Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

271쪽

HERODOTI σατο παν τὸ πρῆγμα' οἱ δὲ καὶ αυτοὶ ἄρα υπώπτευον Ουτω τοὐτο ἔχειν, ἀνενείκαντος δὲ του υτάνεω τους λόγους ἐδέξαντο ' καὶ ἔδοξέ σφι ἔκαστον ἄνδρα Περσέων

προσεταιρίσασθαι τομον, τῶ πιστεύει μάλιμα. υτάνης μεν νυν ἐσάγεται Ἀταφέρνεα, Γωβρυης δὲ Μεγάβυζον, ωσπαθίνης δὲ Ῥδάρνεα. γεγονότων δὲ τ μυεξ παραγίνεται ἐς τα Σοsσα Θαρεῖος ὁ 'Υστάσπεος ἐκ Περσεων ηκων ' τούτων γὰρ δη ῆν οἱ ὁ πατηρ υπαρχος. ἐπεὶ ων ουτος ἀπίκετο, τοῖσι α των Περσέων ἔδοξε καi71 Aαρεῖον προσεταιρίσασθαι. Συνελθόντες δὲ Ουτοι ἐόντες ἔπτὰ ἐδίδοσάν σφισι λόγους καὶ πίστις. ἐπεί τε δε ἐς Θαρεῖον ἀπίκετο γνώμην ἀποφαίνεσθαι, ἔλεγέ σφι τάδε 'Eγὼ ταμα ἐδόκεον μὲν αυτὸς μολος ἐπίστασθαι, ὁτι τε ὁ μάγος εἴη ὁ βασιλεύων καὶ Σμέρδις ὁ

Κύρου τετελευτηκε ' και αυτοs τούτου εἴνεκεν ηκωσπου ῶς συστησιον ἐπι τῶ μάγω θάνατον. ἐπεί τε δεσυνήνεικε ἀστε καὶ υμέας εἰδέναι καὶ μη μοsνον ἐμε, ποιέειν αυτίκα μοι δοκέει καὶ μη υπερβάλλεσθαι' ου γὰρ ἄμεινον. ειπε προς ταὐτα ὁ υτάνης ε παἶ Υστάσπεος, εἶς τε πατρὸς ἀγαθos καὶ ἐκφαίνειν οἶκας σεωυτὸν ἐόντα τοὐ πατρὸς Ουδεν ἔσσω ' την μέντοι ἐπιχείρθ- σιν ταυτην μη ουτω συντάχυνε ἀβ λως, ἀλλ' ἐπὶ σωφρονέστερον αυ ν λάμβανε ' δει γὰρ πλεονας γενομένους ουτω ἐπιχειρέειν. Λέγει προς ταλα Λαρεῖος 'υνδρες α παρεόντες, τρόπω τῶ εἰρημένω ἐξ υτάνεω εἰ χρήσεσθε, ἐπίστασθε ὁτι ἀπολέεσθε κάκιστα - ἐξοίσει γάρ τις πρὸς τον μάγον, ἰδίη περιβαλλόμενος εωυτῶ κέρδεα. μάλιστα μέν νυν ἀφείλετε ἐπ' υμέων αυτῶν βαλόμενοι ποιέειν ταῶτα ' ἐπεί τε δὲ Ῥῖν ἀναφέρειν ἐς πλεμας ἐδόκεε καὶ ἐμοὶ υπερέθεσθε, η ποιέωμεν σή

ουκ ἄλλος φθὰς ἐμεs κατήγορος ἔσται, αλλά σφεα αυ

272쪽

LI B. III. CAP. D

xὸς ἐγὼ κατερέω προς τον μάγον. Λέγει προς ταυτα 72υτάνης, ἐπει ῶρα σπερχόμενον Λαρεῖον Eπεί τε ημέας συνταχύνειν αναγκάζεις καὶ υπερβάιλεσθαι οὐκ ἐῶς, ιθι ἐξηγέεο αυτὸς ὀτεω τρόπω πάριμεν ἐς τὰ βασιληω καὶ ἐπιχειρήσομεν αυτοῖσι. φυλακας γὰρ δη διεστεώσας οἶδάς κου καὶ αυτὸς, εἰ μη ἰδών, ἀλλ' ακούσας τὰς τέω τρόπω περησομεν; υμείβεται Λαρεῖος τοισίδε 'υτάνη, ὴ πολλά ἐστι τὰ λόγω μεν Οὐκ οἷά τε δηλῶσαι,

