Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

261쪽

HERODOTI 53 αυτον Προκλέα και ἐζώγρησε. Ἐπει δὲ του χρόνου προβαίνοντος ο τε Περίανδρος παρηβήκεε καὶ συνεγιν σκετο ἐωυτῶ ουκέτι ειναι δυνατὸς τα πρηγματα ἐπορὰν τε καὶ διέπειν, πέμψας ἐς την Κερκυραν ἀπεκάλεε τον Λυκόφρονα ἐπὶ την τυραννίδα ' ἐν γὰρ δη τῶ πρεσβυτέρω των παίδων Ουκ ενεώρα, αλλά οι κατεφαίνετο ε ναι νωθέστερος ' ὁ δε Λυκόφρων ουδὲ υποκρίσιος ηξίωσετον φέροντα την ἀγγελίην. Περίανδρος δὲ περιεχόμενος του νεηνίεω δευτερα ἀπέστειλε ἐπ' αυτὀν την ἀδελφήν, μυτοὐ δὲ θυγατέρα, δοκέων μιν μάλιστα ταύτη αν πείθεσθαι. ἀπικομένης δὲ ταύτης και λεγούσης ' παῖ, βούλεαι την τε τυραννίδα ἐς ἄλλους πεσέειν καὶ τον οἶκον του πατρὸς διαφορηθέντα μῆλλον η αυτός σφεα ἀπελθὼν ἔχειν; ἄπιθι ἐς τὰ οἰκία, παsσαι σεωυτὸν ζημιῶν. φιλοτιμίη κτημα σκαιόν ' μη τῶ κακῶ τὸ κακὸν ἰῶ. πολλοὶ των δικαίων τὰ ἐπιεικέστερα προτιθέασι,

πολλοὶ δὲ ηδη τὰ μητρώω διζήμενοι τὰ πατρώω απέβαλον. τυραννὶς χρημα σφαλερὸν, πολλοι δὲ αυτῆς ἐρασταί εἰσι, ὁ δὲ γέρων τε ἡδη και παρηβηκώς ' μη δῶς τὰ σεωυτοs ἀγαθὰ ἄλλοισι. N μεν δὴ τὰ ἐπαγωγότατα διδαχθεῖσα υπὸ του πατρὸς ἔλεγε πρὸς αυτὸν, ὁ δὲ υποκρινάμενος ἔφη ουδαμὰ ῆξειν ἐς Κόρινθον, ἔ- ῶν

πυνθάνηται περιεόντα τον πατέρα. ἀπαγγειλάσης δεταυτης ταυτα τὸ τρίτον ο Περίανδρος κήρυκα πέμπει

βουλόμενος αυτὸς μεν ἐς Κέρκυραν ῆκειν, ἐκεῖνον δὲ ἐκέλευε ἐς Κόρινθον ἀπικόμενον διάδοχον γενέσθαι τῆς τυραννίδος. καταινέσαντος δ' ἐπὶ τούτοισι τοὐ παιδος ὁ μεν Περίανδρος ἐστέλλετο ἐς την Κέρκυραν, ὁ ὁὲ παῖς οι ἐς την Κόρινθον. μαθόντες δὲ οἱ Κερκυραῖοι τούτων ἔκαστα, ῖνα μη σφι Περίανδρος ἐς την χώρην απίκηται,

κτείνουσι τον νεηνίσκον. αντὶ τούτων μὲν Περίανδρος Κερκυραίους ἐτιμωρέετο.

262쪽

Λακεδαιμόνιοι δε στόλω μεγάλω λ ἀπίκοντο, ἐπ 54λιόρκεον Σάμον προσβαλόντες δὲ προς τὸ τεῖχος τοὐμεν προς θαλάσση ἐστεῶτος πύργου κατὰ τὰ προάστειον της πόλιος ἐπέβησαν, μετὰ δε αυτos βοηθήσαντος Πολυκράτεος χειρὶ πολλ5 ἀπηλάθησαν. κατὰ δε τον ἐπάνω πύργον τον ἐπὶ της ἐάχιος τοs ουρεος ἐπεόντα ἐπεξῆλθον οῖ τε ἐπίκουροι και αυτῶν Σαμίων συχνοὶ, δεξάμενοι δὲ τους Λακεδαιμονίους ἐπ' ολίγον χρόνον ἔφευγον οπίσω ' oι-ἐπισπόμενοι ἔκτεινον. ει μεν νυν οἱ παρ- 15εόντες Λακεδαιμονίων ὁμοῖοι ἐγένοντο ταύτην την ἡμμρην Ἀρχίη τε καὶ Λυκωπη, αἱρέθη ἀν Σάμος. Uρχίης

