφέας ποιέειν περὶ τον αγῶνα ' ἀπηγησαμενοι δὲ τα παντα ἔφασαν ηκειν ἐπιμαθησόμενοι, εἴ τι ἔχοιεν Αἰγυπτιοι τούτων δικαιότερον ἐπεξευρεῖν. οἱ δὲ βουλευσάμενοι ἐπειρώτων τους Πλείους, εἴ σφι οἱ πολιWαι ἐναγωνίζονται. οἱ δὲ ἔφασαν καὶ σφέων καὶ τῶν αλλων Ἐλλην- ομοίως τῶ βουλομένω ἐξεῖναι ἀγωνίζεσθαι. οἱ δε Αἰγυπτιοι ἔφασαν σφεας ουτω τιθέντας παντὸς του δικαίου ημαρτηκεναι 'οὐδεμίαν γὰρ εἶναι μηχανην, ὁκως ου τῶ αστῶ πωνιζομένω προσθησονται, αδικέοντες τον ξεῖνον. αλλ pἰδη βούλονται δικαίως τιθέναι καὶ τούτου εἴνεκεν απικοματο ἐς Αἴγυπτον, ξείνοισι ἀγωνιστρσι ἐκέλευον τον αγῶνα τιθέναι, πλείων δὲ μηδενὶ εἶναι αγωνίζεσθαι. ταυτα μεν Αἰγύπτιοι Ηλείοισι υπε καντο.

άμμιος δε εξ ἔτεα μουνον βασιλεύσαντος Αἰγέ- 16Iπτου καὶ στρατευσαμένου ἐς Αἰθιοπίην καὶ μεταυτίκα τελευτησαντος ἐξεδέξατο Ἀπρίης ὁ ναμμιος, ος μεταναμμίτιχον τον μυτου προπάτορα εγενετο ευδαιμον στατος τῶν πρότερον βασιλέων, ἐπ' ἔτεα πέντε και εἴκοσι αρξας, ἐν τοῖσι ἐπί τε Σιδῶνα στρατὸν ηλασε καὶ ἐναυμάχησε τῶ Τυρίω. ἐπεὶ δέ οἱ ἔδεε κακῶς γενεσθαι, ἐγενετο απὁ προφάσιος, την ἐγὼ μεζόνως μεν ἐν τογι Λιβυκοωι λόγοισι ἀπηγήσομαι, μετρίως δ' ἐν τῶ παρεόντι ' ἀποπέμψας γὰρ στράτευμα ὁ Ἀπρίης ἐπὶ Κυρηναίους μεγαλωστὶ προσέπταισε, Αἰγυπτιοι δὲ ταυτα ἐπιμεμφόμενοι ἀπέστησαν ἀπ αυτου, δοκέοντες τον Ἀπρίην ἐκ προνοίης αυτους ἀποπέμψαι ἐς φαινόμενον κακον,ῖνα δη σφέων φθορη γένηται, αυτος δὲ τῶν λοιπῶν

223쪽

HERO DOTIAιγυπτίων ἀσφαλέστερον ἄρχη. ταsτα δε δεινὰ ποιεύμενοι Οὐτοί τε οἱ ἀπονοστήσαντες καὶ οἱ των ἀπολομέ- 162 νων φίλοι ἀπέστησαν εκ τῆς ἰθέης. Πυθόμενος δε

Ἀπρίης ταυτα πέμπει επ' αυτοὐς υμασιν καταπαυσοντα

λόγοισι. ὁ δε ἐπεί τε ἀπικόμενος κατελάμβανε τους --γυπτίους, ταὐτα μὴ ποιέειν λέγοντος αυτοὐ των τις Αιγυπτίων μισθε στὰς περιέθηκέ οἱ κυνέην, καὶ περιτιθεὶς ἔφη ἐπὶ βασιληῖη περιτιθέναι. καὶ τῶ ου κως ἀεκούσιον ἐγίνετο το ποιεύμενον, ώς διεδείκνυε. ἐπείτε γὰρ ἐστήσαντό μιν βασιλέα των Αιγυπτίων οἱ ἀπεστεῶτες, παρεσκευάζετο ώς ελῶν ἐπὶ τον 'Aπρίην. πυθόμενος δὲ ταυτα ὁ Ἀπρίης ἔπεμπε ἐπ' υμασιν ἄνδρα

