장음표시 사용
451쪽
Ηeynium permovit, ap. Vols. p. 148, ut manum interpolatricem manifestam esse pronuntiaret. Aliter tam n Hermanno visum est. neilue id uno modo. Primum enim in consura editionis Guel uingianae, 0piisc .
VI, 1 p. l67, de duabus recensionibus cogitari posse dicit lierperam
conflatis, quarum altera versum intermedium, de Morte, Somno et Somniis, plane non habuerit, primum autem versum sic scriptum: is δ' aDτε GD γερον τε πιόρον κai K ea sim αιναν - , lua coniectura admissa structuram sane nunciscimur legitimam, neque Θανα- τον sublatum aegre seremus, quum praeSertina IIδρος remanserit; sed Somno tamen et Somniorum cohorte haud libenter equidem in Theogonia caruerim, etsi fortasse verendum est, ne quis hanc professionem malignius interpretetur. Ipse vero II ermannus in eadem censura, repudiata illa coniectura, veri similius iudicat, anto versum 213, qui nunc male cum superioribus cohaeret, excidissse aut etiam consulto praetermissum eSSe vereum unum cum Furiarum nominibus. IIas enim in hac Noctis progenie commemorari necessario debuisse, siquidem mox v. 220-223 munia memorentur Furiarum propria, ad Parcas autem, quibus in hoc, qui nunc est, versuum contextu tribuuntur, nihil perlinentia. Quodsi statuamus Furiarum nomina posita suisse ante v. 2I3, hunc autem excepisse versus 220 - 223, qui nunc alieno loco leguntur, recte se omnia habere. Et lamen rectius etiam aliud viro summoviSum eSt, posteaquam de strophica Theogoniae compositione sibi persuaserat. Nam in dissertatione de Hesiodi I heog. forma an liquissima p. 7. 8. Sirupham olim hanc fuisse statuit, totius carminis SPplimam:
decimae strophae primum versum neque assum 're ex alio Theogoniae loco ne lue procudere ipsi facile sui l. qi iam obrem lacunam notavit; alterum ipse composuit ex Fui larum nominibus, tertium, quartum.
quintum fecit versus 22i . 22 l. 222. Nolo relii tua persequi, neque his, Iuae proposui, impugnandis lectores morari. Hoc unum dicam: quod
452쪽
nonnullis fortasse perplacuerit in ista stropliariana descriptionst. Noctis cprogeniem sic uno tenore. non, ut in nostra Tlieogonia, duobus locissat longe diiunctis onumerari, lioe ipsum mihi magnoperse displicero. Nempe sunt in hac Noctis progenie duo genera prorsus inter se diversa: alterum. quod cosmogonicum dixeriS, Aether et Dies, quae recte statim in primordiis mundi naScentis commemorantur; ait rima, quod ad vilam mores lue pertinet, Mors, Somnus, Somnia, uomus, Parcae, Furiae it uaeque liraetorea poSt v. 2Ii enumerantur, quae non statim inter prima rerum initia. sed postea demum existet e potuerunt, generatis iam naturis eiusni odi, ad quas vis eorum pertineret, quales in principio nullae erant. - Sed ut revertar unde exorsus sum, si una in istis versibus structurae offensio esset, hanc quidem facile aliquis r moveret transpositione eadem, quam Hermannus quoque adhibuit. ut duo v rsus loca sua permutare ies,eantur:
2l4 δει τερον aio m ηιον κai ' rit ν ἀλγινόεσσcii 2I3 Ουτινι κοιιι γεισα θεὰ τέκε ΛYξ ερεβενν . Ita re i te interpolationis suspicione supersederi lioterit. Sunt tamen alia in illo loco, quae scrupulum iniiciant, sed de quibus nunc nihil opus est dici; dixi autem alibi non quo certi quidquam in tali quaestione aut a mo aut ab aliis inveniri posse crederem. sed ut ostenderem tantummodo, quam mullast coniectandi viae pati rent pariter probabiles.
opinor, infitias ibit, nisi cui sorte Goeti lingius persuaserit, ipsos Titanes πελωρ ς ε σχατα rcii ς dici potuisse, ad illud scilicet exemplum quo Pelasgos ἄκρα Theocritus dicit. XV, 142. aut Iason filios suos γῆς Κορινθίας τὰ πρ ora fore autumat apud Euripidem Med.