γὰρ καὶ Λυκώπης μοsνοι συνεσπεσόντες φεύγουσι ἐς τὸ τεῖχος τοῖσι Σαμίοισι, καὶ ἀποκληωθέντες τῆς οπίσω οδοs ἀπέθανον ἐν τη πόλι τῆ Σαμίων. τρίτω δὲ απ' Ἀρχίεω τούτου γεγονότι ἄλλω Ἀρχίη τω Σαμίου τοs Ἀρχίεω αυτὸς ἐν Πιτάνη συνεγενόμην δήμου γὰρ τοέ- του ἡν , ἔς ξείνων πάντων μάλιστα ἐτίμα τε Σαμίους, ωαί οἱ τω πατρὶ ἔφη Σάμιον τοὐνομα τε ναι, ὁτι οἱ ὁ πατὴρ Ἀρχίης ἐν Σάμω ἀριστεύσας ἐτελεύτησε ' τιμῶν δὲ Σαμίους ἔφη, διότι ταφῆναί οἱ τον πάππον δημοσίη υπὸ Σαμίων. Λακεδαιμόνιοι δε, ῶς σφι τεσσεράκοντα 56 ἐγεγόνεσαν ἡμέραι πολιορκέουσι Σάμον, ἐς τὸ πρόσω

τε ουδὲν προεκόπτετο των πρηγμάτων, ἀπαλλάσσοντο ἐς Πελοπόννησον. ώς ηδε ὁ ματαιοτερ0ς λογος ῶρμηται, λέγεται Πολυκράτεα ἐπιχωριον νόμισμα κόψαντα πολλον μολύβδου καταχρυσώσαντα δοὐναί σφι, τους δε οδεξαμένους ουτω δη ἀπαλλάσσεσθαι. ταύτην πρωτην στρα- τηχν ἐς την Ἀσίην Λακεδαιμόνιοι Λωριέες ἐποιήσαντο. οἱ δ' ἐπὶ τον Πολυκράτεα στρατευσάμενοι Σαμίων, ἐπει 57 οἱ Λακεδαιμόνιοι αυτοὐς ἀπολείπειν ἔμελλον, καὶ αυτοὶ

ἀπέπλωον ἐς Σίφνον χρημάτων γὰρ ἐδέοντο, τα δὲ

των Σιφνίων πρήγματα ῆκμαζε τοsτον τον χρόνον, καὶ

263쪽

Η Ε ΙI 0 D O Τ Iνησιωτέων μάλιστα ἐπλουτεον ἄτε ἐόντων αυτοῖσι εν τῆνήσω χρυσέων καὶ ἀργυρέων μεταλλων, Ουτω ἄστε απὸ τῆς δεκατης των γινομενων αυτόθεν χρηματων θησαυρὸς εν Λελφοῖσι ἀνακέεται ὁμοιος τοῖσι πλουσιωτάτοιαυτοὶ δὲ τὰ γινόμενα τῶ ἐνιαυτῶ ἐκάμω χρηματα διενέμοντο. δτε ών ἐποιε το τον θησαυρδν, ἐχρέοντο τῶ χρηστηρίω, εἰ αυτοῖσι τα παρεόντα αγαθὰ οἷά τέ ἐστι

πολλὸν χρόνον παραμένειW η M Πυθίη εχρησέ σφι

τάδε

Ῥλλ' ὁταν ἐν φνω πρυτανή- λευκὰ γένηται Λεύκοφρυς τ ἀγορη, τότε δη δεῖ φράδμονος ἀνδρὀς Φράσσασθαι ξυλινόν τε λόχον κήρυκά τ ἐρυθρόν. τοῖσι δε Σιφνίοισι τότε ἐν η ἀγορη καὶ το πρυτανθον