ἔργ' δέ ἄλλα δ' ἐστὶ τὰ λόγω μεν οἱά τε, ἔργον δὲ

ουδὲν απ' αυτῶν λαμπρὸν γίνεται. υμεῖς δὲ ἴστε φυλακὰς τὰς κατεστεώσας ἐούσας ουδὲν χαλεπὰς παρελθεῖν. τουτο μὲν γὰρ ημεων ἐόντων τοιῶνδε -δεὶς ὁστις ου παρήσει, τά μέν κου καταιδεόμενος ημέας, τὰ δε κου καὶ δειμαίνων, τουτο δὲ ἔχω αυτὰς σκῆψιν ευπρεπεστάτην, τη πάριμεν, φὰς ἄρτι τε ηκειν ἐκ Περσέων κιὰ βουλεσθαί τι ἔπος παρὰ του πατρὸς σημμαι τῶ βασιλέLἔνθα γάρ τι δεῖ ψεsδος λέγε αι, λεγέσθω. του γὰρ αυ- του γλιχόμεθα οῖ τε φευδόμενοι καὶ οἱ τη ἀληθείη δι-- χρεόμενοι. οἱ μέν γε ψεύδονται τότε, ἐπεάν τι μέλλωσι τοῖσι ψεύδεσι πείσαντες κερδήσεσθαι, οἱ δ' ἀληθίζονται, ινα τι τη ἀληθείη ἐπισπάσωνται κέρδος καί τι μῆλ-

λον σφι ἐπιτράπηται. ουτω ου ταυτὰ ἀσκέοντες τἀυτου

περιεχόμεθα. εἰ δὲ μηδὲν κερδήσεσθαι μέλλοιεν, ομοίως δν ο τε ἀληθιζόμενος ψευδης εἴη καὶ ὁ ψευδόμενος ἀληθής. δς ἀν μέν νυν των πυλουρῶν ἐκών παρw, αυτῶ οἱ ἄμεινον ἐς χρήνου ἔσται δς δ' ἰν ἀντιβαίνειν πειρῆται, διαδεικνυσθω ἐμαυτα ἐῶν πολέμιος καὶ ἔπειτεν ἀσάμενοι ἔσω ἔργου ἐχώμεθα. Λέγει Γωβρύης μετὰ 73 ταυτα ' υνδρες φίλοι, ημῖν κότε κάλλιον παρέξει ἀνασώσασθαι την αρχην, η εῖ γε μη οἷοί τε ἐσόμεθα αυτην ἀναλαβέειν, ἀποθανέειν; δτε γε ἀρχόμεθα μὲν ωντες Πέρσαι υπὸ Μηδου ἀνδρὸς μάγου, καὶ τούτου ἀτα οὐκ

273쪽

Η Ε R o D O T Iεχοντος. ὁσοι τε υμέων Καμβυσ37 νοσέοντι παρεγένοντο, πάντως κου μέμνησθε τὰ ἐπέσκηψε Πέρσησι τελευτῶν τον βίον μη πειρεομένοισι ἀνακτῆσθαι την αρχην ' τὰ τότε Ουκ ἐνεδεκόμεθα, ἀλλ' ἐπὶ διαβολη ἐδοκέομεν εἰπεῖν Καμβυσεα. νυν ων τίθεμαι φῆφον πείθεσθαι . -

ρείω καὶ μη διαλυεσθαι ἐκ του συλλόγου τουδε ἀλλ' ηἰόντας ἐπὶ τον μάγον ἰθέως. sτα εἶπε Γωβρυης καὶ

πάντες ταυτα αἴνεον.