δόκιμον των περὶ ἐωυτὸν Λιγυπτίων, τῶ ουνομα ην

Πατάρβημις, ἐντειλάμενος αυτῶ ζώοντα Ῥμασιν ἀγα- ' γεῖν παρ' ἐωυτόν. ώς δὲ ἀπικόμενος ὁ Πατάρβημις τον' υμασιν ἐκάλεε, ὁ ωμασις ἐτυχε γὰρ ἐπ' Ἀπου κατήμενος) ἐπαείρας ὰπεματάπιε, καὶ τοίτο μιν ἐκέλευε Ῥπρίρ ἀπάγειν. δμως δὲ αυτὸν ἀξιουν τον Πατάρβημιν βασιλέος μεταπεμπομένου ἰέναι προς αυτόπι του δὲ αυτῶυποκρίνεσθαι, ώς ταῶτα πάλαι παρασκευάζεται ποιέειν, καὶ αυτῶ ου μέμψεσθαι υπρίηw παρέσεσθαι γα0 καὶ αυτ καὶ ἄλλους αξειν. τον δὲ Πατάρβημιν ἔκ τε τῶν λεγομένων οὐκ ἀγνοεῖν την διάνοιαν, και παρασκευαζόμενον ὁρέοντα σπουδὴ ἀπιέναι, β0υλόμενον την ταχίστην βασιλέῖ δηλῶσαι τὰ πρησσόμενα. ώς δὲ ἀπικέσθαι αυτὸν προς τον Ἀπρίην ουκ ἄγοντα τον υμασιν, οὐδένα λόγον ἐωντω δόντα αλλὰ περιθυμως ἔχοντα περιταμεῖν προστάξαι αυτοs τά τε ώτα καὶ την ρῖνα. ἰδόμενοι δ' οἱ λοιποὶ τῶν Αίγυπτίων, οῖ ἔτι τὰ εκείνου ἐφρόνεον, ἄνδρα τον δοκιμώτατον ἐωυτῶν ουτω αἰσχρῶς

λυμη διακείμενον, οὐδένα dὴ χρόνον ἐπισχόντες ἀπιστέατο προς τοὐs 5έρους καὶ ἐδίδοσαν σφέας αυτοὐς

224쪽

L. I B. D. C A P. 161 - 167.

Ἀμάσι. Πυθόμενος δε κοὰ τ τα ὁ ωπρίης ώπλιζε τοὐς 163επικούρους καὶ Ἱλαυνε ἐπὶ τοὐς Αἰγυπτίους. εἶχε δὲ περὶ μυῶν Κῆρας τε καὶ Ιωνας ἄνδρας επικούρους τρι μυρίους, ην δε οἱ τὰ βασιλήω ἐν. Σάς πόλι, μεγάλαμντα καὶ ἀξιοθηητα. καὶ οῖ τε περὶ τον Ῥπρίην ἐπιτοὐς Αἰγυπτίους ηῖσαν και ἡ περι τον υμασιν επὶ τοὐς ξείνους. ἐν τε δη Μωμέμφι πόλι ἐγένοντο αμφότεροι, καὶ πειρήσεσθαι ἔμελλον ἀλληλων. Ἐστι δε Αἰγυπτίων επτὰ γένεα καὶ τ0ύτων οἱ μεν 164 ἱρέες, οἱ δε μάχιμοι κεκλέαται, οἱ δὲ βουκόλοι, οἱ δεσυβῶται, οἱ δὲ κάπηλοι, οἱ δὲ ἔρμηνέες, οἱ δε κυβερνηται. γενεα μεν Αἰγυπτίων τοσαsτα ἐστι, οὐνόματα δε σφι κέεται απὸ των τεχνέων. οἱ δε μάχιμοι αυτῶν καλέονται μεν Καλασίριές τε και Ἐρμολβιες, ἐκ νομῶν δε' τῶνδε εἰσί ' κατὰ γὰρ δη νομῶς Αἴγυπτος ἄπασα-δι- ραίρηται Ἐρμοτυβίων μὲν οιδε εἰσὶ νομοί' Βουσιρίτης, 165ώλης, Σεμμίτης, Παπρημίτης, νησος η Προσωπῖτις καλεομένη, μθῶ το ημισυ. ἐκ μεν τούτων τῶν νομῶν Ερμοτύβιες εἰσὶ, γενόμενοι, με ἐπὶ πλείστους γενοίατο, ἔκκαίδεκα μυριάδες. καὶ τούτων βαναυσίης οὐδεὶς δεδάηκε ουδὲν, ἀλλ' ἀνέονται ἐς τὸ μάχιμον. Καλασι- 166ρίων δὲ οἶδε ἄλλοι νομοί εἰσι ' Θηβαῖος, Βουβαστίτης, Ἀφθίτης, Ἀνίτης, Μενδησιος, Σεβεννύτης, Ἀθριβίτης, Φαρβαιθίτης, Θμουλης, υνουφίτης, Ἀνώσιος,