58 Παρίω λίθω ήσκημένα. sτον τον χρησμὀν Ουκ okίτε ησαν γνῶναι Ουτε τότε ἰθυς ουτε των Σαμίων ἀπιγμένων. ἐπεί τε γὰρ τάχιστα προς την Σίφνον προσμσχον οἱ Σάμιοι, ἔπεμπον των νεῶν μίαν πρέσβεας ἄγου σαν ἐς την πόλιν. το δε παλαιὰν ἀπασαι αἱ νέες ησαν ' μιλτηλιφέες καὶ ην τοsτο, τὀ η Πυθίη προηγόρευε τοῖσι Σιφνίοισι φυλάξασθαι τον ξυλινον λόχον κελευουσα και κήρυκα ἐρυθρον. ἀπικόμενοι ἁν οι ἄγγελοι ἐδέοντο των Σιφνιων δέκα τάλαντά σφι χρῆσαι ' ου φασκόντων δὲ χρήσειν των Σιφνίων αυτοῖσι οἱ Σάμιοι τοὐς χώρους αυτῶν ἐπόρθεον. πυθόμενοι δ' ἰθυς ἡκον οἱ Σίφνιοι βοηθέοντες, και συμβαλόντες αυτοῖσι ἐσσώθησαν, καὶ αυτῶν πολλοὶ ἀπεκληῖσθησαν τοs ἄστεος υπὸ τῶν Σαμίων καὶ αυτοῖς μετὰ ταυτα εκατον τά-59 λαντα ἔπρηξαν. Παρὰ δὲ Ἐρμιονέων νησον αντὶ χρημάτων παρέλαβον, 'Tδρέην την ἐπὶ Πελοποννήσω, καὶ αυτην Ποιζηνίοισι παρέθεντο ' αυτοὶ δε Κυδωνίην , την ἐν Κρήτη ἔκτισαν οὐκ ἐπὶ τοsτο πλώοντες, ἀλλα Ζακυνθίους ἐξελῶντες ἐκ τῆς νήσου. ἔμειναν δ' εν ταυτsi

264쪽

καὶ ευδαιμόνησαν ἐπ' ἔτεα πέντε, ἀστε τὰ ἱρὰ τα ἐν Κυδωνίη ἐόντα νυν ουτοί εἰσι οἱ ποιήσαντες, καὶ τον τῆς Λικτύνης νηόν. ἔκτω δὲ ἔτες Αἰγινῆται αυ ἐς ναυμαχίη νικήσαντες ἡνδραποδίσαντο μετὰ Κρητῶν. καὶ των νεῶν καπρίους ἐχουσέων τὰς πρώρας 4κρωτηρίασαν καὶ ἀνέθεσαν ἐς τὰ ἱρὰν τῆς Ἀθηναίης ἐν Αἰγίνn. ταυτα δὲ ἐποίησαν ἔγκοτον ἔχοντες Σαμίοισι Αἰγινῆται. πρότεροι γὰρ Σάμιοι ἐπ Ῥμφικράτεος βασιλεύοντος ἐν Σάμφ στρατευσάμενοι ἐπ Αἴγιναν μεγάλα κακὰ ἐποίησαν Αἰγινήτας καὶ ἔπαθον υπ' ἐκείνων. ἡ μεν αἰτίη

ήκυνα δὲ περὶ Σαμίων μῆλλον, ὁτι σφι τρία ἐστὶ μμέγιστα απάντων 'Ελλήνων ἐξεργασμένα, ουρεός τευφηλοῶ ἐς πεντήκοντα καὶ εκατὸν ὀργυιὰς, τούτουορυγμα κάτωθεν ἀρξάμενον, αμφίστομον. τὀ μεν μῆκος του ορύγματος ἔπτὰ στάδιοί εἰσι, τὐ δὲ Γφος καὶ εὐρος Οκτῶ ἐκάτερον πόδες. διὰ παντὸς δε αυτοῶ ἄλλο ἔρυγμα εἰκοσίπηχυ βάθος ὀρώρυκται, τρίπουν δὲ τὸ εὐρος, διου τὼ Γδωρ ὀχετευόμενον διὰ σωλήνων παραγίνεται ἐς την πόλιν αγόμενον απὸ μεγάλης πηγῆς. ἀρχιτέκτων δὲ τοs ορύγματος τούτου ἐγένετο Μεγαρευς παλῖνος Ναυστρόφου. τομο μὲν δη ἔν των τριῶν ἐστὶ, δεύτωρον δὲ περὶ λιμένα χῶμα ἐν θαλάσση, βάθος κατὰ εἴκοσιοργυιέων, μῆκος δὲ τοs χώματος μέζον δύο σταδίων. τρίτον δέ σφι ἐξέργασται νηὀς μέγιστος πάντων νηῶντων ημεῖς ἴδμεν, του ἀρχιτέκτων πρῶτος ἐγένετο - κος Φίλεω ἐπιχώριος. τούτων εἴνεκεν μῆλλον τι περὶ Σαμίων ἐμήκυνα. Καμβύση δὲ τῶ Κύρου χρονίζοντι περὶ Αἴγυπτον 6Iκαὶ παραφρονήσαντι ἐπανιστέαται ἄνδρες μάγοι δύο