74 - ω δε ουτοι ταυτα ἐβουλεύοντο, ἐγίνετο κατὰ συντυχίην τάδε. τοῖσι μάγοισι εδοξε βουλευομένοισι Πρηξάσπεα φίλον προσθέσθαι, ὁτι τε ἐπεπόνθεε προς Καμβυσεω ἀνάρσια, δε οι τον παῖδα τοξευσας ἀπολωλέκεε, και διότι μουνος ήπίστατο τον Σμερδιος του κώρου θάνατον αυτοχειρίη μιν ἀπολέσας, προς δ' ἔτι ἐόντα ἐν αἴνη μεγίστη τον Πρηξάσπεα ἐν Πέρσρσι. τουτων δημιν εῖνεκεν καλέσαντες φίλον προσεκτέοντο πίστι τε λαβόντες καὶ ὁρκίοισι, η μεν ἔξειν παρ' ωυτῶ μηδ' ἐξοίσειν μηδενὶ ἀνθρώπων την απὸ σφέων απάτην ἐς Πέρσας γεγονυῖαν, υπισχνεύμενοι τὰ πάντα οι μυρία δώσειν. υποδεκομενου δὲ του Πρηξάσπεω ποιησειν ταυτα,ώς ἀνέπεισάν μιν οἱ μάγοι, δευτερα προσέφερον, αυτοὶ μεν φάμενοι Πέρσας πάντας συγκαλέσειν υπὰ τὀ βασιλήιον τεῖχος, ἐκεῖνον δ' ἐκέλευον ἀναβὰντα ἐπὶ πύργου ἀγορεsσαι , ῶς υπὸ τοs Κυρου Σμερδιος ἄρχονται καὶ υπ' ουδενὸς ἄλλου. ταυτα δὲ Ουτω ἐνετέλλοντο ώς πιστοτάτου δῆθεν ἐόντος αυτου ἐν Πέρσησι, καὶ πολλάκις ἀποδεξαμένου γνώμην, ῶς, περιείη ὁ Κυρου Σμέρδις, 7b καὶ ἐξαρνησαμένου του φόνον αυτου. Φαμένου δὲ καὶ ταυτα λοιμου εἶναι ποιέειν τοs Πρηξάσπεω συγκαλέσαντες Πέρσας οἱ μάγοι ἀνεβίβασαν αυτὸν ἐπὶ πύργον καὶ αγορεύειν ἐκέλευον. ὁ δὲ, των μέντοι ἐκεῖνοι προ εδέοντο αυτου, τούτων μὲν έκῶν ἐπελήθετο, ἀρξάμενος

274쪽

δε απ' 'Aχαιμένεος ἐγενεηλόγησε την πατριὴν την -- ρου, μετὰ δὲ ως ες τομον κατέβη, τελευτῶν ἔλεγε ὁσα ἀγαθὰ ρος Πέρσας πεποιήκοι, λεξελθὼν δὲ ταμα ἐξέφαινε την ἀληθείην, φάμενος πρότερον μεν κρυπτειν, ου γάρ οἱ εἶναι ασφαλὲς λέγειν τὰ γενόμενα, ενδε τω παρεόντι ἀναγκαίην μιν καταλαμβάνειν φαίνειν ' καὶ δη ἔλεγε, τον μεν Κυρου Σμέρδιν ώς αυτὸς υπὸ Καμβυσεω αναγκαζημενος ἀποκτείνειε, τους μάγους δὲ βασιλευειν. Πέρσησι δε πολλὰ ἐπαρησάμενος, εἰ μηἀνακτησαίατο ὀπίσω την αρχην καὶ τους μάγους τισαίατο, ἀπηκε εωυτὸν ἐπὶ κεφαλην φέρεσθαι απὸ τos πύργου κάτω. Πρηξάσπης μέν νυν ἐῶν τον πάντα χρόνον ανηρδόκιμος οὐτω ἐτελευτησε. οἱ δὲ δη εατὰ των Περσέωνῶς ἐβουλευσαντο αυ- 76τίκα ἐπιχειρέειν τοῖσι μάγοισι καὶ- μη υπερβάλλεσθαι, firσαν ευξάμενοι τοῖσι θεοῖσι, των περὶ Πρηξάσπεα πρηχθέντων εἰδότες ουδεν. ἔν τε δη τη ὁδῶ μέση στείχοντες ἐγίνοντο και τὰ περὶ Πρηξάσπεα γεγονότα ἐπυνθάνοντο. ἐνθαὐτα ἐκστάντες τῆς οδο6 ἐδίδοσαν αυτις σφίσι λόγους, οἱ μεν ἀμφὶ τον υτάνην πάγχυ κελευοντες ὐπερβάλλεσθαι μηδὲ οἰδεόντων των πρηγμάτων ἐπιτίθεσθαι, οἱ δὲ ἀμφὶ τον Λαρεῖον αυτίκα τε ἰέναι καὶ τὰ δεδογμένα ποιέειν μηδὲ ὐπερβάλλεσθαι. μιζομένων δ' αυτῶν ἐφάνη ἰρηκων επτὰ ζευγεα δυο αἰγυπιῶν ζευγεα διώκοντα καὶ τίλλοντά τε καὶ αμυσσοντα ' ἰδόντες δὲ ταλαοἱ επτὰ την τε Βαρείου πάντες αἴνεον γνώμην και ἐπει- Ψευ φσαν ἐπὶ τὰ βασιλήω τεθαρσηκότες τοῖσι ορνισι.