Μυεκφορίτης ' ogτος ὁ νομὸς ἐν νησω οἰκέει, αντίον Βουβάστιος πόλιος. οὐτοι δε οἱ νομοὶ Καλασιρίων εἰσὶ, γενόμενον, οτε πλείστους ἐγένοντο, πέντε καὶ εἴκοσι

μυριάδες ἀνδρῶν. οὐδὲ τούτοισι ἔξεστι τέχνην ἐπασκῆσαι Ουδεμίαν, ἀλλα τὰ ἐς πόλεμον ἐπασκέουσι μουν παῖς παρὰ πατρὸς ἐκδεκόμενος. ει μέν νυν καὶ τομο 167 παρ' Αἰγυπτίων μεμαθηκασι οἱ Ἐλληνες, ουκ ἔχω ἀτρεκέως κρῖναι, ὁρέων καὶ Θρηικας καὶ Σκύθας καὶ Πέγ

225쪽

HERODOTIσας καὶ Λυδοις καὶ σχεδὸν πάντας τοὐς βαρβάρους ἀποτιμοτέρους των ἄλλων ἡγημμο ς πολιητέων τους τὰς τέχνας μανθάνοντας καὶ τους ἐκγόνους τουτων, τοὐς δ' ἀπηλλαγμένους των χειρωναξιέων γενναίους νομίζοντας εἶναι, καὶ μάλιστα τοὐς ες τον πόλεμον ἀνειμένους. μεμαθήκασι δ' ἁν τ το πάντες οἱ Ἐλληνες, καὶ μάλιστα Λακεδαιμόνιοι, ῆκιστα-Κορίνθιοι ὁνονται τοὐς 168 χειροτέχνας ρ Γέρεα δε σφι ἡν τάδε ἐξαραιρημένα μούνοισι Αἰγυπτίων πάρεξ των ἱρεων, ἄρουραι εξαίρετοι δυώδεκα ἐκάμω ἀτελέες. η δε ἄρουρα εκατὸν πηχέων ἐστὶ Αἰγυπτίων πάντη, ὁ δε Αἰγύπτιος πῆχυς τυγχάνει ἶσος ἐων τω Σαμίω. ταsτα μὲν δη τοῖσι ἀπασι ην ἐξαραιρημένα, τάδε δε ἐν περιτροπῆ ἐκαρποsντο καὶ ου- δαμὰ ωυτοί ' καλασιρίων χίλιοι καὶ μοτυβίων ΙἄλλοιJj ἐδορυφόρεον ἐνιαυτὸν εκαστοι τον βασιλέα ' τούτοισι

