Herodoti Historiarum libri 9. curavit Henr. Rudolph Dietsch

331쪽

ΗER0 DOTIγης περιόδους γράψαντας πολλους ἐδη, και Ουδένα νόου ἐχόντως ἐξηγησάμενον, οι Dκεανόν τε ρέοντα γράφουσι πέριξ την γην, ἐουσαν κυκλοτερέα ῶς απὸ τόρνου, καὶ την Ἀσίην τρ ρώπη ποιεύντων ἴσην. ἐν ὀλίγοισι γὰρ ἐγὼ δηλώσω μέγαθός τε ἔκάστης αυτέων, και οῖη τις ἐστι ἐς γραφὴν ἐκάστη.

37 Πέρσαι οἰκέουσι κατήκοντες ἐπὶ την νοτίην θάλασσαν την Ερυθρὴν καλεομένην ' τούτων δ' υπεροικέουσι

προς βορέεω ανέμου Μῆδοι, Μήδων δὲ Σάσπειρες, Σασπείρων δὲ Κόλχοι, κατήκοντες ἐπὶ την βορη ν θάλασσαν, ἐς την Φῆσις ποταμὸς ἐκδιδοῖ. ταυτα τέσσερα ἔθνεα 38 οἰκέει ἐκ θαλάσσης ἐς θάλασσαν. Ἐνθευτεν δὲ τὰ πρὰς ἐσπερης ἀκταὶ διφάσιαι απ' αυτῆς κατατείνουσι ἐς θάλασσαν, τὰς εγὰ απηγήσομαι. ἔνθεν μεν ῆ ακτὴ ἡ ἐτέρπτα πρὸς βορέην απὸ Φάσιος ἀρξαμένη παρατέταται ἐς

θάλασσαν παρά τε τον Πόντον καὶ τὀν Ἐλλήσποντον μέχρι Σιγείου τοs Πωῖκου, τὰ δε πρὸς νότου ἡ αυτῆαυτη ακτὴ απὸ τοs Μυριανδρικos κόλπου του πρὸς Φοινίκη κειμένου τείνει τὰ ἐς θάλασσαν μέχρι Πιοπίου ἄκρης. οἰκέει ' ἐν τῆ ακτῆ ταύτη ἔθνεα ἀνθρώπων

39 τριήκοντα. αυτη μέν νυν ἡ ἐτέρη των ἀκτέων, ἡ δε δὴ ἐτέρη απὸ Περσέων ἀρξαμένη παρατέταται ἐς τὴν Ερυθρὴν θάλασσαν, ῆ τε Περσικὴ καὶ ἡ απὸ ταυτης ἐκδεκομένη Ἀσσυρίη καὶ απὰ ωσσυρίης ἡ Ἀραβίη λήγει δὲαυτη, ου λήγουσα εἰ μὴ νόμω , ἐς τὰν κόλπον τὸν Ἀράβων, ἐς τὸν Θαρεῖος ἐκ του Νείλου διώρυχα ἐσήγαγε. μέχρι μέν νυν Φοινίκης απὸ Περσέων χῶρος πλατὐς καὶ πολλός ἐστι, τὸ δ' απὸ Φοινίκης παρήκει διὰ τῆσδε τῆς θαλάσσης ἡ ακτὴ αυτη παρά τε Συρίην τὴν Παλαιστίνην και Αἴγυπτον, ἐς τὴν τελευτὰ, ἐν τῆ ἔθνεά ἐστι τρία μουνα. ταῶτα μὲν απὰ Περσέων τὰ πρὸς ἐσπέρης - τῆς Ἀσίης ἔχοντά ἐστι, τὰ δε κατυπερθε Περσέων καὶ

332쪽

Μήδων καὶ Σασπείρων καὶ Κόλχων, τὰ προς ηῶ τε καὶ θλιον ἀνατέλλοντα, ἔνθεν μεν η 'Eρυθρη παρηκει θ' λασσα, προς βορέεω δε η Κασπίη τε θάλασσα καὶ ὁ 'Αράξης ποταμὸς, ρέων προς ηλιον ἀνίσχοντα. μέχρι δε.της δικης οἰκέεται Ῥαη ' το δὲ απι ταύτης ἐρημος ηδη τοπρος την ηῶ, ουδ' ἔχει ουδεὶς φράσαι, οkν δη τι ἐστί.