Ἐπιστῆσι δὲ ἐπὶ τὰς πύλας ἐγίνετο οἷόν τι Θαρεω ἡ 77γνώμη ἔφερε ' καταιδεόμενοι γὰρ οἱ φυλακοι ἄνδρας

τοὐς Περσέων πρώτους, και ουδὲν τοιουτο υποπτευον-

τες ἐξ αυτῶν ἔσεσθαι, παρίεσαν θείη πομπὴ χρεομένους , ουδ' ἐπειρώτα ουδείς. ἐπεί τε δὲ και παρῆλθον

275쪽

ευνούχοισι, οῖ σφεας ἱστόρεον ο τι ἐθέλοντες ῆκοιεν, καὶ ἀμα ἱστορέοντες τ τους τοῖσι πυλουροῖσι ἡπείλεον, ὀτι σφέας παρῆκαν, ἶσχον τε βουλομενους τους επτὰ ἐς τὰ πρόσω παριέναι. οἱ δὲ διακελευσάμενοι καὶ σπασάμενοι τα ἐγχειρίδια τούτους μὲν τοὐς ἴσχοντας αυτου

ταύτη συγκεντέουσι, αυτοὶ δε φσαν δρόμω ἐς τον ἀν-78 δρεῶνα. Οἱ δὲ μάγοι ετυχον ἀμφότεροι τηνικαλα ἐόντες τε ἔσω και τὰ απὰ Πρηξάσπεω γενόμενα ἐν βουλῆ ἔχοντες. ἐπεὶ ων εἰδον τοὐς ευνούχους τεθορυβημένους τε καὶ βοῶντας, ἀνά τε ἔδραμον πάλιν ἀμφότεροι, καὶἀς ἔμαθον τὼ ποιεύμενον, προς αλκὴν ἐτράποντο. ὁ

μὲν δὴ αυτῶν φθάνει τὰ τόξα κατελόμενος, ὁ δὲ προς

τὴν αἰχμὴν ἐτράπετο. ἐνθαλα δε συνέμισγον ἀλλήλοισι.Yῶ μὲν δὴ τὰ τόξα ἀναλαβόντι αυτῶν ἐόντων τε ἀγχοὐτῶν πολεμίων καὶ προσκειμένων ἡν χρηστὰ ουδὲν, ὁ δ' ἔτερος τῆ αἰχμῆ ὴμύνετο, καὶ τομο μεν Ἀσπαθίνην παίει ἐς τον μηρὸν, τομο δὲ γνταφέρνεα ἐς τον οφθαλμόν ' καὶ ἐστερήθη μεν τοs οφθαλμο6 ἐκ τω τρώματος ὁ γνταφέρνης, ου μέντοι ἀπέθανέ γε. τῶν μεν δὴ μάγων ούτερος τρωματίζει τούτους, ὁ δε ἔτερος, ἐκεί τέ οἱ τὰ

τόξα ουδεν χρηστὰ ἐγίνετο, ήν γὰρ δὴ θάλαμος ἐσέχων

ἐς τον ἀνδρεῶνα, ἐς τομον καταφεύγει, ἐθέλων αinos προσθεῖναι τὰς θύρας. καί οἱ συνεσπίπτουσι τῶν επτὰ

δύο, Λαρεῖός τε καὶ Γωβρύης συμπλακέντος δὲ Γωβρὐεω τῶ μάγω ὁ Λαρεῖος ἐπεστεὼς ήπόρει οἷα ἐν σκώτει , προμηθεόμενος μὴ πλήξη τον Γωβρυην. ὁρέων δέ μιν αργὸν ἐπεστεῶτα ὁ Γωβρύης εἰρετο ὁ τι ου χραταιτῆ χειρί' ὁ δε εἶπε Προμηθεόμενος σέο, μὴ πλήξω 'Γωβρύης δὲ ἀμείβετο 'Dθει καὶ δι' ἀμφοτέρων τὸ ξ φος. Λαρεῖος δὲ πειθόμενος ἁσέ τε τὸ ἐγχειρίδιον καὶ 79 ἔτυχέ κως τοs μάγου. Ἀποπιείναντες δὲ τοὐς μάγους

276쪽

LIB. III. C A P. 77 - M.