αδελφεοὶ, των τον ἔτερον καταλελοίπεε τῶν οἰκίων μελεδωτον ὁ Καμβύσης. ουτος δὴ ἀν οἱ ἐπανέστη μαθών

265쪽

HERODO ΤΙ τε τον Σμέρδιος θάνατον ώς κρυπτοιτο γενομενος, καιῶς ολίγοι ησαν οἱ ἐπιστάμενοι αυτον Περσέων, οἱ δὲ πολλοὶ περιεόντα μιν εἰδείησαν. προς ταsτα βουλευσας τάδε ἐπεχείρησε τοῖσι βασιληχισι ' ἐν οἱ αδελφεος, τον εἶπά οἱ συνεπαναστῆναι, οἰκὼς μάλιστα το εἶδος Σμερδιτῶ Κυρου, τον ὁ Καμβυσης ἐοντα εωυτοs αδελφεον ἀπέκτεινε. ήν τε δη ὁμοῖος εἶδος τῶ Σμερδι, καὶ δη καιουνομα τἀυτὀ εἶχε Σμέρδιν. τομον τον ανδρα αναγνω-

σας ὁ μάγος Πατιζείθης, ως οἱ αυτὸς πάντα διαπρήξει, εἷσε ἄγων ἐς τον βασιλήων θρόνον. ποιησας δε τομοκήρυκας τη τε ἔλλη διέπεμπε και δη καὶ ἐς Αἴγυπτον προερέοντα τῶ στρατῶ, ῶς Σμέρδιος τοs Kωρου ακου-62 στέα εἴη τοὐ λοιπos, ἀλλ' ου Καμβυσεω. οι τε δη ων, ἄλλοι κήρυκες προηγόρευον ταὐτα, καὶ δη καὶ ὁ ἐπΑἴγυπτον ταχθεὶς, εὐρισκε γαρ Καμβυσεα καὶ τον στρατον ἐόντα τῆς Συρίης ἐν 'Aγβατάνοισι, προηγορευε στας ' ἐς μέσον τὰ ἐντεταλμένα ἐκ τοὐ μάγου. Καμβυσης δὲ ἀκουσας ταῶτα ἐκ το6 κήρυκος καὶ ἐλπίσας μιν λέγειν ἀληθέα αυτός τε προδεδωθαι ἐκ Πρηξάσπεος περφθέντα γὰρ αυτὀν ώς ἀποκτενέοντα Σμέρδιν ου ποιῆσαι ταλα , βλέψας ἐς τον πρηξάσπεα εἶπε ' Πρηξασπες, ουτω μοι διεπρήξαο τό τοι προσέθηκα πρῆγμα; O δὲ εἶπε Q δέσποτα, ουκ ἔστι ταsτα αληθεα, ὁκως κοτε σοι Σμέρδις αδελφεος ὁ σὰς ἐπανέστηκε, ουδὲ οκως τι ἐξ ἐκείνου τοὐ ἀνδρὸς νεῖκός τοι ἔσται η μέγα η σμι'.κρόν. ἐγὼ γὰρ αυτὸς ποιήσας τὰ σύ με ἐκέλευες ἔθαψαμιν χερσὶ τῆσι ἐμεωυτοs. εἰ μέν νυν οἱ τεθνεῶτες ανε- στέασι, προσδέκεό τοι καὶ υστυάγεα τον Μῆδον ἐπαναστήσεσθαι' εἰ δ' ἔστι ῶσπερ προ τοs, ου μή τί τοι ἔκ γε ἐκείνου νεώτερον κακὸνJ ἀναβλαστήσει. νῶν ων μοι δοκέει μεταδιώξαντας τον κήρυκα ἐξετάζειν εἰρωτέοντας, παρ' ὁτευ ῆκων προαγορευει ῆμῖν Σμέρδιος βασι-