δέκεται. κατὰ μέν νυν Αἴγυπτον η ακτη αὐτη στεινη

ἐστι απὸ γὰρ τῆσδε της θαλάσσης ἐς την Ερυθρην θάλασσαν δέκα μυριάδες εἰσὶ ὀργυιέων, αὐται δ' ἀν εῖεν

χίλιοι στάδιοι ), το δὲ απὸ του στεινου τούτου κάρτα πλατέα τυγχάνει λυσα ακτη, ητις Λιβύη κέκληται. Θωυμάζω ων των διουρισάντων καὶ διελόντων -- 42βύην τε καὶ ωσίην καὶ ρώπην ' ου γὰρ σμικρὰ τὰ διαφέροντα αυτέων ἐστί ' μήκεἶ μὲν γὰρ παρ' ἀμφοτέρας παρήκει η Mρώπη, ευρεος δε πέρι ουδὲ συμβαλέειν αξίη φαίνεται μοι εἶναι. Λιβύη μεν γὰρ δηλοῖ μυτην ἐουσα περίρρυτος, πλην ὁσον αυτης προς την 'Aσίηνουρίζει, Νεκῶ του Αἰγυπτίων βασιλέος πρώτου των ημεῖς ἴδμεν καταδέξαντος, ος ἐπεί τε την διώρυχα ἐπαύσατο ὀρύσσων την ἐκ του Νείλου διέχουσαν ἐς τον Ῥράβιον κόλπον, ἀπέπεμψε Φοίνικας ἄνδρας πλοίοισι, ἐντειλάμενος ἐς τὸ ὀπίσω δι Ῥρακλέων στηλέων διεκπλώειν ως ἐς την βορηχν θάλασσαν και ουτω ἐς Αἴγυπτον ἀπικνέεσθαι. ὁρμηθέντες ἁν οἱ Φοίνικες δε της Ερυθρῆς θαλάσσης ἔπλωον την νοτίην θάλασσαν ' ὁκως δε

γίνοιτο φθινόπωρον, προσίσχοντες ἐν σπείρεσκον την γην, ῖνα εκάστοτε της Λιβύης πλώοντες γινοίατο, καὶ μέθνεσκον τον αμητον, θερίσαντες δ' ἀν τον σῖτον ἔπλωον,

ῶστε δύο ἐτέων διεξελθόντων τρίτω ἔτεῖ κάμψαντες μα- κλέας στηλας ἀπίκοντο ἐς Αἴγυπτον. και ἔλεγον ἐμοὶ μεν

333쪽

HER0D0ΤIo ε πιστὰ, ἄλλω δὲ δη τεω, ῶς περιπλώοντες την Αιβύην 43 τον ηλιον ἔσχον ἐς τα δεξιά. Ουτω μὲν αυτη ἐγνώσθη τὸ πρῶτον, μετὰ δε Καρχηδόνιοί εἰσι οι λέγοντες, ἐπειΣατάσπης γε ὁ Πάσπιος ἀνὴρ Ῥχαιμενίδης οὐ περιμπλωσε Λιβύην, ἐπ αυτὸ τοὐτο πεμφθεὶς, ἀλλα δείσας τό τε μηκος του πλόου καὶ την ἐρημίην ἀπῆλθε ὀπίσω, οὐδ' ἐπετέλεσε τον ἐπέταξέ οἱ η μητηρ ἄεθλον. θυγατέρα γὰρ Ζωπύρου τοs Μεγαβύζου παρθένον ἐβιήσατο ' ἔπειτεν μέλλοντος ουτos διὰ ταύτην την αἰτίην ἀνασκολοπιεῖσθαι υπὸ Σέρξεω βασιλέος η μητηρ τοs Σατάσπεος λῶσα Ααρείου αδελφεη παραιτήσατο, φῆσα οἱ αυτημέζω ζημίην ἐπιθήσειν Οερ ἐκεῖνον. Λιβύην γάρ οἱανάγκην ἔσεσθαι περιπλώειν, ἐς ο ἀν ἀπίκηται περιπλώων αυτην ἐς τον 'Αράβιον κόλπον. συγχωρησαντος δε αρξεω ἐπὶ τούτοισι ὁ Σατάσπης ἀπικόμενος ἐς Αἴγυπτον καὶ λαβων νέα τε καὶ ναύτας παρὰ τούτων ἔπλωε ἐπὶ 'Hρακλέας στήλας, διεκπλώσας δὲ καὶ κάμψας τὰ ακρωτήριον τῆς Λιβύης, τῶ οἴνομα Σολόεις ἐστὶ, ἔπλωε προς μεσαμβρίην, περήσας δὲ θάλασσαν πολλὴν ἐν πολλοῖσι μησὶ, ἐπεί τε τοs πλεsνος αἰεὶ ἔδεε, αποστρέψας ὀπίσω ἀπέπλωε ἐς Αἴγυπτον. ἐκ δε ταύτης ἀπικόμενος παρὰ βασιλέα Σέρξεα ἔλεγε φὰς τὰ προσωτάτω ανθρώπους σμικροὐς παραπλώειν ἐσθῆτι φοινικηχ διαχρεομένους, οῖ, ὁκως σφεῖς καταγοίατο τῆ νηὶ, φευγεσκον προς τὰ Ουρεα λείποντες τὰς πόλις, αυτοὶ δε ἀδικέειν οὐδεν ἐσιόντες, πρόβατα δὲ μομα ἐξ αυτέων λαμβάνειν. τοs δε μη περιπλῶσαι Λιβύην παντελῶς αἴτιον τόδε ἔλεγε, τὸ πλοῖον τὰ πρόσω οὐ δυνατὸν ἔτι εἶναι προβαίνειν,' ἀλλ ' ἐνίσχεσθαι. αρξης δε ου οἱ συγγινώσκων