καὶ ἀποταμόντες αυτῶν τὰς κεφαλὰς τους μεν τρωματίας μυτῶν αυτου λείπουσι καὶ ἀδυνασίης εῖνεκεν καὶ

φυλακῆς τῆς ἀκροπόλιος, οἱ δὲ πέντε αυτῶν ἔχοντες των μάγων τὰς κεφαλὰς εθεον ἔξω, βοὴ τε καὶ πατάγω χρεόμενοι, καὶ Πέρσας τοὐς ἄλλους ἐπεκαλέοντο ἐξηγεόμενοί τε τό πρῆγμα καὶ δεικνυοντες τὰς κεφαλάς. καὶ ἄμα ἔκτεινον πάντα τινὰ των μάγων τον εν ποσι γινόμενον. οἱ δὲ Πέρσαι μαθόντες τό τε γεγονὸς ἐκ τῶν επτὰ καὶ τῶν μάγων τὴν απάτην, ἐδικαίευν καὶ αυτοὶ ἔτερα τοιαυτα ποιέειν, σπασάμενοι δὲ τὰ εγχειρίδια

ἔκτεινον ὁκου τινὰ μάγον ευρισκον ' εἰ δὲ μὴ νυξ ἐπελθουσα ἔσχε, ἔλιπον αν οὐδένα μάγον. ταυτην τὴν ἡμμρην θεραπευουσι Πέρσαι κοινῆ μάλιστα τῶν ἡμερέων, καὶ ἐν αυτῆ ὁρτὴν μεγάλην ἀνάγουσι, ἡ κέκληται υπὀΠερσέων μαγοφόνια, ἐν τῆ μάγον ουδένα ἔξεστι φανῆναι ἐς τὸ φως, αλλὰ κατ' οἴκους μυτους οἱ μάγοι ἔχουσι τὴν ὴμέρην ταυτην. Ἐπεί τε δὲ κατέστη ὁ θόρυβος καὶ εντὸς πέντε ἡ με- 80ρέων ἐγένετο, ἐβουλευοντο οἱ ἐπαναστάντες τοῖσι --γοισι περὶ τῶν πρηγμάτων πάντων, καὶ ἐλέχθησαν λόγοι ἄπιστοι μεν ἐνίοισι Ἐλλήνων, ἐλέχθησαν δ' ων. 'οτάνης μὲν ἐκέλευε ἐς μέσον Πέρσησι καταθεῖναι τὰ πρήγματα, λέγων τάδε ' 'Eμοὶ δοκέει, ἔνα μεν ἡμέων μουναρχον μοὐν-J μηκέτι γενέσθαι ' ουτε γὰρ ἡδυ ουτε ἀγαθόν. εἴδετε μεν γὰρ τὴν Καμβύσεω υβριν ἐπ ὁσον ἐξῆλθε, μετεσχηκατε δε καὶ τῆς του μάγου υβριος. κῶς δ' ἀν ε χρῆμμ η τηρτημένον μουναρχίη, τῆ ἔξεστι ἀνευθυνωποιέειν τα βουλεται; καὶ γὰρ ἀν τον ἄριστον ἀνδρῶν παντων σταντα ἐς ταυτην τὴν αρχὴν ἐκτὸς τῶν ἐωθότων νοημάτων στήσειε. ἐγγίνεται μεν γάρ οἱ Γβρις υπὰ τῶν παρεόντων ἀγαθῶν, φθόνος δὲ αρχῆθεν ἐμφυεται ἀνθρώπω. δυο δ' ἔχων ταυτα ἔχει πῆσαν κακότητα ' τὰ μεν