δ' ἄν τάδε πάρεξ των ἀρουρέων ἄλλα ἐδίδοτο ἐπ' ὴμέρη

ἐκάστη, οπτοῶ σίτου σταθμὸς πέντε μνέαι ἐκάστω. κρεῶν βοέων δύο μνέαι, οἴνου τέσσερες ἀρυστῆρες. ταυτα τοῖσι αἰεὶ δορυφορέουσι ἐδίδοτο.i69 Ἐπεί τε δε συνιόντες ο τε Ἀπρίης ἄγων τοὐς επικούρους καἰ ὁ ωμασις πάντας τους Αἰγυπτίους ἀπίκοντοες Μώμεμφιν πόλιν, συνέβαλον καὶ ἐμαχέσαντο μενευ οἱ ξεῖνοι, πλήθεῖ δὲ πολλω ελάσσονες ἐόντες κατὰ

τολο ἐσσώθησαν. Ἀπρίεω δε λέγεται εἶναι ῆδε ὴ διάνοια, μηδ' ἀν θεόν μιν μηδένα δύνασθαι παῶσαι τῆς βασιλη ς ουτω ἀσφαλέως ἐωυτῶ ἱδρύσθαι ἐδόκεε. καιδη τότε συμβαλὼν ἐσσώθη, και ζωγρηθεὶς ἀπήχθη ες Σαῖν πόλιν, ἐς τὰ μυτοs οικία πρότερον ἐόντα, τότε δὲ Ῥμάσιος ήδη βασιλήῖα. ἐνθαῶτα δὲ τέως μεν ετρέφετο ἐν τοῖσι βασιληχισι, καί μιν φασις ευ περιεῖπε ' τέλος δὲ μεμφομένων Αἰγυπτίων, ώς Ου ποιέοι δίκαια, τρέφων τον σφίσι τε καὶ μυτῶ ἔχθιστον, ουτω δη παρα-

226쪽

LIB. U. CAP. 167 - 172. διδοῖ τον Ἀπρίην ταπι Αἰγυπτίοισι. οι δε μιν ἀπέπνιξαν καὶ ἔπειτεν ἔθαψαν ἐν τῆσι πατρωῖσι ταφῆσι. αἱ δέ εἰσι

ἐν τῶ ἱρω της Ἀθηναίης, ἀγχοτάτω του μεγάρου, ἐσιόντι αριστερῆς χειρός. ἔθαψαν δε Σαζται πάντας τοὐς ἐκ νομοs τούτου γενομένους βασιλεας ἔσω ἐν τῶ ἱρω. καὶ γὰρ τὸ του Ἀμάσιος σῆμα ἔκαστέρω μέν ἐστι του μεγάρου ἡ τὸ τοs Ἀπρίεω κα4 των τούτου προπατόρων, ἔστι μέντοι καὶ τοsτο ἐν τῆ αυλῆ τοs ἱρου, παστὰς λιθίνη μεγάλη καὶ σκημένη στύλοισί τε φοίνικας τα δένδρεα μεμιμημένοισι και τῆ ἄλλη δαπάνη. ἔσω δὲ ἐν τῆ παστάδι διξὰ θυρώματα ἔστηκε, ἐν δὲ τοῖσι θυρώμασι ἡ θήκη ἐστί. Εἰσὶ δὲ καὶ αι ταφαι του Ουκ ὁσιον ποιεμ 170μαι ἐπὶ τοιουτω πρήγματι ἐξαγορευειν τουνομα ἐν αἱ ἐν τῶ ἱρω της Ῥθηναίης, ἔπισθε τοs νηοs, παντὸς του τῆς Ἀθηναίης ἐχόμεναι τοίχου, καὶ ἐν τῶ τεμένεἶ οβ λοὶ ἔστασι μεγάλοι λίθινοι, λίμνη τέ ἐστι ἐχομένη λιθίνη κρηπῖδι κεκοσμημένη καὶ ἐργασμένη ευ κυκλω, και --