λέγειν ἀληθέα, ουκ ἐπιτελέσαντά τε τον προκείμενον ἄψλον ἀνεσκολόπισε, την αρχαίην δίκην ἐπιτιμῶν. το

του δὲ τοs Σατάσπεος συνοsχος ἀπέδρη ἐς Σάμον, ἐπεί

334쪽

LI B. IV. O A P. 42 - 45.

τε ἐπύθετο τάχιστα τον δεσπότεα τετελευτηκότα, ἔχων χρήματα μεγάλα, τα Σάμιος ἀνὴρ κατέσχε, του ἐπιστάμενος τὸ Ουνομα εκὼν επιλήθομαι.

Τῆς δὲ 'Aσίης τα πολλὰ ἡπὸ Λαρείου ἐξευρέθη, δς ἡ βουλόμενος γνων ποταμὸν, δς κροκοδείλους δευτερος

ουτος ποταμῶν πάντων παρεχεται, τομον τον ποταμὸν

εἰδέναι τῆ ἐς θάλασσαν ἐκδιδοῖ, πέμπει πλοίοισι ἄλλους τε, τοῖσι ἐπίστευε την ἀληθείην ἐρέειν, καὶ δὴ και Σκύλακα ἄνδρα Καρυανδέα. οἱ δε ὁρμηθέντες ἐκ Κασπατύρου τε πόλιος καὶ τῆς Πακτυῖκῆς γῆς ἔπλωον κατὰ ποταμὸν προς ήῶ τε καὶ ἡλιου ἀνατολὰς ἐς θάλασσαν, διὰ θαλάσσης δὲ προς ἐσπέρην πλώοντες τριηκοστῶ μηνὶ ἀπικνέονται ἐς τομον τον χῶρον, ὁθεν ὁ Αἰγυπτίων βασιλῶς τοὐς Φοίνικας, τοὐς πρότερον εἶπα, ἀπέστειλε περιπλώειν Λιβύην. μετὰ δε τούτους περιπλώσαντας δους τε κατεστρέψατο Θαρεῖος καὶ τῆ θαλάσση ταυτη 'ἐχρατο. ουτω καὶ τῆς Ἀσίης, πλὴν τὰ προς ῆλιον ανίσχοντα, τὰ ἄλλα ανεύρηται ὁμοῖα παρεχομενη τῆ Αιβύη. N δὲ Ευρώπη προς οὐδαμῶν φανερή ἐστι γινωσκο- εομένη, ουτε τὰ προς ῆλιον ἀνατέλλοντα οἴτε τὰ προς βορέην, εἰ περίρρυτός ἐστι' μήκεῖ δὲ γινώσκεται παρ' ἀμφοτέρας παρήκουσα. οὐδ' ἔχω συμβαλέσθαι, ἐπ ἔτευ, μιῆ ἐουση γῆ οὐνόματα τριφάσια κέεται, ἐπωνυμίας ἔχοντα γυναικῶν, καὶ οὐρίσματα αυτῆ Νεῖλος τε ὁ Αἰγύπτιος ποταμὸς ἐτέθη καὶ Φῆσις ὁ Κόλχος οἱ δε Λ- ναῖν ποταμὸν τον Μαιήτην καὶ Πορθμήω τὰ Κιμμέρια λέγουσι , ουδὲ τῶν διουρισάντων τὰ οὐνόματα πυθέσθαι, καὶ μεν ἔθεντο τὰς ἐπωνυμίας. ἡ γὰρ Λιβύη μὲν ἐπὶ Λιβύης λέγεται υπὸ τῶν πολλῶν Ἐλλήνων ἔχειν τὸ Ουνομα γυναικὸς αυτόχθονος, ἡ δὲ Ἀσίη ἐπὶ τῆς Προμηθέος γυναικὸς την ἐπωνυμίην. καὶ τούτου μὲν μεταλαμβάνονται τοs οὐνόματος Λυδοὶ, φάμενοι ἐπὶ Ἀσίεω