9l2 cuius generis plura extant aliud Matthiaeum gr. l. 43S: nam Blom-lieldius, ad quem Coeli lingius provocat, in glossar. ad AeSch. Pers. v. ldiversa miscuit. Mihi vero ad illud exemplum Dac'9ονδεὐν εσχατα fortasse Titanes dici potuisse videntur; at πελεύρ ς ε σχατα γαί nihil aliud significare posse arbitror, quam orbis terrarum liartes extrE-3 In dissert. de nymphis ueliis, Gimntibus et Erinysin, p. l8 Il43s l. l.
453쪽
mas, illi emadmodum anto Gopitiingium omnibus visum est. Itaque Volsio iudice ipsa vor horum iunctura salsa tricem manum arguit, illidumque Guietus eadem ratione permolus vorsum ut additicium damnaverat, quod iudicium celeri ad unum omnes approbarunt, in hoc certe contextu eum serri non possΡ rati. Fuerunt autem, qui transponendum consorsent, utpot lilirariorum serrore loco suo motum, quem Grelius sap. Lennei'.) post 728, Hermannus iopus c. l. l. p. 185ὶ post T 35 aut etiam sitiss. de th. forna. ant. p. 17) post Sl4 suisse
suspicantur. Alii contra non transponi sρd corrigi versum voluerunt, audaciore emendatione is, qui κευγεσι raίης ScripSit, quae scriptura in Parisino quodam codice extat, leniore alter, qui πευυρης ἐσχατιῆ proposuit, sed probabili. ut equidem iudico, neutra . Ut ut est, hoc saltem apparet, interpolationis indicium in hoc versu certum et indubitatum haud inesse h). Neque aliter se res habet in versu 852:
quem set ipsum cum structura sup riorum
τρεσσ' Αιδι ς, ἐνέροισι καταφλ ιδεο σιν ἀν&σso P, Tuῆνες Petro ταρταριοι Κρονον resus iς εον ες, Hermannus l. l. p. 189 eo haerere nPgat: non enim habore gonitivos unde pendeant. Ceteri tamen, ut videtur, omnes a litor iudicarunt: eserie nemo se gi nitivis istis magnopere offensum esse significavit, ad quos quum Guleius praepositionem fren, I pnneptiis, si non Dεκα, alta mona liquid subaudiri volunt, ostendunt se cum interprete latino sacere. qui versus sententiam sic reddidit: ob in extinguibilem fremitum ot gravem conflictum. Nimirum genitivi isti causales sunt, pendent siue a verbo τρεῖν non diversa ratione, quam qua plerisque verbis affectuum genitivi iunguntur ad indicandam eam rem, qua animus aut limore aut dolore aut ira aut admiratione assicitur, velut πιενειν, ἀλ-
ῖν, ἄχθεσθαι, οργίζεσθαι, χολουσθαι, θαν/ιέζειν, quoriam ex-pmpla collegerunt Matthiasus gr. q. 368. Monkius ad Eurip. Alcest. v.
5. Poppo ad Thucyd. I, 139 p. 661 et ad I 77 li. 427. His ego ac
quiesci posse arbitror, nisi quis sorte ullam alicuius verbi structuram credibilom esse neget, quae non gemino plane eiusdem verbi exemplo uno aut etiam pluribus comprobata sit. Itaque in genitivis certe illis
3 bὶ Cons. quae de hoe loco dicta sunt in diss. de ex tr. niund. part p. I l324l.