γαθος, ῶς ἐμοὶ ἐδόκεε, ἄση περ ἡ ἐν Θήλω ἡ τροχοει

δὴς καλεομένη. 'Eν δὲ τῆ λίμνy ταυτη τα δείκηλα τῶν 17Iπαθέων αυτοs νυκτὸς ποιεsσι, τὰ καλέουσι μυστήρια Αἰγύπτιοι. περὶ μέν νυν τούτων εἰδότι μοι ἐπὶ πλέον,ἄς ἔκαστα αυτῶν ἔχει, ευστομα κείσθω. καὶ τῆς Θήμητρος τελετης πέρι, την οι Ἐλληνες θεσμοφόρια καλέουσι, καὶ ταύτης μοι πέρι ευστομα κείσθω, πλὴν ὁ ναυτῆς ὁσίη ἐστὶ λέγειν. αἱ Θαναοὐ θυγατέρες ἐσαν αἱ την τελετὴν ταυτην ἐξ Αἰγυπτου ἐξαγαγομαι καὶ διδάξασαι τὰς Πελασγιώτιδας γυναῖκας ' μετὰ δὲ ἐξαναστάσης πάσης Πελοποννήσου υπὀ Θωριέων ἐξαπώλετο ἡ τελετὴ, Οἱ δὲ υ λειφθέντες Πελοποννησίων και Ουκἐξαναστάντες υρκάδες διέσωζον αυτὴν μοsνοι. Ἀπρίεω δὲ ἀδε καταραιρημένου ἐβασίλευσε υμα- 172

227쪽

νομά οῖ ἐστι Σιούφ. τὰ μεν δη πρῶτα κατώνοντο τον ' μασιν Αἰγύπτιοι καὶ ἐν Ουδεμιῆ μοίρη μεγάλη ήγονῆτε δη δημότην τὸ πρὶν ἐόντα καὶ οἰκίης Ουκ ἐπιφανεος, μετὰ δὲ σοφίη αυτοὐς ο υμασις, ουκ αγνωμοσένn προ ηγάγετο. ἡν οἱ ἄλλα τε ἀγαθὰ μυρία, εν δὲ καὶ ποδανιπτὴρ χρυσεος, ἐν τῶ αυτός τε ὁ Ἀμασις καὶ οἱ δαιτυμόνες οἱ πάντες τους πόδας εκάστοτε ἀπενίζοντο ' τομον κατ' ών κόψας ἄγαλμα δαίμονος ἐξ αυτοs ἐποιήσατο, καὶ χρυσε τῆς πόλιος ὁκου ἡν ἐπιτηδεώτατον ' οἱ δε Αἰγύπτιοι φοιτέοντες προς τἄγαλμα ἐσέβοντο μεγάλως ' μαθὼν δὲ ὁ υμασις τὀ εκ των ἀστων ποιεύμενον, συγκαλέσας Αἰγυπτίους ἐξέφηνε φας ἐκ τοὐ ποδανιπτῆρος τἄγαλμα γεγονέναι, ἐς τον πρότερον μὲν τους Αἰγυπτίους ἐνεμέειν τε καὶ ἐνουρέειν καὶ πόδας ἐναπονίζεσθαι, τότε δε μεγάλως σέβεσθαι. ήδη ών εφη λέγωνομοίως αυτὸς τῶ ποδανιπτῆρι πεπρηγεναι ' εἰ γὰρ πρωτερον εἶναι δημότης, ἀλλ' ἐν τῶ παρεόντι εἶναι αυτῶν βασιλεύς. καὶ τιμὰν τε καὶ προμηθεεσθαι εω-of ἐκέλευε. τοιούτω μὲν τρόπω προσηγάγετο τοὐς Αἰγυπτίους i73 ἄστε δικαιο6ν δουλεύειν. Ἐχρῆτο δὲ καταστάσι πρηγμάτων τοιῆδε ' το μεν ὁρθριον μέχρι μευ πλοθώρης ἀγορῆς προ μως ἔπρησσε τὰ προσφερόμενα πρηγματα, τὸ δὲ απὸ τούτου ἔπινε τε καὶ κατέσκωπτε τοὐς συμπότας καὶ ἐν μάταιος τε καὶ παιγνιήμων. ἀχθεσθέντες δὲ τούτοισι οἱ φίλοι αυτοs ἐνουθέτεον αυτὸν τοιάδε λέγον τες ' τὸ βασιλεs, Ουκ ὀρθῶς σεωυτos προέστηκας, ἐς τὸ ἄγαν φαsλον προάγων σεωυτόν ' σε γὰρ χρῆν ἐν θρόνω σεμνῶ σεμνὸν θωκέοντα δι' ἡμερης πρήσσειν τὰ πρήγματα. καὶ ουτω Αἰγύπτιοί τ ἀν ήπιστέατο, ώς ὐπ' ἀνδρῖς μεγάλου ἄρχονται, καὶ ἄμεινον ἀν ήκουες 'νῶν δε ποιέεις Ουδαμῶς βασιλικά. υ δ' ἀμείβετο τοισίδε αυτούς Tὰ τόξα οἱ κεκτημένοι, ἐπεὰν μεν δέων-