277쪽

φθονω. καίτοι ἄνδρα γε τυραννον ἄφθονον ἔδει εἶναι, ἔχοντά γε πάντα τὰ αγαθά τὰ δ' ὐπεναντίον τουτου ἐς τοὐς πολιήτας πέφυκε ' φθονέει γὰρ τοῖσι ἀρίστοισι περιεοῶσί τε καὶ ζώουσι, χαίρει δὲ τοῖσι κακίστοισι των ἀστῶν, διαβολὰς δε ἄριστος ἐνδέκεσθαι. ἀναρμοστότατον δε πάντων ' Θ τε γὰρ αυτὸν μετρίως θωυμάζης, ἄχθεται ὁτι ου κάρτα θεραπεύεται, ην τε θεραπεύη τις κάρτα, ἄχθεται με θωπί. τὰ δὲ δη μέγιστα ερχομαι ἐρέων ' νόμαιά τε κινεῖ πάτρια καὶ βιῶται γυναῖκας κτείνει τε ακρίτους. πλῆθος δὲ ἄρχον πρῶτα μεν οὐνομα πάντων κάλλιστον ἔχει, ἰσονομίην, δεύτερα δε τούτων των ὁ μούναρχος ποιέει Ουδ- πάλω μεν ἀρχὰς ἄρχει, υπεύθυνον δε αρχὴν ἔχει, βουλεύματα δὲ πάντα ἐς τὸ κοινὸν αναφέρει. τίθεμαι ἄν γνώμην μετέντας ἡμέας μουναρχίην τὸ πλῆθος ἀέξειν ' ἐν γὰρ τω πολλῶ ἔνι τὰ πάντα. υτάνης μεν δη81 ταύτην την γνώμην ἐσέφερε, Μεγάβυζος ὀλιγαρχίν ἐκέλευε ἐπιτράπειν, λέγων τάδε N μεν υτάνης εἶπε τυραννίδα παύων, λελέχθω κἀμοὶ ταλα, τὰ δ' ἐς τὰ πλῆθος ἄνωγε φέρειν τὸ κράτος, γνώμης τῆς ἀρίστης ὴμάρτηκε. ομίλου γὰρ ἀχρηχυ ουδέν ἐστι ἀσυνετώτερον ουδε υβριστότερον. καίτοι τυράννου ἴβριν φεύγοντας ἄνδρας ἐς δήμου ἀκολάστου Γβριν πεσεειν ἐστὶ Ου- δαμῶς ἀνασχετόπι ὁ μεν γὰρ εἴ τι ποιεει, γινώσκων ποιέει, τῶ δὲ ουδὲ γινώσκειν ἔνι κως γὰρ ἀν γινώσκοιος οὐτ' ἐδιδάχθη οἴτε οἶδε καλὸυ οὐδεν ουδ ' οἰκήων, ἀθέει τε ἐμπεσὼν τὰ πρήγματα ἄνευ νόου, χειμάρρω ποταμῶ ἴκελος; δήμωμέν νυν, οῖ Πέρσησι κακὸν νοέουσι, οὐτοι χράσθων, ημεῖς δὲ ἀνδρ τῶν αρίστων ἐπιλέξαν- τες ὁμιλίην τούτοισι περιθέωμεν τὸ κράτος ' ἐω γαρ δητούτοισι και αυτοὶ ἐνεσόμεθα, αρίστων δὲ ἀνδρῶν οἰκος ἄριστα βουλεύματα γίνεσθαι. Μεγάβυζος μὲν δὴ ταύτην

278쪽

LI B. III. C A P. 80 - M.

γνωμην ἐσέφερε, τρίτος δε Βαρεῖος ἀπεδείκνυτο γνωμην, λέγων oὶ δὲ τὰ μεν εἶπε Μεγάβυζος ἐς τὰ πλῆθος εα ἔχοντα δοκέει ὀρθῶς λέξαι, τὰ δ' ἐς ὀλιγαρχίην ουκὀρθῶς. τριῶν γὰρ προκειμένωv, καὶ πάντων των λεγω ἀρίστων ἐόντων, δημου τε ἀρίστου καὶ ὀλιγαρχίης καὶ μουνάρχου, πολλῶ τομο προέχειν λέγω. ἀνδρὸς γὰρ ενὸς τοὐ ἀρίστου ουδεν ἄμεινον ἀν φανείη γνώμη γὰρ τοιαύτη χρεόμενος ἐπιτροπεύοι ἀν ἀμωμήτως του πλήθεος, σιγωτό τε ἀν βουλεύματα ἐπὶ δυσμενέας ἄνδρας Ουτω μάλιστα. ἐν δὲ ὀλιγαρχίῖ πολλοῖσι αρετην ἐπ σκέουσι ἐς τὸ κοινὰν ἔχθεα ἴδια ἰσχυρὰ φιλεει ἐγγίνεσθαι ' αυτὸς γὰρ ἔκαστος βουλόμενος κορυφαῖος εἶναι γνώμησί τε νικῆν ἐς ἔχθεα μεγάλα ἀλλήλοισι ἀπικνέονται, ἐξ ἄν στάσιες ἐγγίνονται, ἐκ δε των στασίων φόνος, ἐκ δὲ του φόνου ἀπέβη ἐς μουναρχίην, καὶ ἐν τουτωδιεδεξε ὁσω ἐστὶ τοsτο ἄριστον. δήμου τε αυ ἄρχοντος αδύνατα μὴ ου κακότητα ἐγγίνεσθαι ' κακότητος τοίνυν ἐγγινομένης ἐς τὰ κοινὰ ἔχθεα μὲν ουκ ἐγγίνεται τοῖσι κακοῖσι, φιλίαι δε ἰσχυραί' οι γὰρ κακουντες τὰ κοινὰ συγκύψαντες ποιευσι, τοὐτο δε τοιοsτο γίνεται ἐς δ ἀν προστάς τις τοs δήμου τους τριοέτους παυσηρ ἐκ δὲαυτῶν θωυμάζεται οὐτος δη υπὸ τοὐ δήμου, θωυμαζόμενος δὲ ἀν ὼν ἐφάνη μουναρχος ἐών ' καὶ ἐν τουτωδηλοῖ καὶ ουτος, ῶς ἡ μουναρχίη κράτιστον. ἐνὶ δε ἔπες . πάντα συλλαβόντα εἰπεῖν, κόθεν ἡμῖν ἡ ἐλευθερίη ἐγε- νετο , καὶ τεs δόντος; κότερα παρὰ δήμου ἡ ὀλιγαρχίης ῆ μουνάρχου; ἔχω τοίνυν γνώμην ἡμέας ἐλευθερωθένουας διὰ ἔνα ἄνδρα τὰ τοιοsτο περιστέλλειν, χωρίς τε τούτου πατρίους νόμους μὴ λυειν ἐχοντας ευ ' ου γὰρ