266쪽

λέος ἀκουειν. Ταυτα εἴπαντος Πρηξάσπεος ηρεσε γὰρ 63 Καμβυση) αυτίκα μεταδίωκτος γενόμενος ὁ κηρυξ ηκε ἀπιγμένον δέ μιν εἴρετο ὁ Πρηξάσπηρ τάδε ' Nνθρωπε, φης γὰρ ηκειν παρὰ Σμέρδιος του Κορου ἄγγελος. νυνων εἴπας την ἀληθείην ἄπιθι χαίρων, κότερα αυτός τοι Σμέρδις φαινόμενος ἐς ἄψιν ἐνετέλλετο ταυτα η των τις ἐκείνου υπηρετέων. Ο δε εἰπε ' - Σμέρδιν μεντον Κυρου, ἐξ οτευ βασιλεὐς Καμβυσης ηλασε ἐς Αἴγυπτον, ουκω οπωπα ' ὁ δε μοι μαγος, τον Καμβυσης ἐπίτροπον τῶν οἰκίων ἀπέδεξε, ουτος ταυτα ἐνετείλατο, φας Σμέρδιν τον Κυρου εἶναι τον ταυτα ἐπιθέμενον

εἶπαι προς υμίας. V μὲν θη σφι ἔλεγε ουδὲν ἐπικατεψευσμένος, Καμβυσης δὲ εἶπε Πρήξασπες, συ μὲν, οἱα ἀνηρ ἀγαθὸς, ποιησας το κελευομενον αἰτιην ἐκπεφευγας ' ἐμοὶ δὲ τις ἄν εἴη Περσέων ο ἐπανεστεὼς ἐπιβατευων του Σμέρδιος ουνοματος; Ο δὲ ειπε μωμοι δοκέω σινιέναι το γεγονὸς τοsτο, ω βασιλεs ' οι μάγοι εἰσί τοι οἱ ἐπανεστεῶτες, τόν τε ἔλιπες μελεδωνὸν τῶν οἰκίων, Πατιζείθης καὶ ὁ τούτου αδελφεὸς Σμέρδις. ' θαυτα ἀκουσαντα Καμβυσεα το Σμέρδιος ουνομα 64 ἔτυψε η αληθείη τῶν τε λόγων κῶ του ἐνυπνίου, ος ἐδόκεε ἐν τῶ υπνω ἀπαγγεῖλαί τινά οἱ, ῶς Σμέρδις ιζόμενος ἐς τὀν βασιληων θρόνον ψαυσειε τη κεφαλη τουουρανοs. μαθὼν δὲ, ῶς μάτην απολωλεκως εἴη τουαδελφεὸν, ἀπέκλαιε Σμέρδιν, ἀποκλαύσας δὲ καὶ περιημεκτήσας τη ἀπάση συμφορη ἀναθρώσκει επὶ τον --πον, ἐν νόω ἔχων την ταιίστην ἐς Σουσα στρατευεσθαι ἐπὶ τὸν μάγον. καί οἱ αναθρώσκοντι ἐπὶ τον Ἀπον τοs κουλεos τοὐ ξίφεος ὁ μυκης ἀποπίπτει, γυμνωθὲν δὲ τὸ ξίφος παίει τῖν μηρόν τρωματισθεὶς δὲ κατὰ τουτο,τu αυτὸς πρότερον τον τῶν Αἰγυπτίων θεὸν Ἀπιν

ἔπληξε, ῶς οἱ καιρίη ἔδοξε τετυφθαι, εἴρετο ὁ Καμβυ-

267쪽

ηER0D0TI σης, ο τι τη πόλι οτνομα εἴη. οἱ δὲ εἶπαν ἔτι ' βάτανα. τῶ δὲ ἔτι πρότερον ἐκέχρηστο ἐκ Βουτο6ς πόλιος ἐν ' - βατάνοισι τελευτήσειν τον βίον. ὁ μεν δη ἐν τοῖσι Μηδικοῖσι πιβατάνοισι ἐδόκεε τελευτήσειν γηραιὸς, ἐν τοῖσί οί ην πάντα τὰ πρήγματα, τὸ δε χρηστήριον τοῖσι ἐν Συρίη 'Aγβατάνοισι ἔλεγε ἄρα. καὶ δη ώς τότε ἐπειρόμενος ἐπυθετο της πόλιος τὀ ουνομα, υπὸ της συμφορῆς τῆς τε ἐκ του μάγου ἐκπεπληγμένος κάὶ του τρώματος ἐσωφρόνησε, συλλαβὼν δὲ τό θεοπρόπιον εἶπε