454쪽
causa non est . cur versum 852 aut cum Hermanno a librariis alieno cloco positum. aut ab interliolatore insertum esse dicamus. Propter insol sentiam dictionis interpolatori tributus sest etiam v rsus 486:
afri Isterus. Quaest l. t Iesiod. p. 43. ipioniani se nu Siluam legeru su γ' αγαξ tiro /iar' ἀνάσσεων meminerit. oiiciendum si hi versum videri pronuntiat, iIuum pracsertim abesse sine sonsus detrimento possit. Hoc tuidem aliis contra videbitur; in solui ter dictum esse μέγ' avaκτι sat mur: Πρ pie uim ii solis iniserpolatoribus, non ipsis otiam poetis, dictionibus paullo insulsenlioribus uli aut libuisse aut licuisse credimus. Nam illud sur' Imξ, quamvis inusitatum, ratione tam n dictum est sana et proba, si tu idem 3ιεrci prorsus ad vi rhii instar est, adverbia autem substantivis verbalibus non minus roete, quam ipsis verbis aut particili iis iungi uatur, si si idem quae in his, eadem etiam in illis ostsigni licatio actionis, ad iluam ista adverbia pertinoni. Hanc ob cauSam quum ιιεγ' ειωσσειν set ιιε γ' avd G υν, itidem ut ιιεγα κραύειν, ιεγα κραro a , recte dicatur, potuit etiam ii ' dici, luemadmo-
Porro v rsus 408 pro spurio habitus sest quum aliis de causis, Stum propter adiectivum tira; coaTDν seminino genere usurpatum. luod Goeti lingius aegre excusari dicit Homerico ἀλοω raroς olusi. Aliter Muel bsellius iudicat, p. 65, praeter Homeri cum illud exemplum
4 Diversi generis esse, quae a Goetilingis eoni parantur, αυραι iv. 872 ,
ὁ πάνυ Σιοκριιτης et i ἀλλον Ιωνες recte Lennepius monuit, quamquam ipse veram rationem non satis perspecuini habetis. Sed haec ἔiccuratius persequi non est huius loei: solent autem, qui de adverbiorum eum substantivis eonstructione loquuntur, plerique diversa miscere, etiam Bern hardy, ad quem Goetii. nos ablegut, Syntax. p. 338.
455쪽
niersellius, Gr. l. 63, 4 not. Coinum damnandi versiis 408 aliasi tiai 3 et fortasse graviores rausas prolatas sesse non diuiteor; spil de his, i luoniam non ex gramna alico. Sed ex ritetorico aut ii istorico gonere sunt, nunc riondum dico. Supersunt enim de grammatico genere duo ossetidiruta, in eo loco, pii de PegaSO et i lirysaore est, in quo
quum v. 283 γένro pro ἐγένετο, versu 284 autem χ J pro καὶ ὁ extet.
sitque et illa syncopa Pt haec crasis ab Ilo muri Sermone aliena. Her- mannus. Opuscc. VI, 1 p. 1 Tu, etiam his formis tiro argumento usus est, ut locum illum a recentiore aliquo interpolatore adultoratum diceret. Mihi vero Hesiodei sermonis norma non aliunde ii iam ex ipso Hesiodo cognosci posse videtur, quem Si luis prorsus sp ad Homeri exemplum composuisse dicat. refellatur sat multis iis lue cortissimis
aeolicae aut doricae dialecti formis, i luibus Homerus reterique poetae epici abstinuerunt, luales Sunt decurtata praepositio περι in 1περίαχε Th. v. 678 et περοίχετ&ι v. 733, genitivus plurillis primas declinatio
σace v. l84, Ἀργει ιας v. 267. tyot λους V. t 34, ει ρε&ς v. Sul, aliae sit ab Istero dilapsit. Hesiod. p. 6 Sqq. Pi a G istit lingio prologg. p. XXXIlcommemoratae. His igitur non dubitamus quin etiam istae duae forma accenseri debeant, siquidem et cras in articuli cum καί coniunctio nousitatam Dorionsilius suisse Epicharmi et Theocriti exempla ostendunt . piamuhrem usurpatur etiam a Callimacho in hymnis dorico scriptis sit . et syncopatum γε, ο pro εγε,ετο apud Sapphonem, Pindarum aliosque mul-9 ios legitur 3. Sed idem ille de Pegaso et i hrysaore locus Pliam propter
propositam utriusi pie nominis notationem in suspicionem vocatus est:
I, 28, ne de Thoocrito dieam. Et iam Theοςnis aliquoties hanc syneopam usurpavit, v. 202, 436, 661, item Empedoel. V. 207 Karsi. ἔ in Theogonia autem praetor v. 283 eadsem est v. 199, quamquam hie quidem Versus propter aliam causam suspeetus est, et v. 705, ubi quod in duobus codicibus extat ἔπλει ro, non magis ad fidem receptae lectionis convellendam sacere potest, quam quod v. 283 in aliis ant aut legitur. - Ceterum i Iermaianus ipse iudicium suum postea mutavit. Nam in dissert. de Theog. m. ant. p. ii veram et genuinam Ioel seripturam hane fuisse statuit: Ny μὲν ἐπώννμον-π αρ' Ἐκεανοο