335쪽

HEROD0ΤΙ 'του Κότυος του Μάνεω κεκλῆσθαι την υσίην, ἀλλ' ουκἐπὶ της Προμηθέος Ἀσίης, απ' ὀτευ καὶ την εν Σάρδισι φυλὴν κεκλῆσθαι υσιάδα. η δὲ δη ρώπη οὐτε εἰ περίρρυτός ἐστι γινώσκεται προς ουδαμῶν ἀνθρώπων, ουτε ὁκόθεν το ουνομα ἔλαβε τοsτο, ουτε ὁστις οἱ ἡνὁ θέμενος φαίνεται, εἰ μη απὰ της Ἀρίης φησομεν ρωπης λαβεῖν τὸ Ουνομα την χώρην πρότερον δὲ

τῆς Ἀσίης τε φαίνεται λύω καὶ ουκ ἀπικομενη ἐς την γην ταύτην, ῆτις νυν υπὸ Ἐλλήνων Ευρώπη καλέεται,

ἀλλ' ὁσον ἐκ Φοινίκης ἐς Κρήτην, ἐκ Κρήτης δὲ ἐς Λυκίην. , ταὐτα μέν νυν ἐπι τοσουτο εἰρήσθω ' τοῖσι γὰρ

νομιζομένοισι αυτῶν χρησόμεθα. 46 U δὲ Πόντος ὁ ξεινος, ἐπ' ὁν ἐστρατευετο -- ρεῖος, χωρέων πασέων παρέχεται ἐξω του Σκυθικου ἔθνεα ἀμαθέστατα ' ουτε γὰρ ἔθνος των ἐντὸς του Πόντου ουδὲν ἔχομεν προβαλέοθαι σοφίης πέρι, ουτε αν- δρα λόγιον οἴδαμεν γενόμενον, πάρεξ του Σκυθικου ἔθνεος καὶ Ἀναχάρσιος. τω δὲ Σκυθικω γένεῖ Τν μὲν τὸ μέγιστον των ἀνθρωπηων πρηγμάτων σοφώτατα πάντων ἐξευρηται, των ημεῖς ἴδμεν, τα μέντοι ἄλλα Ουκ ἄγαμαι. τὸ δὲ μέγιστον ουτω σφι ἀνευρηται ἄστε ἀποφυγέειν τε μηδένα ἐπελθόντα ἐπὶ σφέας, μη βουλομένους τε ἐξευρεθῆναι καταλαβεῖν μὴ οἷον τε εἶναι

τοωι γὰρ μήτε ἄστεα μήτε τείχεα ἡ ἐκτισμένα, ἀλλα φερέοικοι ἐόντες πάντες ἐωσι ἱπποτοξόται, ζωοντες μηαπ' ἀρότου, ἀλλ' απὸ κτηνέων, οἰκήματα τέ σφι ἡ ἐπὶ

ζευγέων, κῶς ουκ ὰν εἴησαν ουτοι ἄμαχοί τε και ἄποροιεῖ προσμίσγειν ν Ἐξευρηται δέ σφι ταὐτα τῆς τε γῆς ἐουσης ἐπιτηδέης καὶ των ποταμῶν ἐόντων σφι συμμάχων 'ῆ τε γὰρ γῆ ἐουσα πεδιὰς αυτη ποιώδης τε καὶ ευυδρος ἐστι, ποταμοί τε δι' αυτῆς ρέουσι ου πολλῶ τέω αρι-

336쪽

OB. IV. CAP. 45 - 49.