' θαυτα Καμβυσεα τον Κυρου ἐστὶ πεπρωμένον τελευ-65 τῶν. Τότε μὲν τοσαυτα, ὴμέρησι δὲ υστερον ῶς εἴκοσι μεταπεμψάμενος Περσέων των παρεόντων τους λογιμωτάτους ἔλεγέ σφι τάδε -Πέρσαι, καταλελάβηκέ με, τὸ πάντων μάλιστα ἔκρυπτον πρηγμάτων, τομομ υμέας ἐκφῆναι. ἐγὼ γὰρ ἐὼν ἐν Αἰγυπτω ειδον ἔψιν ἐν τῶ υπνω, την μηδαμὰ βφελον ἰδεῖν ' ἐδόκεον δέ μοι ἄγγελον ἐλθόντα ἐξ οἴκου ἀγγέλλειν, ώς Σμέρδις ἱζόμενος ἐς τον βασιλήων θρόνον ψαυσειε τῆ κεφαλῆ τουουρανου. δείσας δε, μη ἀπαιρεθέω την αρχὴν προς του ἀδελφεου, ἐποίησα ταχύτερα ῆ σοφώτερα ' ἐν τῆ γὰρ ἀνθρωπηχ φυσι Ουκ ἐνῆν ἄρα τὸ μέλλον γίνεσθαι ἀποτράπειν, ἐγὼ δὲ ὁ μάταιος Πρηξάσπεα αποπέμπω ἐς Σουσα ἀποκτενέοντα Σμέρδιν. ἐξεργασθέντος δὲ κακοί τοσουτου ἀδεῶς διαιτώμην, ουδαμὰ ἐπιλεξάμενος, μή κοτέ τίς μοι Σμέρδιος υπαραιρημένου αλλος ἐπανασταβανθρώπων. παντὸς δὲ του μέλλοντος ἔσεσθαι ἁμαρτώναδελφεοκτόνος τε ουδὲν δέον γέγονα, καὶ τῆς βασιλη ς

ουδὲν ἔσσον ἐστέρημαι. Σμέρδις γὰρ δη ἡν ὁ μάγος,

τόν μοι ὁ δαίμων προέφαινε ἐν τῆ ἔψι ἐπαναστήσεσθαι.

τὸ μὲν δὴ ἔργον ἐξέργασταί μοι, καὶ Σμέρδιν τὸν κυρου

μηκέτι υμῖν ἐόντα λογίζεσθε οἱ δὲ υμω μάγοι κρατέουσι των βασιληων, τόν τε ἔλιπον ἐπίτροπον τῶν

268쪽

οἰκίων καὶ ὁ ἐκείνου ἀδελφεὰς Σμέρδις. τον μέν νυν μάλιστα χρῆν ἐμεs αἰσχρὰ προς των μάγων πεπονθότος

τιμωρέειν ἐμοὶ, ουτος μὲν ἀνοσίω μόρω τετελευτηκευ- των μυτου οἰκηΓωτάτων, τοsτου δε μηκέτι ἐόντος, δεύτερα των λοιπῶν υμῖν, ω Πέρσαι, γίνεταί μοι ἀναγκαιότατον ἐντέλλεσθαι τὰ ἐθέλω μοι γενέσθαι τελευτῶν τον βίον ' και δη υμῖν τάδε ἐπισκήπτω θεους τους βασι- ληχυς ἐπικαλέων, καὶ πῆσιν Ῥμῖν καὶ μάλιστα Ἀχαιμενιδέων τοῖσι παρεοὐσι, μη περιιδεῖν την ηγεμονίηναυτις ἐς Μήδους περιελθωσαν, ἀλλ' εἴτε δόλω εχουσι

αυτρο κτησάμενοι, δόλω ἀπαιρε ναι υπὸ υμέων, εἴτε και σθένεῖ τεω κατεργασάμενοι, σθένεῖ κατὰ τὰ καρτερὸν ἀνασωσασθαι. καὶ ταλα μεν ποιεsσι υμω γη τε καρπον ἐκφέροι καὶ γυναῖκές τε καὶ ποῖμναι τίκτοιεν,