456쪽
versus habeam. Nescio pio modo semper liaec etymologia me ollandat. Itaque cancellos his duobus versibus circumdsedit, quod exemplum Dindorsitis se Iulitus est. Λt reclo iam Goeti lingius monuit eiusmodi nominum etymologias ab antiquis poetis non alienas esse: quamquam qui ab eo citantur loci Homerici. Il. IX. 498. 507. XIX, 91. horum nullus huc perlinet. Volebat fortasse Il. IX. 562 ubi Alcyonae VI, 402. XXII, 500, ubi ivstyanactis, Od. XIX, 407, ubi Vlixis nominis veriloquium tradituri 3. Uuomadniodum igitur Humerus, ubi nomina cum casibus heroum congruere viderentur, id notare, Originatione nominum indicanda. non neglexit . et apud tragicos ituoque poetas hoc genus etymologicum perquam frequens esse nemo ignorat' , ita quid mirum . in theogonica poesi, cuius magna liars in nominibus versatur, etiam origines nominum tradi Illud potius mirum dixeris, quod non multo sapitius id fieri videmus. Nam praeter hunc locum unu9 est ex hoc genere, de Tilanthus. quod nomen a verbo Φαίνειν derivatur, V. 209:
εργον, τοιο δ' επεμα τίσιν si ετόπισθεν ἐ σεσθαι. Sed ne ab hoc quidem suspicax criticorum natio abstinuit: Wolfius certe in causis cur hos Versus damnandos censeat, Ptiam etymologiam numerat quam nobis ingerunt, eaque Isteriim quoque, Quaesit. Ηes. p. 43, adeo ossendit. ut propter ipsam hunc locum spurium iudicet. Nam quod addidit i raeterea de producta contra normam prima syllaba verbi τιταίν o. hoc statim ipse rursus olevat, in morato verboret Icti σκω, cuius item prima syllaba nonnunquam producatur. Quamquam etiam abSque hoc exemplo ista productio facile exeusari possit estque eo fortaSSe libentius a poeta admissa, quod etiam in Τilanum
457쪽
nomine prima syllaba producitur. Quae praeter etymologiam a Wolfio huic loco obiiciuntur, diversi generis sunt, neque hoc tempore a nobisrpsulanda. Elymologia autem illa. quamvis salsa sit, id quod equidem
lubenS concedo, tamen cur a Theogoniae poeta abiudicetur causa nulla est, eamque Vulgo a veteribus probatam esse satis constat' .i0 Pervstnimus ad alteram internorum argumentorum partem, quum quae incongrua esse in rebus atque sententiis viderentur, interpolationis Su Spicionem moverunt. Nempe, ut ΙIermannus ait, criticorum est
diStinguere, quae neque aevi eiusdem neque hominis nec disciplinae esse videantur: quamquam quod idem vir summus insuper a critico poscit, ut illis distinctis pristinam sormam Operum restituere conetur, hoc fieri in aliis quidem operibus la osse fatemur, in Τheogonia ut P0S- Sit, m3gnopere veremur. Ea certe via. quam quum alii, tum ipse Her- mannus ingressus est, nondum aliquid, quod probari iure possit, essectum esse videmus. Sed hoc alias: nunc illud tantum dico, positum a pleri Sque pro certo esse, quod ego omnium incertissimum iudico, fuisse initio Theogoniam Hesiodi sive alius antiqui vatis opus unum, plane consentientem sibique constantem de diis rebusque divinis doctrinam complexum. Sic cur statuatur, praeter nomen Hesiodi obscuramque antiituitatis famam nihil reperio: ipsam auium Theogoniam quum intueor. in hanc potius sententiam adducor, ut non unius poetae opus continuum, sed concinnatum ex variis carminibus ab aliquo existimem, qui quoniam uesiodea potissimum respexerat, Hesiodum se haberi voluerit. habitusque sit, si non ab omnibus ist), at certe a plerisque. De huius igitur concinnatoris aetate. doctrina, arte, ingenio non aliunde nisi ex ipso eius opere iudicari poterit, neque si quae sint in rebus atque Sententiis, quae minus in lor se congruere adeoquo pugnare Videantur, talia cur interpulatori potius quam ipsi compositori Thoogoniae
i0ὶ Boeotis, Ascraei poetae popularibus, nihil praeter opera et Dies genuinum visum esse Pausanias refert IX, 3I, 4: ipsum, aliosque sine dubio non paveos, Theogoniatii ab Hesiodo abiudicasse apparet ex VIII, 18, tr 'IIam δου γαρ δη ἔ 'r'Tζν Θεογονίαν εἰσίν o 2 νομίζουσι. . Xaan ita neruo loquitur de opinione sibi ac maiori parti probata. G. IX. 35, 1: προσιωθω orν νιον Τὸν Θεογονίαν. et c. 27, 2: 'Πσίοδον δὲ ἡ τοι 'II Ttοδο Θεογονίω/ ε σποιῆσαντα.