ἄμεινον.

Γνῶμαι μεν δη τρεῖς αυται προεκέατο, οἱ δὲ τέσ- 83 σερες των επτὰ ανδρῶν προσέθεντο ταύτη. ώς δε ἐμ

279쪽

σώθη τῆ γνώμη ὁ υτάνης Πωπσι ἰσονομίην σπεύδων

ποιῆσαι, ἔλεξε ἐς μέσον αυτοῖσι τάδε ' ' νδρες στασι

ται, δῆλα γὰρ δη, οτι δεῖ ἔνα γέ τινα ἡμέων βασιλεα γενέσθαι, ητοι κλήρω γε λαχόντα, η ἐπιτρεψάντων τῶ Περσέων πλήθεῖ τον ἀν ἐκεῖνο ἔληται, η ἄλλη τινὶ μηχανῆ' ἐγὼ μέν νυν υμῖν Ουκ εναγωνιευμαι ' Oυτε γὰρ ἄoχειν ουτε ἄοχεσθαι ἐθέλω ' ἐπὶ τουτφ δὲ ὐπεξίσταμαιαρχης, F υ υπ -οενος υμεων αρζομαι, Ουτεαυτὸς ἐγώ ουτε οἱ απ' ἐμεs αἰεὶ γινόμενοι. Tούτου εἴπαντος ταυτα ῶς συνεχωρεον οἱ ἐπὶ τούτοισι, ουτος

μὲν δή σφι Ουκ ἐνηγωνίζετο, ἀλλ' ἐκ του μέσου κατῆστο. καὶ νυν αὐτη ἡ οἰκίη διατελεει μούνη ἐλευθέρη

ἐοὐσα Περσέων, και ἄρχεται τοσαμα ὁσα αυτὴ ἐθέλει, 84 νόμους ουκ ὐπερβαίνουσα τους Περσέων. Oι-λοιποὶ των επτὰ ἐβουλεύοντο, ώς βασιλέα δικαιότατα στησον ται. καί σφι ἔδοξε υτάνη μὲν και τοῖσι απὸ υτάνεω

αἰεὶ γινομένοισι, ἐν ἐς ἄλλον τινα των επτὰ ἔλθη ἡ βασιλη , ἐξαίρετα δίδοσθαι ἐσθῆτά τε Μηδικὴν ετεος

εκάστου καὶ την πῆσαν δωρεὴν ,ῆ γίνεται ἐν Πέρσησι τιμιωτάτη. τosδε δὲ εῖνεκεν ἐβουλεύσαντό οἱ δίδοσθαι ταυτα, ἔτι ἐβούλευσέ τε πρῶτος το πρῆγμα και συνμστησε αυτούς. ταυτα μεν δὴ υτάνρ ἐξαίρετα, τάδε δὲ ἐς τὸ κοινὸν ἐβούλευσαν, παριέναι ἐς τὰ βασιλήω πάντα η τον βουλόμενον των επτὰ ἄνευ ἐσαγγελως, ἐν μὴ τυροχάνρ εύδων μετὰ γυναικὸς βασιλεῶς, γαμέειν δε μὴ ἐξεῖναι ἄλλοθεν τp βασιλέῖ ἡ ἐκ των συνεπαυαστάντων. περὶ δὲ τῆς βασιληχς ἐβουλεύσαντο τοιόνδε ' ἔτευῶν ὁ Ἀπος ἡλίου ἐπανατέλλοντος πρῶτος φθέγξηται ἐν τῶ προαστείω αυτῶν ἐπιβεβηκότων, τοὐτον ἔχειν την βασιληχν. 85 Aαρείω δὲ ἡν ἱπποκόμος ἀνὴρ σοφὸς, τω ουνομα ην Οἰβάρης ' προς τομον τον ἄνδρα, ἐπεί τε διελύθησαν,