228쪽

ται χρῆσθαι, ἐντανύουσι, ἐπεὰν δε χρησωνται, ἐκλύουσι. εἰ γὰρ δη τον πάντα χρόνον ἐντεταμένα εἴη, ἐκραγείη α,, ῶστε ἐς τὸ δεον ο1κ δν ἔχοιεν αυτοῖσι χρῆσθαι. ούτω δη καὶ ἀνθρώπου κατάστασις ' εἰ ἐθέλοι κατεσπουδάσθαι αἰεὶ μηδὲ ἐς παιγνίην τὸ μέρος ἐωυτὸν ἀνιέναι, λάθοι ἀν ητοι μανεὶς η o γε ἀπόπληκτος γενόμενος. τὰ ἐγὼ ἐπιστάμενος μέρος ἐκατέρω νέμω. sταμεν τους φίλους αμείψατο. Λέγεται δὲ ὁ ' μασις, και 17

3τε ην ἰδιώτης, ῶς φιλοπότης ὴν καὶ φιλοσκώμμων καὶ

οὐδαμῶς κατεσπουδασμένος ανηρ δκως δέ μιν ἐπιλε ποι πίνοντά τε και εὐπαθέοντα τὰ ἐπιτήδεα, κλέπτεσκεῖν περιιών. οἱ δ' ἄν μιν φάμενοι ἔχειν τὰ σφέτερα χρηματα ἀρνεύμενον ἄγεσκον ἐπὶ μαντηχν, ὁκου λάστοισι εχ. πολλὰ μὲν δη καὶ ηλίσκετο υπὸ των μαντηων, πολλὰ δε καὶ ἄποφεύγεσκε. ἐπεί τε δὲ καὶ ἐβασίλευσε, ἐποίησε τοιάδε ' δ ι μεν αυτὸν των θεῶν ἀπέλυσαν μηφῶρα εἶναι, τούτων μεν των ἱρῶν ουτε ἐπεμέλετο οἴτε ἐς ἐπισκευην ἐδίδου ουδεν, ουδε φοιτέων ἔθυε ώς ουδενὸς ἐοsσι ἀξίοισι ψευδέα τε μαντηω κεκτημένοισι

ὁσοι δέ μιν κατέδησαν φῶρα εἶναι, τούτων δὲ ῶς ἀληθέως θεῶν ἐόντων καὶ αψευδέα μαντηλ παρεχομένων τὰ μάλιστα ἐπεμέλετο. Καὶ τομο μεν ἐν Σάῖ τη Ἀθη- 175ναίη προπύλαια θωυμασιά οἱ ἐξεποίησε, πολῖὸν πάντας υπερβαλλόμενος τῶ τε μεῖ καὶ τῶ μεγάθεῖ, ὁσων τε τὰ μέγαθος λίθων ἐστὶ καὶ ὁκοίων τέων, τομο δε ιολο σοὐς μεγάλους καὶ ἀνδρόσφιγγας περιμηκεας ἀνεθηκε, λίθους τε ἄλλους ἐς ἐπισκευην υπερφυέας τὸ μέγαθος ἐκόμισε. ηγάγετο δε τούτων τοὐς μὲν ἐκ τῶν κατὰ Μέμ- φιν ἐουσέων λιθοτομιέων, τοὐς δε υπερμεγάθεας ἐξ Ἐλεφαντίνης πόλιος πλόον καὶ εἴκοσι ημερέων ἀπεχούσης απὸ Σάτος. τὸ δὲ οὐκ ηκιστα αυτῶν αλλὰ μάλιστα θωυμάζω, ἐστὶ τόδε ' οἴκημα μουνόλιθον ἐκόμισε ἐξ