458쪽
imputanda sint, nec demonstratum adhuc est a quoquam, neque pote rit unquam demonstrari. Sed iam de singulis ilicendum est. - Ac
primum iptidem in eo loco, qui est de mundi principiis, quum duos istos versus, 1 18 et iis, qui a plerisque tiropter Platonis aliorumque
silentium pro subditiciis habiti sunt, hac quidem ratione non satis considerate damnatos esse supra p. 4 demonstraverimus, nunc illud videndum est, numquid gravioris offensae, quod interpolationis suspicionem iure commoveat, in ipsa horum versuum sententia insit. Terra sedes esse dicitur immortalium deorum. qui summum 0lympum quique Tartarum habitent in sinu telliu is; id autem recte dictum esse negant Propterea, sluod neque causa idonea exputari possit, cur immortalium tantum sedes terra dicatur, in qua etiam mortales sint, homines ac bestiae, multaeque prael Tea ros inanimae, neque qui in Tartaro, iidem tu sinu telluris sint, siquidem in alia Theogoniae parte Tartarus extra terram et infra eius sundamenta tantundem depreSsus Se dicatur, quantum superne caelum attollitur. Quin suit etiam, qui Olympi habi- latorum terram sedem dici potuisse negareti l . Sed huic quidem responderi non opus est: non meminerat enim Olympum montem esse, altissimum quidem illum, neque tamen extra terram Silum, cuius solo insidet i j. Qui autem immortales solos memorari molesto serunt, livideant, Velim, ne omisso versu it S in aliam difficultatem incidant nuncerte minorem. Restabit enim sic solum adi clivum Πανιων, quo omnia omnino Significantur, quaecunilite in mundo sunt. Negari autem non potest, multa in mundo esse caelestia corpora, Sulsem, lunam, Si l-las, quorum licet numina nonnunquam etiam in terra versentur, ipso-i una tamen sedes terra dici non potuit. Porro autem, etiamSi verum est, habitare in terra non solum deos immoriales, sod homines etiam et bestias et res inanimas, tamen in eo carmine, quod de generatione
deorum est. non magnoi ere mirabimur, hos ni iii ' Solos commemorari. ceteris praetermissis, quorum commemoratio nec ssaria certe non fuit.
Satis erat dicere, deorum, quorum origines cognituri sumus, haec.