θμὸν ἐλάσσονες τῶν ἐν Αἰγυπτω διωρυχων. οσοι δὲ οὐνομαστοί τέ εἰσι αυτῶν καὶ προσπλωτοὶ απὸ θαλάσσης, τούτους οὐνομανέω. Ἱστρος μὲν πεντάστομος,

μετὰ δὲ Pύρης τε καὶ Πυανις καὶ Βορυσθένης καὶ Παντικάπης καὶ Υπάκυρις καὶ Γέρρος κάὶ Tάναδ ρέουσι δε ουτοι κατὰ τάδε. Ἱστρος μεν ἐὼν μέγιστος ποταμῶν μπάντων τῶν ημεῖς ἴδμεν, ἴσος αἰει αυτὸς ἐωυτῶ ρέει καὶ θέρεος καὶ χειμῶνος, πρῶτος δε τὸ απ' εσπέρης τῶν ἐν τη Σκυθικῆ ρέων κατὰ τοιόνδε μέγιστος γέγονε, ποταμῶν καὶ ἄλλων ἐς αυτὸν ἐκδιδόντων. εἰσὶ δε οξ δε οἱ μέγαν αυτὸν ποιεsντες, διὰ μέν γε τῆς Σκυθικῆς χώ-oης πέντε μὲν οἱ ρέοντες, τόν τε Σκυθαι Πόρατα κα-

λέουσι, Ἐλληνες δὲ Πυρετὸν, καὶ ἄλλος Παραντὸς καὶ ωραρός τε καὶ Νάπαρις καὶ υρδησσός. ὁ μὲν πρῶτος λεχ θεὶς τῶν ποταμῶν μέγας καὶ πρὸς ήῶ ρέων ἀνακομνοῶται τῶ Ιστρω τὀ υδωρ, ὁ δὲ δευτερος λεχθεὶς , Tια-

ραντὸς, πρὸς εσπέρης τε μῆλλον καὶ ἐλάσσων, ὁ δὲ δὴ Ῥραρός τε καὶ ὁ Νάπαρις καὶ ὁ υρδησσῖς διὰ μέσου του-

των ἰόντες ἐσβάλλουσι ἐς τὸν χυτρον. ουτοι μὲν αὐτιγενέες ποταμοὶ Σκυθικοὶ συμπληθυουσι αυτὰν, ἐκ δὲ Αγα- θυρσων Μάρις ποταμῖς ρέων συμμίσγεται τῶ Ἱστρω.- δὲ του Α ου τῶν κορυφέων τρεῖς ἄλλοι μεγάλοι 49ὐέοντες πρὸς βορέην ἄνεμον ἐσβάλλουσι ἐς αυτὸν, - τλας καὶ Αυρας καὶ Ιἰίβισις' διὰ δὲ Θρηῖκης καὶ Θρη κων τῶν Κροβυζων ρέοντες υθρυς καὶ Νόης καὶ Ἀρτάνης ἐκδιδοῶσι ἐς τὸν Ιστρον ἐκ δὲ Παιόνων καὶ ουρεος 'ειδόπης Σκίος ποταμὸς μέσον σχίζων τὸν Αἷμον ἐκδιδοῖ

ἐς αυτόν. ἐξ Ἱλλυριῶν δὲ ῆέων πρὸς βορέην ἄνεμον - γρος ποταμὸς ἐσβάλλει ἐς πεδίον τὸ Πιβαλλικὸν καὶ ἐς ποταμῖν Βρόγγον, ὁ δὲ Βρόγγος ἐς τὸν Ἐστρον ούτω ἀμφοτέρους ἐόντας μεγάλους ὁ Ἱστρος δέκεται. ἐκ δὲ τῆς κατυπερθε χώρης υμβρίων Κάρπις ποταμὸς καὶ ἄλλος