μῶσι ἐς τον ἄπαντα χρόνον ἐλευθέροισι ' μη ἀνασωσαμένοισι δὲ την αρχην μηδ' ἐπιχειρησασι ἀνασώζειν τὰ ἐναντία τούτοισι ἀρέομαι υμῖν γενέσθαι, και προς ἔτι τούτοισι τὸ τέλος Περσέων ἐκάστω ἐπιγενέσθαι οἷον ἐμοὶ ἐπιγέγονε. υμα τε εἴπας ταsτα ὁ Καμβύσης ἀπέκλαιε πῆσαν την μυτου πρῆξιν. Πέρσαι δ' ως τον βα- 66σιλέα ειδον ἀνακλαύσαντα, πάντες τά τε ἐσθῆτος ἐχόμενα εἶχον, ταsτα κατηρείκοντο, καὶ οἰμωγη ἀφθόνωδιεχρέοντο. μετὰ δε ταῶτα, λ ἐσφακέλισέ τε τὰ ὀστέον καὶ ο μηρὸς τάχιστα ἐσάπη, ἀπηνεικε Καμβύσεα τον Κυρου, βασιλεύσαντα μὲν τὰ πάντα επτὰ ἔτεα καὶ μη- νας πέντε, ἄπαιδα δὲ τὸ παράπαν ἐόντα ἔρσενος καὶ λεος γόνου. Περσέων δὲ τοῖσι παρεοῶσι ἀπιστίη πολλη υπεκέχυτο τους μάγους εχειν τὰ πρηγματα, ἀλλ' ηπιστέατο ἐπὶ διαβολy εἰπεῖν Καμβύσεα τὰ εἶπε περὶ τοὐ Σμέρδιος θανάτου, λα Οι ἐκπολεμωθῆ παν τὸ Περσικόν. ουτοι μέν νυν ηπιστέατο Σμέρδιν τον Κέ- 67.

ρου βασιλέα ἐνεστεῶτα ' δεινῶς γὰρ καὶ ὁ Πρηξάσπης

269쪽

HERODOTI ἔξαρνος ἐν μὴ μεν ἀποκτεῖναι Σμερδιν ' οὐ γὰρ ἡν οι

ἀσφαλες Καμβυσεω τετελευτηκότος φάναι τον Κυρου υἱὸν απολωλεκεναι αυτοχειρίst ' ὁ δὲ δη μάγος τελευτήσαντος. μβυσεω ἀδεῶς ἐβασίλευσε, ἐπιβατευων του Ομωνυμου Σμερδιος του Κυρου, μῆνας επτὰ τους ἐπιλοίπους Καμβυση ἐς τὰ οκτὼ ετεα τῆς πληρώσιος, ἐν τοῖσι ἀπεδεξατο ἐς τους υπηκόους πάντας ευεργεσίας μεγάλας τε ἀποθανόντος αυτοs πόθον ἔχειν πάντας τοὐς ἐν τῆ Ἀσίη, πάρεξ αυτῶν Περσεων. διαπεμψας γὰρ ὁ μάγος ἐς παν εθνος των ῆρχε, προεῖπε ἀτελείην εἶναι στρατηχς καὶ φόρου ἐπ' ἔτεα τρία. προεῖπε μεν68 δη ταυτα αὐτίκα ἐνιστάμενος ἐς την αρχὴν, ὀγδόω δὲ μηνὶ ἐγένετο κατάδηλος τρόπω τοιωδε ' οτάνης ἐν Φαρνάσπεω μὲν παῖς, γένει δε και χρήμασι ὁμοῖος τῶ πρώτω Περσεων ' ουτος ὁ οτάνης πρῶτος υπώπτευσε τον μά

συμβαλλόμενος, ἔτι τε Ουκ εξεφοίτα ἐκ τῆς ἀκροπόλιος καὶ ἔτι Ουκ ἐκάλεε ἐς Οψιν ἐωυτῶ ουδενα τῶν λογίμων

Περσεων. υποπτευσας δε μιν ἐποίεε τάδε ' ἔσχε αυτos

ὁ Καμβυσης θυγατερα, τῆ ουνομα ην Φαιδυμη' τηναυτὴν δὴ ταυτην εἶχε τότε ὁ μάγος, καὶ ταυτy τε συνοίκεε καὶ τῆσι ἄλλησι πάσῖσι τῆσι τοs Καμβυσεω γυναιξί. πεμπων - ῶν ὁ υτάνης παρὰ ταυτην τὴν θυγα-τερα επυνθάνετο, παρ' ὁτεω ανθρώπων κοιμῶτο, εἴτε