quae post chaos prima extitit, terra sedes est. Horum quod alii in Olympo alii in Tartaro habitare dicuntur, recte sine dubio factum est. Nam priscum genus deorum, qui sub Saturno imperitaverant, ab Iove
459쪽
in Tartarum detrusos esse, quis ignorat quos etiam Homerus memorat, Il. XIV, 280:
nihil inde consequitur, nisi has duas partes Theogoniae non ab eodem poeta esse, nec salis diligentem compositorem fuisse, qui illam discrepantiam tollere neglexerit. Et si maxime concedatur, id quod suminisi arbitrario non potest, suisse antiquissimam Theogoniam ab huiusmodi discrepantiis liberam, quid obstat. quo minus posteriorem locum, qui in Titanomachia logitur, non autem hanc primam partem interpolatam Psse statuamus, ituum praeSertim omnem istam Titanomachiam
et quae eam excipit Iocorum inferorum descriptionem interpolationibus non pauris r sertam esse in consesso sit. Quodsi quis dicat . illam de Τartari situ sub radicibus terra o q,inionem antiquiorem esse hac altera, quae includi terra Tartarum statuit, primum sumit is aliquid, iluod demonstrari non potest: nam est illa quidem apud Homerum; sed quis credet. unam et con Sentientem omnium de huiusmodi rebus opinionem etiam Homerica aetate suisse' - deinde, ut sit aliora opinio recentior, - nihil enim reseri, - lamen quo tompore primum extiterit, idque tempus sit ne Theogoniae compositione priuS an posterius, quis tam ineptu S est . ut sibi comportum esse credat' - Hactenus igitur nihil causae es,e idemus, cur versus illos duos in torpolationem prodere dicamus: restat ut de Zenonis iudicio videamus, qui eos damniasse a veterit scholiasta dicitui . AE a coν δἐ δ Στωῖκος -- c θεrει τοῖς στίχοtς. Constat autem verbum hoc actετῶν non solum de iis usurpari, qui locum aliquom tanquam spurium ac subditicium notant, sed etiam de iis, qui aliquid minus recte ilicium esse iudicant, quamvis ab ipso auctore dictum esse haudquaquam insilias eant. Zenonis autem et Stoicoriim in vi tei ibus poetis interpretandis ration in in universum t 2 satis novimus: nempe accommodare Omnia suis placitis stud bant, ut etiam veterrimi poetae Stoici suisse viderentur, quo nomine Velleius eos exagitat apud Ciceronem de N. D. I c. l 5 exti .; si quid autem ac-13 CL dissert. de extremarum mundi I, artium descriptione p. 5 i322l.
460쪽
commodari non possset, hoc, si non si mrium atque insiticium, salsum certe et reiectaneum Sse pronuntiatiant. Iam si sumas Zenonem Tύρ- etcrea apud Hesiodum pro recto casu accepisse. id spiod a posterioribus nonnullis factum esse supra vidimus . non immerito versum it 9 propterea damnatu in osse credideris . liuod praeter Chaos luam aqu0Samnaturam in istin relabatur, praeterque Terram sive solidam naturam ex aqua desidentem, atque Amorem seu vim generatricem, nihil in principiis numerari d buisse statueret ). Nam quod a posterioribus quibusdam Tartarum pro ners aecellium esse legimus, ex Cliao h. e. X aqua eodem ipto torram isti apore secreto, quum graviora ac solidioradosiderent, loviora autem set tonuiora sursum lollorentur. talsem iniserpretationen, huic loco adhiberi non posse apparset pro literea ipiod Tartarus ab Hesiodo non supra i rram. sie ut aer, sed sinu eius inclusus eSSe diritur. 3ινχν ε Dei οδείκει, id lito Z nonem latere non potuit, quamvis a posterioribus neglectum sit. Verum illuit iploque, quod Supra posui, quo minus sumatur. duae rationos obstant:
primum, quia sic alterius iluid in versus lis, dammandi causam Zeno habuisset, in quo Taruarus nominatur, non autem superioris si IS :deinde quia seli liasios aliam ei causam fuisse significat: Zνὶν ait δε ὁ Σro ικος Dc Tov μγρου Petrogra93ιῆν τὴν γῆν γεγενῆσθαι τη- σιν, seror'ανος crθετεῖ τοῖς σΓιχοὶ ς. Brevilor haec et obscure dicta sunt ); hoc lamon videor mihi intelligere. di si dicitisse
Zenoni quod terra. quam paullatim domum ex humor conrr lam Sta tuebat, immortalium deorum semper firma sedes direretur: quippe sempiternam esse naturam divinam, hac t mie conformatione multo priorem t eorum quoque qui orti essent deorum longo plurimos non in lμrra sed in caelo sedem habere. luam Stoicorum sententiam suisse
vol ex Balbi expositione thoologiast Stoicae apud Cicero nona de natura deorum nemini ignotum ostio 3. Paullo infra toguntur hi versus. 126-l2S:
Zeno illos versus propterea damnasse videtur, quod versu 1lT terram Irtiir ω, ἔδος ασιακὸς rius eodem sensu dictam crediderit, quo ipse eam πάνTων υπο- Urit θυην h. e. omnium reliquorum elementorum sedimentum dixit, Diog. L. VII