337쪽

ἐς αυτόν. ρέει γὰρ δη διὰ πάσης τῆς Ευρώπης ὁ Ἱστρος, ἀρξάμενος ἐκ Κελτῶν, οἷ' ἔσχατοι προς ἡλιου δυσμέων μετὰ Κύνητας οἰκέουσι των ἐν τῆ ρώπύ, ρεων δὲ διὰ πάσης τῆς Ευρώπης ἐς τὰ πλάγια τῆς Σκυθικῆς ἐμ50 βάλλει. Tούτων ῶν των καταλεχθέντων καὶ ἄλλων πολλῶν συμβαλλομενων τὸ σφέτερον ὐδωρ γίνεται ὁ Ιστρος ποταμῶν μέγιστος, ἐπεὶ ὁδωρ γε ἔν προς ἔν συμβάλλειν ὁ Νεῖλος πλήθεῖ ἀποκρατέει ' ἐς γὰρ δη τοὐτονομε ποταμὸς οὐτε κρήνη ουδεμία ἐκδιδουσα ἐς πλῆθός οἱ συμβάλλεται. ἴσος δε αἰεὶ ρέει ἔν τε θέρεῖ καὶ ἐν χειμῶνι ὁ Ἀστρος κατὰ τοιόνδε τι, ως ἐμοὶ δοκέει ' τos μεν χειμῶνός ἐστι ὁσος περ ἐστὶ, ὀλίγω τε μέζων τῆς ἐω- τοs φύσιος γίνεται ὐεται γὰρ ἡ γῆ αὐτη του χειμῶνος πάμπαν ὀλίγω, νιφετῶ δε πάντα χρῆται. τοῶ δε θέρεος ἡ χιών ἡ ἐν τῶ χειμῶνι πεσοsσα, ἐουσα ἀμφιλαφὴς, τηκ0μένη πάντοθεν ἐσδιδοῖ ἐς τον Ἱστρον ' αὐτη τε δη ἡ χιὼν ἐσδιδοῶσα ἐς αυτὸν συμπληθύει καὶ ὁμβροι πολλοί τε καὶ λάβροι συν αυτῆ sει γὰρ δη τὸ θέρος. ἔσω πλέον ἐπ' ἐωυτὸν Γδωρ ὁ ῆλιος ἐπέλκεται ἐν τῶ θέρεr ῆ ἐν τῶ χειμῶνι, τοσούτω τὰ συμμισγόμενα τῶ

υτρω πολλαπλήσιά ἐστι τοὐ θέρεος μερ του χειμῶνος ' ἀντιτιθέμενα δε ταλα ἀντισήκωσις γίνεται ῶστε ἴσον μιν αἰεὶ φαίνεσθαι ἐόντα.51 εις μὲν δη τῶν ποταμῶν τοῖσι Σκύθησί ἐστι δυστρος, μετὰ δὲ τομον Τύρης, δς απὸ βορέεω μενανέμου ὁρμῆται, ἄρχεται δε ρέων ἐκ λίμνης μεγάλης, ἡ οὐρίζει την τε Σκυθικὴν καὶ την Νευρίδα γῆν. ἐπὶ δὲ

τῶ στόματι αυτos κατοίκηνται Ελληνες, οῖ Τυρῖται κα-52 λέονται. Tρίτος δὲ Ῥπανις ποταμὸς ὁρμῆται μὲν ἐκ τῆς Σκυθικῆς, ἐδει δὲ ἐκ λίμνης μεγάλης, την πέριξ νέμονται Ἀποι ἄγριοι λευκοί. καλέεται δ' ἡ λίμνη

338쪽

αυτη ὀρθῶς μήτηρ Tπάνιος. ἐκ ταυτης ἄν ἀνατέλλων ὁ Ἱκανις ποταμὸς ἐδει ἐπὶ μεν πέντε ημερέων πλόον βραχυς καὶ γλυκῶς ἔτι, απὸ δὲ τούτου προς θαλάσσης τεσσέρων ημερέων πλόον πικρὸς αἰνῶς. ἐκδιδοῖ γὰρ ἐς αυτὸν κρήνη πικρὴ, οὐτω δή τι ἐοsσα πικρὴ, - ῆ μεγάθεr σμικρὴ ἐοsσα κιρνα τον Υπανιν ἐόντα ποταμμὸν ἐν ολίγοισι μέγαν. ἔστι δὲ ἡ κρήνη αὐτη ενούροισι χώρης τῆς τε ἀροτήρων Σκυθέων και 'Aλαζώνων ' Οἴνομα δε τῆ κρήνη καὶ ἔθεν ρέει τῶ χώρω Σκυθιστὶ μεν Eξαμπαῖος, κατὰ δὲ τὴν Ἐλλήνων γλῶσσαν

Ἱραὶ οδοί. συνάγουσι δε τα τέρματα ο τε Ἀρης και ὁ Τπανις κατὰ Ἀλάωνας ' τὸ δε απὀ τούτου ἀποστρέψας εκάτερος ρέει εὐρύνων τὸ μέσον. Tέταρτος δε 53Βορυσθένης ποταμὸς, ῶς ἐστι μέγιστος τε μετὰ Ἱστρον τούτων καὶ πολυαρκέστατος κατὰ γνώμας τὰς ἡμετέρας