280쪽

, 259ἔλεξε Λαρεῖος τάδε ' ωβαρες, ἡμῖν δέδοκται περὶ τῆς βασιλη ς ποιέειν κατὰ τάδε, οτευ ἀν ὁ Ἀπος πρῶτος φθέγξηται ἄμα τφ ἡλίω ἀνιόντι αυτῶν ἐπαναβεβηκότων, τουτον ἔχειν την βασιληχν. νυν ων εἴ τινα ἔχεις

σοφίην, μηχανῶ, ώς ἀν ημεῖς σχῶμεν τομο τὸ γέρας καὶ μη ἄλλος τις. Ἀμείβεται Οἰβάρης τοισίδε Εἰ μὲν δη, ω δέσποτα, ἐν τουτω τοί ἐστι ῆ βασιλέα εἶναι ἡ μη,

θάρσεε τουτου εῖνεκεν και θυμὸν ἔχε ἀγαθὸν, ώς βασιλευς ουδεὶς ἄλλος προ σευ ἔσται ' τοιαίτα ἔχω φάρμακα. Λέγει Θαρεῖος ' Εἰ τοίνυν τι τοιουτο ἔχεις σόφισμα, ωρη μηχανῆσθαι καὶ μη αναβάλλεσθαι, ώς xῆς ἐπιουσης ἡμέρης ὁ αγὼν ἡμῖν ἐστί. Ἀκουσας ταὐτα ὁ Οἰβάρης ποιέει τοιόνδε ' ώς ἐγίνετο ἡ νυξ, των θηλέωνιππων μίαν, την ὁ Θαρείου Ἀπος εμεργε μάλιστα, ταυτην ἀγαγὼν ἐς τὸ προάστειον κατέδησε καὶ ἐπήγαγε τὸν Λαρείου ἶππον, καὶ τὰ μεν πολλὰ περιῆγε ἀγχου τη ιππω, ἐγχρίμπτων τῆ θηλέη, τέλος δε ἐπῆκε ὀχευσαι την Ἀπον. υμ ἡμέρη δε διαφωσκουση οἱ ἔξ, κατὰ 86

συνεθηκαντο, παρῆσαν επὶ των Ἀπων ' διεξελαυνόντων

δὲ κατὰ το προάστειον, ώς κατὰ τοsτο τὸ χωρίον ἐγίνοντο, ἶνα τῆς παροιχομένης νυκτὸς κατεδέδετο ἡ θήλεα Ἀπος, ενθαῶτα ὁ Λαρείου Ἀπος προσδραμὼν εχρεμέτισε ' ἄμα δὲ τῶ Ἀπω τοὐτο ποιήσαντι ἀστραπὴ εξ αἰθρίης καὶ βροντὴ ἐγένετο, ἐπιγενόμενα δε ταὐτα τῶ Λαρείω ετελέωσέ μιν , ῶσπερ εκ συνθέτου τευ γενόμενα ' οἱ δὲ καταθορόντες ἀπὸ των ἶππων προσεκυνεον τὸν Βαρεῖον.

Οἱ μὲν δη φασι τὸν Οἰβάρεα ταμα μηχανησασθαι, 87 οἱ δὲ τοιάδε καὶ γὰρ επ' ἀμφότερα λέγεται υπὸ Πεὐσέων , ώς τῆς Ἀπου ταυτης των ἄρθρων ἐπιψαύσας τῆ χειρὶ ἔχοι αυτὴν κρυφας ἐν τῆσι αναξυρίσι ρ ῶς δὲ ἄματῶ ἡλίω ἀνιόντι ἀπίεσθαι μέλλειν τους Ἀπους, τὸν Οἰβάρεα τοsτον ἐξείραντα την χεῖρα πρὸς τοὐ Θαρείου