229쪽

HERODOTI Ἐλεφαντινης πόλιος, καὶ τομο ἐκόμιζον μὲν ἐα ἔτεα τρία, δισχίλιοι δε οἱ προσετετάχατο ἄνωες ἀγωγέες, καὶ Ουτοι ἄπαντες ἡσαν κυβερνῆται. τῆς δε στέγης ταύτης τὸ μεν μῆκος ἔξωθεν ἐστι εἷς τε καὶ εἴκοσι πήχεες, εὐρος

δε τεσσερεσκαίδεκα, ύφος δε οκτώ. ταsτα μεν - μέτρα ἔξωθεν τῆς στέγης τῆς μουνολίθου ἐστὶ, ἀτὰρ ἔσω

θεν - μῆκος ὀκτωκαίδεκα πηχέων καὶ πυγόνος, τὸ δὲ ευρος δυώδεκα πηχέων, τὸ δὲ Γψος πέντε πηχέων ἐστί. αυτη του ἱρου κέεται παρὰ την ἔσοδον. ἔσω γάρ μιν ἐς τὸ ἱρόν φασι τῶνδ' εῖνεκεν οὐκ ἐσελκυσαι, τὸν αρχιτέκτονα αυτῆς ἔλκομένης τῆς στέγης αναστενάξαι οἱά τε χρόνου ἐγγεγονότος πολλου καὶ ἀχθόμενον τῶ ἔργω, τὸν δὲ 'Ἀμασιν ἐνθυμιστὸν ποιησάμενον Ουκ ἐὰν ἔτι προσωτέρω ἐλκύσαι. ῆδη δέ τινες λέγουσι, ως ἄνθρωπος διεφθάρη υπ' αυτῆς των τις αυτὴν μοχλευόντων,176 καὶ απὸ τούτου Ουκ ἐσελκυσθῆναι. Ἀνέθηκε δε καὶ ἐν τοῖσι ἄλλοισι ἱροῖσι δωμασις πῆσι τοῖσι ἐλλογίμοισι ἔργα

τὸ μέγαθος ἀξιοθήπτα, ἐν δὲ καὶ ἐν Μέμφι τὸν ύπτιον

κείμενον κολοσσὸν τοs Ηφαιστείου ἔμπροσθε, του πόδες πέντε καὶ ἐβδομήκοντά εἰσι τὸ μῆκος. ἐπὶ δὲ π αυτῶβάθρω ἔστῆσι Αἰθιοπικοs ἐόντες λίθου δύο κολοσσοὶ, εἰκοσι ποδῶν τὸ μέγαθος ἐὼν ἐκάτερος, ὁ μεν ἔνθεν, ὁ δ' ἔνθεν του μεγάρου. ἔστι δὲ λίθινος ἔτερος τοσο τος καὶ ἐν Σάr, κείμενος κατὰ τὸν αυτὸν τρόπον τῶ ἐν Μέμφι. τῆ Ἀσι τε τὸ ἐν Μέμφι ἱρὸν υμασίς ἐστι ὁ ἐξοικοδομήσας, ἐὰν μέγα τε καὶ ἀξιοθηητότατον. 1ret Ἀμάσιος δὲ βασιλέος λέγεται Αἴγυπτος μάλιστα δὴ τότε εὐδαιμονῆσαι καὶ τὰ ἀπὸ του ποταμοs τῆ χώρη γινόμενα καὶ τὰ ἀπὸ τῆς χώρης τοῖσι ἀνθρώποισι, καὶ πόλις ἐν αυτῆ γενέσθαι τὰς ἁπάσας τότε δισμυρίας τὰς