οὐτι μοsνον των Σκυθικῶν ποταμῶν, ἀλλα και τῶν ἄλλων απάντων, πλὴν Νείλου του Αἰγυπτίου ' τούτω

γὰρ οὐκ οἱά τέ ἐστι συμβαλέειν ἄλλον ποταμόν ' τῶν δὲ λοιπῶν Βορυσθένης ἐστὶ πολυαρκέστατος, δς νομάς

τε καλλίστας και ευκομιδεστάτας κτήνεσι παρέχεται,

ἰχθυς τε ἀρίστους διακριδὸν καὶ πλείστους, πίνεσθαί τε ῆδιστός ἐστι, ἐδει τε καθαρὸς παρὰ θολεροῖσι, σπόρος τε παρ' αυτὸν ἄριστος γίνεται, ποίη τε, τῆ ου σπείρεται ἡ χώρη, βαθυτατη. ἄλες τε ἐπὶ τῶ στόματι αυτοs αυ- τόματοι πήγνυνται ἄπλετοι. κήτεά τε μεγάλα ἀνάκανθα, τα ἀντακαίους καλέουσι, παρέχεται ἐς ταρίχευσιν, ἄλλα τε πολλὰ θωυμάσαι ἄξια. μέχρι μέν νυν Γέρρου χώρου, ἐς τον τεσσεράκοντα ημερέων πλόος ἐστὶ, γινώσκεται ρεων .απὰ βορέεω ἀνεμου, τὸ δὲ κατυπερθε δι ἄν ρέει αν- θρώπων, ουδεὶς ἔχει φράσαι φαίνεται δὲ ρέων δι ἐρήμου ἐς τῶν γεωργῶν Σκυθέων τὴν χώρην ' ουτοι γὰρ οἱ Σκυθαι παρ' αυτῖν ἐπι δέκα ημερέων πλόον νέμον-

339쪽

ται. μούνου δε τούτου του ποταμοs καὶ μίλου οὐκ

ἔχω φρασαι τὰς πηγὰς, δοκέω δε, ουδὲ Ουδεὶς Ἐλλήνων. ἀγχοs τε δη θαλάσσης ὁ Βορυσθένης ρεων γίνεται, καί οἱ συμμίσγεται ὁ Τπανις ἐς τώυτὀ ελος ἐκδιδούς. τὰ δε μεταξὐ των ποταμῶν τούτων ἐὸν ἔμβολον της χώρηςIππόλεω ακρη καλέεται, ἐν ναυτῶ ἱρὸν Λήμητρος ἐνίδρυται, πέρην δὲ του ἱρου επὶ τῶ 'Tπάνι Βορυσθενεῖ

ται κατοίκηνται. ταῶτα μεν τὰ απὀ τούτων των ποτα-

54 μῶν. Μετὰ δὲ τούτους πεμπτος ποταμὸς ἄλλος, τῶουνομα Παντικάπης ' ρέει δὲ καὶ ουτος απὸ βορέεω τε καὶ ἐκ λίμνης, καὶ τὸ μεταξὐ τούτου τε καὶ του Βορυσθένεος νέμονται οἱ γεωργοὶ Σκύθαι, ἐκδιδοῖ δὲ ἐς την Τλαίην, παραμειψάμενος δὲ ταύτην τῶ Βορυσθένεῖ 55 συμμίσγεται. Ἐκτος δε 'Tπάκυρις ποταμὸς, ος ὁρμῆται κεν ἐκ λίμνης, διὰ μισων των νομάδων Σκυθέων ρέων ἐκδιδοῖ κατὰ Καρκινῖτιν πόλιν, ἐς δεξιὴν απερ- γων την τε 'Γλαίην καὶ τον Ῥυλλήων καλεόμενον δρο-56 μον. Ἐβδομος δὲ Γέρρος ποταμὸς ἀπέσχισται μὲν απὸ του Βορυσθένεος κατὰ τοsτο τῆς χώρης, ἐς ὁ γινώσκεται ὁ Βορυσθένης. ἀπέσχισται μέν νυν ἐκ τούτου τοὐ χώρου, ουνομα δὲ ἔχει, τό περ ὁ χῶρος αυτὸς, Γέρρος, ρέων δ' ἐς θάλασσαν Ουρίζει την τε τῶν νομάδων χώρην καὶ την τῶν βασιληων Σκυθέων, ἐκδιδοῖ δε ἐς τον 'Tπάκυ-57 μν. 'Oγδοος δὲ δὴ Λναῖς ποταμὸς, ος ρέει τἀνέκαθεν