μετὰ Σμερδιος τοs Kυρου εἴτε μετὰ ἄλλου τευ. ἡ δε οἱ ἀντεπεμπε φαμενη ου γινώσκειν ' ουτε γὰρ τον Κύρου Σμερδιν ἰδέσθαι οὐδαμὰ, οὐτε ὁστις εἴη ὁ συνοικεωνα-ῆ εἰδέναι. ἔπεμπε δεύτερα ὁ υτάνης λεγων Εἰ μὴ αυτὴ Σμερδιν τον Κυρου γινώσκεις, σὴ δε παρὰ Ἀτό σης πυθεs, δτεω τούτω συνοικεει αυτή τε ἐκείνη καισυ πάντως γὰρ δή κου τόν γε εωυτῆς ἀδελφεον γινώσκει. Ἀντιπέμπει ποος ταλα ἡ θυγάτηρ Οἴτε Ἀτόσσο

270쪽

LIB. III CAP. 67 - 70.

δυναμαι ἐς λόγους ἐλθεῖν ουτε αλλην οὐδεμίαν ἰδέσθαιτων συγκατημένων γυναικῶν ' ἐπεί τε γὰρ τάχιστα ου- τος ῶνθρωπος, ἔστις κοτέ ἐστι, παρέλαβε την βασι- ληχν, διέσπειρε ἡμέας αλλην ἄλλη τάξας. Ἀκουοντι 69δε ταμα τῶ υτάνη μὰλλον κατεφαίνετο τὸ πρῆγμα. τρίτην δὲ ἀγγελίην ἐσπέμπει παρ' αυτην λέγουσαν ταυτα Τὸ θυγαπερ, δεῖ σε γεγονυῖαν ευ κίνδυνον ἀναλαβέσθαι,τον ἀν Ο πατηρ υποδυνειν κελευη εἰ γὰρ δη μη ἐστι ὁ Κύρου Σμέρδις, ἀλλα τον καταδοκέω εγῶ, ουτοι μιν σοί τε συγκοιμώμενον καὶ τὀ Περσέων κράτος ἔχοντα δεῖ χαίροντα ἀπαλλάσσειν, αλλὰ δοsναι δίκην. νυν ἄν ποίησον τάδε ' ἐπεάν σοι συνευ και μάθύς αυτὸν κατυπνωμένον, ἄφασον αυτ τὰ ἄτα ' καὶ ην μεν φαμνηται ἔχων ἁτα, νόμιζε σεωυτὴν Σμέρδι τῶ κύρου συνοικέειν, ην δε μη ἔχων, συ δὲ τῶ μάγω Σμέρδι. Ἀντι- πέμπει προς ταῶτα η Φαιδυμη φαμένη κινδυνευσειν μεγάλως, ην ποιῆταλα ' εἰ γὰρ δη μη τυγχάνει τὰ ώτα ἔχων, ἐπίλαμπτος δὲ ἀφάσσουσα ἔσται, ευ εἰδέναι ώς ἀωτώσει μιν ' δμως μέντοι ποιησειν ταλα. η μὲν δηυπεδέξατο ταῶτα τῶ πατρὶ κατεργάσεσθαι, τοὐ δὲ μάγου τούτου τοs Σμέρδιος ρος ὁ Καμβυσεω ἄρχων τὰ ῶτα ἀπέταμε ἐπ αἰτίη δη τινι ου σμικρll. η ἄν δη Φαι- δυρο αυτη, η τοs υτάνεω θυγάτηρ, πάντα ἐπιτελέουσα τὰ υπεδέξατο τῶ πατρὶ, ἐπεί τε αυτης μέρος ἐγίνετο τῆς ἀπίξιος παρὰ: τον μάγον, ἐν περιτροπὴ γὰρ δη αἰγυναῖκες φοιτέουσι τοῖσι Πέρσησι , ἐλθοsσα παρ' αυ- ῶν ηυδε, υπνωμένου δὲ καρτερῶς τοὐ μάγου ῆφασε τὰ ἁτα. μαθοῶσα δὲ Ου χαλεπῶς ἀλλ' εὐπετέιος Ουκ ἔχοντα τον ἄνδρα ώτα, ώς ἡμέρη τάχιστα ἐγεγόνεε, πέμψασα ἐσήμηνε τῶ πατρὶ τὰ γενόμενα. 'Ο-υτάνης 70παραλαβὼν Ἀσπαθίνην καὶ Γωβρυην Περσέων τε πρῶ- τους ἐόντας καὶ ἔωυτῶ ἐπιτηδεωτάτους ἐς πίστιν ἀπηγη-