οἰκεομένας. νόμον δὲ Αἰγυπτίοισι τόνδε υμασίς ἐστι ὁ καταστησας, ἀποδεικνύναι ἔτεος ἔκαστον τρο νομάρχy

230쪽

πάντα τινὰ Αἰγυπτίων οθεν βιοsται, μὴ δὲ ποιευνταταυτα μηδὲ ἀποφαίνοντα δικαίην ζόην ἰθυνεσθαι θανάτω. Σόλων δὲ ὁ Ἀθηναῖος λαβὼν ἐξ Αἰγυπτου το τον τον νόμον Ἀθηναίοισι ἔθετο, τῶ ἐκεῖνοι ἐς αἰεὶ χρέονται, ἐόντι ἀμώμω νύμφ. Φιλέλλην δὲ γενόμενος 1' ὁ Ἀμασις ἄλλα τε ἐς Ελλήνων μετεξετέρους ἀπεδέξατο, καὶ δὴ καὶ τοῖσι ἀπικνευμένοισι ἐς Αἴγυπτον ἔδωκε Ναυ-κοατιν πόλιν ἐνοικῆσαι, τοῖσι δὲ μὴ βουλομένοισι αυ- τῶν οἰκέειν, αυτου δὲ ναυτιλλομένοισι, ἔδωκε χώρους ἐνιδρυσασθαι βωμους καὶ τεμένεα θεοῖσι. τὸ μω νυν μέγιστον αυτῶν τέμενος καὶ ουνομαστότατον ἐὸν καὶ χρησιμώτατον, καλευμενον δε Ἐλλήνων, αχε πόλι εἰσι αἱ ἱδρυμέναι κοινὴ, γώνων μεν πιος καὶ πως και Φώκαια και Κλαζομεναὶ, Αωριέων δὲ ειδος καὶ Κνίδος καὶ Ἀλικαρνησὸς καὶ Φάσηλις, Αἰολέων δὲ ἡ Μυτιληναίων μου νη. τουτων μέν ἐστι τοsτο τὸ τέμενος, καὶ προστάτας τοs ἐμπορίου αυται αἱ πόλι .εἰσι αἱ παρέχουσαι, ὁσαι ἄλλαι πόλιες μεταποιεονται, ουδέν

σφι μετεὸν μεταποιεsνται. χωρὶς δὲ Αἰγινῆται ἐπ' ἐ--τῶν ἱδρυσαντο τέμενος Αιὸς, καὶ ἄλλο Σάμιοι πιρης, καὶ Μιλήσιοι 'Aπόλλωνος. 'μ δε τὸ παλαιὰν μουνη ἡ 179 Ναυκρατις ἐμπορων καὶ ἄλλο ουδεν Αἰγυπτου. εἰ δέ τις ἐς τῶν τι ἄλλο στομάτων τοs Νείλου ἀπίκοιτο, χρῆν

ὀμόσαι μὴ μεν ἐκόντα ἐλθεῖν, ἀπομόσαντα δὲ τῆ νηῖαυτῆ πλώειν ἐς τὸ Κανωβικόw ῆ εἰ μή γε οἷά τε εἴη .

προς ανέμους ἀντίους πλώειν, τα φορτία ἔδεε περιάγειν ἐν βάρισι περὶ τὸ Βέλτα, μέχρι Ου ἀπίκοιτο ἐς μυ- κρατιν. ουτω μὲν δὴ -υκρατις ἐτετίμητο. 'Aμφικτυό- Ιωνων δὲ μισθωσάντων τον ἐν Θελφοῖσι νsν ἐόντα νηὸν τριηκοσίων ταλάντων ἐξεργάσθαι ὁ γὰρ πρότερον ἐῶναυτόθι αυτομάτως κατεκάη, τους Θελφους δὲ ἐπέβαλλε τεταρτημόριον τοὐ μισθώματος παρασχεῖν , πλανώμενοι