ἐκ λίμνης μεγάλης ὁρμεόμενος, ἐκδιδοῖ δὲ ἐς μέζω ἔτι

λίμνην καλεομένην Μαιῆτιν, ἡ ουρίζει Σκύθας τε τοὐς βασιληχυς καὶ Σαυρομάτας. ἐς δε Nναῖν τοsτον ἄλ-58 λος ποταμὀς ἐσβάλλει, τῶ οἴνομά ἐστι Γργις. ῖσι μὲν δὴ ουνομαστοῖσι ποταμοῖσι Ουτω δή τι οἱ Σκύθαι ἐσκευάδαται, τοῖσι δε κτήνεσι ἡ ποί' ἀναφυομένη ἐν τῆ Σκυθικῆ ἐστὶ ἐπιχολωτάτη πασέων ποιέων τῶν ημεῖς ἴδμεν '

340쪽

I. IB. IV. C A P. 53 - 61. ἀνοιγομένοισι δε τοῖσι κτήνεσι ἔστι σταθμώσασθαι, ἔτι τομο ουτω ἔχει.

N μὲν δη μέγιστα ουτω σφι εὐπορά ἐστι, τὰ δε 59 λοιπα νομαια κατὰ τάδε σφι διακέεται. θεοὐς μὲν μου- νους τουσδε ἱλάσκονται, Ἱστίην μὲν μάλιστα, ἐπὶ δεΘια τε καὶ Γην, νομίζοντες την Γην του Θιὸς εἶναι γυναῖκα , μετα δε τουτους Απόλλωνά τε καὶ οὐρανίην 'Aφροδίτην καὶ μακλέα καὶ ωρεα. τουτους μεν πάντες οι Σκυθαι νενομίκασι, οἱ δὲ ΓκαλεόμενοιJ βασιλήωι Σκυθαι καὶ τῶ Ποσειδέωνι θυουσι. οὐνομάζεται δε

Σκυθιστὶ Ιστίη μεν Ἀβιτὶ, Zεὐς δε ορθότατα κατὰ γνώμην γε την ἐμὴν καλεόμενος Παπαῖος, Γη θὲ λία-όλλων δε Οἰτόσυρος, ουρανίη δε Ἀφροδίτη Ῥρτί πασα, Ποσειδέων δὲ Θαμιμασάδας. αγάλματα δὲ καὶ βωμοὐς καὶ νηοὐς ου νομίζουνι ποιέειν πλην υρεῖ τουτω δὲ νομίζουσι. Θυσίη δὲ η αὐτὴ πῆσι κατέστηκε 60 περὶ πάντα τὰ ιρὰ ομοίως, ἐρδομένη ώδε' το μεν ψήχυαυτὸ ἐμπεποδισμένον τοὐς ἐμπροσθίους πόδας εστηκε, ὁ δὲ θυων ἔπισθε του κτηνεος ἐστεὼς σπάσας την α χην του στρόφου καταβάλλει μιν, πίπτοντος δε τουίρηχυ επικαλεει τον θεὰν, τῶ ἀν d, και ἔπειτεν

βρόχω περὶ ὼν ἔβαλε τον αὐχένα, σκυταλίδα δε ἐμβα-

λων περιάγει και αποπνίγει, οὐτε πυρ ἀνακαυσας οὐτε

καταρξάμενος οὐτ' ἐπισπείσας' ἀποπνίξας δε καὶ ἀποδείρας τράπεται προς εψησιν. Tῆς δὲ γης τῆς Σκυθι- εiκῆς αἰνῶς αξυλου ἐουσης ἀδέ σφι ἐς την εφησιν των κρεῶν ἐξευρηται. μεαν ἀποδείρωσι τὰ ἱρήζα, γυμνουσι τὰ ὀστέα τῶν κρεῶν ἔπειτεν εσβάλλουσι, ην μὲν τυ- χωσι ἔχοντες, ἐς λέβητας ἐπιχωρίους, μάλιστα Λεσβίοισι κρητῆρσι προσικέλους, χωρὶς ἡ ἔτι πολλῶ μέζονας ἐς

τουτους ἐσβαλλοντες εψουσι υποκαίοντες τὰ ὀστέα τῶν

ιρηων ' ην δὲ μη σφι παρῆ λέβης, οἱ-ἐς τὰς γαστέρας